Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için bakınız. (Şubat 2021) |
Irk, toplum tarafından genellikle farklı görülen biyolojik, fiziksel ve sosyal niteliklere göre insanların gruplandırılmasıdır.Terim öncelikle ortak bir dil konuşanları ve sonrasında belirli milliyetten insanları anlatmak için kullanılmıştır. On yedinci yüzyıl itibarıyla bu terim fiziksel (fenotipik) özellikleri işaret etmek için kullanılmaya başlanmıştır. Modern bilim ırk terimini sosyal bir inşa olarak görmektedir. Sosyal inşa bireyin toplum tarafından koyulmuş kurallara dayanan kimliğidir. Her ne kadar kısmen gruplar arasındaki fiziksel benzerliklere bağlı olsa da ırk terimi fiziksel ya da biyolojik bir anlam taşımamaktadır.
Sosyal konseptler ve ırkların gruplandırılması zaman içerisinde çeşitlilik göstermiştir. Bu gruplandırmalardan biri olan veya halk taksonomisi bireylerin gözlenen özelliklerine göre başlıca tipler halinde sınıflandırılmasıdır. Bilim insanları biyolojik özcülüğü artık kullanmamakta ve fiziksel ve davranışsal özelliklere dayanarak insanların toplu şekilde farklı gruplara ayrılması ile yapılan ırk tanımlamalarını genellikle desteklememektedir.
Her ne kadar ırk teriminin özcü ve topolojik olarak kavramsallaştırılmasının savunulmaz olduğu konusunda bilimsel görüş birliği olsa da dünyanın her yanından bilim insanları ırkı farklı şekillerde kavramsallaştırmaktadır ki bu görüşlerin bazılarında özcü çıkarımlar da bulunmaktadır. Kimi bilim insanları ırk kavramını davranıştaki gözlenebilir farkları veya özellikleri içeren bulanık kümede ayrımlar yapmak için kullanırken kimileri ırk fikrinin saf veya basit bir anlamda kullanıldığını öne sürmekte ve tüm yaşayan insanların aynı türe, Homo sapiens'e, ait olduğunu işaret ederek insanlar arasında ırkın herhangi bir taksonomik öneminin olmadığını savunmaktadır.
Yirminci yüzyılın ikinci yarısından sonra bilimsel ırkçılığa ait teoriler ve ideolojilerin ırk kavramı ile ilişkilendirilmesi ırkın bilimsel olmayan bir sınıflandırma sistemi olarak görülmesine yol açtı. Hala genel bağlamlarda kullanılsa da ırk kelimesi yerine bağlama bağlı olarak nüfus, insanlar, etnik grup veya topluluk gibi daha belirsiz ve hafif anlama sahip kelimeler seçilir.
İnsan popülasyonları arasındaki ortalama genetik Fst uzaklığı yaklaşık olarak 0.125'tir. Lewontin (1972), bunun küçük bir ırksal farkı temsil ettiğini savundu. Öte yandan, Harpending (2002), böyle bir uzaklığın, rastgele eşleşen bir popülasyondaki yarı-kardeşler arasındaki akrabalıkla eşdeğer olduğunu ve belirli bir popülasyonun bir bireyinin, karma ırktan yarı-kardeşine göre aynı popülasyondaki bir yabancı bireye genetik olarak daha yakın olduğunu iddia etti.
Kaynakça
- ^ a b Barnshaw, John (2008). "Race". Schaefer, Richard T. (Ed.). Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society, Volume 1. SAGE Publications. ss. 1091-3. ISBN .
- ^ Smedley, Audrey; Takezawa, Yasuko I.; Wade, Peter. "Race: Human". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Inc. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017.
- ^ (1962). "The Concept of Race". American Ethnography Quasimonthly. 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ocak 2009.
- ^ Bamshad, Michael; Olson, Steve E (10 Kasım 2003). (PDF). Scientific American. 289 (6): 78-85. Bibcode:2003SciAm.289f..78B. doi:10.1038/scientificamerican1203-78. (PMID) 14631734. 14 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.
