Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dünya Esperanto Derneği ya da Dünya Esperanto Birliği (Esperanto dilinde UEA: Universala Esperanto-Asocio), Esperanto konuşanların 121 ülkeden üyeleri ile (2008'deki verilere göre) ve Birleşmiş Milletler ve UNESCO ile resmi ilişkileri olan en büyük uluslararası organizasyonudur. Bireysel Üyelerin yanı sıra, 17 adet ulusal Esperanto organizasyonu da UEA ile bağlantılıdır. Şimdiki başkanı Hint dil bilimci 'dır.
UEA 1908 yılında İsviçreli gazeteci Hector Hodler önderliğinde kurulmuş ve şimdi merkezi Rotterdam, Hollanda şehrindedir. Organizasyonun New York kentindeki Birleşmiş Milletler binasında da bir ofisi vardır.
Yapısı ve Bağlantılı Organizasyonlar
1980 yılındaki statüsüne (Statuto de UEA) göre, Dünya Esperanto Derneğinin iki çeşit üyeleri bulunmaktadır:
- bireysel üyeler, Rotterdam'daki merkeze veya ülkelerindeki baş delegeye bir aidat ödeyerek derneğe doğrudan üye olurlar. Bu üyeler UEA Yıllığını (UEA Yearbook ya da UEA Jarlibro) ve UEA Servislerini alırlar.
- asociaj membroj veya ortak üyeler, UEA'ya üye olmuş organizasyonların üyeleridir. Bunların yönetimi üye oldukları organizasyon tarafından yapılır. BU bir ulusal ya da uzman organizasyon olabilir. BU tür üyelik bu kişiler için sembolik bir üyeliktir.
UEA'nın en yüksek organı, Komitato'nun, üç değişik şekilde seçilen üyeleri (komitatanoj) bulunur:
- Bir organizasyon en az bir veya sahip olduğu her 1000 komitatano adına Komitato'ya bir üye gönderir. Çoğu ulusal organizasyonların sadece bir tane komitatano'ları mevcuttur.
- Her 1000 bireysel üye Komitato için bir üye seçebilir.
- Önceki her iki grup üyeler seçimle sayılarının üçte biri kadar ilave komitatano seçip gönderebilir.
Komitato bir yönetim kurulu seçer: Estraro. Estraro bir genel direktör ve bazen ilave olarak bir direktör daha seçer. Genel direktör ve personeli Rotterdam'daki UEA merkezinde çalışırlar: Oficejo de UEA
Bireysel bir üye 'delege' veya delegito olabilir. Bunun anlamı bu kişiler şehirlerindeki Esperanto ve UEA üyeleri için yerel bir bağlantı veya kontak noktası olarak hizmet ederler. Bazen UEA tarafından belli bir ülkeye üyelik aidatlarını toplaması için bir baş delege ya da ĉhefdelegito seçer.
Gençlik Bölümü
, Dünya Esperanto Gençlik Organizasyonu, UEA'nın gençlik bölümüdür. Dünya Esperanto Kongresinde olduğu gibi, TEJO da her sene farklı bir lokasyonda olacak şekilde bir (IJK ya da Internacia Junulara Kongreso) organize eder. IJK, dünyanın her tarafından gelen yüzlerce genç insan tarafından takip edilen bir haftalık olgulardan meydana gelen (konserler, sunumlar, geziler) bir organizasyondur.
Gençlik Bölümünün de, aynen UEA'da olduğu gibi, bir Komitato'su ve ulusal ile uzman bağlantılı organizasyonları vardır. Bir TEJO gönüllüsü Rotterdam'daki merkezde çalışır.
Ulusal Organizasyonlar
İlk Ulusal Esperanto Organizasyonu 1898'de Fransa'da potansiyel bir uluslararası dernek olarak kurulmuştur. 1903'te İsviçre'de ikincisi kuruldu. Birkaç yıl içinde, birçok ve hala var olan ulusal organizasyonlar kuruldu. 1933/1934'ten beri bunlar UEA Komitato'suna (bir çeşit parlamento) üye göndermektedirler ve bu Komitato'yu ulusal organizasyonların bir federasyonu haline getirmektedir. Başlangıçta Esperanto dilindeki terim Naciaj Sicietoj (ulusal sosyeteler/toplumlar) iken, 1933'te Landaj Asocioj (ülke dernekleri/birlikleri) şeklini aldı.
UEA 1933/1934'te ilk defa ulusal organizasyonları kabul ettiğinde onlardan şu noktalara uygun olmalarını istedi:
- En azından 100 ulusal üyesi olması
- 'Düzenli bir şekilde organize olmaları'
- Politik veya dini kaygıları olmayan ve tüm ülke vatandaşlarına açık olan nötr olmaları
Özellikle bu son talep birçok ciddi sorunlara yol açtı, ör. bu aylarda oluşan Alman ulusal derneği nasyonal sosyalist kurallarında oluşmuştu. Daha sonra, ör. UEA tarafından reddedilmişti çünkü statüsünde Küba komünist partisi liderlerine saygıyı gerektiriyordu. 1980 yılında UEA statüleri değiştirildi. O tarihten beri ulusal organizasyonların nötr olmaları gerekmiyor ancak UEA'nın nötralitesini gözetmeleri şartı getirildi.
Uzman Organizasyonlar
Bunlar Ulusal Organizasyonlara benzerler. İki gruba bölünürler:
- Ulusal organizasyonlar gibi UEA'ya üye olabilen nötr organizasyonlar. bunlara Esperanto dilinde aliĝintaj fakaj asocioj (bağlı uzman dernekler/birlikler) denmektedir. Örnek olarak Esperanto Tıp Doktorları ve Esperanto Öğretmenleri verilebilir.
- UEA ile resmi işbirliğinde olan diğer organizasyonlar. Bunlar Komitato'ya üye göndermezler fakat Yıllık'ta belirtilirler ve Dünya Kongresinde kendilerine bir yer ayrılır. Bazıları finansal sıkıntılardan dolayı bağlantılı olmayı istemezler, diğer bazıları da nötr olmadıklarından dolayı bağlı olamazlar ör. Esperanto Vejetaryenleri veya Esperanto Katolikleri veya Esperanto komünistleri.
Gençlik bölümü TEJO'Nun iki bağlantılı uzman grubu vardır: Bisikletçiler ve Rock Müziğini Sevenler.
Aktiviteler
Yayınlar
UEA en önemli Esperanto dergisi olan Esperanto'nun yayımcısıdır. Dergi 1905 yılında Paul Berthelot tarafından başlatılmış, UEA'nın kuruluşundan 3 yıl kadar önce. UEA kurucusu Hektor Hodler 1907'de dergiyi alıp 1908 yılında resmi dergi haline getirmiştir. 1920 yılında dergiyi derneğe bırakmıştır. 1950 tarihinden beri derginin maaşla çalışan bir baş editörü vardır.
Esperanto dergisinden sonra, Yıllık (Jarlibro de UEA) derneğin en eski ve sürekli yayınıdır.
UEA kitap basımı yapar ve dünyadaki en büyük mail-order Esperanto kitap satışına sahiptir (6000 den fazla kitap, CD ve başka kalem ürünler). Ayrıca bir bilgi merkezi ve adına denen bir bulundurur. Organizasyonun yerel temsilcilerden meydana gelen dünya çapında bir ağı bulunmaktadır, buna denir ve bunlar kendi coğrafya alanlarında veya profesyonel alanlarında bilgi sağlamakla sorumludurlar.
Kongreler
Yılda bir yapılan (Universala Kongreso de Esperanto), her sene farklı bir şehirde 1500–3000 kişiyi cezbeder ve UEA sorumluluğunda düzenlenir. İlk kongre 1905 yılında yapıldı ve 1933/1934'ten beri dernek kongrenin organizasyonunu yapmaktadır.
