Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Francesco Laparelli da Cortona (5 Nisan 1521 - 20 Ekim 1570) İtalyan mimar, asker ve askeri mühendis.Michelangelo'nun asistanlığını yapmıştır. Papa tarafından Malta'nın başkenti Valletta'nın inşası için görevlendirilmesiyle bilinir.
Francesco Laparelli | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 5 Nisan 1521 Cortona, Floransa Cumhuriyeti (günümüzde İtalya) |
| Ölüm | 20 Ekim 1570 (49 yaşında) Kandiye Krallığı (günümüzde Girit) |
| Milliyet | İtalyan |
| Meslek | Mimar, askeri mühendis |
| Tanınma nedeni | Valletta'nın inşası |
Hayatı
Laparelli; 5 Nisan 1521'de Cortona'da, şehrin en zengin ve soylu ailelerinden birinin bir üyesi olarak dünyaya geldi. İlk yılları ve profesyonel kariyeri hakkında çok fazla bilgi olmasa da gençliğinde askeri silahlanma uygulamalarıyla yakından ilgili olduğu biliniyor. Laparelli'nin birinci sınıf askeri mühendislik kariyeri 1550'lerin başında başladı. Cortona şehri ve çevresinde mülkiyet sahibi olmasının yanında sivil mimari (Alberti ve 'nun işlerine aşinaydı) ve askeri mühendislik alanlarında öğrenim gördü. Arazi yönetimi ve tahkimat konularında bilimsel incelemeler yazdı.
Askeri Mühendislik
1540'larda soylu bir başka aileyle yaşanan anlaşmazlıklar, Laparelli ailesinin Francesco dahil bazı üyelerinin ve avukatlarının birkaç ay hapis yatmasıyla ve Strozzi grubunun sempatizanı -Floransa Medici düklerinin baş düşmanı olarak suçlanmalarıyla sonuçlandı. Temize çıktıktan sonra Laparelli, Cortona ordusunda asteğmen olarak hizmet verdi.
Toskana Dükü I. Cosimo de Medici tarafından Floransa ve Siena çatışmasında şehri savunması amacıyla Cortona'ya gönderilen ile tanışıp onunla beraber çalışmanın büyük etkisi altında kaldı. Doğuştan bir lider olan Serbelloni; general, topçu komutanı ve askeri mühendisti. Laparelli, Cortona şehir meclisinde hizmet verdi ve Fortezza del Girifalco'da Serbelloni ve başka mühendislerin altında çalıştı. Kırsaldaki banliyölerde şehrin ana cephesinde yapılmak istenen tahkimatlar nedeniyle yapılan yıkımdaki rolü ve kale inşasının maliyeti sebebiyle Cortona'daki çağdaş tarihçiler tarafından sert eleştirilere maruz kaldı.
1560 baharında mimar olarak çalışmak amacıyla Roma'ya taşındı. Ancak şehre gelişinden kısa bir süre sonra Türklerin Kuzey Afrika'da bir Hristiyan donanmasını yok etmesi sebebiyle istila korkusu ortaya çıktı. Bir piyade bölüğünde kaptan olarak görevlendirildi ve Roma'nın ana limanı olan Civitavecchia'ya atandı. Daha sonra Cosimo Dükü papalık servisinde kalması için ona izin verdi ve sonbaharda kendini kariyerine odaklanmaya adamış bir şekilde Ebedi Şehre geri döndü. 1561 yılının haziran ayında sayesinde S. Angelo Şatosu ve Vatikan'da büyük tahkimat işlerinde görevlendirildi. Aynı zamanda Borgo Pio adında yeni bir banliyönün planlamasını yaptı ve savunmasını inşa etti. Borgo Pio, imparatorluk zamanlarından sonra Roma'ya eklenen ilk büyük banliyöydü. Bu süreçte tahkimatı takip etmek için zaman zaman Civitavecchia'yı ziyaret etti. 1562'nin başlarında Papalık Devleti'nde tahkimat yapılan yerleri denetlemek ve önerilerde bulunmak için görevlendirildi. Bu ziyaretler yaklaşık 1564'e kadar devam etti. Aynı zamanda Roma'nın güneydoğusunda papalık kalelerinin tahkimat sistemlerini tasarladı.
Mimari
Askeri mühendisliğin yanı sıra, Laparelli, mimarlık kariyerine devam edebilmeyi de başardı. Özel konutlar ve büyük kır evleri üzerine çalıştı. Roma'daki mimarlık kariyerinin en önemli noktası Michelangelo Buonarotti'nin yardımcısıyla 1563'te yaptıkları görüşmeydi. Bu görüşme sonrasında Michelangelo'nun tasarladığı St. Peter's Bazilikası'nın büyük kubbesini inşa edebilirdi. O zamanlarda bu bazilika, Avrupa'nın en prestijli mimari projesiydi. Aziz Petrus'taki eski nef üzerine tavsiyelerde bulundu ve Michelangelo'nun belirlediği özelliklerde kubbeyi inşa etme görevini üstlendi. Ancak Michelangelo 1564'te öldükten sonra Laparelli'nin terfisi iki kere görmezden gelindi. Bunun sebebi patronuyla anlaşmazlıklar yaşaması ya da papayı memnun etmemesi olabileceği gibi büyük olasılıkla 1565 yazında Papa Pius'un Laparelli'yi bir başka büyük tahkimat projesinde görevlendirmek istemesiydi.
Malta
Mayıs ayında Osmanlı Türkleri, Hospitalier Şövalyeleri'nden (Order of St John) Malta'yı ele geçirmek için büyük bir ordu gönderdi. Bu tehdit karşısında papa, Vatikan'ın henüz tamamlanmamış olan tahkimat sistemini uzatmaya karar verdi. Bu, İmparator Aurelianus'un 18 kilometre uzunluğundaki tarihi enceinte'sinin yerini tutacak devasa ve oldukça pahalı bir projeydi.
1565 yılının eylül ayında Malta kuşatmayı atlattı ancak ada yerle bir edilmişti. Büyük Usta Jean de Valette adayı yeniden inşa etmeye kararlıydı ve Sciberras Dağı'nın yüksek zeminini yeni kale alanı olarak seçti. Laparelli, yapımı üstlenmek için görevlendirildi. Proje için bütçe de ayıran Papa V. Pius tarafından Malta'ya gönderildi.
Laparelli adaya 1565 Aralık ayında vardı ve şövalyelere ilk raporunu 3 Ocak 1566'da verdi. Birgu, Senglea ve St. Elmo'daki yıkımın çok büyük derecede olduğunu ve yalnızca temel onarımlar için dört bin işçinin 24 saat çalışması gerekeceğini söyledi. Bunun yerine Sciberras Dağı'nda yeni bir tahkimat sistemi kurulmasının daha ucuz ve kolay olacağı önerisinde bulundu. 13 Ocak 1566 tarihli bir raporda yeni sistem inşa edilmezse şehri ayakta tutmak için 12 000 piyadeye ve 200 atlıya ihtiyaç olacağını, edilirse yalnızca 5000 piyade gerekeceğini belirtti. Şövalyeler, Avrupa kortlarına para ve birlik desteği gelmezse Malta'yı terk edeceklerine dair mesaj gönderdiler. 14 Mart 1566'da İspanya ve diğer devletlerden taahhüt aldıktan sonra devam etmeye karar verdiler.
Laparelli, yazın deniz esintilerinin şehre daha kolay girmesini sağlayan bir ızgara tasarımına dayanan şehir planını ortaya koydu ve kanalizasyon sistemini planladı. Surların şehri çevreleyeceğini ve St. Elmo Kalesi'nin Scebarras yarımadasının tepesinde yeniden inşa edileceğini belirtti. Böylece yeni şehir Valletta'nın temel taşı Mart 1566'da koyuldu.
1569'da Laparelli, Malta'yı deniz savaşında Türklere karşı papalığa yardım etmek için terk etti. Henüz ana binaların yapımı başlamamıştı. Dönmeye fırsatı olmadan, 1570'te 49 yaşında Girit'te vebadan hayatını kaybetti.Valetta'nın inşası Maltalı asistanı tarafından devam ettirildi.
Önemli Eserleri
- Cortona, Medicea Kalesi ve Girifalco (Gabrio Serbelloni ile) (1556)
- Cortona, Katedral çan kulesi (1566)
- Valletta, Malta - Şehrin inşası (1566)
Kaynakça
- ^ a b c d e . University of Malta. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2021.
- ^ a b Bonavita, Roger Vella. "Capitano Francesco Laparelli and Valletta" (İngilizce). 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2021.
- ^ a b Balbi, Francesco; Correggio, Francisco Balbi de (2005). The Siege of Malta, 1565 (İngilizce). Boydell Press. ISBN . 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2021.
- ^ a b c Eccardt, Thomas M. (2005). Secrets of the Seven Smallest States of Europe: Andorra, Liechtenstein, Luxembourg, Malta, Monaco, San Marino, and Vatican City (İngilizce). Hippocrene Books. ISBN . 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2021.
- ^ a b c Castillo, Dennis Angelo (2006). The Maltese Cross: A Strategic History of Malta (İngilizce). Greenwood Publishing Group. ISBN . 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Mayıs 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Francesco Laparelli da Cortona 5 Nisan 1521 20 Ekim 1570 Italyan mimar asker ve askeri muhendis Michelangelo nun asistanligini yapmistir Papa tarafindan Malta nin baskenti Valletta nin insasi icin gorevlendirilmesiyle bilinir Francesco LaparelliDogum5 Nisan 1521 Cortona Floransa Cumhuriyeti gunumuzde Italya Olum20 Ekim 1570 49 yasinda Kandiye Kralligi gunumuzde Girit MilliyetItalyanMeslekMimar askeri muhendisTaninma nedeniValletta nin insasiHayatiLaparelli 5 Nisan 1521 de Cortona da sehrin en zengin ve soylu ailelerinden birinin bir uyesi olarak dunyaya geldi Ilk yillari ve profesyonel kariyeri hakkinda cok fazla bilgi olmasa da gencliginde askeri silahlanma uygulamalariyla yakindan ilgili oldugu biliniyor Laparelli nin birinci sinif askeri muhendislik kariyeri 1550 lerin basinda basladi Cortona sehri ve cevresinde mulkiyet sahibi olmasinin yaninda sivil mimari Alberti ve nun islerine asinaydi ve askeri muhendislik alanlarinda ogrenim gordu Arazi yonetimi ve tahkimat konularinda bilimsel incelemeler yazdi Askeri Muhendislik 1540 larda soylu bir baska aileyle yasanan anlasmazliklar Laparelli ailesinin Francesco dahil bazi uyelerinin ve avukatlarinin birkac ay hapis yatmasiyla ve Strozzi grubunun sempatizani Floransa Medici duklerinin bas dusmani olarak suclanmalariyla sonuclandi Temize ciktiktan sonra Laparelli Cortona ordusunda astegmen olarak hizmet verdi Toskana Duku I Cosimo de Medici tarafindan Floransa ve Siena catismasinda sehri savunmasi amaciyla Cortona ya gonderilen ile tanisip onunla beraber calismanin buyuk etkisi altinda kaldi Dogustan bir lider olan Serbelloni general topcu komutani ve askeri muhendisti Laparelli Cortona sehir meclisinde hizmet verdi ve Fortezza del Girifalco da Serbelloni ve baska muhendislerin altinda calisti Kirsaldaki banliyolerde sehrin ana cephesinde yapilmak istenen tahkimatlar nedeniyle yapilan yikimdaki rolu ve kale insasinin maliyeti sebebiyle Cortona daki cagdas tarihciler tarafindan sert elestirilere maruz kaldi 1560 baharinda mimar olarak calismak amaciyla Roma ya tasindi Ancak sehre gelisinden kisa bir sure sonra Turklerin Kuzey Afrika da bir Hristiyan donanmasini yok etmesi sebebiyle istila korkusu ortaya cikti Bir piyade bolugunde kaptan olarak gorevlendirildi ve Roma nin ana limani olan Civitavecchia ya atandi Daha sonra Cosimo Duku papalik servisinde kalmasi icin ona izin verdi ve sonbaharda kendini kariyerine odaklanmaya adamis bir sekilde Ebedi Sehre geri dondu 1561 yilinin haziran ayinda sayesinde S Angelo Satosu ve Vatikan da buyuk tahkimat islerinde gorevlendirildi Ayni zamanda Borgo Pio adinda yeni bir banliyonun planlamasini yapti ve savunmasini insa etti Borgo Pio imparatorluk zamanlarindan sonra Roma ya eklenen ilk buyuk banliyoydu Bu surecte tahkimati takip etmek icin zaman zaman Civitavecchia yi ziyaret etti 1562 nin baslarinda Papalik Devleti nde tahkimat yapilan yerleri denetlemek ve onerilerde bulunmak icin gorevlendirildi Bu ziyaretler yaklasik 1564 e kadar devam etti Ayni zamanda Roma nin guneydogusunda papalik kalelerinin tahkimat sistemlerini tasarladi Mimari Askeri muhendisligin yani sira Laparelli mimarlik kariyerine devam edebilmeyi de basardi Ozel konutlar ve buyuk kir evleri uzerine calisti Roma daki mimarlik kariyerinin en onemli noktasi Michelangelo Buonarotti nin yardimcisiyla 1563 te yaptiklari gorusmeydi Bu gorusme sonrasinda Michelangelo nun tasarladigi St Peter s Bazilikasi nin buyuk kubbesini insa edebilirdi O zamanlarda bu bazilika Avrupa nin en prestijli mimari projesiydi Aziz Petrus taki eski nef uzerine tavsiyelerde bulundu ve Michelangelo nun belirledigi ozelliklerde kubbeyi insa etme gorevini ustlendi Ancak Michelangelo 1564 te oldukten sonra Laparelli nin terfisi iki kere gormezden gelindi Bunun sebebi patronuyla anlasmazliklar yasamasi ya da papayi memnun etmemesi olabilecegi gibi buyuk olasilikla 1565 yazinda Papa Pius un Laparelli yi bir baska buyuk tahkimat projesinde gorevlendirmek istemesiydi 1580 lerde Valletta haritasiMalta Mayis ayinda Osmanli Turkleri Hospitalier Sovalyeleri nden Order of St John Malta yi ele gecirmek icin buyuk bir ordu gonderdi Bu tehdit karsisinda papa Vatikan in henuz tamamlanmamis olan tahkimat sistemini uzatmaya karar verdi Bu Imparator Aurelianus un 18 kilometre uzunlugundaki tarihi enceinte sinin yerini tutacak devasa ve oldukca pahali bir projeydi 1565 yilinin eylul ayinda Malta kusatmayi atlatti ancak ada yerle bir edilmisti Buyuk Usta Jean de Valette adayi yeniden insa etmeye kararliydi ve Sciberras Dagi nin yuksek zeminini yeni kale alani olarak secti Laparelli yapimi ustlenmek icin gorevlendirildi Proje icin butce de ayiran Papa V Pius tarafindan Malta ya gonderildi St James Cavalier Valletta da Laparelli nin tasarladigi surlarin bir parcasi Laparelli adaya 1565 Aralik ayinda vardi ve sovalyelere ilk raporunu 3 Ocak 1566 da verdi Birgu Senglea ve St Elmo daki yikimin cok buyuk derecede oldugunu ve yalnizca temel onarimlar icin dort bin iscinin 24 saat calismasi gerekecegini soyledi Bunun yerine Sciberras Dagi nda yeni bir tahkimat sistemi kurulmasinin daha ucuz ve kolay olacagi onerisinde bulundu 13 Ocak 1566 tarihli bir raporda yeni sistem insa edilmezse sehri ayakta tutmak icin 12 000 piyadeye ve 200 atliya ihtiyac olacagini edilirse yalnizca 5000 piyade gerekecegini belirtti Sovalyeler Avrupa kortlarina para ve birlik destegi gelmezse Malta yi terk edeceklerine dair mesaj gonderdiler 14 Mart 1566 da Ispanya ve diger devletlerden taahhut aldiktan sonra devam etmeye karar verdiler Laparelli yazin deniz esintilerinin sehre daha kolay girmesini saglayan bir izgara tasarimina dayanan sehir planini ortaya koydu ve kanalizasyon sistemini planladi Surlarin sehri cevreleyecegini ve St Elmo Kalesi nin Scebarras yarimadasinin tepesinde yeniden insa edilecegini belirtti Boylece yeni sehir Valletta nin temel tasi Mart 1566 da koyuldu Valletta da Francesco Laparelli ve icin yapilmis anit 1569 da Laparelli Malta yi deniz savasinda Turklere karsi papaliga yardim etmek icin terk etti Henuz ana binalarin yapimi baslamamisti Donmeye firsati olmadan 1570 te 49 yasinda Girit te vebadan hayatini kaybetti Valetta nin insasi Maltali asistani tarafindan devam ettirildi Onemli EserleriCortona Medicea Kalesi ve Girifalco Gabrio Serbelloni ile 1556 Cortona Katedral can kulesi 1566 Valletta Malta Sehrin insasi 1566 Kaynakca a b c d e University of Malta 30 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2021 a b Bonavita Roger Vella Capitano Francesco Laparelli and Valletta Ingilizce 30 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2021 a b Balbi Francesco Correggio Francisco Balbi de 2005 The Siege of Malta 1565 Ingilizce Boydell Press ISBN 978 1 84383 140 2 1 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2021 a b c Eccardt Thomas M 2005 Secrets of the Seven Smallest States of Europe Andorra Liechtenstein Luxembourg Malta Monaco San Marino and Vatican City Ingilizce Hippocrene Books ISBN 978 0 7818 1032 6 30 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2021 a b c Castillo Dennis Angelo 2006 The Maltese Cross A Strategic History of Malta Ingilizce Greenwood Publishing Group ISBN 978 0 313 32329 4 1 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Mayis 2021