Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Küçüksu Kasrı veya Göksu Kasrı, İstanbul'un Küçüksu semtinde, Göksu Deresi ile Küçüksu Deresi arasında, Boğaziçi'nde Üsküdar-Beykoz sahilyolu üzerinde yer alan kasır. Sultan Abdülmecid tarafındanNigoğos Balyan'a yaptırılmış, inşaatı 1856 yılında tamamlanmıştır. Eski adı "Göksu Kasrı" olan bu yapı, padişahların, Boğaziçi kıyılarındaki biniş kasırlarından biridir. Kasırlar sadece hünkârların malı sayılan ve sarayların haricinde inşa edilen, köşkten büyük binalardır. Devamlı ikamet için kullanılmayan kasırlar, padişahların dinlenmeleri için vakit geçirdikleri yerdir.
 Kasrın denizden görünümü | |
 | |
| Diğer ad(lar) | Göksu Kasrı |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Tür | Saray |
| Mimari tarz | Osmanlı mimarisi |
| Konum | İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°04′42″K 29°03′53″D / 41.07833°K 29.06472°D |
| Tamamlanma | 1856 |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Nikoğos Balyan |
Tarihi
Osmanlı tarihinde Lale Devri adıyla geçen dönem, yeniçeri ayaklanmasıyla kanlı bir şekilde sona erdikten sonra, Kâğıthane'de bulunan saray, köşk, yalı vb. binalar yağmalanıp yıkılmıştır. Bu hareket bir halk ayaklanması niteliğinde olmadığından kısa bir süre sonra her şey eski haline dönmüştür. İşte, böyle bir ortamda tahta çıkan I. Mahmud, Kâğıthane ve civarını imar etme yerine, Boğaziçi kıyılarında dinlenmeyi ve eğlenmeyi tercih etmiştir. Küçüksu, padişahın Boğaz'da en fazla sevdiği semtlerden biri olmuştur. Sadrazam , padişahın bu yöreyi çok sevdiğini fark edince, kendisine bu yörede bir kasır yapılmasını teklif etmiş ve olumlu cevap alınca da, kasrın yapılması için gerekli emirleri vermiştir.
Mühendis ve şehremini Yusuf Efendi, bir plan hazırlayarak, Küçüksu'da ahşap bir bina inşa etmeye başlamıştır. Kasır, 1751 yılında büyük törenlerle açılmıştır. Kandilli yamaçlarında kuyular kazılmış, terazilerle kasra su getirilmiştir. Getirilen su, kasrın ihtiyacını karşılamakla birlikte, havuz ve sebiller için de kullanılmıştır.
Sadrazam, kasrın döşeme masraflarını, Kedhüda Bey, Defterdar Efendi, Reis Efendi, Çavuş Başı, Yeniçeri Ağası, Cebeci Başı, Darphâne Nazırı, Gümrükçü ile Buğdan Voyvodası arasında paylaştırmıştır.III. Selim döneminde Küçüksu Kasrı tamamen tamir ettirilmiş, kasrın önüne büyük bir çeşme yapılmıştır. Kasrın diğer bir onarımı da II. Mahmut devrinde olmuştur.
Küçüksu Kasrı, 17. yüzyıl'dan başlayarak çeşitli kaynaklarda Bağçe-i Göksu adıyla anılan hasbahçenin (bugün Küçüksu Çayırı'nın bulunduğu alan) eşsiz doğal güzellikleriyle ilk olarak Sultan IV. Murat'ın (1623-1640) ilgisini çektiği ve 18. yüzyıl başlarında bu çevrede ilk yapılaşmaların görüldüğü bilinmektedir. Sultan I. Mahmut (1730-1754) döneminde Divittar Mehmed Paşa, bu hasbahçenin deniz kıyısına iki katlı ve ahşap bir saray yaptırmış, bu yapı III. Selim (1789-1807) ve II. Mahmut dönemlerinde onarılarak kullanılmıştır. Sultan Abdülmecit dönemindeyse (1839-1861) padişahın emriyle yıktırılmış ve yerine bugünkü kâgir yapı inşa edilmiştir.
Özellikleri
1857 yılında hizmete giren yeni Küçüksu Kasrı'nın mimarı Nikoğos Balyan Kalfa'dır. Kâgir, iki katlı ve yığma tekniğiyle inşa edilmiştir. Tuğla ve taş kullanılarak yükseltilen bina, ortalama 15 m x 27 m'lik bir alanda yer alır. Bodrumu ile birlikte üç katlı olan yapının bodrum katı mutfak, kiler ve hizmetçi odalarına ayrılmış, öbür katlarsa bir orta mekâna açılan dört oda biçiminde düzenlenmiştir. Her oda, hem hole, hem de arkasındaki diğer bir odaya açılır. Denize bakan odalarda iki, kara tarafındakilerde ise bir bulunur. Bu özelliğiyle geleneksel Türk evi plan tipini yansıtan yapı, dinlenme ve av için kullanılan, bir "biniş kasrı" niteliğindeki yapı devlete ait diğer saray yapılarının tersine yüksek duvarlarla değil, dört yönde kapısı olan ve döküm tekniğiyle yapılmış zarif demir parmaklıklarla çevrilidir. Sultan Abdülaziz döneminde (1861-1876) cephe süslemeleri elden geçirilen yapı, zaman zaman çeşitli onarımlar görerek günümüze ulaşmış, ancak bu arada eski saraydan kalan ve çeşitli işlevlerdeki ek yapılarını yitirmiştir.
Kabartmalarla süslü ve hareketli deniz cephesinde, bu cepheye yaslanmış şadırvanlı küçük havuzunda, merdivenlerinde çeşitli batılı süsleme motifleri kullanılmıştır. Oda ve salonlar değerli sanat eserleriyle döşenmiş, bu iş için Viyana Operası dekoratörü Sechan görevlendirilmiştir.
Uzun kenarı denize paralel, dikdörtgen planlı bir yapıdır. Yerden 3m kadar yüksekteki bir alt bölüme oturan iki kattan oluşur. Deniz cephesi üç düşey parçaya ayrılmıştır.; bunlardan ortadaki düz, yanlardaki dışbükeydir. Orta bölümde bulunan kapıya, at nalı biçimli, iki kollu görkemli bir mermer merdivenle ulaşılır. At nalının iki kolu arasında fıskiyeli mermer bir havuz yer alır. Giriş bölümü dört sütunun taşıdığı kemerli bir sahanlığın gerisine doğru çekilmiştir. Zemin katta boydan boya ikişer balkon vardır. Üst kattaki konsollara taşıtılmış, zemin kattaki ayaklara oturtulmuştur. Yapının bütün cepheleri, en tepede konsollar üstünde ileri taşan ve çatıyı gizleyen bir parapet duvarıyla sona erer.
Alçı kabartma ve kalem işi süslemeli tavanları, bir Şömine müzesini andıran birbirinden farklı renk ve biçimde, değerli İtalyan mermerleriyle yapılmış şömineleri, her bir odada ayrı süslemeli ve ince işçilikli parkeleri, çeşitli Avrupa üsluplarındaki mobilyaları, halı ve tablolarıyla eşsiz bir sanat müzesi niteliğindedir. 1925 yılında Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı'na devredilen Küçüksu Kasrı'nda Osmanlı padişahlarının yanı sıra 1927'de İstanbul'a dönüşünün ardından Atatürk de kalmıştır. Cumhuriyet yıllarında kasırda İsmet İnönü ve Celal Bayar da kalmıştır. Celal Bayar tarafından yoğun kullanılan kasırda 1953 yılında Nato Akdeniz Genel Komutanı Amiral Mountbatten misafir edilmiştir. 1970'li yıllarda pek kullanılmamış olan kasır, 1983 yılında ise müze haline getirilmiş ve ziyarete açılmıştır.
1994 yılında kapsamlı ve çağdaş bir restorasyon gören Küçüksu Kasrı, halkın ziyaretine açık tutulmakta, hemen yanıbaşındaki iskeleyi, çeşme meydanını ve özgün bahçesini tarihsel ve eskiden olduğu gibi halkın eğlenip dinlenebildiği bir mesire kimliğine kavuşturma çalışmaları sürmektedir. Kasrın yan tarafında kalan eski plaj alanı mesire alanı olarak hizmet verirken, kasrın önündeki rıhtım alanı da düğün, ziyafet ve toplantı gibi etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.
Kaynakça
- ^ Önder, Mehmet (1999). Türkiye Müzeleri. Ankara: Türkiye İş Bankası. s. 231. .
- ^ Bilgiler araştırmacı tarafından Milli Saraylar Daire Başkanlığı'ndan temin edilmiştir.
- ^ Kenan Kurtoğlu, Önemli Bir Turistik Mahal Olarak İstanbul ve Milli Saraylar, İstanbul, 1994, s. 167.
- ^ Şahsüvaroğlu, İstanbul Sarayları, s. 28.
- ^ Nebil Fazıl Alsan, Şair, Edip ve Tarihçi Kalemiyle İstanbul, İstanbul, 1973, s. 33.
- ^ Çelik Gülersoy, Küçüksu, İstanbul, 1985, s. 88.
- ^ Çelik Gülersoy, Küçüksu, İstanbul, 1985, s. 86.
- ^ "Küçüksu/On Odalı Küçük Saray". Hayat Tarih Dergisi. Yılmaz Öztuna. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.
- ^ . Milliyet Gazetesi. 27 Temmuz 1953. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Küçüksu Palace ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Küçüksu Kasrı'yla ilgili bilgi (www.kultur.gov.tr)5 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Küçüksu Kasrı'yla ilgili bilgi (www.tbmm.gov.tr)9 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Küçüksu Kasrı'yla ilgili bilgi (www.istanbul.net.tr)8 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kucuksu Kasri veya Goksu Kasri Istanbul un Kucuksu semtinde Goksu Deresi ile Kucuksu Deresi arasinda Bogazici nde Uskudar Beykoz sahilyolu uzerinde yer alan kasir Sultan Abdulmecid tarafindanNigogos Balyan a yaptirilmis insaati 1856 yilinda tamamlanmistir Eski adi Goksu Kasri olan bu yapi padisahlarin Bogazici kiyilarindaki binis kasirlarindan biridir Kasirlar sadece hunkarlarin mali sayilan ve saraylarin haricinde insa edilen koskten buyuk binalardir Devamli ikamet icin kullanilmayan kasirlar padisahlarin dinlenmeleri icin vakit gecirdikleri yerdir Kucuksu KasriKasrin denizden gorunumuDiger ad lar Goksu KasriGenel bilgilerTurSarayMimari tarzOsmanli mimarisiKonumIstanbul TurkiyeKoordinatlar41 04 42 K 29 03 53 D 41 07833 K 29 06472 D 41 07833 29 06472Tamamlanma1856Tasarim ve insaatMimar lar Nikogos Balyan Kucuksu Kasri source source source source source source Kucuksu Kasrinin Istanbul Bogazi indan gorunumu Subat 2013 Kucuksu Kasrinin Onden gorunumuTarihiOsmanli tarihinde Lale Devri adiyla gecen donem yeniceri ayaklanmasiyla kanli bir sekilde sona erdikten sonra Kagithane de bulunan saray kosk yali vb binalar yagmalanip yikilmistir Bu hareket bir halk ayaklanmasi niteliginde olmadigindan kisa bir sure sonra her sey eski haline donmustur Iste boyle bir ortamda tahta cikan I Mahmud Kagithane ve civarini imar etme yerine Bogazici kiyilarinda dinlenmeyi ve eglenmeyi tercih etmistir Kucuksu padisahin Bogaz da en fazla sevdigi semtlerden biri olmustur Sadrazam padisahin bu yoreyi cok sevdigini fark edince kendisine bu yorede bir kasir yapilmasini teklif etmis ve olumlu cevap alinca da kasrin yapilmasi icin gerekli emirleri vermistir Muhendis ve sehremini Yusuf Efendi bir plan hazirlayarak Kucuksu da ahsap bir bina insa etmeye baslamistir Kasir 1751 yilinda buyuk torenlerle acilmistir Kandilli yamaclarinda kuyular kazilmis terazilerle kasra su getirilmistir Getirilen su kasrin ihtiyacini karsilamakla birlikte havuz ve sebiller icin de kullanilmistir Sadrazam kasrin doseme masraflarini Kedhuda Bey Defterdar Efendi Reis Efendi Cavus Basi Yeniceri Agasi Cebeci Basi Darphane Naziri Gumrukcu ile Bugdan Voyvodasi arasinda paylastirmistir III Selim doneminde Kucuksu Kasri tamamen tamir ettirilmis kasrin onune buyuk bir cesme yapilmistir Kasrin diger bir onarimi da II Mahmut devrinde olmustur Kucuksu Kasri 17 yuzyil dan baslayarak cesitli kaynaklarda Bagce i Goksu adiyla anilan hasbahcenin bugun Kucuksu Cayiri nin bulundugu alan essiz dogal guzellikleriyle ilk olarak Sultan IV Murat in 1623 1640 ilgisini cektigi ve 18 yuzyil baslarinda bu cevrede ilk yapilasmalarin goruldugu bilinmektedir Sultan I Mahmut 1730 1754 doneminde Divittar Mehmed Pasa bu hasbahcenin deniz kiyisina iki katli ve ahsap bir saray yaptirmis bu yapi III Selim 1789 1807 ve II Mahmut donemlerinde onarilarak kullanilmistir Sultan Abdulmecit donemindeyse 1839 1861 padisahin emriyle yiktirilmis ve yerine bugunku kagir yapi insa edilmistir OzellikleriKucuksu Kasri 1857 yilinda hizmete giren yeni Kucuksu Kasri nin mimari Nikogos Balyan Kalfa dir Kagir iki katli ve yigma teknigiyle insa edilmistir Tugla ve tas kullanilarak yukseltilen bina ortalama 15 m x 27 m lik bir alanda yer alir Bodrumu ile birlikte uc katli olan yapinin bodrum kati mutfak kiler ve hizmetci odalarina ayrilmis obur katlarsa bir orta mekana acilan dort oda biciminde duzenlenmistir Her oda hem hole hem de arkasindaki diger bir odaya acilir Denize bakan odalarda iki kara