Erikli, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Erikli | |
---|---|
Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
Erikli Erikli'nin Artvin'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Artvin |
İlçe | Şavşat |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1836 m |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 146 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0466 |
İl plaka kodu | 08 |
Posta kodu | 08700 |
Tarihçe
Erikli köyünün eski adı Tzetileti'dir. Gürcüce bir yer adı olan Tzetileti (წეთილეთი) adının Tziteleti’den (წითელეთი) değişime uğradığı tahmin edilmektedir. Kırmızı, kızıl anlamındaki Gürcüce “tziteli” (წითელი) kelimesinden türemiş olan Tziteleti, “kızıl köy” gibi bir anlama gelir. Bu yer adı 1835 tarihli nüfus defterinde ve Artvin vilayeti hakkında 1927 tarihli Osmanlıca kaynakta Zetilet (زەتیلەت) olarak olarak geçer. Tzetileti köyünün bir mahallesi olan Agara (აგარა), bazı kaynaklarda Erikli köyünün eski adı olarak verilmiştir. Bununla birlikte 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Agara Tzetileti köyünün bir mahallesi olarak kaydedilmiştir.
Tzetileti, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'nin köylerinden biridir. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Erikli köyünde tespit edilmiş olan kilise de bu dönemden kalmış olmalıdır.
Tzetileti köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Agara köyüyle birlikte "Zetlit Agara" adıyla birlikte kaydedilmiştir. Askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte Çıldır Eyaleti içinde İmerhev sancağına bağlı olan Tzetileti-Agara'da 38 hanede 125 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, bu iki yerleşimin toplam nüfusunun yaklaşık 250 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Tzetileti-Agara Mirliva Hüseyin Bey ile Mirliva Osman Bey hisselerine bölünmüştü. Bundan dolayı bu yerleşimde bu iki kişiyi temsilen birer muhtar bulunuyordu.
Tzetileti köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Tzetilet (Цетилетъ) adıyla kaydettiği köy, Artvin sancağı içinde Şavşet-İmerhevi kazasına bağlı Tzkalsimeri nahiyesinin dört köyünden biriydi. Köyde, 255'i erkek ve 257'si kadın olmak üzere, 60 hanede yaşayan 512 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Bu nüfus tespitinde Tzetileti köyü, Agara, Maçatidze ve Hohlauri mahallelerini kapsıyordu. Agara mahallesi 23 haneden oluşuyordu.
Rus idaresi sırasında, 1890'ların başında Şavşeti bölgesini gezen Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze köyün adını Tzitloeti (წითლოეთი) biçiminde yazmıştır. Çiçinadze'nin 1893 yılında verdiği bilgiye göre bu tarihte Tzetileti'de 35 hane yaşıyordu. Rus nüfus sayımından önce Tzetileti'den 10 hane, Agara'dan 20 hane Osmanlı ülkesine göç etmişti. Çiçinadze bu iki yerleşimi de İmerhevi vadisinde Gürcü dilinin konuşulduğu köyler arasında saymıştır.
Tzetileti köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Tzetileti Türkiye'ye bırakıldı.
Artvin livasında 1922 yılında yapılan nüfus tespitinde "Zetilit-Ağara" adıyla kaydedilmiş olan köy, Artvin livasının Şavşat kazasında, İmerhevi nahiyesinin 18 köyünden biriydi. Tsetileti ve Agara köylerinin birlikte kaydedilmişti ve bu iki yerleşimde 96 hanede, 333'ü kadın ve 342'si erkek olmak üzere 675 kişi yaşıyordu. Bu tespitte de nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Nitekim günümüze kadar ulaşmış olan Ahalti (ახალთი), Ahalçala (ახალჭალა), Vakeklditavi (ვაკეკლდითავი), Narevitke (ნარევიტყე), Namkudrevi (ნამყუდრევი) ve Gaçriliklde (გაჭრილიკლდე) gibi mevki adları da buranın bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir. Tzetilet veya Zetilet Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Erikli olarak değiştirildi. Erikli köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasına bağlı Meydancık nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 936 kişiden oluşuyordu. 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 1.037 kişiyi bulmuştu ve bu nüfus içinde 443 kişi okuma yazma biliyordu. Bu tarihte köyün eski adı "Zetilet" olarak kaydedilmiştir.
Erikli köyünde bir kilisenin varlığı bilinmektedir. Agara Kilisesi olarak bilinen bu yapıdan geriye bir duvar parçası kalmıştır. Günümüzde bu duvarın üzerine, bir köylünün evinin balkonu yükselmektedir. Kilisenin taşları da bu evin yapımında kullanılmıştır.
Coğrafya
Erikli köyü, Artvin il merkezine 100 km, Şavşat ilçe merkezine 35 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2021 | 152 |
2020 | 146 |
2019 | 155 |
2018 | 159 |
2017 | 170 |
2016 | 177 |
2015 | 175 |
2014 | 190 |
2013 | 183 |
2012 | 176 |
2011 | 183 |
2010 | 184 |
2009 | 198 |
2008 | 197 |
2007 | 211 |
2000 | 328 |
1990 | 658 |
1985 | 821 |
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Erikli Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ Şavşeti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 292. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "წითელი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 19 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Hasan Hüseyin Alemdar - Çıldır Eyaleti İmerhev Sancağı 2771 Numaralı Nüfus Defteri’nin Çevirisi ve Değerlendirmesi, Rize, 2020, s. 36, 83. 15 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Yüksek lisans tezi
- ^ a b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 161". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 52, .
- ^ a b "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1472". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 60 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), Tiflis, 1913, s. 294-297" (PDF). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (Gürcüce), Tiflis, 1912, s. 140.
- ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 193. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 169.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- Erikli, Şavşat için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Erikli Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli bir koydur ErikliKoyArtvin in Turkiye deki konumuErikliErikli nin Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceSavsatCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1836 mNufus 2021 Toplam146Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08700TarihceErikli koyunun eski adi Tzetileti dir Gurcuce bir yer adi olan Tzetileti წეთილეთი adinin Tziteleti den წითელეთი degisime ugradigi tahmin edilmektedir Kirmizi kizil anlamindaki Gurcuce tziteli წითელი kelimesinden turemis olan Tziteleti kizil koy gibi bir anlama gelir Bu yer adi 1835 tarihli nufus defterinde ve Artvin vilayeti hakkinda 1927 tarihli Osmanlica kaynakta Zetilet زەتیلەت olarak olarak gecer Tzetileti koyunun bir mahallesi olan Agara აგარა bazi kaynaklarda Erikli koyunun eski adi olarak verilmistir Bununla birlikte 1886 tarihli Rus nufus sayiminda Agara Tzetileti koyunun bir mahallesi olarak kaydedilmistir Tzetileti tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Savseti nin koylerinden biridir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Erikli koyunde tespit edilmis olan kilise de bu donemden kalmis olmalidir Tzetileti koyu 1835 tarihli Osmanli nufus defterinde Agara koyuyle birlikte Zetlit Agara adiyla birlikte kaydedilmistir Askere alma ve vergi belirleme amaciyla sadece erkek nufusunun tespit edildigi bu tarihte Cildir Eyaleti icinde Imerhev sancagina bagli olan Tzetileti Agara da 38 hanede 125 erkek yasiyordu Erkek sayisi kadar kadin eklenince bu iki yerlesimin toplam nufusunun yaklasik 250 kisiden olustugu ortaya cikar Tzetileti Agara Mirliva Huseyin Bey ile Mirliva Osman Bey hisselerine bolunmustu Bundan dolayi bu yerlesimde bu iki kisiyi temsilen birer muhtar bulunuyordu Tzetileti koyu 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinin Tzetilet Cetilet adiyla kaydettigi koy Artvin sancagi icinde Savset Imerhevi kazasina bagli Tzkalsimeri nahiyesinin dort koyunden biriydi Koyde 255 i erkek ve 257 si kadin olmak uzere 60 hanede yasayan 512 kisi yasiyordu Bu nufusun tamami Gurculerden olusuyordu Bu nufus tespitinde Tzetileti koyu Agara Macatidze ve Hohlauri mahallelerini kapsiyordu Agara mahallesi 23 haneden olusuyordu Rus idaresi sirasinda 1890 larin basinda Savseti bolgesini gezen Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze koyun adini Tzitloeti წითლოეთი biciminde yazmistir Cicinadze nin 1893 yilinda verdigi bilgiye gore bu tarihte Tzetileti de 35 hane yasiyordu Rus nufus sayimindan once Tzetileti den 10 hane Agara dan 20 hane Osmanli ulkesine goc etmisti Cicinadze bu iki yerlesimi de Imerhevi vadisinde Gurcu dilinin konusuldugu koyler arasinda saymistir Tzetileti koyu Birinci Dunya Savasi nin sonunda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan bir sure Gurcistan in sinirlari icinde kaldi Bu durum 7 Mayis 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla Sovyet Rusya tarafindan da kabul edildi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi uyarinca Tzetileti Turkiye ye birakildi Artvin livasinda 1922 yilinda yapilan nufus tespitinde Zetilit Agara adiyla kaydedilmis olan koy Artvin livasinin Savsat kazasinda Imerhevi nahiyesinin 18 koyunden biriydi Tsetileti ve Agara koylerinin birlikte kaydedilmisti ve bu iki yerlesimde 96 hanede 333 u kadin ve 342 si erkek olmak uzere 675 kisi yasiyordu Bu tespitte de nufusun tamami Gurculerden olusuyordu Nitekim gunumuze kadar ulasmis olan Ahalti ახალთი Ahalcala ახალჭალა Vakeklditavi ვაკეკლდითავი Narevitke ნარევიტყე Namkudrevi ნამყუდრევი ve Gacriliklde გაჭრილიკლდე gibi mevki adlari da buranin bir Gurcu yerlesimi oldugunu gostermektedir Tzetilet veya Zetilet Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Erikli olarak degistirildi Erikli koyu 1940 genel nufus sayiminda Coruh vilayetinin Savsat kazasina bagli Meydancik nahiyesinin koylerinden biriydi ve nufusu 936 kisiden olusuyordu 1965 yilina gelindiginde koyde yasayan insan sayisi 1 037 kisiyi bulmustu ve bu nufus icinde 443 kisi okuma yazma biliyordu Bu tarihte koyun eski adi Zetilet olarak kaydedilmistir Erikli koyunde bir kilisenin varligi bilinmektedir Agara Kilisesi olarak bilinen bu yapidan geriye bir duvar parcasi kalmistir Gunumuzde bu duvarin uzerine bir koylunun evinin balkonu yukselmektedir Kilisenin taslari da bu evin yapiminda kullanilmistir CografyaErikli koyu Artvin il merkezine 100 km Savsat ilce merkezine 35 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 1522020 1462019 1552018 1592017 1702016 1772015 1752014 1902013 1832012 1762011 1832010 1842009 1982008 1972007 2112000 3281990 6581985 821Kaynakca Fallingrain com 5 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Artvin Savsat Erikli Koy Nufusu Nufusune com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2022 Savseti Gurcuce Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2016 s 292 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 407 11 6 წითელი A Comprehensive Georgian English Dictionary Londra 2006 2 cilt 19 Mayis 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 a b Hasan Huseyin Alemdar Cildir Eyaleti Imerhev Sancagi 2771 Numarali Nufus Defteri nin Cevirisi ve Degerlendirmesi Rize 2020 s 36 83 15 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yuksek lisans tezi a b Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 161 29 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2021 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu Istanbul 2013 s 52 ISBN 978 605 5708 85 6 a b Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1472 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 a b 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 60 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculer ve Gurcistan daki Koyleri Gurcuce Tiflis 1913 s 294 297 PDF 19 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Mayis 2022 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculerin Osmanli Ulkesine Buyuk Gocu Gurcuce Tiflis 1912 s 140 Rossijsko gruzinskij dogovor 07 5 1920 g polnyj tekst i karta odin iz mnogih narushennyh Kremlem 07 5 1920 tarihli Rus Gurcu Anlasmasi tam metin ve harita Kremlin Tarafindan Ihlal Edilen Bircok Anlasmadan Biridir 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mayis 2023 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Mayis 2021 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 193 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 169 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 89 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilarErikli Savsat icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft