Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Etel Adnan (24 Şubat 1925, Beyrut - 14 Kasım 2021, Paris), Lübnan asıllı Amerikalı şair, ressam, yazar ve entelektüel.
| Etel Adnan | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 24 Şubat 1925 Beyrut, Fransız Suriye ve Lübnan Mandası |
| Ölüm | 14 Kasım 2021 (96 yaşında) Paris, Fransa |
| Ebeveyni | Asaf Kadri Bey Madam Roza Lilia LaCorte |
| Alanı | Şiir, deneme, görsel sanatlar |
| Sanat eğitimi | Paris Üniversitesi Kaliforniya Üniversitesi Harvard Üniversitesi |
Resmî sitesi | |
Eserlerinde iki temel ifade aracı olan yazıyı ve resmi, bazen birbirinden ayrı bazen birbirinin içinde kullanan sanatçı birden fazla alanda ustalaşmıştır. Edebî eserleri birçok dile çevrilen sanatçının, görsel sanatlar alanındaki çeşitli üretimleri dünyaca tanınmış müzelerin kalıcı koleksiyonlarında yer almakta ve dünyanın birçok yerindeki bienal ve benzeri sanat etkinliklerinde sergilenmektedir. Üretimleri arasında duvar seramikleri, dokuma halılar, leporellolar (akordeon defter), yağlı boya tablolar, desenler, baskılar ve videolar gibi zaman zaman yazının da içinde yer aldığı çok farklı nitelikte eserler bulunuyor.
Yaşamı
Suriyeli bir baba ve Rum bir annenin kızı olarak 24 Şubat günü Beyrut’ta doğdu. Annesi Madam Roza Lilia LaCorte isimli Rum Ortodoks, babası Asaf Kadri Bey (Lübnan’daki soyadı kanunuyla Adnan soyadını almıştır) ise, Osmanlı ordusunda kurmay subaylık yapmış Şam doğumlu bir Müslümandır. Öğrenimine 1930 yılında Beyrut'taki Fransız dinî kız okulunda başladı. 1941 yılında Fransız Basın Bürosu'nda çalışmak üzere okulu bıraktı ve bakalorya sınavlarını dışarıdan tamamladı. 1945 yılında Beyrut'ta, Fransız yazar Gabriel Bounoure'un yönetimindeki Edebiyat Mektebi'ne kaydoldu ve Fransızca şiirler yazmaya başladı.
1949 sonbaharında Sorbonne Üniversitesi'nde felsefe ve estetik öğrenimi görmek üzere Paris'e gitti. Ardından ABD'ye göç etti. 1955'te kısa bir süre New York’ta kaldıktan sonra Kaliforniya Berkeley Üniversitesi'nde felsefe doktorasına başladı. 1957 yılında Harvard Üniversitesi'ne geçti ve bir sene sonra okulu bıraktı. Aynı yıl annesini kaybetti. ABD’de çeşitli okullarda sanat felsefesi dersleri verdiği 1958-1972 yılları arasında sanat profesörü ve sanatçı ile tanıştıktan sonra onun yönlendirmesiyle resim yapmaya başladı.
Resimlerini ilk kez San Fransisko bölgesindeki sanat merkezlerinde ve galerilerde 1961 yılında sergiledi. 1963 yılında San Fransisko’daki Buena Vista Café’de ile tanıştı ve akordeon şeklinde katlanmış sanatçı kitapları yapmaya başladı. Bu kitaplar "Leporello" olarak da adlandırılır. İlk leporello çalışmasını Iraklı şair 'ın eserlerine dayanan bir Arapça metinle yaptı.
1960’ların ortalarında dokuma sanatçısı 'nin yeni dokuma biçimleriyle ilgili düzenlediği atölyeye katılarak kilim dokuma sanatını öğrenmeye başladı. 1966’da Tunus, Fas, Ürdün ve Lübnan'a seyahatler gerçekleştirdi ve halı tasarımları yapmaya başladı.