Yılda iki kere, ilkbahar ve sonbahar'da, Rotterdam'da UEA merkezinde bir Açık Gün tertiplenmektedir.
Uluslararası Organizasyonlar
UN ve UNESCO'ya ilave olarak, UEA'nın ayrıca UNICEF ve Avrupa Konseyi ilişkileri bulunmaktadır, ayrıca ile genel çalışma ilişkileri bulunmaktadır. ve ile resmi olarak çalışmaları mevcuttur. UEA Avrupa Birliği ile kamu bilgilendirmesinde aktif olarak çalışmakta, ayrıca gerektiğinde diğer ülkeler arası ve uluslararası organizasyonları ve konferansları ile de çalışmaktadır. UEA 'nin bir üyesidir, bu kuruluşun amacı Avrupa içinde ve dışında diller ve kültürler alanında, üniversiteler ve dil dernekleri ortak forumunda, farkındalık yaratmak için çalışmaktadır.
Mayıs 2011'de UEA 'e ortak üye olmuştur.
Tarih
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Ayrıca bakınız
- (Dünya Esperanto Gençlik Organizasyonu)
- , Global Solcu Esperanto Organizasyonu
- Esperanto Dünya Kongresi
Literatür
- Forster, Peter Glover: The Esperanto Movement, Diss. Hull 1977, The Hague et al. 1982 (Hull 1977)
- Lins, Ulrich: Utila Estas Aliĝo. Tra la unua jarcento de UEA, Universala Esperanto-Asocio. Rotterdam 2008
- Sikosek, Marcus: Die neutrale Sprache. Eine politische Geschichte des Esperanto-Weltbundes. Diss. Utrecht 2006. Skonpres, Bydgoszcz 2006
Notlar
- ^ Sikosek, Marcus: Die neutrale Sprache. Eine politische Geschichte des Esperanto-Weltbundes. Diss. Utrecht 2006. Skonpres, Bydgoszcz 2006, s. 126.
Dış bağlantılar
- Yedi dildeki UEA'nın web sayfası19 Mart 2010 tarihinde at sitesinde arşivlendi
- UEA kitap servisi 16 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- TEJO'nun web sayfası3 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Terminologia Esperanto-Centro (TEC) 24 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . UEA'nın terminoloji merkezi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dunya Esperanto Dernegi ya da Dunya Esperanto Birligi Esperanto dilinde UEA Universala Esperanto Asocio Esperanto konusanlarin 121 ulkeden uyeleri ile 2008 deki verilere gore ve Birlesmis Milletler ve UNESCO ile resmi iliskileri olan en buyuk uluslararasi organizasyonudur Bireysel Uyelerin yani sira 17 adet ulusal Esperanto organizasyonu da UEA ile baglantilidir Simdiki baskani Hint dil bilimci dir Dunya Esperanto Dernegi nin Rotterdam daki merkez ofisi UEA 1908 yilinda Isvicreli gazeteci Hector Hodler onderliginde kurulmus ve simdi merkezi Rotterdam Hollanda sehrindedir Organizasyonun New York kentindeki Birlesmis Milletler binasinda da bir ofisi vardir Yapisi ve Baglantili OrganizasyonlarKomite nin Komitato UEA nin en yuksek organinin 2008 yilindaki ndeki toplantisi 1980 yilindaki statusune Statuto de UEA gore Dunya Esperanto Derneginin iki cesit uyeleri bulunmaktadir bireysel uyeler Rotterdam daki merkeze veya ulkelerindeki bas delegeye bir aidat odeyerek dernege dogrudan uye olurlar Bu uyeler UEA Yilligini UEA Yearbook ya da UEA Jarlibro ve UEA Servislerini alirlar asociaj membroj veya ortak uyeler UEA ya uye olmus organizasyonlarin uyeleridir Bunlarin yonetimi uye olduklari organizasyon tarafindan yapilir BU bir ulusal ya da uzman organizasyon olabilir BU tur uyelik bu kisiler icin sembolik bir uyeliktir UEA nin en yuksek organi Komitato nun uc degisik sekilde