Fizyoterapide etik, fizyoterapistlerin mesleki uygulamalarında rehberlik eden ahlaki ilkeleri ve davranış kurallarını kapsar. Etik, fizyoterapistlerin hasta haklarına, mesleki sorumluluklarına ve topluma karşı görevlerine uygun şekilde hareket etmelerini sağlar. Fizyoterapide etik kurallar, meslek mensuplarının profesyonelliklerini korumalarına ve hastalarına en yüksek düzeyde bakım sunmalarına yardımcı olur.
Tarihçe
Fizyoterapide etik ilkeleri, mesleğin modern tıptaki öneminin artmasıyla birlikte gelişmiştir. 20. yüzyılın başlarında fizyoterapi, tıbbi rehabilitasyonun önemli bir parçası olarak kabul edilmeye başlandı. Bu süreçte, hastalara verilen hizmetlerin kalitesini artırmak ve meslektaşlar arası ilişkileri düzenlemek amacıyla etik kurallar geliştirilmiştir. Ulusal ve uluslararası fizyoterapi dernekleri, zamanla bu kuralları benimsemiş ve fizyoterapistlerin uygulamalarında bu ilkelere bağlı kalmalarını teşvik etmiştir.
Temel etik ilkeler
Fizyoterapide etik, genellikle dört temel ilkeye dayanır:
- Yararlılık: Fizyoterapistler, hastaların sağlığını ve refahını en üst düzeye çıkarmak için çalışmalıdır. Bu ilke, hastalara zarar vermeme yükümlülüğünü de içerir. Tedavi planları, hastaların yararına olacak şekilde düzenlenmeli ve olası riskler en aza indirilmelidir.
- Otonomi: Hastaların kendi tedavisi süreçlerine dair kararlar alabilme hakkı vardır. Fizyoterapistler, hastalarına bilgilendirilmiş onam sunmalı ve tedavi seçeneklerini açık bir şekilde açıklamalıdır. Hastaların kararlarına saygı gösterimesi esastır.
- Adalet: Fizyoterapistler, tedavi hizmetlerini adil ve eşit bir şekilde sunmalıdır. Irk, cinsiyet, etnik köken veya sosyal statü gibi faktörlere dayalı ayrımcılık yapmaktan kaçınılmalıdır.
- Gizlilik: Hastaların kişisel ve tıbbi bilgileri gizli tutulmalıdır. Fizyoterapistler, bu bilgilerin yalnızca hastanın onayıyla ve yasalar çerçevesinde paylaşılması gerektiğinin bilince olmalıdır.
Fizyoterapide etik sorunlar
Fizyoterapistler, mesleklerini icra ederken çeşitli etik sorunlarla karşılaşabilirler. Bu durumlar, hastanın çıkarları ile meslektaşların, kurumların veya toplumun beklentileri arasında bir denge kurmayı gerektirebilir. Örneğin, bir hastanın tedaviye devam etme isteğine rağmen tedaviye klinik olarak ihtiyaç duymaması, fizyoterapistin etik bir karar vermesini gerektirebilir.
Etik kurallar ve kılavuzlar
Birçok ülkenin fizyoterapi dernekleri, üyelerinin uyması gereken etik kurallar ve kılavuzlar belirlemiştir. Bu kurallar, mesleki sorumlulukları, hasta haklarını ve meslektaşlar arası ilişkileri düzenler. Örneğin, Amerikan Fizyoterapi Derneği (APTA) ve Dünya Fizyoterapi Konfederasyonu (WCPT), üyelerine rehberlik eden kapsamlı etik kılavuzlara sahiptir.
Kaynakça
- ^ "Etik Prensipler". fizyoterapistler.org.tr. 21 Ekim 2018. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2024.
- ^ Ashcroft, R (30 Haziran 2005). "Medical ethics: a case based approach". Journal of Medical Ethics (İngilizce). 31 (7): e10-e10. doi:10.1136/jme.2002.002659. ISSN 0306-6800. Erişim tarihi: 2 Eylül 2024.
- ^ Örnek Büken, Nüket; Zeybek Ünsal, Çağrı (2022). Ethics of Medical Informatics. Istanbul University Press. Erişim tarihi: 2 Eylül 2024.
- ^ Eren Artan, Ayten (2020), Psikolojik Danışmanların Çoklu İlişkileri, Sınırlar ve Meslek Etiği, Ankara Pegem Akademi Yayıncılık, ss. 134-172, erişim tarihi: 2 Eylül 2024
- ^ Gürses, H. Nilgün; Alemdaroğlu, İpek; Tanriverdi, Müberra (Nisan 2014). "Türkiye'de Fizyoterapi ve rehabilitasyon fakülte bölümü/yüksekokullarinin incelenmesi ve müfredat analizi". Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi/Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation. 25 (1). doi:10.7603/s40680-014-0003-z. ISSN 2148-0109. Erişim tarihi: 2 Eylül 2024.
- ^ Çelik, Halil İbrahim (27 Ağustos 2018). "PRETERM VE TERM BEBEKLERDE DUYUSAL İŞLEMLEME BECERİSİNİN İNCELENMESİ". Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi. doi:10.21653/tjpr.343255. ISSN 1300-8757. Erişim tarihi: 2 Eylül 2024.
- ^ "Fizyoterapistlik mesleği etik kuralları • Momentum Sağlık". Momentum Sağlık. Erişim tarihi: 2 Eylül 2024.
- ^ "American Physical Therapy Association Bylaws and Code of Ethics". Physical Therapy (İngilizce). 46 (4): 404-405. 1 Nisan 1966. doi:10.1093/ptj/46.4.404. ISSN 0031-9023. Erişim tarihi: 2 Eylül 2024.
- ^ "World Confederation for Physical Therapy (WCPT)". International Year Book and Statesmen's Who's Who (İngilizce). Erişim tarihi: 2 Eylül 2024.
- ^ Akbulut Bayrak, Arife; Karadağ, Mehmet; Toprak Çelenay, Şeyda (25 Eylül 2016). "UZAKTAN EĞİTİM GÖREN FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN AKADEMİK PERFORMANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ". İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. doi:10.61399/ikcusbfd.1360431. ISSN 2458-9799. Erişim tarihi: 2 Eylül 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fizyoterapide etik fizyoterapistlerin mesleki uygulamalarinda rehberlik eden ahlaki ilkeleri ve davranis kurallarini kapsar Etik fizyoterapistlerin hasta haklarina mesleki sorumluluklarina ve topluma karsi gorevlerine uygun sekilde hareket etmelerini saglar Fizyoterapide etik kurallar meslek mensuplarinin profesyonelliklerini korumalarina ve hastalarina en yuksek duzeyde bakim sunmalarina yardimci olur TarihceFizyoterapide etik ilkeleri meslegin modern tiptaki oneminin artmasiyla birlikte gelismistir 20 yuzyilin baslarinda fizyoterapi tibbi rehabilitasyonun onemli bir parcasi olarak kabul edilmeye baslandi Bu surecte hastalara verilen hizmetlerin kalitesini artirmak ve meslektaslar arasi iliskileri duzenlemek amaciyla etik kurallar gelistirilmistir Ulusal ve uluslararasi fizyoterapi dernekleri zamanla bu kurallari benimsemis ve fizyoterapistlerin uygulamalarinda bu ilkelere bagli kalmalarini tesvik etmistir Temel etik ilkelerFizyoterapide etik genellikle dort temel ilkeye dayanir Yararlilik Fizyoterapistler hastalarin sagligini ve refahini en ust duzeye cikarmak icin calismalidir Bu ilke hastalara zarar vermeme yukumlulugunu de icerir Tedavi planlari hastalarin yararina olacak sekilde duzenlenmeli ve olasi riskler en aza indirilmelidir Otonomi Hastalarin kendi tedavisi sureclerine dair kararlar alabilme hakki vardir Fizyoterapistler hastalarina bilgilendirilmis onam sunmali ve tedavi seceneklerini acik bir sekilde aciklamalidir Hastalarin kararlarina saygi gosterimesi esastir Adalet Fizyoterapistler tedavi hizmetlerini adil ve esit bir sekilde sunmalidir Irk cinsiyet etnik koken veya sosyal statu gibi faktorlere dayali ayrimcilik yapmaktan kacinilmalidir Gizlilik Hastalarin kisisel ve tibbi bilgileri gizli tutulmalidir Fizyoterapistler bu bilgilerin yalnizca hastanin onayiyla ve yasalar cercevesinde paylasilmasi gerektiginin bilince olmalidir Fizyoterapide etik sorunlarFizyoterapistler mesleklerini icra ederken cesitli etik sorunlarla karsilasabilirler Bu durumlar hastanin cikarlari ile meslektaslarin kurumlarin veya toplumun beklentileri arasinda bir denge kurmayi gerektirebilir Ornegin bir hastanin tedaviye devam etme istegine ragmen tedaviye klinik olarak ihtiyac duymamasi fizyoterapistin etik bir karar vermesini gerektirebilir Etik kurallar ve kilavuzlarBircok ulkenin fizyoterapi dernekleri uyelerinin uymasi gereken etik kurallar ve kilavuzlar belirlemistir Bu kurallar mesleki sorumluluklari hasta haklarini ve meslektaslar arasi iliskileri duzenler Ornegin Amerikan Fizyoterapi Dernegi APTA ve Dunya Fizyoterapi Konfederasyonu WCPT uyelerine rehberlik eden kapsamli etik kilavuzlara sahiptir Kaynakca Etik Prensipler fizyoterapistler org tr 21 Ekim 2018 27 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Eylul 2024 Ashcroft R 30 Haziran 2005 Medical ethics a case based approach Journal of Medical Ethics Ingilizce 31 7 e10 e10 doi 10 1136 jme 2002 002659 ISSN 0306 6800 Erisim tarihi 2 Eylul 2024 Ornek Buken Nuket Zeybek Unsal Cagri 2022 Ethics of Medical Informatics Istanbul University Press Erisim tarihi 2 Eylul 2024 Eren Artan Ayten 2020 Psikolojik Danismanlarin Coklu Iliskileri Sinirlar ve Meslek Etigi Ankara Pegem Akademi Yayincilik ss 134 172 erisim tarihi 2 Eylul 2024 Gurses H Nilgun Alemdaroglu Ipek Tanriverdi Muberra Nisan 2014 Turkiye de Fizyoterapi ve rehabilitasyon fakulte bolumu yuksekokullarinin incelenmesi ve mufredat analizi Turk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation 25 1 doi 10 7603 s40680 014 0003 z ISSN 2148 0109 Erisim tarihi 2 Eylul 2024 Celik Halil Ibrahim 27 Agustos 2018 PRETERM VE TERM BEBEKLERDE DUYUSAL ISLEMLEME BECERISININ INCELENMESI Turk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi doi 10 21653 tjpr 343255 ISSN 1300 8757 Erisim tarihi 2 Eylul 2024 Fizyoterapistlik meslegi etik kurallari Momentum Saglik Momentum Saglik Erisim tarihi 2 Eylul 2024 American Physical Therapy Association Bylaws and Code of Ethics Physical Therapy Ingilizce 46 4 404 405 1 Nisan 1966 doi 10 1093 ptj 46 4 404 ISSN 0031 9023 Erisim tarihi 2 Eylul 2024 World Confederation for Physical Therapy WCPT International Year Book and Statesmen s Who s Who Ingilizce Erisim tarihi 2 Eylul 2024 Akbulut Bayrak Arife Karadag Mehmet Toprak Celenay Seyda 25 Eylul 2016 UZAKTAN EGITIM GOREN FIZYOTERAPI VE REHABILITASYON BOLUMU OGRENCILERININ AKADEMIK PERFORMANSINI ETKILEYEN FAKTORLERIN INCELENMESI Izmir Katip Celebi Universitesi Saglik Bilimleri Fakultesi Dergisi doi 10 61399 ikcusbfd 1360431 ISSN 2458 9799 Erisim tarihi 2 Eylul 2024