1965'te Vietnam Savaşı'na karşı bu kez İngilizce şiirler yazdı. The War Poems: The Ballad of the Lonely Knight in Present Day America (Savaş Şiirleri: Günümüz Amerikası’nda Yalnız Şövalyenin Baladı), S-B (Sausalito-Belvedere) Gazette'de basıldı. Şiirleri Arapçaya çevrildi ve Shi'r edebiyat dergisinde yayımlandı. İlk şiir derlemesi Moonshots (Aya Yolculuklar) ismiyle Beyrut’ta yayımlandı. Kara Eylül olaylarından sonra, 1970 yılında L’Express Beyrouth - Enfer (Beyrut-Cehennem Ekspresi) başlıklı uzun şiirini yazdı. 1971’de Five Senses for One Death (Bir Ölüm İçin Beş Duyu) adlı kitabı The Smith yayınevi tarafından New York’ta yayımlandı.
1972’de Beyrut’a geri döndü, çeşitli gazetelerde kültür editörlüğü ve gazetecilik yaptı. Suriyeli ressam ve heykeltraş 'le de bu dönemde tanıştı ve ortak atölyede çalışmaya başladı. Lübnan’daki ilk kişisel sergisi 1973 yılında Beyrut’ta, Dar al-Fan’da açtı. 1974 yılında Bağdat'ta düzenlenen Arap Sanatı Bienali’ne katıldı. 1975’te, Beyrut’'a Lübnan İç Savaşı başladığı sırada, Fransızca L’Apocalypse Arabe (Arap Kıyameti) başlıklı uzun şiirini, 1976’da Jocelyne Saab'ın Beirut, Never Again (Beyrut, Bir Daha Asla) filminin senaryosunu ve 1977’de Paris’te Sitt Marie-Rose romanını yayımladı. Bu roman ertesi yıl Lübnan’da yasaklandı. 1980’de Simone Fattal’le Sausalito'da bir ev satın aldı ve aynı dönemde Super 8 formatında filmler çekmeye başladı.
1984 yılında Marsilya’daki La Sainte Baume Manastırı’nda The CIVIL WarS (İç Savaşlar) adlı opera üzerinde çalışmak amacıyla besteci 'la ilk defa bir araya geldi. Sonraki yıl da Robert Wilson’ın yönettiği, Lyon ve Bobigny'de sahnelenen The CIVIL WarS operasının Fransızca kısmını yazdı.
1986 yılında, Kaliforniya'da kaldığı yıllar boyunca sık sık gözlemlediği, sonra da aklından hiç çıkmayan resimlerine defalarca konu olan dağdan ilhamla Journey to Mount Tamalpaïs (Tamalpaïs Dağı’na Yolculuk) denemesini yazdı.
Etel Adnan 1991 yılında, on iki yıl sonra, Lübnan İç Savaşı’nın sona ermesiyle Beyrut’a tekrar döndü. Sanatın farklı alanlarıyla işbirliklerini devam ettiren Adnan, 1996'da Adnan Songbook (Adnan Şarkı Kitabı) projesi için Gavin Bryars ile yeniden bir araya geldi. 2005 yılında ise Jennine adlı şiiri tarafından sahneye uyarlandı ve yine onun rejisiyle Atina'daki 'nda sahnelendi.
2012 yılında Simone Fattal’le halen çalışmalarını sürdürdüğü ve yaşadığı Paris’e taşındılar. Aynı yıl, Carolyn Christov-Bakargiev küratörlüğünde Kassel’de gerçekleştirilen dOCUMENTA 13'te eserleri sergilendikten sonra, Mathaf-Arap Modern Sanat Müzesi (2013), Whitney Bienali (2014), Galleria Continua (2014 - Çin), (2015), İstanbul Bienali (2015), Serpentine Galleries (2016), Paul Klee Merkezi (2018), San Francisco Modern Sanat Müzesi (2018), Sursock Müzesi (2019), LAM -Lille Métropole Musée d'art moderne, d'art contemporain et d'art brut, Villeneuve d’Ascq (2019) gibi önemli sanat etkinlikleri ve kurumlarında işlerine kapsamlı olarak yer verildi.
2020 yılında Sarah Riggs tarafından çevrilen Time (Zaman) adlı şiir kitabı Kanada'nın Uluslararası Griffin Şiir Ödülüne layık görüldü.
Etel Adnan, 2014 yılından bu yana Galerie Lelong (Paris ve New York) tarafından temsil edilmektedir. Sanatçının birçok dile çevrilmiş edebî yapıtlarının yanı sıra farklı ortamlarda ürettiği eserleri dünyaca bilinirliği olan müzelerin kalıcı koleksiyonlarında yer almakta ve dünyanın çeşitli yerlerinde gerçekleşen, bienal ve benzeri sanat etkinlikleri ile seçkin müzelerde sergilenmeye devam etmektedir.
Beyrut’ta çok dilli, çok dinli, çok kültürlü bir ailede ve coğrafyada dünyaya gelen Etel Adnan’ın, esereli bu zengin kimliği yansıtır. Yaşam, doğa ve evren’e ait olan her şey eserlerinin ana temalarını oluşturur.
Yaşamından eksik olmayan savaşlara, siyasal ve toplumsal olaylara kayıtsız kalmayan sanatçı, üretimlerinde iki temel ifade aracını, yazıyı ve resmi, bazen birbirinden ayrı bazen birbirinin içinde kullanır. Birden fazla alanda ustalaşan sanatçının üretimleri arasında duvar seramikleri, dokuma halılar, leporellolar (akordeon defter), yağlı boya tablolar, desenler, baskılar ve videolar gibi zaman zaman yazının da içinde yer aldığı çok farklı nitelikte eserler bulunuyor.
Adnan 14 Kasım 2021'de Fransa'nın başkenti Paris'te 96 yaşında öldü.
Kaynakça
- ^ a b "Etel Adnan". galleriacontinua.com. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ Etel Adnan:İmkansız Eve Dönüş. Pera Müzesi. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ Weaver, Kathleen; Çeviri:A. Ülçer. "Etel Adnan: 20. yüzyıl Araplar için bir kıyamet yüzyılıydı". Duvar dergisi Sayı 4. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ a b . Haberturk.com 6 Nisan 2021. 9 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ "Conversation with Etel Adanan" (PDF). RES art world, Etel Adnan Özel sayısı, Kasım 2011. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ . Kitapyurdu.com. 3 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ . Sfmoma.org, Ağustos 1986. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ . Gavinbryars.com. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ Chak, Ashlyn. . Arsasiapacific.com, 22 Mayıs 2020. 31 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021.
- ^ Nana Asfour (14 Kasım 2021). "Etel Adnan, Lebanese American Author and Artist, Dies at 96" (İngilizce). The New York Times. Erişim tarihi: 15 Kasım 2021.
- ^ Par Emmanuelle Lequeux (14 Kasım 2021). "L'artiste Etel Adnan est morte presque centenaire" (Fransızca). Le Monde. 15 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Etel Adnan 24 Subat 1925 Beyrut 14 Kasim 2021 Paris Lubnan asilli Amerikali sair ressam yazar ve entelektuel Etel AdnanGenel bilgilerDogum24 Subat 1925 1925 02 24 Beyrut Fransiz Suriye ve Lubnan MandasiOlum14 Kasim 2021 96 yasinda Paris FransaEbeveyniAsaf Kadri Bey Madam Roza Lilia LaCorteAlaniSiir deneme gorsel sanatlarSanat egitimiParis Universitesi Kaliforniya Universitesi Harvard UniversitesiResmi sitesi Eserlerinde iki temel ifade araci olan yaziyi ve resmi bazen birbirinden ayri bazen birbirinin icinde kullanan sanatci birden fazla alanda ustalasmistir Edebi eserleri bircok dile cevrilen sanatcinin gorsel sanatlar alanindaki cesitli uretimleri dunyaca taninmis muzelerin kalici koleksiyonlarinda yer almakta ve dunyanin bircok yerindeki bienal ve benzeri sanat etkinliklerinde sergilenmektedir Uretimleri arasinda duvar seramikleri dokuma halilar leporellolar akordeon defter yagli boya tablolar desenler baskilar ve videolar gibi zaman zaman yazinin da icinde yer aldigi cok farkli nitelikte eserler bulunuyor YasamiSuriyeli bir baba ve Rum bir annenin kizi olarak 24 Subat gunu Beyrut ta dogdu Annesi Madam Roza Lilia LaCorte isimli Rum Ortodoks babasi Asaf Kadri Bey Lubnan daki soyadi kanunuyla Adnan soyadini almistir ise Osmanli ordusunda kurmay subaylik yapmis Sam dogumlu bir Muslumandir Ogrenimine 1930 yilinda Beyrut taki Fransiz dini kiz okulunda basladi 1941 yilinda Fransiz Basin Burosu nda calismak uzere okulu birakti ve bakalorya sinavlarini disaridan tamamladi 1945 yilinda Beyrut ta Fransiz yazar Gabriel Bounoure un yonetimindeki Edebiyat Mektebi ne kaydoldu ve Fransizca siirler yazmaya basladi 1949 sonbaharinda Sorbonne Universitesi nde felsefe ve estetik ogrenimi gormek uzere Paris e gitti Ardindan ABD ye goc etti 1955 te kisa bir sure New York ta kaldiktan sonra Kaliforniya Berkeley Universitesi nde felsefe doktorasina basladi 1957 yilinda Harvard Universitesi ne gecti ve bir sene sonra okulu birakti Ayni yil annesini kaybetti ABD de cesitli okullarda sanat felsefesi dersleri verdigi 1958 1972 yillari arasinda sanat profesoru ve sanatci ile tanistiktan sonra onun yonlendirmesiyle resim yapmaya basladi Resimlerini ilk kez San Fransisko bolgesindeki sanat merkezlerinde ve galerilerde 1961 yilinda sergiledi 1963 yilinda San Fransisko daki Buena Vista Cafe de ile tanisti ve akordeon seklinde katlanmis sanatci kitaplari yapmaya basladi Bu kitaplar Leporello olarak da adlandirilir Ilk leporello calismasini Irakli sair in eserlerine dayanan bir Arapca metinle yapti 1960 larin ortalarinda dokuma sanatcisi nin yeni dokuma bicimleriyle ilgili duzenledigi atolyeye katilarak kilim dokuma sanatini ogrenmeye basladi 1966 da Tunus Fas Urdun ve Lubnan a seyahatler gerceklestirdi ve hali tasarimlari yapmaya basladi 1965 te Vietnam Savasi na karsi bu kez Ingilizce siirler yazdi The War Poems The Ballad of the Lonely Knight in Present Day America Savas Siirleri Gunumuz Amerikasi nda Yalniz Sovalyenin Baladi S B Sausalito Belvedere Gazette de basildi Siirleri Arapcaya cevrildi ve Shi r edebiyat dergisinde yayimlandi Ilk siir derlemesi Moonshots Aya Yolculuklar ismiyle Beyrut ta yayimlandi Kara Eylul olaylarindan sonra 1970 yilinda L Express Beyrouth Enfer Beyrut Cehennem Ekspresi baslikli uzun siirini yazdi 1971 de Five Senses for One Death Bir Olum Icin Bes Duyu adli kitabi The Smith yayinevi tarafindan New York ta yayimlandi 1972 de Beyrut a geri dondu cesitli gazetelerde kultur editorlugu ve gazetecilik yapti Suriyeli ressam ve heykeltras le de bu donemde tanisti ve ortak atolyede calismaya basladi Lubnan daki ilk kisisel sergisi 1973 yilinda Beyrut ta Dar al Fan da acti 1974 yilinda Bagdat ta duzenlenen Arap Sanati Bienali ne katildi 1975 te Beyrut a Lubnan Ic Savasi basladigi sirada Fransizca L Apocalypse Arabe Arap Kiyameti baslikli uzun siirini 1976 da Jocelyne Saab in Beirut Never Again Beyrut Bir Daha Asla filminin senaryosunu ve 1977 de Paris te Sitt Marie Rose romanini yayimladi Bu roman ertesi yil Lubnan da yasaklandi 1980 de Simone Fattal le Sausalito da bir ev satin aldi ve ayni donemde Super 8 formatinda filmler cekmeye basladi 1984 yilinda Marsilya daki La Sainte Baume Manastiri nda The CIVIL WarS Ic Savaslar adli opera uzerinde calismak amaciyla besteci la ilk defa bir araya geldi Sonraki yil da Robert Wilson in yonettigi Lyon ve Bobigny de sahnelenen The CIVIL WarS operasinin Fransizca kismini yazdi 1986 yilinda Kaliforniya da kaldigi yillar boyunca sik sik gozlemledigi sonra da aklindan hic cikmayan resimlerine defalarca konu olan dagdan ilhamla Journey to Mount Tamalpais Tamalpais Dagi na Yolculuk denemesini yazdi Etel Adnan 1991 yilinda on iki yil sonra Lubnan Ic Savasi nin sona ermesiyle Beyrut a tekrar dondu Sanatin farkli alanlariyla isbirliklerini devam ettiren Adnan 1996 da Adnan Songbook Adnan Sarki Kitabi projesi icin Gavin Bryars ile yeniden bir araya geldi 2005 yilinda ise Jennine adli siiri tarafindan sahneye uyarlandi ve yine onun rejisiyle Atina daki nda sahnelendi 2012 yilinda Simone Fattal le halen calismalarini surdurdugu ve yasadigi Paris e tasindilar Ayni yil Carolyn Christov Bakargiev kuratorlugunde Kassel de gerceklestirilen dOCUMENTA 13 te eserleri sergilendikten sonra Mathaf Arap Modern Sanat Muzesi 2013 Whitney Bienali 2014 Galleria Continua 2014 Cin 2015 Istanbul Bienali 2015 Serpentine Galleries 2016 Paul Klee Merkezi 2018 San Francisco Modern Sanat Muzesi 2018 Sursock Muzesi 2019 LAM Lille Metropole Musee d art moderne d art contemporain et d art brut Villeneuve d Ascq 2019 gibi onemli sanat etkinlikleri ve kurumlarinda islerine kapsamli olarak yer verildi 2020 yilinda Sarah Riggs tarafindan cevrilen Time Zaman adli siir kitabi Kanada nin Uluslararasi Griffin Siir Odulune layik goruldu Etel Adnan 2014 yilindan bu yana Galerie Lelong Paris ve New York tarafindan temsil edilmektedir Sanatcinin bircok dile cevrilmis edebi yapitlarinin yani sira farkli ortamlarda urettigi eserleri dunyaca bilinirligi olan muzelerin kalici koleksiyonlarinda yer almakta ve dunyanin cesitli yerlerinde gerceklesen bienal ve benzeri sanat etkinlikleri ile seckin muzelerde sergilenmeye devam etmektedir Beyrut ta cok dilli cok dinli cok kulturlu bir ailede ve cografyada dunyaya gelen Etel Adnan in esereli bu zengin kimligi yansitir Yasam doga ve evren e ait olan her sey eserlerinin ana temalarini olusturur Yasamindan eksik olmayan savaslara siyasal ve toplumsal olaylara kayitsiz kalmayan sanatci uretimlerinde iki temel ifade aracini yaziyi ve resmi bazen birbirinden ayri bazen birbirinin icinde kullanir Birden fazla alanda ustalasan sanatcinin uretimleri arasinda duvar seramikleri dokuma halilar leporellolar akordeon defter yagli boya tablolar desenler baskilar ve videolar gibi zaman zaman yazinin da icinde yer aldigi cok farkli nitelikte eserler bulunuyor Adnan 14 Kasim 2021 de Fransa nin baskenti Paris te 96 yasinda oldu Kaynakca a b Etel Adnan galleriacontinua com 8 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Etel Adnan Imkansiz Eve Donus Pera Muzesi 9 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Weaver Kathleen Ceviri A Ulcer Etel Adnan 20 yuzyil Araplar icin bir kiyamet yuzyiliydi Duvar dergisi Sayi 4 Erisim tarihi 6 Nisan 2021 a b Haberturk com 6 Nisan 2021 9 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Conversation with Etel Adanan PDF RES art world Etel Adnan Ozel sayisi Kasim 2011 18 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Kitapyurdu com 3 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Sfmoma org Agustos 1986 13 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Gavinbryars com 2 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Chak Ashlyn Arsasiapacific com 22 Mayis 2020 31 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2021 Nana Asfour 14 Kasim 2021 Etel Adnan Lebanese American Author and Artist Dies at 96 Ingilizce The New York Times Erisim tarihi 15 Kasim 2021 Par Emmanuelle Lequeux 14 Kasim 2021 L artiste Etel Adnan est morte presque centenaire Fransizca Le Monde 15 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2021