Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bakteriyofaj (Antik Yunanca βακτήριον baktérion bakteri ve φαγεῖν phageín, 'yemek' fiilinden türetme), bakterileri enfekte eden bir virüstür. Terim genelde kısaltılmış hali olan faj olarak kullanılır.
Ökaryotları (hayvan, bitki ve mantarları) enfekte eden virüsler gibi fajlarda da büyük bir yapısal ve işlevsel çeşitlilik vardır. Tipik olarak proteinden oluşan bir kabuk ve içinde yer alan genetik malzemeden oluşurlar. Genetik malzeme DNA veya RNA olabilir, ama genelde 5 - 500 kilo baz çifti uzunluğunda çift sarmallı DNA'dan oluşur. Bakteriyofajlar genelde 20 ila 200 nm arası büyüklükte olurlar.
Fajlar her yerde mevcutturlar ve bakterilerin yaşadığı ortamlarda, örneğin toprakta veya hayvan bağırsaklarında bulunabilirler. Faj ve diğer virüslerin en yoğun doğal kaynaklarından biri deniz suyudur. Deniz yüzeyinde mililitrede 109 etkin faj taneciği (virion) bulunmuştur ve deniz bakterilerinin %70'i fajlar tarafından enfekte olmuş olabilirler.
Tarihçe
1913'te Büyük Britanyalı bakteriyolog Frederick Twort bakterileri enfekte edip öldüren bir etmen keşfetmiş ama konuyu daha fazla takip etmemiştir. Fransız-Kanadalı mikrobiyolog 3 Eylül 1917'de "dizanteri basilinin düşmanının, görünmez bir mikrobunu" keşfettiğini açıklayıp ona bakteriyofaj adını verdi.
Çoğalması
Bakteriyofajların veya hayat döngüleri olabilir, bazılarında her ikisi de olur. gibi öldürücü fajlarda görülen litik döngüde virionun çoğalmasının hemen ardından konak hücre parçalanır ve ölür. Hücre ölür ölmez virionların kendilerine yeni bir konak bulmaları gerekir.
Lizogenik döngü, buna tezat olarak, konak hücrenin parçalanmasına neden olmaz. Lizogenik olabilen fajlara ılımlı fajlar (temperate phage) denir. Viral genom konak genoma dahil olur ve oldukça zararsız bir şekilde onunla beraber eşlenir. Konak hücrenin sağlığı yerinde olduğu sürece virüs sessiz bir şekilde varlığını sürdürür, ama konağın şartları bozulursa, örneğin besin kaynaklarının tükenmesi durumunda, endojen fajlar (profaj olarak adlandırılırlar) etkinleşirler. Bir çoğalma süreci başlar, sonucunda konak hücre parçalanır. İlginç bir şekilde lizogenik döngü konak hücrenin çoğalmasına izin verdiği için hücrenin yavrularında da virüs varlığını devam ettirir.
Bazen profajlar inaktif oldukları dönemde bakteri genomuna yeni işlevler kazandırarak konak bakteriye fayda sağlarlar, bu olguya (lysogenic conversion) denir. Bunun iyi bilinen bir örneği Vibrio cholerae'nın zararsız bir suşunun bir faj tarafından enfekte edilerek kolera hastalığı etmenine dönüşümüdür.
Bağlanma ve giriş
Konak hücreye girmek için bakteryofajlar bakterinin yüzeyindeki özgül reseptörlere bağlanırlar, bunlar arasında , teikoik asitler, proteinler sayılabilir. Bu nedenle bir bakteryofaj ancak bağlanabileceği reseptörler taşıyan bakterileri enfekte edebilirler. Faj virionları kendi kendilerine hareket etmedikleri için kendi reseptörleriyle solüsyondayken rassal olarak buluşup bağlanırlar.
Karmaşık bakteryofajlar, örneğin , genetik malzemelerini hücrenin içine enjekte etmek için şırınga benzeri bir hareket kullanırlar. Uygun reseptörle temas kurduktan sonra kuyruk lifleri taban plakasını hücre yüzeyine yaklaştırırlar. İyice bağlandıktan sonra, kuyruk büzülür, bu da genetik malzemenin dışarı itilmesine neden olur. Bazı fajlar nükleik asiti hücre zarından içeri iter, bazıları hücre yüzeyine birakır. Başka yöntemlerle genetik malzemelerini içeri sokan bakteriyofajlar da vardır.
Protein ve nükleik asit sentezi
Kısa süre, bazen dakikalar içinde, bakteri ribozomları viral mRNA'nın proteine çevirimine () başlarlar. RNA-fajlarında bu sürecin başlarında sentezlenir. Erken sentezlenen proteinler ve virionla gelen bazı proteinler bakterinin RNA polimerazını modifiye edip onun viral mRNA'yı tercihen çevirmesine neden olabilirler. Konağın kendi protein ve nükleik asit sentezi de bozularak viral ürünlerin sentezine yönlendirilir. Bu ürünler ya hücreyi parçalamaya yarayacaklar, ya yeni virionların oluşmasına yardımcı olacaklar veya yeni virionları oluşturacaklardır.
Virion oluşumu
durumunda yeni fajların inşası özel yardımcı molekülleri gerektiren karmaşık bir süreçtir. Önce taban plakası oluşur, kuyruk onun üzerinde büyür. Kafa kapsidi, ayrı olarak oluşup kendiliğinden kuyruk ile birleşir. Henüz bilinmeyen bir şekilde DNA kafanın içine sıkı bir şekilde yerini alır. Bütün süreç yaklaşık 15 dakika alır.
Virionların salınımı
Fajlar ya hücre parçalanması (lizis) veya salgılanma yoluyla salınırlar. T4 fajları durumunda, hücre içine girmelerinden 20 dakikadan biraz sonra hücre parçalanması yoluyla sayıları 300'ü bulabilen faj salınır. Bunun gerçekleşmesi, hücre duvarındaki peptidoglikanı parçalayan adlı enzim sayesinde olur. Bazı virüsler ise parazite dönüşüp konak hücrenin sürekli olarak yeni virüs tanecikleri salgılamasına neden olabilirler. Yeni virionlar hücre zarından tomurcuklanarak koparlar, beraberlerinde hücre zarının bir kısmını da götüren bu fajlar olarak ortama salınırlar. Salınan virionların her biri yeni bir bakteriyi enfekte edebilir.
Faj terapisi
Keşiflerinin ardından fajlar anti-bakteriyel etmen olarak denenmişlerdir. Ancak antibiyotikler keşfedilince bunların fajlardan daha kullanışlı oldukları görülmüştür ve Batı'da faj tedavisi üzerine yapılan araştırmalar bırakılmıştır. Buna karşın Sovyetler Birliği'nde 1940'lardan beri antibiyotiklere alternatif olarak kullanımı devam etmiştir.
Bakteri suşlarında doğal seleksiyon yoluyla antibiyotik direncinin oluşması bazı tıbbi araştırmacıları faj tedavisini antibiyotik tedavisine bir alternatif olarak tekrar değerlendirmeye sevketmiştir. Antibiyotiklerden farklı olarak fajlar, milyonlarca yıldır süregeldiği gibi, bakterilerle beraber evrimleştikleri için, sürekli bir direncin oluşma olasılığı yok sayılabilir. Ayrıca, etkili bir faj, özgül bakterisini tamamen bitene kadar enfekte etmeye devam edecektir.
Belli bir faj genelde ancak belli bir bakteri tipini enfekte edebildiği için, ki bu birkaç bakteri türü olabileceği gibi bir türün sadece bazı alt türleri de olabilir, bakteri tipinin doğru tanımlandığından emin olmak gerekebilir, bu da 24 saat sürebilir. Faj terapisinin bir diğer avantajı başka bakterilere zarar gelmeyeceğinden dar spektrumlu antibiyotik terapisine benzemesidir. Ancak, sıkça olduğu gibi, birden fazla bakterinin beraberce neden oldukları enfeksiyonlarda bu bir dezavantaj oluşturabilir. Bakteriyofajların bir diğer sorunu vücudun bağışıklık sisteminin saldırısına uğramalarıdır.
Fajlar enfeksiyonla doğrudan temas durumunda etki gösterirler, onun için açık bir yaraya uygulanmaları en iyi sonuç doğurur. Sistemik enfeksiyonlarda bu pratik olarak mümkün değildir. Sovyetler birliğinde diğer tedavilerin çalışmadığı durumlarda gözlenen başarılı sonuçlara rağmen çoğu araştırmacı faj terapisinin tıbbi bir geçerliliğe ulaşacağına şüphe ile bakmaktadır. Faj tedavisinin etkinliğini belirlemek için büyük ölçekli klink testler yapılmamıştır ama antibiyotik dirençli bakteri türlerinin çoğalmasından dolayı bu konuda araştırmalar sürmektedir.
Ağustos 2006'da ABD Gıda ve İlaç İdaresi (Food and Drug Administration) bazı etlerde Listeria monocytogenes bakterisinin öldürülmesi için bakteriyofaj kullanımını onaylamıştır.
Faj terapisinin avantaj ve dezavantajları
Fajların antibiyotiklere göre bazı avantaj ve dezavantajları vardır. (Tablo 1) Bunlar içinde en önemlileri; fajın uygulanma biçiminden bağımsız olarak nerede ihtiyaç varsa oraya göç etmesi ve orada çoğalması, antibiyotik direncinden bağımsız olarak aktivite göstermesi, biyofilm üzerine etkin olması, etki spektrumunun dar olması ve faj terapisi öncesi etken/faj ilişkisinin tanımlanmış olması olarak sıralanabilir.
Faj terapisinin güvenilirliği: Günümüze kadar yapılan çalışmalarda faj terapisinin, minör etkileri dışında, hiçbir yan etkisi bildirilmemiştir.
| Bakteriyofajlar | Antibiyotikler | Yorum | |||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Etki spektrumu oldukça dar ve oldukça spesifiktir. | Etki spektrumu geniştir. | Faj tedavisi öncesi bakterinin tanımlanması ve faj duyarlılığının tespit edilmesi gerekliliği sebebiyle, yüksek spesifikte fajın dezavantajları arasında sayılabilir. Antibiyotiklerde etki spektrumu geniş olabilir ancak mikrobiyal etkiyi büyük ölçüde etkiler. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Enfeksiyonun olduğu yerde replike olur ve nerede ihtiyaç varsa orada çoğalır. | Vücutta metabolize edilir ve eliminasyona uğrar. | Fajlar geometrik şekilde çoğaldıklarından enfeksiyonun olduğu yere az sayıda enjekte edilmesi yeterli olacaktır. Antibiyotiklerin enfeksiyon bölgesinde her zaman konsantre olmaması sebebiyle yüksek doz ve belirli aralıklarla uygulanması gerekir. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hızlı bakterisit etki gösterir. | Bakterisit / Bakteriyostatik etki gösterebilir. | Hızlı bakterisit etki sebebiyle fajlar akut vakalarda hızlı etki gösterebilirler. Bakteriyostatik antibiyotik etkileri bakterilerde direnç gelişimine neden olabilir. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Şu ana kadar gözlemlenmiş bir yan etkisi bulunmamaktadır. | Birçok yan etkisi vardır. | Faj tarafından parçalanan bakterilerden salınan endotoksinlere bağlı olarak çok az yan etki bildirilmiştir. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Faja dirençli bakteriler aynı görevdeki fajlara karşı duyarlı kalabilir. | Antibiyotik direnci sadece hedeflenen bakteriyle sınırlı kalmaz. | "Doğada bir bakteri varsa, onu enfekte eden faj da mutlaka vardır." varsayımı dolayısıyla, bir faja karşı dirençli olan bakteriler için yeni fajlar kolaylıkla izole edilebilinir. Antibiyotik direnci özellikle hareketli genetik araçlarla aktarılabilinir. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Faj seçimi hızlı bir faaliyet olup günler, haftalar içinde yapılabilir. Oldukça düşük maliyetlidir. | Yeni antibiyotik geliştirilmesi oldukça uzun zaman ve maliyet ister. | Doğada istenen konağa karşı kullanılacak fajın izolasyonu oldukça kolay ve düşük maliyetlidir. Fakat doğru fajın seçilip terapide kullanılacak hale getirilebilinmesi için uzmana ihtiyaç vardır. Bakterinin kültürü ne kadar zorsa faj izolasyonu da o derecede zordur. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| İnsan vücudundaki faj aktivitesi azaltıcı etkenlere maruz kalabilir. | Aktivite azaltıcı etkenlerden korunmak için standardizasyonları oldukça iyi yapılmıştır. | Antibiyotiklerin kullanım kolaylığının yanında fajların bu özelliği dezavantaj olarak kalmaktadır. Ancak ileri teknolojilerle faj preparasyonlarının kapsül haline getirilmesi ve azaltıcı etkenlerden korunması etkili yöntemler arasında gösterilmektedir. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Faj direnci: Bakteriyofaj ve konağı olan bakterilerin (Devam edecek.)
Model bakteriyofajlar
Aşağıda ayrıntılı olarak üzerinde çalışılmış olan bakteriyofajların bir listesi bulunmaktadır:
Kaynakça
- (İngilizce)
- Evergreen State College material on bacteriophages7 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- ^ Prescott, L. (1993). Microbiology, Wm. C. Brown Publishers,
- ^ "FDA Approval of Listeria-specific Bacteriophage Preparation on Ready-to-Eat (RTE) Meat and Poultry Products" [1] 14 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ABD Gıda ve İlaç idaresi (FDA) duyurusu (İngilizce)
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bakteriyofaj Antik Yunanca bakthrion bakterion bakteri ve fageῖn phagein yemek fiilinden turetme bakterileri enfekte eden bir virustur Terim genelde kisaltilmis hali olan faj olarak kullanilir Synechococcus bakterisinin faji S PM2 elektron mikroskobu fotografi Okaryotlari hayvan bitki ve mantarlari enfekte eden virusler gibi fajlarda da buyuk bir yapisal ve islevsel cesitlilik vardir Tipik olarak proteinden olusan bir kabuk ve icinde yer alan genetik malzemeden olusurlar Genetik malzeme DNA veya RNA olabilir ama genelde 5 500 kilo baz cifti uzunlugunda cift sarmalli DNA dan olusur Bakteriyofajlar genelde 20 ila 200 nm arasi buyuklukte olurlar Fajlar her yerde mevcutturlar ve bakterilerin yasadigi ortamlarda ornegin toprakta veya hayvan bagirsaklarinda bulunabilirler Faj ve diger viruslerin en yogun dogal kaynaklarindan biri deniz suyudur Deniz yuzeyinde mililitrede 109 etkin faj tanecigi virion bulunmustur ve deniz bakterilerinin 70 i fajlar tarafindan enfekte olmus olabilirler Tarihce1913 te Buyuk Britanyali bakteriyolog Frederick Twort bakterileri enfekte edip olduren bir etmen kesfetmis ama konuyu daha fazla takip etmemistir Fransiz Kanadali mikrobiyolog 3 Eylul 1917 de dizanteri basilinin dusmaninin gorunmez bir mikrobunu kesfettigini aciklayip ona bakteriyofaj adini verdi CogalmasiBakteriyofajlarin veya hayat donguleri olabilir bazilarinda her ikisi de olur gibi oldurucu fajlarda gorulen litik dongude virionun cogalmasinin hemen ardindan konak hucre parcalanir ve olur Hucre olur olmez virionlarin kendilerine yeni bir konak bulmalari gerekir Lizogenik dongu buna tezat olarak konak hucrenin parcalanmasina neden olmaz Lizogenik olabilen fajlara ilimli fajlar temperate phage denir Viral genom konak genoma dahil olur ve oldukca zararsiz bir sekilde onunla beraber eslenir Konak hucrenin sagligi yerinde oldugu surece virus sessiz bir sekilde varligini surdurur ama konagin sartlari bozulursa ornegin besin kaynaklarinin tukenmesi durumunda endojen fajlar profaj olarak adlandirilirlar etkinlesirler Bir cogalma sureci baslar sonucunda konak hucre parcalanir Ilginc bir sekilde lizogenik dongu konak hucrenin cogalmasina izin verdigi icin hucrenin yavrularinda da virus varligini devam ettirir Bazen profajlar inaktif olduklari donemde bakteri genomuna yeni islevler kazandirarak konak bakteriye fayda saglarlar bu olguya lysogenic conversion denir Bunun iyi bilinen bir ornegi Vibrio cholerae nin zararsiz bir susunun bir faj tarafindan enfekte edilerek kolera hastaligi etmenine donusumudur Baglanma ve girisT4 bakteriyofajinin yapisi 1 Bas2 Kuyruk3 Nukleik asit4 Kapsit5 Yaka6 Kin7 Kuyruk lifleri8 Ekserler9 Taban plakasi Konak hucreye girmek icin bakteryofajlar bakterinin yuzeyindeki ozgul reseptorlere baglanirlar bunlar arasinda teikoik asitler proteinler sayilabilir Bu nedenle bir bakteryofaj ancak baglanabilecegi reseptorler tasiyan bakterileri enfekte edebilirler Faj virionlari kendi kendilerine hareket etmedikleri icin kendi reseptorleriyle solusyondayken rassal olarak bulusup baglanirlar Karmasik bakteryofajlar ornegin genetik malzemelerini hucrenin icine enjekte etmek icin siringa benzeri bir hareket kullanirlar Uygun reseptorle temas kurduktan sonra kuyruk lifleri taban plakasini hucre yuzeyine yaklastirirlar Iyice baglandiktan sonra kuyruk buzulur bu da genetik malzemenin disari itilmesine neden olur Bazi fajlar nukleik asiti hucre zarindan iceri iter bazilari hucre yuzeyine birakir Baska yontemlerle genetik malzemelerini iceri sokan bakteriyofajlar da vardir Protein ve nukleik asit senteziKisa sure bazen dakikalar icinde bakteri ribozomlari viral mRNA nin proteine cevirimine baslarlar RNA fajlarinda bu surecin baslarinda sentezlenir Erken sentezlenen proteinler ve virionla gelen bazi proteinler bakterinin RNA polimerazini modifiye edip onun viral mRNA yi tercihen cevirmesine neden olabilirler Konagin kendi protein ve nukleik asit sentezi de bozularak viral urunlerin sentezine yonlendirilir Bu urunler ya hucreyi parcalamaya yarayacaklar ya yeni virionlarin olusmasina yardimci olacaklar veya yeni virionlari olusturacaklardir Virion olusumudurumunda yeni fajlarin insasi ozel yardimci molekulleri gerektiren karmasik bir surectir Once taban plakasi olusur kuyruk onun uzerinde buyur Kafa kapsidi ayri olarak olusup kendiliginden kuyruk ile birlesir Henuz bilinmeyen bir sekilde DNA kafanin icine siki bir sekilde yerini alir Butun surec yaklasik 15 dakika alir Virionlarin salinimiFajlar ya hucre parcalanmasi lizis veya salgilanma yoluyla salinirlar T4 fajlari durumunda hucre icine girmelerinden 20 dakikadan biraz sonra hucre parcalanmasi yoluyla sayilari 300 u bulabilen faj salinir Bunun gerceklesmesi hucre duvarindaki peptidoglikani parcalayan adli enzim sayesinde olur Bazi virusler ise parazite donusup konak hucrenin surekli olarak yeni virus tanecikleri salgilamasina neden olabilirler Yeni virionlar hucre zarindan tomurcuklanarak koparlar beraberlerinde hucre zarinin bir kismini da goturen bu fajlar olarak ortama salinirlar Salinan virionlarin her biri yeni bir bakteriyi enfekte edebilir Faj terapisiBir bakteriyi enfekte etmek uzere ona baglanmakta olan bakteriyofajlarin elektronik mikroskoptaki gosterimi Kesiflerinin ardindan fajlar anti bakteriyel etmen olarak denenmislerdir Ancak antibiyotikler kesfedilince bunlarin fajlardan daha kullanisli olduklari gorulmustur ve Bati da faj tedavisi uzerine yapilan arastirmalar birakilmistir Buna karsin Sovyetler Birligi nde 1940 lardan beri antibiyotiklere alternatif olarak kullanimi devam etmistir Bakteri suslarinda dogal seleksiyon yoluyla antibiyotik direncinin olusmasi bazi tibbi arastirmacilari faj tedavisini antibiyotik tedavisine bir alternatif olarak tekrar degerlendirmeye sevketmistir Antibiyotiklerden farkli olarak fajlar milyonlarca yildir suregeldigi gibi bakterilerle beraber evrimlestikleri icin surekli bir direncin olusma olasiligi yok sayilabilir Ayrica etkili bir faj ozgul bakterisini tamamen bitene kadar enfekte etmeye devam edecektir Belli bir faj genelde ancak belli bir bakteri tipini enfekte edebildigi icin ki bu birkac bakteri turu olabilecegi gibi bir turun sadece bazi alt turleri de olabilir bakteri tipinin dogru tanimlandigindan emin olmak gerekebilir bu da 24 saat surebilir Faj terapisinin bir diger avantaji baska bakterilere zarar gelmeyeceginden dar spektrumlu antibiyotik terapisine benzemesidir Ancak sikca oldugu gibi birden fazla bakterinin beraberce neden olduklari enfeksiyonlarda bu bir dezavantaj olusturabilir Bakteriyofajlarin bir diger sorunu vucudun bagisiklik sisteminin saldirisina ugramalaridir Fajlar enfeksiyonla dogrudan temas durumunda etki gosterirler onun icin acik bir yaraya uygulanmalari en iyi sonuc dogurur Sistemik enfeksiyonlarda bu pratik olarak mumkun degildir Sovyetler birliginde diger tedavilerin calismadigi durumlarda gozlenen basarili sonuclara ragmen cogu arastirmaci faj terapisinin tibbi bir gecerlilige ulasacagina suphe ile bakmaktadir Faj tedavisinin etkinligini belirlemek icin buyuk olcekli klink testler yapilmamistir ama antibiyotik direncli bakteri turlerinin cogalmasindan dolayi bu konuda arastirmalar surmektedir Agustos 2006 da ABD Gida ve Ilac Idaresi Food and Drug Administration bazi etlerde Listeria monocytogenes bakterisinin oldurulmesi icin bakteriyofaj kullanimini onaylamistir Faj terapisinin avantaj ve dezavantajlari Fajlarin antibiyotiklere gore bazi avantaj ve dezavantajlari vardir Tablo 1 Bunlar icinde en onemlileri fajin uygulanma biciminden bagimsiz olarak nerede ihtiyac varsa oraya goc etmesi ve orada cogalmasi antibiyotik direncinden bagimsiz olarak aktivite gostermesi biyofilm uzerine etkin olmasi etki spektrumunun dar olmasi ve faj terapisi oncesi etken faj iliskisinin tanimlanmis olmasi olarak siralanabilir Faj terapisinin guvenilirligi Gunumuze kadar yapilan calismalarda faj terapisinin minor etkileri disinda hicbir yan etkisi bildirilmemistir Bakteriyofajlar Antibiyotikler YorumEtki spektrumu oldukca dar ve oldukca spesifiktir Etki spektrumu genistir Faj tedavisi oncesi bakterinin tanimlanmasi ve faj duyarliliginin tespit edilmesi gerekliligi sebebiyle yuksek spesifikte fajin dezavantajlari arasinda sayilabilir Antibiyotiklerde etki spektrumu genis olabilir ancak mikrobiyal etkiyi buyuk olcude etkiler Enfeksiyonun oldugu yerde replike olur ve nerede ihtiyac varsa orada cogalir Vucutta metabolize edilir ve eliminasyona ugrar Fajlar geometrik sekilde cogaldiklarindan enfeksiyonun oldugu yere az sayida enjekte edilmesi yeterli olacaktir Antibiyotiklerin enfeksiyon bolgesinde her zaman konsantre olmamasi sebebiyle yuksek doz ve belirli araliklarla uygulanmasi gerekir Hizli bakterisit etki gosterir Bakterisit Bakteriyostatik etki gosterebilir Hizli bakterisit etki sebebiyle fajlar akut vakalarda hizli etki gosterebilirler Bakteriyostatik antibiyotik etkileri bakterilerde direnc gelisimine neden olabilir Su ana kadar gozlemlenmis bir yan etkisi bulunmamaktadir Bircok yan etkisi vardir Faj tarafindan parcalanan bakterilerden salinan endotoksinlere bagli olarak cok az yan etki bildirilmistir Faja direncli bakteriler ayni gorevdeki fajlara karsi duyarli kalabilir Antibiyotik direnci sadece hedeflenen bakteriyle sinirli kalmaz Dogada bir bakteri varsa onu enfekte eden faj da mutlaka vardir varsayimi dolayisiyla bir faja karsi direncli olan bakteriler icin yeni fajlar kolaylikla izole edilebilinir Antibiyotik direnci ozellikle hareketli genetik araclarla aktarilabilinir Faj secimi hizli bir faaliyet olup gunler haftalar icinde yapilabilir Oldukca dusuk maliyetlidir Yeni antibiyotik gelistirilmesi oldukca uzun zaman ve maliyet ister Dogada istenen konaga karsi kullanilacak fajin izolasyonu oldukca kolay ve dusuk maliyetlidir Fakat dogru fajin secilip terapide kullanilacak hale getirilebilinmesi icin uzmana ihtiyac vardir Bakterinin kulturu ne kadar zorsa faj izolasyonu da o derecede zordur Insan vucudundaki faj aktivitesi azaltici etkenlere maruz kalabilir Aktivite azaltici etkenlerden korunmak icin standardizasyonlari oldukca iyi yapilmistir Antibiyotiklerin kullanim kolayliginin yaninda fajlarin bu ozelligi dezavantaj olarak kalmaktadir Ancak ileri teknolojilerle faj preparasyonlarinin kapsul haline getirilmesi ve azaltici etkenlerden korunmasi etkili yontemler arasinda gosterilmektedir Faj direnci Bakteriyofaj ve konagi olan bakterilerin Devam edecek Model bakteriyofajlarAsagida ayrintili olarak uzerinde calisilmis olan bakteriyofajlarin bir listesi bulunmaktadir MS2 fajiKaynakca Ingilizce Evergreen State College material on bacteriophages7 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Ingilizce Prescott L 1993 Microbiology Wm C Brown Publishers ISBN 0 697 01372 3 FDA Approval of Listeria specific Bacteriophage Preparation on Ready to Eat RTE Meat and Poultry Products 1 14 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ABD Gida ve Ilac idaresi FDA duyurusu Ingilizce a b Arsivlenmis kopya PDF 1 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Dis baglantilar