Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fanni veya Fanya Yefimovna Kaplan (Rusça: Фанни Ефимовна Каплан) (10 Şubat 1890 – 3 Eylül 1918) Rus devrimci ve Bolşevik lider Lenin’i öldürmeye çalışan suikastçı.
Fanya Kaplan | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 10 Şubat 1890 |
| Ölüm | 3 Eylül 1918 (28 yaşında) |
Gençliği
Kaplan, Yahudi bir ailenin yedi çocuğundan birisidir. Küçük yaşta siyasetin içine girer ve Sosyalist Devrimci Parti (SR) üyesi olur. Çarlık polisi tarafından 1906 yılında Kiev’de yakalanır ve bir bombalama olayına karışmaktan dolayı ömür boyu kürek cezasına çarptırılır. Sibirya’daki Nerchinsk katorgasındaki Maltsev ve Akatuy Hapishanelerinde yatar. Burada gözlerinden rahatsızlanacak ve görme yetisini neredeyse kaybedecektir (gözleri daha sonra iyileşecektir). Maltsev Hapishanesinde yoğun işkence görür. 1917 Şubat Devrimi ile Çarlık rejiminin devrilmesiyle beraber 3 Mart günü salıverilir. Gördüğü yoğun işkencelerden dolayı sürekli başağrısı ve görememe sorunları çekmektedir.
Bolşevik iktidarına muhalefet
Kaplan, SR üyesi olması nedeniyle Bolşeviklerin artan etkisinden ve özellikle Lenin’den rahatsız olur. Bolşevikler Sovyet organlarında çoğunlukta olmalarına rağmen SR’ların çoğunlukta bulunduğu Kurucu Meclisi kapatmaları onu derinden etkiler. Ocak 1918’de Kasım ayındaki seçimlerden sonra toplanan Kurucu Meclis’de SR’ların ardında ikinci parti konumuna düşen Bolşevikler Meclis’den Sovyet iktidarını tanımasını istemiş, red cevabını alınca da Meclisi kapatmıştır. 1918 yılı Mart ayında Almanya İmparatorluğu ile imzalanan Brest Litovsk Antlaşması Bolşeviklerin müttefikleri konumundaki Sol SR’ların hükûmetten çekilmelerine yol açar. Bolşevik iktidarına karşı yapılan ve Alman Elçisi Wilhelm von Mirbach’ın öldürülmesiyle başlatılan Sol SR darbe girişiminden sonra Kaplan Lenin’i öldürmeye karar verir.
Suikast
Resmî raporlara göre 30 Ağustos 1918 günü Moskova’daki Orak Çekiç adındaki fabrikada yaptığı konuşmasını tamamlayan Lenin fabrikadan ayrılıp arabasına girmeden önce Kaplan tarafından üç kez ateş edilerek vurulur. Bir kurşun hedefini bulmazken kurşunlardan ikisi Lenin’i, sol omzundan ve çenesinden vurur. Lenin derhal Kremlin’deki odasına götürülür. Suikast girişiminin örgütlü olmasından şüphelenildiği için tedavi için hastaneye gidilmez ve Kremlin’de tedavi altına alınır. Doktorlar Kremlin’e gelseler de hastane ortamı olmaksızın kurşunları çıkartamayacaklarını söyleyerek Lenin’i hastaneye yatırırlar. Lenin ağır yaralanmasına karşın kurtulur. Buna rağmen Lenin hiçbir zaman tam olarak iyileşemeyecektir, son dönemlerindeki rahatsızlıkları da bu suikaste bağlanmaktadır.
Yargılanışı
Kaplan derhal gözaltına alınır ve Çeka tarafından sorgulanır. Sadece aşağıdaki açıklamaları yapar:
| “ | Benim adım Fanya Kaplan. Bugün Lenin’i vurdum. Bunu tek başıma gerçekleştirdim. Silahı kimden temin ettiğimi söylemeyeceğim. Hiçbir ayrıntıyı söylemeyeceğim. Lenin’i öldürmeye çoktandır karar vermiştim. Bence o devrime ihanet etmiştir. Kiev’de Çarlık yöneticisine suikast girişiminden ötürü Akatui’ye sürgüne gönderilmiştim. Burada 11 yıl kürek mahkûmu oldum. Devrimden sonra serbest kaldım. Kurucu Meclis’den yanaydım ve hala da öyleyim. | „ |
— Fanya Kaplan | ||
Kaplan, Bolşeviklerin artan otoriterliğine değinerek, kaybettikleri seçimler olan Ocak 1918'de Kurucu Meclis'in zorla kapatılmasına değindi. Kaplan'ın herhangi bir suç ortağını ele vermeyeceği netleşince Alexander Bahçesi'nde idam edildi. Emir, Kremlin komutanı eski Baltık denizcisi P. D. Malkov ve bir grup Letonyalı Bolşevik tarafından 3 Eylül 1918'de ensesine sıkılan kurşunla yerine getirildi. Cesedi bir fıçıya konuldu ve ateşe verildi. Emir, yalnızca altı hafta önce Çar ve ailesinin öldürülmesi emrini veren Yakov Sverdlov'dan geldi.
Sonuçları
Resmî açıklamalarda Kaplan’dan SR üyesi olarak bahsedilir. Lenin’in vurulduğu gün Sankt-Peterburg Çeka şefi ve Sovnarkom İçişleri Halk Komiseri Moisei Uritski öldürülecektir. İki silahlı saldırı arasında doğrudan bağ bulunmasa da Bolşevik iktidarına karşı sertleşen iç savaş koşullarında Sovyet iktidarına yönetlik tehdit önemsenir. Bolşevikler, Kızıl Terör olarak adlandırılacak bu dönemde rejim muhalifleri tutuklanacak ve devrim düşmanlarına karşı şiddetli tedbirlere başvurulacaktır Tarihçiler tarafından Stalin dönemindeki Büyük Temizlik adı verilen tasfiyelerle Lenin dönemindeki Kızıl Terör arasında benzerlik kurulmaya çalışılsa da iki süreç de farklı koşullarda ve farklı amaçlarla gerçekleştirilmiştir.
Geleneği
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Kaplan’ın kişilik haklarının iade edilmesi ve suçundan dolayı affedilmesi yönündeki talep Rusya Federasyonu mahkemelerince reddedilmiştir.
Notlar
Kaynakça
- ^ Encyclopedia.com adresindeki maddesinden 1 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 1 Eylül 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ Malkov P. Notes of the Kremlin commandant. – M.: Molodaya gvardiya, 1968.S. 148–9149.
- ^ Slezkine, Yuri, The house of government : a saga of the Russian Revolution, s. 158, ISBN , OCLC 1003859221
Dış bağlantılar
- Lenin'in vurulduğu yer19 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fanni veya Fanya Yefimovna Kaplan Rusca Fanni Efimovna Kaplan 10 Subat 1890 3 Eylul 1918 Rus devrimci ve Bolsevik lider Lenin i oldurmeye calisan suikastci Fanya KaplanDogum10 Subat 1890Olum3 Eylul 1918 28 yasinda Fanya Kaplan 1918Gencligi1910 yilindan once Kaplan Yahudi bir ailenin yedi cocugundan birisidir Kucuk yasta siyasetin icine girer ve Sosyalist Devrimci Parti SR uyesi olur Carlik polisi tarafindan 1906 yilinda Kiev de yakalanir ve bir bombalama olayina karismaktan dolayi omur boyu kurek cezasina carptirilir Sibirya daki Nerchinsk katorgasindaki Maltsev ve Akatuy Hapishanelerinde yatar Burada gozlerinden rahatsizlanacak ve gorme yetisini neredeyse kaybedecektir gozleri daha sonra iyilesecektir Maltsev Hapishanesinde yogun iskence gorur 1917 Subat Devrimi ile Carlik rejiminin devrilmesiyle beraber 3 Mart gunu saliverilir Gordugu yogun iskencelerden dolayi surekli basagrisi ve gorememe sorunlari cekmektedir Bolsevik iktidarina muhalefetKaplan SR uyesi olmasi nedeniyle Bolseviklerin artan etkisinden ve ozellikle Lenin den rahatsiz olur Bolsevikler Sovyet organlarinda cogunlukta olmalarina ragmen SR larin cogunlukta bulundugu Kurucu Meclisi kapatmalari onu derinden etkiler Ocak 1918 de Kasim ayindaki secimlerden sonra toplanan Kurucu Meclis de SR larin ardinda ikinci parti konumuna dusen Bolsevikler Meclis den Sovyet iktidarini tanimasini istemis red cevabini alinca da Meclisi kapatmistir 1918 yili Mart ayinda Almanya Imparatorlugu ile imzalanan Brest Litovsk Antlasmasi Bolseviklerin muttefikleri konumundaki Sol SR larin hukumetten cekilmelerine yol acar Bolsevik iktidarina karsi yapilan ve Alman Elcisi Wilhelm von Mirbach in oldurulmesiyle baslatilan Sol SR darbe girisiminden sonra Kaplan Lenin i oldurmeye karar verir SuikastSovyet sanatci in Lenin in vurulma anini resmeden 1927 tarihli calismasi Resmi raporlara gore 30 Agustos 1918 gunu Moskova daki Orak Cekic adindaki fabrikada yaptigi konusmasini tamamlayan Lenin fabrikadan ayrilip arabasina girmeden once Kaplan tarafindan uc kez ates edilerek vurulur Bir kursun hedefini bulmazken kursunlardan ikisi Lenin i sol omzundan ve cenesinden vurur Lenin derhal Kremlin deki odasina goturulur Suikast girisiminin orgutlu olmasindan suphelenildigi icin tedavi icin hastaneye gidilmez ve Kremlin de tedavi altina alinir Doktorlar Kremlin e gelseler de hastane ortami olmaksizin kursunlari cikartamayacaklarini soyleyerek Lenin i hastaneye yatirirlar Lenin agir yaralanmasina karsin kurtulur Buna ragmen Lenin hicbir zaman tam olarak iyilesemeyecektir son donemlerindeki rahatsizliklari da bu suikaste baglanmaktadir YargilanisiKaplan derhal gozaltina alinir ve Ceka tarafindan sorgulanir Sadece asagidaki aciklamalari yapar Benim adim Fanya Kaplan Bugun Lenin i vurdum Bunu tek basima gerceklestirdim Silahi kimden temin ettigimi soylemeyecegim Hicbir ayrintiyi soylemeyecegim Lenin i oldurmeye coktandir karar vermistim Bence o devrime ihanet etmistir Kiev de Carlik yoneticisine suikast girisiminden oturu Akatui ye surgune gonderilmistim Burada 11 yil kurek mahkumu oldum Devrimden sonra serbest kaldim Kurucu Meclis den yanaydim ve hala da oyleyim Fanya Kaplan Kaplan Bolseviklerin artan otoriterligine deginerek kaybettikleri secimler olan Ocak 1918 de Kurucu Meclis in zorla kapatilmasina degindi Kaplan in herhangi bir suc ortagini ele vermeyecegi netlesince Alexander Bahcesi nde idam edildi Emir Kremlin komutani eski Baltik denizcisi P D Malkov ve bir grup Letonyali Bolsevik tarafindan 3 Eylul 1918 de ensesine sikilan kursunla yerine getirildi Cesedi bir ficiya konuldu ve atese verildi Emir yalnizca alti hafta once Car ve ailesinin oldurulmesi emrini veren Yakov Sverdlov dan geldi SonuclariResmi aciklamalarda Kaplan dan SR uyesi olarak bahsedilir Lenin in vuruldugu gun Sankt Peterburg Ceka sefi ve Sovnarkom Icisleri Halk Komiseri Moisei Uritski oldurulecektir Iki silahli saldiri arasinda dogrudan bag bulunmasa da Bolsevik iktidarina karsi sertlesen ic savas kosullarinda Sovyet iktidarina yonetlik tehdit onemsenir Bolsevikler Kizil Teror olarak adlandirilacak bu donemde rejim muhalifleri tutuklanacak ve devrim dusmanlarina karsi siddetli tedbirlere basvurulacaktir Tarihciler tarafindan Stalin donemindeki Buyuk Temizlik adi verilen tasfiyelerle Lenin donemindeki Kizil Teror arasinda benzerlik kurulmaya calisilsa da iki surec de farkli kosullarda ve farkli amaclarla gerceklestirilmistir GelenegiSovyetler Birligi nin dagilmasindan sonra Kaplan in kisilik haklarinin iade edilmesi ve sucundan dolayi affedilmesi yonundeki talep Rusya Federasyonu mahkemelerince reddedilmistir Notlar Katorga Bu donemde ozellikle monarsi yanlilarina karsi cok sayida yargisiz infaz gerceklestirilecektir Kaynakca Encyclopedia com adresindeki maddesinden 1 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 1 Eylul 2021 tarihinde erisilmistir Malkov P Notes of the Kremlin commandant M Molodaya gvardiya 1968 S 148 9149 Slezkine Yuri The house of government a saga of the Russian Revolution s 158 ISBN 978 1 5384 7835 6 OCLC 1003859221 Dis baglantilarLenin in vuruldugu yer19 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde