Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2024) () |
Güney Kolhis Savaşı veya On Binlerin Savaşı, seçkin ve zırhlı Yunan mızraklı piyadeleri ile Kolhis halklarının çatıştığı, Güney Kolhis'te (Trabzon civarı) gerçekleşen savaştır. Ksenofon, Anabasis'te bu savaşı isimlendirmediği için, savaş yaşandığı bölgenin adıyla anılmaktadır.
| Güney Kolhis Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Hermann Wilhelm Vogel'in 19. yüzyılda yaptığı tasvir | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Yunanlar, Kiralanmış seçkin ve zırhlı Yunan mızraklı piyadeleri |  Antik Kolhis halkları | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Ksenofon | Bilinmiyor | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| 10.000 | Bilinmiyor | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Bilinmiyor ama az | Bilinmiyor ama çok | ||||||
Arka plan
MÖ 404 ve 359 yılları arasında Ahameniş İmparatorluğu'nda yaşanan taht kavgaları, imparatorluğun çevre bölgelerdeki kontrolü zayıflatmıştı. Ahameniş tahtına ele geçirmek isteyen ve o dönemde Kapadokya ve Lidya satrapı olan Cyrus, kendi ordusunu güçlendirmek için seçkin ve zırhlı Yunan mızraklı piyadeleri kiraladı. Ksenofon önderliğindeki ordu, Cyrus'a destek vermek için Babil kentine gitti. Cyrus Babil'de öldürüldü ve ordusu dağıtıldı. Yunanlar, Yunanistan'a dönerken Bayburt Ovası'ndan Trabzon'a geçmeye karar verdiler. Yunan birlikleri ilk önce Makronlarla karşılaştı. Yunanların içinden biri, Makronların dilini anladığını söyleyerek onlarla konuştu. Konuşma sonrası Makronlarla karşılıklı anlaşıldı. Sadakat yemini olarak iki tarafta birbirine mızrak verdi. Yunanlara yardım eden Makronlar, Yunanların geçeceği yolu açıp bölgeyi Yunanlara tarif etti. Bu şekilde Yunanlar Kolhların yaşadığı sınıra kadar geldi. 10.000 kişilik Yunan ordusunun malzeme ihtiyacı vardı, bu yüzden Kolhlara saldırdılar. Yerli halk büyük kalelere sığınarak diğer yerleri boş bıraktı. Askerî işlerde çok iyi olan Ksenofon, kayıtlarında Güney Kafkasya'da yaşayan halkın iyi askerler olduğunu yazmıştır.
Savaş
Kolhisliler
Arkeolojik kalıntılarda Kolhis askerlerinin kullandığı silahlar belirgindir. Yunan tarihçi Herodot, Yunan ordusunun çatıştığı Pers ordusunda Kolhis, Mosinik ve Tibaren birliklerinin olduğunu yazmaktadır. Kabilelere bölünmüş Kolhis toprakları, güçlü ve organize bir askeri sisteme sahip değildi. Bu yüzden Kolhis halkı kendi kendilerini silahlandırmış ve düşük maliyetle kolayca elde edilebilecek ekipman ve silahlar kullanmışlardır. Tipik bir Kolhis savaşçısının ahşap deri kalkanı, deri veya ahşaptan yapılmış kaskı, deri veya ketenden yapılmış zırhı, küçük silahı, kısa demir baltası ve bronz veya demirden yapılmış Kolhis baltası vardı. Sadece soyluların kaliteli ekipman ve demirden silahları vardı. Soyluların sayısı halka kıyasla çok azdı. Savaşta, atlı Kolhis askerlerinin olduğu da yazmaktadır. Atlı askerler muhtemelen soylulardan oluşmaktaydı.
Yunanlar
Yunanlar döneminin en güçlü ordularından birine sahipti. Ağır silahları (kılıç, mızrak, kalkan, kask, mavna, zırh) olan Yunan falankslar, yaklaşık 15 sıra halinde dizilmiş hoplitlerden oluşmaktaydı.
Çatışma
Kolhisli liderler Yunan askerlerin Kolhis'ten geçen dönüş rotalarıyla ilgili istihbarat bilgisine sahipti. Bu nedenle, Ksenofon Kolhis'e yaklaşırken askerî birliklerle karşılaşmıştır. Kolhis birlikleri, Trabzon bölgesine giden yolun üzerindeki stratejik bir tepede konumlanmıştı. Bu tepenin Kuzey Anadolu Dağları olduğunu düşünülmektedir. Kolhis birliklerini fark eden Yunanlar stratejilerini değiştirmiştir. Bu durum, Kolhis birliklerinin gücü hakkında fikir vermektedir.
Çatışmayı Yunanlar başlattı. Küçük müfrezelere bölünen Yunan birlikleri, tepeye organize bir şekilde saldırdı. Kolhis birlikleri bölümleri ayrılmamıştı ve falanks düzenindeydi; okçu piyadelerin arkasında süvari müfrezesi vardı. Yunanların ilk saldırısıyla beraber, Kolhis birlikleri hızlıca ikiye ayrıldı. Bu şekilde birliklerin yarısı solda, diğer yarısı sağda yeniden gruplandı. Bu hamle ile, Kolhis birlikleri arkadaki Yunan birliklerini aldatmak için merkezi falanksı açacak ve iki ayrı falankstan saldıracaklardı. Ayrıca ikiye ayrılan Kolhis birlikleri artık çevrelenemeyecekti. Buna karşın Yunanlar direnişin üstesinden gelerek Kolhis birliklerini kalkan ve mızraklardan bir duvar oluşturarak geri çekilmeye zorladı. Kolhisliler konumunu koruyamadı. Hoplitlerin önden saldırısı Kolhis falanksını yok etti ve arkalarındaki birlikler savaşmayarak yakındaki bir kaleye sığındı. Çatışmayı kazanan Yunanlar, çevredeki köyleri 30 gün boyunca yağmaladılar. Yağmaladıkları köydeki deli balları da yiyen Yunanlar, zehirlenmiştir. Ksenofon, bu baldan az yiyenlerin sarhoş olduğunu, çok yiyenlerin ise delirdiğini belirtmiştir. Kolhislilerin bu balları özellikle açıkta bıraktığı, tarihte düşmanları etkisiz hale getirmek için kullanılan ilk biyolojik silahın deli bal olduğu düşünülmektedir.
Kaynakça
- Ksenofon. "Anabasis" Chapter V. VI. VII
- C. Gamkrelidze "War and Armament in Iberia in Kolkheti" (Bakur Sulakauri Publishing House, 2010)
- ნ. Berulava "Development of Colchian armament in the Adreantic and Hellenistic eras"
- ^ "Deli bal hem ilaç hem zehir". hurriyet.com.tr. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Guney Kolhis Savasi haber gazete kitap akademik JSTOR Ocak 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Guney Kolhis Savasi veya On Binlerin Savasi seckin ve zirhli Yunan mizrakli piyadeleri ile Kolhis halklarinin catistigi Guney Kolhis te Trabzon civari gerceklesen savastir Ksenofon Anabasis te bu savasi isimlendirmedigi icin savas yasandigi bolgenin adiyla anilmaktadir Guney Kolhis SavasiHermann Wilhelm Vogel in 19 yuzyilda yaptigi tasvirTarihMO 401BolgeGuney Kolhis Kuzey Anadolu DaglariSonucYunan zaferiTaraflarYunanlar Kiralanmis seckin ve zirhli Yunan mizrakli piyadeleriAntik Kolhis halklariKomutanlar ve liderlerKsenofonBilinmiyorCatisan birlikler10 000BilinmiyorKayiplarBilinmiyor ama azBilinmiyor ama cokDenizi goren Yunan askerleri Thalatta Thalatta Deniz Deniz Bernard Granville BakerArka planMO 404 ve 359 yillari arasinda Ahamenis Imparatorlugu nda yasanan taht kavgalari imparatorlugun cevre bolgelerdeki kontrolu zayiflatmisti Ahamenis tahtina ele gecirmek isteyen ve o donemde Kapadokya ve Lidya satrapi olan Cyrus kendi ordusunu guclendirmek icin seckin ve zirhli Yunan mizrakli piyadeleri kiraladi Ksenofon onderligindeki ordu Cyrus a destek vermek icin Babil kentine gitti Cyrus Babil de olduruldu ve ordusu dagitildi Yunanlar Yunanistan a donerken Bayburt Ovasi ndan Trabzon a gecmeye karar verdiler Yunan birlikleri ilk once Makronlarla karsilasti Yunanlarin icinden biri Makronlarin dilini anladigini soyleyerek onlarla konustu Konusma sonrasi Makronlarla karsilikli anlasildi Sadakat yemini olarak iki tarafta birbirine mizrak verdi Yunanlara yardim eden Makronlar Yunanlarin gececegi yolu acip bolgeyi Yunanlara tarif etti Bu sekilde Yunanlar Kolhlarin yasadigi sinira kadar geldi 10 000 kisilik