tarafindakilerde ise bir bulunur Bu ozelligiyle geleneksel Turk evi plan tipini yansitan yapi dinlenme ve av icin kullanilan bir binis kasri niteligindeki yapi devlete ait diger saray yapilarinin tersine yuksek duvarlarla degil dort yonde kapisi olan ve dokum teknigiyle yapilmis zarif demir parmakliklarla cevrilidir Sultan Abdulaziz doneminde 1861 1876 cephe suslemeleri elden gecirilen yapi zaman zaman cesitli onarimlar gorerek gunumuze ulasmis ancak bu arada eski saraydan kalan ve cesitli islevlerdeki ek yapilarini yitirmistir Kabartmalarla suslu ve hareketli deniz cephesinde bu cepheye yaslanmis sadirvanli kucuk havuzunda merdivenlerinde cesitli batili susleme motifleri kullanilmistir Oda ve salonlar degerli sanat eserleriyle dosenmis bu is icin Viyana Operasi dekoratoru Sechan gorevlendirilmistir Uzun kenari denize paralel dikdortgen planli bir yapidir Yerden 3m kadar yuksekteki bir alt bolume oturan iki kattan olusur Deniz cephesi uc dusey parcaya ayrilmistir bunlardan ortadaki duz yanlardaki disbukeydir Orta bolumde bulunan kapiya at nali bicimli iki kollu gorkemli bir mermer merdivenle ulasilir At nalinin iki kolu arasinda fiskiyeli mermer bir havuz yer alir Giris bolumu dort sutunun tasidigi kemerli bir sahanligin gerisine dogru cekilmistir Zemin katta boydan boya ikiser balkon vardir Ust kattaki konsollara tasitilmis zemin kattaki ayaklara oturtulmustur Yapinin butun cepheleri en tepede konsollar ustunde ileri tasan ve catiyi gizleyen bir parapet duvariyla sona erer Alci kabartma ve kalem isi suslemeli tavanlari bir Somine muzesini andiran birbirinden farkli renk ve bicimde degerli Italyan mermerleriyle yapilmis somineleri her bir odada ayri suslemeli ve ince iscilikli parkeleri cesitli Avrupa usluplarindaki mobilyalari hali ve tablolariyla essiz bir sanat muzesi niteligindedir 1925 yilinda Milli Saraylar Idaresi Baskanligi na devredilen Kucuksu Kasri nda Osmanli padisahlarinin yani sira 1927 de Istanbul a donusunun ardindan Ataturk de kalmistir Cumhuriyet yillarinda kasirda Ismet Inonu ve Celal Bayar da kalmistir Celal Bayar tarafindan yogun kullanilan kasirda 1953 yilinda Nato Akdeniz Genel Komutani Amiral Mountbatten misafir edilmistir 1970 li yillarda pek kullanilmamis olan kasir 1983 yilinda ise muze haline getirilmis ve ziyarete acilmistir 1994 yilinda kapsamli ve cagdas bir restorasyon goren Kucuksu Kasri halkin ziyaretine acik tutulmakta hemen yanibasindaki iskeleyi cesme meydanini ve ozgun bahcesini tarihsel ve eskiden oldugu gibi halkin eglenip dinlenebildigi bir mesire kimligine kavusturma calismalari surmektedir Kasrin yan tarafinda kalan eski plaj alani mesire alani olarak hizmet verirken kasrin onundeki rihtim alani da dugun ziyafet ve toplanti gibi etkinliklere ev sahipligi yapmaktadir Kaynakca Onder Mehmet 1999 Turkiye Muzeleri Ankara Turkiye Is Bankasi s 231 ISBN 975 458 044 8 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Bilgiler arastirmaci tarafindan Milli Saraylar Daire Baskanligi ndan temin edilmistir Kenan Kurtoglu Onemli Bir Turistik Mahal Olarak Istanbul ve Milli Saraylar Istanbul 1994 s 167 Sahsuvaroglu Istanbul Saraylari s 28 Nebil Fazil Alsan Sair Edip ve Tarihci Kalemiyle Istanbul Istanbul 1973 s 33 Celik Gulersoy Kucuksu Istanbul 1985 s 88 Celik Gulersoy Kucuksu Istanbul 1985 s 86 Kucuksu On Odali Kucuk Saray Hayat Tarih Dergisi Yilmaz Oztuna 7 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2022 Milliyet Gazetesi 27 Temmuz 1953 23 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2022 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Kucuksu Palace ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kucuksu Kasri yla ilgili bilgi www kultur gov tr 5 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kucuksu Kasri yla ilgili bilgi www tbmm gov tr 9 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kucuksu Kasri yla ilgili bilgi www istanbul net tr 8 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde