Gönyeli, Kıbrıs'ta Lefkoşa'yla birleşik olan bir kasaba. de jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Lefkoşa Bölgesi'nde ve de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Lefkoşa İlçesi'nde yer alır. 2022 yılına kadar yönetimi Gönyeli Belediyesi'ne aitti. 2022'de meclisten geçen bir yasaya göre belediye Alayköy Belediyesi ile birleştirilerek Gönyeli-Alayköy Belediyesi olarak yönetilmeye başlanmıştır. Gönyeli Spor Kulübü maçlarını kasabadaki 'nda yapmaktadır. Gönyeli Belediyesi her yıl yabancı ülkelerden ekiplerin katıldığı ve dans, spor ve konser etkinliklerinin de kapsamında gerçekleştirildiği Gönyeli Belediyesi Halk Dansları Festivali'ni düzenlemekteydi.
Gönyeli | |
---|---|
Gönyeli'nin havadan görünümü. Fotoğrafın ortasındaki Lefkoşa-Güzelyurt Anayolu olup kuzeybatı istikametine bakılmaktadır. | |
Arma | |
Ülke | de jure Kıbrıs de facto KKTC |
Bölge / İlçe | Lefkoşa Bölgesi Lefkoşa İlçesi |
İdare | |
• Belediye Başkanı | (UBP) |
Zaman dilimi | (DAS) |
Etimoloji
"Gönyeli" adının kökenine ilişkin çeşitli iddialar mevcuttur. Bu iddialardan halk arasında en yaygın dillendirileni "Gönyeli"nin "Konyalı" sözcüğünden geldiğidir. Bir diğer iddiaya göreyse Osmanlı Devleti'nin "ileri gelenlerinden biri" köye geldiğinde köylülerin çalışkanlığına dayanarak köylülere "çalışkan" anlamında "gönelli" ("gön", "işlenmiş deri" anlamındadır ve köylülerin ellerinin çamurlu olmasını kast etmektedir) demiş ve "Gönyeli" adı buradan türemiştir. Jack Goodwin, "Gönyeli" adının Orta Çağ'da bölgede yaşayan bir toprak ağası olan Niovili'nin adının halk ağzında şekil değiştirmesiyle ortaya çıktığını iddia etmiştir. Kasabada kazılar sonucunda bulunan "Ayios Gunellis" adlı kilisenin kasabaya adını verdiğini öne sürenler de mevcuttur.
Tarihçe ve demografi
Kıbrıs'ın 1571 yılında Osmanlılar tarafından fethini müteakiben Anadolu'dan Türklerin adaya yerleştirilmesi çerçevesinde günümüzdeki Gönyeli yerlilerinin ataları olan Anamur'dan Kurt Ali ile Aksaray'dan Mehmet Efendi aileleri o dönemde boş araziden ibaret olan Gönyeli'ye yerleşti.
Yerlilere ek olarak 1974 Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra adanın güneyinden göç eden Kıbrıslı Türklerden de buraya yerleşenler olmuştur. 1996 yılındaki nüfus sayımına göre Gönyeli nüfusu'nun %12'si Kıbrıs'ın güneyinde kalan bölgelerde doğmuştur. Ayrıca 1964 yılında Ayvasıl, , Lakadamya ve Lefkoşa'nın bazı dış mahallelerinden kaçan 175 kişinin 1971 yılında Gönyeli'de bulunduğu Richard Patrick tarafından tespit edilmiştir.
Adadaki müzakerelerde Rumlara verileceği iddia edilen Güzelyurt'a 1974 yıllarında yerleşenlerden pek çoğu Gönyeli'ye taşınmıştır. 1990'lardan itibaren Lefkoşalı memurlar başta olmak üzere Kuzey Kıbrıs'ın her yanından bölgeye yerleşenler olmuş, bu inşaat patlaması sayesinde köyün nüfusu katlanarak artmıştır. Günümüzde Gönyeli Lefkoşa'yla birleşmiş ve adı verilen yeni bir yerleşim bölgesi oluşmuş durumdadır. Gönyeli'de inşaat ve üretim alanında çalışan Türk göçmenler ve üniversite öğrencileri de bulunmaktadır.
Yıllara göre kasabanın nüfus verileri aşağıdadır:
Yıllara göre kasaba nüfus verileri | |
---|---|
2006 | 12.186 |
1996 | 6617 |
1978 | 2495 |
1973 | 1745 |
1960 | 1377 |
1946 | 814 |
1931 | 632 |
1921 | 537 |
1911 | 452 |
1901 | 302 |
1891 | 269 |
1831 (sadece erkekler) | 82 |
Kaynakça
- ^ Festival Heyecanı.. 30 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Gönyeli Belediyesi) Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
- ^ . 28 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2012.
- ^ a b Gönyeli kentleşti 4 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Kıbrıs Gazetesi) Erişim tarihi: 12 Haziran 2012.
- ^ a b c d Geunyeli 6 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (PRIO Cyprus Centre) Erişim tarihi: 10 Haziran 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gonyeli Kibris ta Lefkosa yla birlesik olan bir kasaba de jure olarak Kibris Cumhuriyeti nin Lefkosa Bolgesi nde ve de facto olarak ise Kuzey Kibris Turk Cumhuriyeti nin Lefkosa Ilcesi nde yer alir 2022 yilina kadar yonetimi Gonyeli Belediyesi ne aitti 2022 de meclisten gecen bir yasaya gore belediye Alaykoy Belediyesi ile birlestirilerek Gonyeli Alaykoy Belediyesi olarak yonetilmeye baslanmistir Gonyeli Spor Kulubu maclarini kasabadaki nda yapmaktadir Gonyeli Belediyesi her yil yabanci ulkelerden ekiplerin katildigi ve dans spor ve konser etkinliklerinin de kapsaminda gerceklestirildigi Gonyeli Belediyesi Halk Danslari Festivali ni duzenlemekteydi GonyeliGonyeli nin havadan gorunumu Fotografin ortasindaki Lefkosa Guzelyurt Anayolu olup kuzeybati istikametine bakilmaktadir ArmaUlkede jure Kibris de facto KKTCBolge IlceLefkosa Bolgesi Lefkosa IlcesiIdare Belediye Baskani UBP Zaman dilimiUTC 02 00 DAS Etimoloji Gonyeli adinin kokenine iliskin cesitli iddialar mevcuttur Bu iddialardan halk arasinda en yaygin dillendirileni Gonyeli nin Konyali sozcugunden geldigidir Bir diger iddiaya goreyse Osmanli Devleti nin ileri gelenlerinden biri koye geldiginde koylulerin caliskanligina dayanarak koylulere caliskan anlaminda gonelli gon islenmis deri anlamindadir ve koylulerin ellerinin camurlu olmasini kast etmektedir demis ve Gonyeli adi buradan turemistir Jack Goodwin Gonyeli adinin Orta Cag da bolgede yasayan bir toprak agasi olan Niovili nin adinin halk agzinda sekil degistirmesiyle ortaya ciktigini iddia etmistir Kasabada kazilar sonucunda bulunan Ayios Gunellis adli kilisenin kasabaya adini verdigini one surenler de mevcuttur Tarihce ve demografiKibris in 1571 yilinda Osmanlilar tarafindan fethini muteakiben Anadolu dan Turklerin adaya yerlestirilmesi cercevesinde gunumuzdeki Gonyeli yerlilerinin atalari olan Anamur dan Kurt Ali ile Aksaray dan Mehmet Efendi aileleri o donemde bos araziden ibaret olan Gonyeli ye yerlesti Yerlilere ek olarak 1974 Kibris Harekati ndan sonra adanin guneyinden goc eden Kibrisli Turklerden de buraya yerlesenler olmustur 1996 yilindaki nufus sayimina gore Gonyeli nufusu nun 12 si Kibris in guneyinde kalan bolgelerde dogmustur Ayrica 1964 yilinda Ayvasil Lakadamya ve Lefkosa nin bazi dis mahallelerinden kacan 175 kisinin 1971 yilinda Gonyeli de bulundugu Richard Patrick tarafindan tespit edilmistir Adadaki muzakerelerde Rumlara verilecegi iddia edilen Guzelyurt a 1974 yillarinda yerlesenlerden pek cogu Gonyeli ye tasinmistir 1990 lardan itibaren Lefkosali memurlar basta olmak uzere Kuzey Kibris in her yanindan bolgeye yerlesenler olmus bu insaat patlamasi sayesinde koyun nufusu katlanarak artmistir Gunumuzde Gonyeli Lefkosa yla birlesmis ve adi verilen yeni bir yerlesim bolgesi olusmus durumdadir Gonyeli de insaat ve uretim alaninda calisan Turk gocmenler ve universite ogrencileri de bulunmaktadir Yillara gore kasabanin nufus verileri asagidadir Yillara gore kasaba nufus verileri2006 12 1861996 66171978 24951973 17451960 13771946 8141931 6321921 5371911 4521901 3021891 2691831 sadece erkekler 82Kaynakca Festival Heyecani 30 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gonyeli Belediyesi Erisim tarihi 10 Haziran 2012 28 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2012 a b Gonyeli kentlesti 4 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kibris Gazetesi Erisim tarihi 12 Haziran 2012 a b c d Geunyeli 6 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde PRIO Cyprus Centre Erisim tarihi 10 Haziran 2012