Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eylül Ayaklanması (Bulgarca: Септемврийско въстание, Septemvriysko vastanie), 9 Haziran 1923 tarihinde meydana gelen darbenin ardından kurulan Aleksandar Tsankov hükûmetine karşı Bulgar Komünist Partisi öncülüğünde gerçekleşmiş ayaklanmadır. komünistler Komintern'in teşviki, Anarşistler'in ve Köylülerin desteğini alarak "işçi ve köylü bir hükümetin kurulmasını" amaçlamışlardır. Ayaklanma 14 Eylül günü Maglizh bölgesinde başladı. Burada 2 köy ele geçiren komünistler Stara Zagora bölgesinde ayaklandı. Bunu Nova Zagora, yakınındaki köy olan Chirpan ve Burgas şehri de takip etti. Ancak buradaki ayaklanmalar bastırıldı. En sert çatışmalar ise Maglizh, Enina ve Shipka bölgesinde gerçekleşiyordu.
| Eylül Ayaklanması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Sofya'daki Sosyalist Sanat Müzesi'nde bulunan Eylül Ayaklanması anısına yapılmış heykel | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Bulgar Komünist Partisi Bulgar Ulusal Tarım Birliği Anarşistler Komintern |
 Makedonya Devrimci Örgütü | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Georgi Dimitrov Vasil Kolarov |  Alexander Tsankov Todor Alexandrov | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 841 direnişçi öldürdü | bilinmiyor | ||||||
| 5000'den fazla sivil öldü | |||||||
Aleksandar Tsankov ayaklanmaların bastırılabilmesi için 22 Eylül günü sıkıyönetim ilan etti. Hükûmet güçlerine paramiliter güç olan Shpitskomandi ve Makedonya Devrimci Örgütü eşlik ediyordu. Bu sırada ayaklanma Kuzeybatı Bulgaristan'a sıçradı. İsyancılar Lom kentini kuşattı. Ancak hükûmet Vidin'den takviye güç yolladı. Ve bu takviye güçler isyancıların kuşatmasını kırıdı. 25 Eylül sabahında Gavril Genov komutasını altındaki direnişçiler Ferdinand ve Boychinovtsi kentlerine saldırılar düzenledi. Ve kısa bir süre sonra bu iki kenti ele geçirdi. Bu öz güvenle isyancılar Vratsa'ya ilerledi. Ancak geri sürüldüler. Vidin'den destek almış olan hükûmete bağlı birlikler, isyancıların kontrolündeki Petrohan Geçidi'ne saldırdı. Saldırı çok sertti. Direnişçiler geri çekildi. Bu sırada toptan imha olmamak için direniş hareketin liderleri, Ferdinand ve Boychinovtsi'de bulunan birliklere Yugoslavya'ya çekilme emir yayınladı. 27 Eylül'de, hükûmet güçleri Ferdinand girdi. 28 Eylül ve 29 Eylül'de geri çekilen isyancılar ve ordu arasında küçük çarpışmalar vardı.
Bu olaylar yaşanırken 24 Eylül'de Bulgaristan'ın orta kesimlerinde bulunan Saranbey, Muhovo, Pazarjik ve Lesichevo bölgesinde ayaklanmalar çıktı. Ancak bu ayaklanmalar kısa bir süre içinde bastırıldı. komünist liderler ayaklanmanın başarıya ulaşabilmesi için Sofya'da bir ayaklanmanın gerçekleşmesinin şart olduğu anlamışlardır. Bunun için hazırlıklar başlatıldı. Bu sırada Sofya'nın çevre yerlerinde bulunan Ihtiman, Samoko, Pirdop ve Kostenets'te ayaklanma çıkmış ve başarı ile gelişmişti. Sofya'da hazırlıkları gerçekleştiren Anton Ivanov, Dimitar Ginchev ve Todor Atanasov yakalanması Sofya'da bir ayaklanma gerçekleşmesini engelledi. Bunun sonucu ağır olacaktı. Zira Sofya'da ayaklanma ümidiyle çevre köylerde meydana gelen ayaklanmaların ezilme fırsat verdi.