- ^ Sober, Elliott (2000). Philosophy of biology (2.2yer=Boulder, CO bas.). Westview Press. ISBN .
- ^ a b Lee et al. 2008: "We caution against making the naive leap to a genetic explanation for group differences in complex traits, especially for human behavioral traits such as IQ scores"
- ^ AAA 1998: "For example, 'Evidence from the analysis of genetics (e.g., DNA) indicates that most physical variation, about 94%, lies within so-called racial groups. Conventional geographic "racial" groupings differ from one another only in about 6% of their genes. This means that there is greater variation within 'racial' groups than between them.'"
- ^ Keita, S O Y; Kittles, R A; Royal, C D M; Bonney, G E; Furbert-Harris, P; Dunston, G M; Rotimi, C N (2004). "Conceptualizing human variation". Nature Genetics. 36 (11s): S17-S20. doi:10.1038/ng1455. (PMID) 15507998.
Modern human biological variation is not structured into phylogenetic subspecies ('races'), nor are the taxa of the standard anthropological 'racial' classifications breeding populations. The 'racial taxa' do not meet the phylogenetic criteria. 'Race' denotes socially constructed units as a function of the incorrect usage of the term.
- ^ Harrison, Guy (2010). Race and Reality. Amherst: Prometheus Books.
Race is a poor empirical description of the patterns of difference that we encounter within our species. The billions of humans alive today simply do not fit into neat and tidy biological boxes called races. Science has proven this conclusively. The concept of race (...) is not scientific and goes against what is known about our ever-changing and complex biological diversity.
- ^ Roberts, Dorothy (2011). Fatal Invention. London, New York: The New Press.
The genetic differences that exist among populations are characterized by gradual changes across geographic regions, not sharp, categorical distinctions. Groups of people across the globe have varying frequencies of polymorphic genes, which are genes with any of several differing nucleotide sequences. There is no such thing as a set of genes that belongs exclusively to one group and not to another. The clinal, gradually changing nature of geographic genetic difference is complicated further by the migration and mixing that human groups have engaged in since prehistory. Human beings do not fit the zoological definition of race. A mountain of evidence assembled by historians, anthropologists, and biologists proves that race is not and cannot be a natural division of human beings.
- ^ Lieberman, L.; Kaszycka, K. A.; Martinez Fuentes, A. J.; Yablonsky, L.; Kirk, R. C.; Strkalj, G.; Wang, Q.; Sun, L. (Aralık 2004). "The race concept in six regions: variation without consensus". Coll Antropol. 28 (2): 907-21. (PMID) 15666627. 4 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.
- ^ Graves 2001[]
- ^ Keita et al. 2004
- ^ AAPA 1996 "Pure races, in the sense of genetically homogeneous populations, do not exist in the human species today, nor is there any evidence that they have ever existed in the past." p. 714
- ^ "Race2". Oxford Dictionaries. Oxford University Press. 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2012.
1. Each of the major division of humankind, having distinct physical characteristics [example elided]. 1.1. mass noun The fact or condition of belonging to a racial division or group; the qualities or characteristics associated with this. 1.2. A group of people sharing the same culture, history, language, etc.; an ethnic group [example elided].
Provides 8 definitions, from biological to literary; only the most pertinent have been quoted. - ^ Keita, S O Y; Kittles, R A; Royal, C D M; Bonney, G E; Furbert-Harris, P; Dunston, G M; Rotimi, C N (2004). "Conceptualizing human variation". Nature Genetics. 36 (11s): S17-S20. doi:10.1038/ng1455. (PMID) 15507998.
Many terms requiring definition for use describe demographic population groups better than the term 'race' because they invite examination of the criteria for classification.
