Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Glokom, göziçi sıvısının iyi boşalmaması yüzünden göz tansiyonunun artması.
Halk arasında göz tansiyonu ve karasu adlarıyla bilinen glokom, milyonlarca insanı etkileyen yaygın bir göz hastalığıdır.
Tedavi edilmezse görme kaybına neden olabilir. Glokomda, göz içindeki sıvı basıncı, görme yeteneği için gerekli olan göz sinirine zarar verecek düzeyde yüksektir. Glokom tüm dünyada en sık kalıcı görme kaybı nedenidir. Kırk yaşın üzerinde yaklaşık olarak her 40 kişiden 1'inde görülür ve hastalığın ortaya çıktığı 20 kişiden 1'inde her iki gözde kalıcı görme kaybına, yani total körlüğe neden olur. Bu hastalık iki türlü gerçekleşir: kalıcı glokom ve süreksiz glokom. Kalıcı glokom ömür boyu devam eder ama süreksiz glokom yorgun anlarda belirmeye başlar.
Belirtiler
Normalde göz içi oluşumların beslenmesi için göz içerisinde sürekli olarak bir sıvı mevcuttur. Bu göz içi sıvı, aynı zamanda sürekli olarak bazı kanallarla göz dışına atılır. Glokom, göziçi sıvısını dışarı boşaltan bu kanallarda yapısal olarak tıkanıklık oluşması veya sonradan bazı hastalıklar nedeniyle ortaya çıkar. Göziçi sıvısının yeterli boşalamamasına bağlı olarak göz içinde basınç yükselir ve yükselen göziçi basıncı da görmeyi sağlayan göz siniri hücrelerinin beslenmesini engeller. Göz siniri hücreleri yükselen göziçi basıncı nedeniyle hasar görerek yavaş yavaş öldükçe çevreden merkeze doğru görme kaybı ortaya çıkar. Hücrelerin tümü öldüğü zaman kalıcı total görme kaybı oluşur.
Kimler glokoma eğilimlidir?
Glokom dünyada milyonlarca kişide görülen ve her insanda ortaya çıkabilecek bir hastalıktır. Bununla birlikte bazı faktörler hastalığın ortaya çıkma riskini arttırabilir. Toplumda 40 yaş üzerinde %2, 60 yaş üzerinde %10 oranında görülür. Glokom herkeste ve her yaşta görülebilir. Ancak 40 yaşın üzerinde olanlar, ailesinde glokom bulunan kişiler, şeker hastalığı, hipertansiyonu, yüksek miyopisi ve damar hastalığı bulunanlar glokomun daha sık görüldüğü grupta yer alırlar. Özellikle glokom hastalığının ailesel geçişinin önemli olduğu ve ailesinde göz tansiyonu bulunan kişilerin bu hastalığın görülmesi açısından normale göre 8 kat daha fazla risk altında olduğu göz önünde tutulmalıdır.
Glokom riskini artıran faktörler
- İlerleyen yaş, ailede glokom geçmişi (genetik yatkınlık)
- Sigara, şeker hastalığı, migren
- Miyopi, yüksek düşük kan basıncı
- Uzun süreli kortizon tedavisi
- Göz yaralanmaları
Bu özelliklere sahip kişilerin glokom yönünden göz muayenelerini yaptırmaları uygun olur.
Teşhis
Hastalık herhangi bir belirti vermediğinden ve oluşan görme kaybı geri döndürülemediğinden glokomda erken tanı çok önemlidir. Hastalık ne kadar erken tespit edilirse, görme kaybı da o derece az olacaktır. Glokom tanısında konunun uzmanı göz hekimi tarafından yapılan detaylı bir göz muayenesi çok önemlidir. Bu muayenede görme keskinliğinin belirlenmesinin ve rutin göz kontrollerinin yanı sıra göziçi basıncının yani göz tansiyonunun ölçümü, göziçi sıvısının dışa boşaldığı kanalların yer aldığı bölgenin kontrolü ve göz sinirinin durumunun değerlendirilmesi yapılır. Gerektiği takdirde bilgisayarlı görme alanı ve göz siniri analiz yöntemleri tanıda önemli rol oynar. Göz tansiyonu 21 mmhg'ya kadar normal kabul edilir ve bunun üzerindeki değerler yüksek göz tansiyonu olarak değerlendirilir. Buna karşın göz tansiyonu tek kriter değildir ve göz tansiyonu normal ölçülen ve göz siniri hassas olan kişilerde de glokom hastalığı görülebilir. Göz tansiyonunun normalden yüksek olduğu veya normal olduğu halde göz sinirinin hasar gördüğünden şüphelenilen olgularda bilgisayarlı görme alanı ve göz siniri analiz tetkikleri göz sinirinin hasarının varlığının ve derecesinin belirlenmesinde, zaman içindeki değişimin saptanmasında önemlidir.
Tedavi
Glokom hastalığının tanısı konulduktan sonra bugün için tedavide amaç göz tansiyonunu düşürerek göz sinirinin hasarını durdurmak ve görme kaybının ilerlemesini engellemektir. Bu amaçla uygulanabilecek yöntemler ilaç tedavisi, laser tedavisi ve cerrahi tedavi olarak üçe ayrılabilir. Bugün için genelde tanı sonrası ilk seçilen yöntemin ilaç tedavisi olmasına, ilaç tedavisine yeterli derecede yanıt vermeyen hastalarda laser tedavisinin ya da cerrahi tedavi yöntemlerinin uygulanmasına karşın, özellikle geç dönemde tanı konulan ya da sürekli ilaç kullanımının uygun olmadığı olgularda doğrudan laser girişimleri ya da cerrahi yöntemler de kullanılabilir. Glokomda ilaç tedavisinde son yıllarda önemli gelişmeler sağlanmış, etkili yeni ilaçlar tedavinin başarısını büyük ölçüde artırmıştır. İlaç tedavisinde önemli olan hastanın ilaçları sürekli olarak düzenli kullanmasıdır. İlaç kullandırılmayan veya ilaç tedavisine yanıt vermeyen olgularda kullanılan cerrahi yöntemler de son yıllarda giderek artan oranda başarılı olmakta, sürekli ilaç kullanım zorunluluğunu da ortadan kaldırarak etkili tedavi sağlayabilmektedir.
Glokom hastalığına karşı geliştirilen yeni bir ilacın “yan etki” olarak kirpikleri uzattığı saptandı. Miami Üniversitesi’nde yapılan bir deneyde de söz konusu ilaç bir jelle karıştırıldı. Araştırmaya katılanlardan bir gruba ilacın etken maddesinin bulunduğu jel verilirken, diğer gruba bu maddenin bulunmadığı bir jel verildi. Deneklerden jeli her iki göze de düzenli olarak uygulamaları istendi.
İlacın bulunduğu jeli tatbik edenlerin kirpikleri 6 haftada 2 milimetre uzadı. Bu kişilerin kirpiklerinin, içinde ilacın bulunmadığı jel sürenlerinkinden iki kat hızlı uzadığı tespit edildi. Ancak ilacın kirpikleri nasıl uzattığı henüz bilinmiyor.
- Enjeksiyon
Glokom iğnesi, aslında glokom tedavisi için kullanılan bir ilaç enjeksiyonudur. Bu tedavi yöntemi, özellikle göz içi basıncını düşürmeye yönelik ilaçların yeterli etki göstermediği veya hasta tarafından düzenli kullanılmasının zor olduğu durumlarda uygulanabilir. İğne ile uygulanan ilaçlar, göz içi basıncını düşürerek optik sinire zarar verme riskini azaltmaya yardımcı olur.
Glokom iğnesi, genellikle göz doktoru tarafından steril bir ortamda uygulanır. İğne uygulamasından önce göz, lokal anestezi ile uyuşturulur ve ardından ilaç gözün ön veya arka kısmına enjekte edilir. İşlem sırasında hasta genellikle çok az ağrı veya rahatsızlık hisseder.
Glokom iğnesi tedavisi, başka glokom tedavi yöntemlerine ek olarak veya onların yerine kullanılabilir. Bu tedavi yöntemi, göz içi basıncını etkili bir şekilde düşürmeye yardımcı olabilir, ancak her hastanın bireysel durumuna ve tedaviye verdiği yanıta bağlı olarak sonuçlar değişebilir. İğne uygulamasının ne sıklıkla yapılması gerektiği, hastanın durumuna ve göz doktorunun önerilerine bağlıdır.
Kaynakça
- ^ Jayaram, Hari; Kolko, Miriam; Friedman, David S.; Gazzard, Gus (11 Kasım 2023). "Glaucoma: now and beyond". Lancet (London, England). 402 (10414): 1788-1801. doi:10.1016/S0140-6736(23)01289-8. ISSN 1474-547X. (PMID) 37742700. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ . todnet.org. 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2020.
- ^ a b c Weinreb, Robert N.; Aung, Tin; Medeiros, Felipe A. (14 Mayıs 2014). "The pathophysiology and treatment of glaucoma: a review". JAMA. 311 (18): 1901-1911. doi:10.1001/jama.2014.3192. ISSN 1538-3598. (PMC) 4523637 $2. (PMID) 24825645. 14 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ McMonnies, Charles W. (2017). "Glaucoma history and risk factors". Journal of Optometry. 10 (2): 71-78. doi:10.1016/j.optom.2016.02.003. ISSN 1989-1342. (PMC) 5383456 $2. (PMID) 27025415. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Glokom gozici sivisinin iyi bosalmamasi yuzunden goz tansiyonunun artmasi Normal gorusGlokom sebebiyle daralan gorus acisi Halk arasinda goz tansiyonu ve karasu adlariyla bilinen glokom milyonlarca insani etkileyen yaygin bir goz hastaligidir Tedavi edilmezse gorme kaybina neden olabilir Glokomda goz icindeki sivi basinci gorme yetenegi icin gerekli olan goz sinirine zarar verecek duzeyde yuksektir Glokom tum dunyada en sik kalici gorme kaybi nedenidir Kirk yasin uzerinde yaklasik olarak her 40 kisiden 1 inde gorulur ve hastaligin ortaya ciktigi 20 kisiden 1 inde her iki gozde kalici gorme kaybina yani total korluge neden olur Bu hastalik iki turlu gerceklesir kalici glokom ve sureksiz glokom Kalici glokom omur boyu devam eder ama sureksiz glokom yorgun anlarda belirmeye baslar BelirtilerNormalde goz ici olusumlarin beslenmesi icin goz icerisinde surekli olarak bir sivi mevcuttur Bu goz ici sivi ayni zamanda surekli olarak bazi kanallarla goz disina atilir Glokom gozici sivisini disari bosaltan bu kanallarda yapisal olarak tikaniklik olusmasi veya sonradan bazi hastaliklar nedeniyle ortaya cikar Gozici sivisinin yeterli bosalamamasina bagli olarak goz icinde basinc yukselir ve yukselen gozici basinci da gormeyi saglayan goz siniri hucrelerinin beslenmesini engeller Goz siniri hucreleri yukselen gozici basinci nedeniyle hasar gorerek yavas yavas oldukce cevreden merkeze dogru gorme kaybi ortaya cikar Hucrelerin tumu oldugu zaman kalici total gorme kaybi olusur Kimler glokoma egilimlidir Glokom dunyada milyonlarca kiside gorulen ve her insanda ortaya cikabilecek bir hastaliktir Bununla birlikte bazi faktorler hastaligin ortaya cikma riskini arttirabilir Toplumda 40 yas uzerinde 2 60 yas uzerinde 10 oraninda gorulur Glokom herkeste ve her yasta gorulebilir Ancak 40 yasin uzerinde olanlar ailesinde glokom bulunan kisiler seker hastaligi hipertansiyonu yuksek miyopisi ve damar hastaligi bulunanlar glokomun daha sik goruldugu grupta yer alirlar Ozellikle glokom hastaliginin ailesel gecisinin onemli oldugu ve ailesinde goz tansiyonu bulunan kisilerin bu hastaligin gorulmesi acisindan normale gore 8 kat daha fazla risk altinda oldugu goz onunde tutulmalidir Glokom riskini artiran faktorler Ilerleyen yas ailede glokom gecmisi genetik yatkinlik Sigara seker hastaligi migren Miyopi yuksek dusuk kan basinci Uzun sureli kortizon tedavisi Goz yaralanmalari Bu ozelliklere sahip kisilerin glokom yonunden goz muayenelerini yaptirmalari uygun olur TeshisHastalik herhangi bir belirti vermediginden ve olusan gorme kaybi geri dondurulemediginden glokomda erken tani cok onemlidir Hastalik ne kadar erken tespit edilirse gorme kaybi da o derece az olacaktir Glokom tanisinda konunun uzmani goz hekimi tarafindan yapilan detayli bir goz muayenesi cok onemlidir Bu muayenede gorme keskinliginin belirlenmesinin ve rutin goz kontrollerinin yani sira gozici basincinin yani goz tansiyonunun olcumu gozici sivisinin disa bosaldigi kanallarin yer aldigi bolgenin kontrolu ve goz sinirinin durumunun degerlendirilmesi yapilir Gerektigi takdirde bilgisayarli gorme alani ve goz siniri analiz yontemleri tanida onemli rol oynar Goz tansiyonu 21 mmhg ya kadar normal kabul edilir ve bunun uzerindeki degerler yuksek goz tansiyonu olarak degerlendirilir Buna karsin goz tansiyonu tek kriter degildir ve goz tansiyonu normal olculen ve goz siniri hassas olan kisilerde de glokom hastaligi gorulebilir Goz tansiyonunun normalden yuksek oldugu veya normal oldugu halde goz sinirinin hasar gordugunden suphelenilen olgularda bilgisayarli gorme alani ve goz siniri analiz tetkikleri goz sinirinin hasarinin varliginin ve derecesinin belirlenmesinde zaman icindeki degisimin saptanmasinda onemlidir TedaviGlokom hastaliginin tanisi konulduktan sonra bugun icin tedavide amac goz tansiyonunu dusurerek goz sinirinin hasarini durdurmak ve gorme kaybinin ilerlemesini engellemektir Bu amacla uygulanabilecek yontemler ilac tedavisi laser tedavisi ve cerrahi tedavi olarak uce ayrilabilir Bugun icin genelde tani sonrasi ilk secilen yontemin ilac tedavisi olmasina ilac tedavisine yeterli derecede yanit vermeyen hastalarda laser tedavisinin ya da cerrahi tedavi yontemlerinin uygulanmasina karsin ozellikle gec donemde tani konulan ya da surekli ilac kullaniminin uygun olmadigi olgularda dogrudan laser girisimleri ya da cerrahi yontemler de kullanilabilir Glokomda ilac tedavisinde son yillarda onemli gelismeler saglanmis etkili yeni ilaclar tedavinin basarisini buyuk olcude artirmistir Ilac tedavisinde onemli olan hastanin ilaclari surekli olarak duzenli kullanmasidir Ilac kullandirilmayan veya ilac tedavisine yanit vermeyen olgularda kullanilan cerrahi yontemler de son yillarda giderek artan oranda basarili olmakta surekli ilac kullanim zorunlulugunu da ortadan kaldirarak etkili tedavi saglayabilmektedir Glokom hastaligina karsi gelistirilen yeni bir ilacin yan etki olarak kirpikleri uzattigi saptandi Miami Universitesi nde yapilan bir deneyde de soz konusu ilac bir jelle karistirildi Arastirmaya katilanlardan bir gruba ilacin etken maddesinin bulundugu jel verilirken diger gruba bu maddenin bulunmadigi bir jel verildi Deneklerden jeli her iki goze de duzenli olarak uygulamalari istendi Ilacin bulundugu jeli tatbik edenlerin kirpikleri 6 haftada 2 milimetre uzadi Bu kisilerin kirpiklerinin icinde ilacin bulunmadigi jel surenlerinkinden iki kat hizli uzadigi tespit edildi Ancak ilacin kirpikleri nasil uzattigi henuz bilinmiyor Enjeksiyon Glokom ignesi aslinda glokom tedavisi icin kullanilan bir ilac enjeksiyonudur Bu tedavi yontemi ozellikle goz ici basincini dusurmeye yonelik ilaclarin yeterli etki gostermedigi veya hasta tarafindan duzenli kullanilmasinin zor oldugu durumlarda uygulanabilir Igne ile uygulanan ilaclar goz ici basincini dusurerek optik sinire zarar verme riskini azaltmaya yardimci olur Glokom ignesi genellikle goz doktoru tarafindan steril bir ortamda uygulanir Igne uygulamasindan once goz lokal anestezi ile uyusturulur ve ardindan ilac gozun on veya arka kismina enjekte edilir Islem sirasinda hasta genellikle cok az agri veya rahatsizlik hisseder Glokom ignesi tedavisi baska glokom tedavi yontemlerine ek olarak veya onlarin yerine kullanilabilir Bu tedavi yontemi goz ici basincini etkili bir sekilde dusurmeye yardimci olabilir ancak her hastanin bireysel durumuna ve tedaviye verdigi yanita bagli olarak sonuclar degisebilir Igne uygulamasinin ne siklikla yapilmasi gerektigi hastanin durumuna ve goz doktorunun onerilerine baglidir Kaynakca Jayaram Hari Kolko Miriam Friedman David S Gazzard Gus 11 Kasim 2023 Glaucoma now and beyond Lancet London England 402 10414 1788 1801 doi 10 1016 S0140 6736 23 01289 8 ISSN 1474 547X PMID 37742700 3 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2024 todnet org 11 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2020 a b c Weinreb Robert N Aung Tin Medeiros Felipe A 14 Mayis 2014 The pathophysiology and treatment of glaucoma a review JAMA 311 18 1901 1911 doi 10 1001 jama 2014 3192 ISSN 1538 3598 PMC 4523637 2 PMID 24825645 14 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2024 McMonnies Charles W 2017 Glaucoma history and risk factors Journal of Optometry 10 2 71 78 doi 10 1016 j optom 2016 02 003 ISSN 1989 1342 PMC 5383456 2 PMID 27025415 6 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Subat 2024 Dis baglantilar