secilen uyeleri komitatanoj bulunur Bir organizasyon en az bir veya sahip oldugu her 1000 komitatano adina Komitato ya bir uye gonderir Cogu ulusal organizasyonlarin sadece bir tane komitatano lari mevcuttur Her 1000 bireysel uye Komitato icin bir uye secebilir Onceki her iki grup uyeler secimle sayilarinin ucte biri kadar ilave komitatano secip gonderebilir Komitato bir yonetim kurulu secer Estraro Estraro bir genel direktor ve bazen ilave olarak bir direktor daha secer Genel direktor ve personeli Rotterdam daki UEA merkezinde calisirlar Oficejo de UEA Bireysel bir uye delege veya delegito olabilir Bunun anlami bu kisiler sehirlerindeki Esperanto ve UEA uyeleri icin yerel bir baglanti veya kontak noktasi olarak hizmet ederler Bazen UEA tarafindan belli bir ulkeye uyelik aidatlarini toplamasi icin bir bas delege ya da ĉhefdelegito secer Genclik Bolumu Dunya Esperanto Genclik Organizasyonu UEA nin genclik bolumudur Dunya Esperanto Kongresinde oldugu gibi TEJO da her sene farkli bir lokasyonda olacak sekilde bir IJK ya da Internacia Junulara Kongreso organize eder IJK dunyanin her tarafindan gelen yuzlerce genc insan tarafindan takip edilen bir haftalik olgulardan meydana gelen konserler sunumlar geziler bir organizasyondur Genclik Bolumunun de aynen UEA da oldugu gibi bir Komitato su ve ulusal ile uzman baglantili organizasyonlari vardir Bir TEJO gonullusu Rotterdam daki merkezde calisir Ulusal Organizasyonlar Esperanto Ulusal Organizasyonlari UEA ya uye olanlar yesil renkte belirtilmistirUEA yonetim kurulu uyeleri ve baska diger UEA uyeleri 2008 kongresi acilisinda Ilk Ulusal Esperanto Organizasyonu 1898 de Fransa da potansiyel bir uluslararasi dernek olarak kurulmustur 1903 te Isvicre de ikincisi kuruldu Birkac yil icinde bircok ve hala var olan ulusal organizasyonlar kuruldu 1933 1934 ten beri bunlar UEA Komitato suna bir cesit parlamento uye gondermektedirler ve bu Komitato yu ulusal organizasyonlarin bir federasyonu haline getirmektedir Baslangicta Esperanto dilindeki terim Naciaj Sicietoj ulusal sosyeteler toplumlar iken 1933 te Landaj Asocioj ulke dernekleri birlikleri seklini aldi UEA 1933 1934 te ilk defa ulusal organizasyonlari kabul ettiginde onlardan su noktalara uygun olmalarini istedi En azindan 100 ulusal uyesi olmasi Duzenli bir sekilde organize olmalari Politik veya dini kaygilari olmayan ve tum ulke vatandaslarina acik olan notr olmalari Ozellikle bu son talep bircok ciddi sorunlara yol acti or bu aylarda olusan Alman ulusal dernegi nasyonal sosyalist kurallarinda olusmustu Daha sonra or UEA tarafindan reddedilmisti cunku statusunde Kuba komunist partisi liderlerine saygiyi gerektiriyordu 1980 yilinda UEA statuleri degistirildi O tarihten beri ulusal organizasyonlarin notr olmalari gerekmiyor ancak UEA nin notralitesini gozetmeleri sarti getirildi Uzman Organizasyonlar Bunlar Ulusal Organizasyonlara benzerler Iki gruba bolunurler Ulusal organizasyonlar gibi UEA ya uye olabilen notr organizasyonlar bunlara Esperanto dilinde aliĝintaj fakaj asocioj bagli uzman dernekler birlikler denmektedir Ornek olarak Esperanto Tip Doktorlari ve Esperanto Ogretmenleri verilebilir UEA ile resmi isbirliginde olan diger organizasyonlar Bunlar Komitato ya uye gondermezler fakat Yillik ta belirtilirler ve Dunya Kongresinde kendilerine bir yer ayrilir Bazilari finansal sikintilardan dolayi baglantili olmayi istemezler diger bazilari da notr olmadiklarindan dolayi bagli olamazlar or Esperanto Vejetaryenleri veya Esperanto Katolikleri veya Esperanto komunistleri Genclik bolumu TEJO Nun iki baglantili uzman grubu vardir Bisikletciler ve Rock Muzigini Sevenler AktivitelerYayinlar UEA en onemli Esperanto dergisi olan Esperanto nun yayimcisidir Dergi 1905 yilinda Paul Berthelot tarafindan baslatilmis UEA nin kurulusundan 3 yil kadar once UEA kurucusu Hektor Hodler 1907 de dergiyi alip 1908 yilinda resmi dergi haline getirmistir 1920 yilinda dergiyi dernege birakmistir 1950 tarihinden beri derginin maasla calisan bir bas editoru vardir Esperanto dergisinden sonra Yillik Jarlibro de UEA dernegin en eski ve surekli yayinidir 2008 deki UEA Kitap satis standi UEA kitap basimi yapar ve dunyadaki en buyuk mail order Esperanto kitap satisina sahiptir 6000 den fazla kitap CD ve baska kalem urunler Ayrica bir bilgi merkezi ve adina denen bir bulundurur Organizasyonun yerel temsilcilerden meydana gelen dunya capinda bir agi bulunmaktadir buna denir ve bunlar kendi cografya alanlarinda veya profesyonel alanlarinda bilgi saglamakla sorumludurlar Kongreler Yilda bir yapilan Universala Kongreso de Esperanto her sene farkli bir sehirde 1500 3000 kisiyi cezbeder ve UEA sorumlulugunda duzenlenir Ilk kongre 1905 yilinda yapildi ve 1933 1934 ten beri dernek kongrenin organizasyonunu yapmaktadir Yilda iki kere ilkbahar ve sonbahar da Rotterdam da UEA merkezinde bir Acik Gun tertiplenmektedir Uluslararasi Organizasyonlar UN ve UNESCO ya ilave olarak UEA nin ayrica UNICEF ve Avrupa Konseyi iliskileri bulunmaktadir ayrica ile genel calisma iliskileri bulunmaktadir ve ile resmi olarak calismalari mevcuttur UEA Avrupa Birligi ile kamu bilgilendirmesinde aktif olarak calismakta ayrica gerektiginde diger ulkeler arasi ve uluslararasi organizasyonlari ve konferanslari ile de calismaktadir UEA nin bir uyesidir bu kurulusun amaci Avrupa icinde ve disinda diller ve kulturler alaninda universiteler ve dil dernekleri ortak forumunda farkindalik yaratmak icin calismaktadir Mayis 2011 de UEA e ortak uye olmustur TarihBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Ayrica bakiniz Dunya Esperanto Genclik Organizasyonu Global Solcu Esperanto Organizasyonu Esperanto Dunya KongresiLiteraturForster Peter Glover The Esperanto Movement Diss Hull 1977 The Hague et al 1982 Hull 1977 Lins Ulrich Utila Estas Aliĝo Tra la unua jarcento de UEA Universala Esperanto Asocio Rotterdam 2008 Sikosek Marcus Die neutrale Sprache Eine politische Geschichte des Esperanto Weltbundes Diss Utrecht 2006 Skonpres Bydgoszcz 2006Notlar Sikosek Marcus Die neutrale Sprache Eine politische Geschichte des Esperanto Weltbundes Diss Utrecht 2006 Skonpres Bydgoszcz 2006 s 126 Dis baglantilarYedi dildeki UEA nin web sayfasi19 Mart 2010 tarihinde at sitesinde arsivlendi UEA kitap servisi 16 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde TEJO nun web sayfasi3 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Terminologia Esperanto Centro TEC 24 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde UEA nin terminoloji merkezi