- ^ Lewontin, R. C. (4 Nis 1972). Dobzhansky, Theodosius; Hecht, Max K.; Steere, William C. (Ed.). Evolutionary Biology: Volume 6. Springer US. ss. 381-398. doi:10.1007/978-1-4684-9063-3_14. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2024 – Springer Link vasıtasıyla.
- ^ Harpending, Henry (2002). "Kinship and Population Subdivision". Population and Environment. 24 (2). ss. 141-147. 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2024 – JSTOR vasıtasıyla.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin daha dogru ve guvenilir bilgi sunmasi icin guncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi icin tartisma sayfasina bakiniz Subat 2021 Irk toplum tarafindan genellikle farkli gorulen biyolojik fiziksel ve sosyal niteliklere gore insanlarin gruplandirilmasidir Terim oncelikle ortak bir dil konusanlari ve sonrasinda belirli milliyetten insanlari anlatmak icin kullanilmistir On yedinci yuzyil itibariyla bu terim fiziksel fenotipik ozellikleri isaret etmek icin kullanilmaya baslanmistir Modern bilim irk terimini sosyal bir insa olarak gormektedir Sosyal insa bireyin toplum tarafindan koyulmus kurallara dayanan kimligidir Her ne kadar kismen gruplar arasindaki fiziksel benzerliklere bagli olsa da irk terimi fiziksel ya da biyolojik bir anlam tasimamaktadir Sosyal konseptler ve irklarin gruplandirilmasi zaman icerisinde cesitlilik gostermistir Bu gruplandirmalardan biri olan veya halk taksonomisi bireylerin gozlenen ozelliklerine gore baslica tipler halinde siniflandirilmasidir Bilim insanlari biyolojik ozculugu artik kullanmamakta ve fiziksel ve davranissal ozelliklere dayanarak insanlarin toplu sekilde farkli gruplara ayrilmasi ile yapilan irk tanimlamalarini genellikle desteklememektedir Her ne kadar irk teriminin ozcu ve topolojik olarak kavramsallastirilmasinin savunulmaz oldugu konusunda bilimsel gorus birligi olsa da dunyanin her yanindan bilim insanlari irki farkli sekillerde kavramsallastirmaktadir ki bu goruslerin bazilarinda ozcu cikarimlar da bulunmaktadir Kimi bilim insanlari irk kavramini davranistaki gozlenebilir farklari veya ozellikleri iceren bulanik kumede ayrimlar yapmak icin kullanirken kimileri irk fikrinin saf veya basit bir anlamda kullanildigini one surmekte ve tum yasayan insanlarin ayni ture Homo sapiens e ait oldugunu isaret ederek insanlar arasinda irkin herhangi bir taksonomik oneminin olmadigini savunmaktadir Yirminci yuzyilin ikinci yarisindan sonra bilimsel irkciliga ait teoriler ve ideolojilerin irk kavrami ile iliskilendirilmesi irkin bilimsel olmayan bir siniflandirma sistemi olarak gorulmesine yol acti Hala genel baglamlarda kullanilsa da irk kelimesi yerine baglama bagli olarak nufus insanlar etnik grup veya topluluk gibi daha belirsiz ve hafif anlama sahip kelimeler secilir Insan populasyonlari arasindaki ortalama genetik Fst uzakligi yaklasik olarak 0 125 tir Lewontin 1972 bunun kucuk bir irksal farki temsil ettigini savundu Ote yandan Harpending 2002 boyle bir uzakligin rastgele eslesen bir populasyondaki yari kardesler arasindaki akrabalikla esdeger oldugunu ve belirli bir populasyonun bir bireyinin karma irktan yari kardesine gore ayni populasyondaki bir yabanci bireye genetik olarak daha yakin oldugunu iddia etti Kaynakca a b Barnshaw John 2008 Race Schaefer Richard T Ed Encyclopedia of Race Ethnicity and Society Volume 1 SAGE Publications ss 1091 3 ISBN 978 1 45 226586 5 Smedley Audrey Takezawa Yasuko I Wade Peter Race Human Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Inc 25 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2017 1962 The Concept of Race American Ethnography Quasimonthly 2 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ocak 2009 Bamshad Michael Olson Steve E 10 Kasim 2003 PDF Scientific American 289 6 78 85 Bibcode 2003SciAm 289f 78B doi 10 1038 scientificamerican1203 78 PMID 14631734 14 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2020 Sober Elliott 2000 Philosophy of biology 2 2yer Boulder CO bas Westview Press ISBN 978 0813391267 a b Lee et al 2008 We caution against making the naive leap to a genetic explanation for group differences in complex traits especially for human behavioral traits such as IQ scores AAA 1998 For example Evidence from the analysis of genetics e g DNA indicates that most physical variation about 94 lies within so called racial groups Conventional geographic racial groupings differ from one another only in about 6 of their genes This means that there is greater variation within racial groups than between them Keita S O Y Kittles R A Royal C D M Bonney G E Furbert Harris P Dunston G M Rotimi C N 2004 Conceptualizing human variation Nature Genetics 36 11s S17 S20 doi 10 1038 ng1455 PMID 15507998 Modern human biological variation is not structured into phylogenetic subspecies races nor are the taxa of the standard anthropological racial classifications breeding populations The racial taxa do not meet the phylogenetic criteria Race denotes socially constructed units as a function of the incorrect usage of the term Harrison Guy 2010 Race and Reality Amherst Prometheus Books Race is a poor empirical description of the patterns of difference that we encounter within our species The billions of humans alive today simply do not fit into neat and tidy biological boxes called races Science has proven this conclusively The concept of race is not scientific and goes against what is known about our ever changing and complex biological diversity Roberts Dorothy 2011 Fatal Invention London New York The New Press The genetic differences that exist among populations are characterized by gradual changes across geographic regions not sharp categorical distinctions Groups of people across the globe have varying frequencies of polymorphic genes which are genes with any of several differing nucleotide sequences There is no such thing as a set of genes that belongs exclusively to one group and not to another The clinal gradually changing nature of geographic genetic difference is complicated further by the migration and mixing that human groups have engaged in since prehistory Human beings do not fit the zoological definition of race A mountain of evidence assembled by historians anthropologists and biologists proves that race is not and cannot be a natural division of human beings Lieberman L Kaszycka K A Martinez Fuentes A J Yablonsky L Kirk R C Strkalj G Wang Q Sun L Aralik 2004 The race concept in six regions variation without consensus Coll Antropol 28 2 907 21 PMID 15666627 4 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2020 Graves 2001 sayfa belirt Keita et al 2004 AAPA 1996 Pure races in the sense of genetically homogeneous populations do not exist in the human species today nor is there any evidence that they have ever existed in the past p 714 Race2 Oxford Dictionaries Oxford University Press 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2012 1 Each of the major division of humankind having distinct physical characteristics example elided 1 1 mass noun The fact or condition of belonging to a racial division or group the qualities or characteristics associated with this 1 2 A group of people sharing the same culture history language etc an ethnic group example elided Provides 8 definitions from biological to literary only the most pertinent have been quoted Keita S O Y Kittles R A Royal C D M Bonney G E Furbert Harris P Dunston G M Rotimi C N 2004 Conceptualizing human variation Nature Genetics 36 11s S17 S20 doi 10 1038 ng1455 PMID 15507998 Many terms requiring definition for use describe demographic population groups better than the term race because they invite examination of the criteria for classification Lewontin R C 4 Nis 1972 Dobzhansky Theodosius Hecht Max K Steere William C Ed Evolutionary Biology Volume 6 Springer US ss 381 398 doi 10 1007 978 1 4684 9063 3 14 19 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2024 Springer Link vasitasiyla Harpending Henry 2002 Kinship and Population Subdivision Population and Environment 24 2 ss 141 147 13 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2024 JSTOR vasitasiyla