Ayaklanma bastırıldıktan sonra, komünist liderler Georgi Dimitrov ve Vasil Kolarov Yugoslavya'ya oradanda Sovyetler Birliği'ne kaçtı. Isyancıların birçoğu liderleri gibi yaptıysada bazıları ülkede kaldı. Ayaklanmanın çıktığı yerlerde devlet sivilere karşı katliamlar yaptı. Bulgaristan Komünist tarihçiliği, Tsankov hükûmetine karşı yapılan bu ayaklanmayı "ilk anti-faşist ayaklanma" olarak kabul etti.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eylul Ayaklanmasi Bulgarca Septemvrijsko vstanie Septemvriysko vastanie 9 Haziran 1923 tarihinde meydana gelen darbenin ardindan kurulan Aleksandar Tsankov hukumetine karsi Bulgar Komunist Partisi onculugunde gerceklesmis ayaklanmadir komunistler Komintern in tesviki Anarsistler in ve Koylulerin destegini alarak isci ve koylu bir hukumetin kurulmasini amaclamislardir Ayaklanma 14 Eylul gunu Maglizh bolgesinde basladi Burada 2 koy ele geciren komunistler Stara Zagora bolgesinde ayaklandi Bunu Nova Zagora yakinindaki koy olan Chirpan ve Burgas sehri de takip etti Ancak buradaki ayaklanmalar bastirildi En sert catismalar ise Maglizh Enina ve Shipka bolgesinde gerceklesiyordu Eylul AyaklanmasiSofya daki Sosyalist Sanat Muzesi nde bulunan Eylul Ayaklanmasi anisina yapilmis heykelTarihEylul 1923BolgeBulgaristanSonucDevrimcilerin yenilgisiTaraflarBulgar Komunist Partisi Bulgar Ulusal Tarim Birligi Anarsistler KominternBulgaristan Kralligi Silahli kuvvetler Polis gucu Shpitskomandy Makedonya Devrimci OrgutuKomutanlar ve liderlerGeorgi Dimitrov Vasil KolarovAlexander Tsankov Todor AlexandrovKayiplar841 direnisci oldurdubilinmiyor5000 den fazla sivil oldu Aleksandar Tsankov ayaklanmalarin bastirilabilmesi icin 22 Eylul gunu sikiyonetim ilan etti Hukumet guclerine paramiliter guc olan Shpitskomandi ve Makedonya Devrimci Orgutu eslik ediyordu Bu sirada ayaklanma Kuzeybati Bulgaristan a sicradi Isyancilar Lom kentini kusatti Ancak hukumet Vidin den takviye guc yolladi Ve bu takviye gucler isyancilarin kusatmasini kiridi 25 Eylul sabahinda Gavril Genov komutasini altindaki direnisciler Ferdinand ve Boychinovtsi kentlerine saldirilar duzenledi Ve kisa bir sure sonra bu iki kenti ele gecirdi Bu oz guvenle isyancilar Vratsa ya ilerledi Ancak geri surulduler Vidin den destek almis olan hukumete bagli birlikler isyancilarin kontrolundeki Petrohan Gecidi ne saldirdi Saldiri cok sertti Direnisciler geri cekildi Bu sirada toptan imha olmamak icin direnis hareketin liderleri Ferdinand ve Boychinovtsi de bulunan birliklere Yugoslavya ya cekilme emir yayinladi 27 Eylul de hukumet gucleri Ferdinand girdi 28 Eylul ve 29 Eylul de geri cekilen isyancilar ve ordu arasinda kucuk carpismalar vardi Bu olaylar yasanirken 24 Eylul de Bulgaristan in orta kesimlerinde bulunan Saranbey Muhovo Pazarjik ve Lesichevo bolgesinde ayaklanmalar cikti Ancak bu ayaklanmalar kisa bir sure icinde bastirildi komunist liderler ayaklanmanin basariya ulasabilmesi icin Sofya da bir ayaklanmanin gerceklesmesinin sart oldugu anlamislardir Bunun icin hazirliklar baslatildi Bu sirada Sofya nin cevre yerlerinde bulunan Ihtiman Samoko Pirdop ve Kostenets te ayaklanma cikmis ve basari ile gelismisti Sofya da hazirliklari gerceklestiren Anton Ivanov Dimitar Ginchev ve Todor Atanasov yakalanmasi Sofya da bir ayaklanma gerceklesmesini engelledi Bunun sonucu agir olacakti Zira Sofya da ayaklanma umidiyle cevre koylerde meydana gelen ayaklanmalarin ezilme firsat verdi Ayaklanma bastirildiktan sonra komunist liderler Georgi Dimitrov ve Vasil Kolarov Yugoslavya ya oradanda Sovyetler Birligi ne kacti Isyancilarin bircogu liderleri gibi yaptiysada bazilari ulkede kaldi Ayaklanmanin ciktigi yerlerde devlet sivilere karsi katliamlar yapti Bulgaristan Komunist tarihciligi Tsankov hukumetine karsi yapilan bu ayaklanmayi ilk anti fasist ayaklanma olarak kabul etti Kaynakca Muzej na revolyucionnoto dvizhenie v Blgariya Zvezdi vv vekovete Izdatelstvo na Blgarskata komunisticheska partiya Sofiya 1972 791 str 2003 Pokusheniya nasilie i politika v Blgariya 1878 1947 Sofiya Voenno izdatelstvo s 221 ISBN 954 509 239 4