Yunan ordusunun malzeme ihtiyaci vardi bu yuzden Kolhlara saldirdilar Yerli halk buyuk kalelere siginarak diger yerleri bos birakti Askeri islerde cok iyi olan Ksenofon kayitlarinda Guney Kafkasya da yasayan halkin iyi askerler oldugunu yazmistir SavasKolhisliler Arkeolojik kalintilarda Kolhis askerlerinin kullandigi silahlar belirgindir Yunan tarihci Herodot Yunan ordusunun catistigi Pers ordusunda Kolhis Mosinik ve Tibaren birliklerinin oldugunu yazmaktadir Kabilelere bolunmus Kolhis topraklari guclu ve organize bir askeri sisteme sahip degildi Bu yuzden Kolhis halki kendi kendilerini silahlandirmis ve dusuk maliyetle kolayca elde edilebilecek ekipman ve silahlar kullanmislardir Tipik bir Kolhis savascisinin ahsap deri kalkani deri veya ahsaptan yapilmis kaski deri veya ketenden yapilmis zirhi kucuk silahi kisa demir baltasi ve bronz veya demirden yapilmis Kolhis baltasi vardi Sadece soylularin kaliteli ekipman ve demirden silahlari vardi Soylularin sayisi halka kiyasla cok azdi Savasta atli Kolhis askerlerinin oldugu da yazmaktadir Atli askerler muhtemelen soylulardan olusmaktaydi Yunanlar Yunanlar doneminin en guclu ordularindan birine sahipti Agir silahlari kilic mizrak kalkan kask mavna zirh olan Yunan falankslar yaklasik 15 sira halinde dizilmis hoplitlerden olusmaktaydi Catisma Kolhisli liderler Yunan askerlerin Kolhis ten gecen donus rotalariyla ilgili istihbarat bilgisine sahipti Bu nedenle Ksenofon Kolhis e yaklasirken askeri birliklerle karsilasmistir Kolhis birlikleri Trabzon bolgesine giden yolun uzerindeki stratejik bir tepede konumlanmisti Bu tepenin Kuzey Anadolu Daglari oldugunu dusunulmektedir Kolhis birliklerini fark eden Yunanlar stratejilerini degistirmistir Bu durum Kolhis birliklerinin gucu hakkinda fikir vermektedir Catismayi Yunanlar baslatti Kucuk mufrezelere bolunen Yunan birlikleri tepeye organize bir sekilde saldirdi Kolhis birlikleri bolumleri ayrilmamisti ve falanks duzenindeydi okcu piyadelerin arkasinda suvari mufrezesi vardi Yunanlarin ilk saldirisiyla beraber Kolhis birlikleri hizlica ikiye ayrildi Bu sekilde birliklerin yarisi solda diger yarisi sagda yeniden gruplandi Bu hamle ile Kolhis birlikleri arkadaki Yunan birliklerini aldatmak icin merkezi falanksi acacak ve iki ayri falankstan saldiracaklardi Ayrica ikiye ayrilan Kolhis birlikleri artik cevrelenemeyecekti Buna karsin Yunanlar direnisin ustesinden gelerek Kolhis birliklerini kalkan ve mizraklardan bir duvar olusturarak geri cekilmeye zorladi Kolhisliler konumunu koruyamadi Hoplitlerin onden saldirisi Kolhis falanksini yok etti ve arkalarindaki birlikler savasmayarak yakindaki bir kaleye sigindi Catismayi kazanan Yunanlar cevredeki koyleri 30 gun boyunca yagmaladilar Yagmaladiklari koydeki deli ballari da yiyen Yunanlar zehirlenmistir Ksenofon bu baldan az yiyenlerin sarhos oldugunu cok yiyenlerin ise delirdigini belirtmistir Kolhislilerin bu ballari ozellikle acikta biraktigi tarihte dusmanlari etkisiz hale getirmek icin kullanilan ilk biyolojik silahin deli bal oldugu dusunulmektedir KaynakcaKsenofon Anabasis Chapter V VI VII C Gamkrelidze War and Armament in Iberia in Kolkheti Bakur Sulakauri Publishing House 2010 ნ Berulava Development of Colchian armament in the Adreantic and Hellenistic eras Deli bal hem ilac hem zehir hurriyet com tr 16 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2014