Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gürcistan Bağımsızlık Komitesi (Gürcüce: საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტი; okunuşu: "sakartvelos damouk'ideblobis komit'et'i"), Parti Komitesi (Gürcüce: პარიტეტული კომიტეტი; okunuşu: "Paritetuli komiteti"), 1920'lerin başlarında Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin topraklarında faaliyet göstermiş yeraltı anti-Sovyet örgütüdür. Gürcü halkı arasında daha çok "Damkom" (damoukideblobis komiteti, bağımsızlık komitesi) kısaltmasıyla tanınmıştır. Komite, 1924 yılının Ağustos ayında Gürcistan'da gerçekleşen Ağustos ayaklanmasının hazırlanmasında ve gerçekleştirilmesinde liderlik etmiştir ve daha çok bu ayaklanma ile tanınmıştır.
Komite, 1922 yılının Mayıs ayında Sosyal Demokrat Partisi ve eski muhalif partilerden olan Milli Demokratik Partisi ve Federalist Partisi ile yapılan müzakereler sonucunda kurulmuştur. Her bir parti Damkom'da birer temsilci ile temsil edilmiş ve örgütün liderliğini Sosyal Demokrat Partisinden bir kişi üstlenmiştir. Gürcistan Bağımsızlık Komitesi'nin ilk lideri olmuştur. Liderlik ettiği kısa sürede, örgütün faaliyeti SSCB'nin gizli polis teşkilatı Çeka tarafından belirlenmiş ve tutuklanmıştır.
Başkanlık görevi kısa bir süreliğine geçtikten sonra, 1923 yılının 17 Mart tarihinde göreve Kote Andronikaşvili getirilmiştir. Damkom'un sekreterlik görevini ise örgütün var olduğu süre boyunca Milli Demokrat Partisi'nden yürütmüştür. Damkom üyeleri arasında imzalanan anlaşma, Bolşevik rejiminin genel bir ayaklanma yoluyla devrilmesini, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin yeniden kurulmasını ve bir koalisyon hükûmetinin oluşturulmasını öngörmüştür. Komite, sürgündeki Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sürgün hükûmeti ve bu hükûmetin Türkiye'nin İstanbul kentinde yer alan ve Konstantinopol Bürosu adıyla tanınan resmi ofisi ile yakın iş birliği ilişkileri kurmuştur.
Komitenin askeri bürosuna emekli general başkanlık etmiş ve ona halkın isyana hazırlanması görevi verilmiştir. Sürgündeki Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti hükûmetinin kadrosunda temsil edilen eski Menşevik hükûmetinin birkaç üyesi, aralarında eski tarım bakanı ve eski Halk Muhafızları komutanı Valiko Jugheli de olmak üzere, gizlice sürgünden dönerek Ağustos ayaklanmasının hazırlık sürecine yakından katılmışlardır. Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin gizli polisi Çeka'nın yeni atanan baş yardımcısı Lavrenti Beria, Gürcistan Bağımsızlık Komitesi'nin dağıtılmasıyla ilgili belirleyici operasyonları yürütmüştür.
Lavrenti Beria ve Çeka'nın çalışanları, Gürcü muhaliflerin arasına sızarak, örgütün hedefleri ve amaçları hakkında detaylı bilgiler elde etmiştir ve bu işte onlara Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin muhalif siyasi partilerinden biri olan Milli-Demokrat Partisi'nin genç üyesi yakından yardım etmiştir. 1923 yılının Şubat ayında Çeka gizli polisine aktardığı bilgiler sayesinde, neredeyse Gürcistan Bağımsızlık Komitesi'nin tüm gizli faaliyetleri gizli polis tarafından ortaya çıkarılmıştır.
Gürcistan Bağımsızlık Komitesi'nin askeri bürosunun 15 üyesi ve aralarında komitenin önde gelen isimlerinden , , , , ve gibi kişiler, 1923 yılının 20 Mayıs tarihinde idam edilmiştir. Komite aktivistlerinin idam edilmesinden bir yıl sonra, 1924 yılının 29 Ağustos tarihinde Ağustos isyanına başlanmıştır. Plana göre Gürcistan'ın çeşitli bölgelerinde aynı anda isyan hareketi başlatılmalı ve devlet kurumlarının binalarına saldırılar düzenlenmeliydi. İsyancılar arasındaki iletişim bağlantısının zayıf olması ve tüm ülke nüfusunun isyanlara destek vermemesi sonucu istenilen sonuç elde edilememiştir. Çiatura şehrinde isyanın bir gün önce, 28 Ağustos tarihinde başlaması, bu faktörleri bir kez daha kanıtlar niteliktedir.
İsyan hareketi üç hafta boyunca Gürcistan'ın çeşitli bölgeleri ve şehirlerinde devam etmiş, daha sonra ise Kızıl Ordu ve Çeka birliklerinin ortak faaliyeti sonucunda Gürcistan Sovet Sosyalist Cumhuriyeti'nin tüm bölgelerindeki isyan hareketi bastırılmıştır. İsyanın bastırılması, birkaç bin insanın öldürüldüğü geniş çaplı baskılarla eşlik edilmiştir. 4 Eylül tarihinde gizli polis teşkilatı Çeka, Mtskheta şehri yakınlarında bulunan Şio-Mgvime manastır kompleksinde kurulmuş gizli Damkom bürosunu keşfetmiş ve burada saklanan Gürcistan Bağımsızlık Komitesi'nin başkanı, prens ve diğer liderleri tutuklamıştır.
Aynı gün Lavrenti Beria, Tiflis şehrinde tutuklanmış örgüt liderleri ile bir araya gelmiş ve komitenin ülkenin çeşitli bölgelerinde silahlı direniş göstermeye devam eden savaşçılarına silahları bırakmalarını emreden bir bildiri yayınlamalarını teklif etmiştir. Yakalanmamış komite üyeleri, toplu idamların durdurulması karşılığında silahları bırakmaya hazır olduklarını beyan etmişlerdir. Lavrenti Beria isyancılarla ilk anlaşmaya varmış ve verilen teklifi kabul etmiştir. Taraflar arasında çatışmaların durdurulması konusunda anlaşmaya varılmış olmasına rağmen, kısa bir süre sonra yakalanan muhalefet ve komite liderleri öldürülmüştür. 1924 yılının Eylül ayının ortalarına kadar Damkom'un silahlı birliklerinin çoğu yok edilmiş ve isyan başarısız olmuştur.
Kaynakça
- ვალერი ბენიძე (Valeri Benidze) (1991), 1924 წლის აჯანყება საქართველოში (1924 Uprising in Georgia). Tbilisi: სამშობლო ("Samshoblo") (Gürcüce)
- Jones, Stephen (Ekim 1988). "The establishment of Soviet power in Transcaucasia: The case of Georgia 1921–1928". Soviet Studies (İngilizce). 40 (4): 616-639. doi:10.1080/09668138808411783. ISSN 0038-5859.
- Amy W. Knight (1993), Beria: Stalin's First Lieutenant, Princeton University Press, Princeton, New Jersey, ISBN 0-691-01093-5.
- David Marshall Lang (1962). A Modern History of Georgia, London: Weidenfeld and Nicolson.
- Markus Wehner. "Le soulèvement géorgien de 1924 et la réaction des bolcheviks". Communisme. n° 42/43/44. 1995: 155–170.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gurcistan Bagimsizlik Komitesi Gurcuce საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტი okunusu sakartvelos damouk ideblobis komit et i Parti Komitesi Gurcuce პარიტეტული კომიტეტი okunusu Paritetuli komiteti 1920 lerin baslarinda Gurcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nin topraklarinda faaliyet gostermis yeralti anti Sovyet orgutudur Gurcu halki arasinda daha cok Damkom damoukideblobis komiteti bagimsizlik komitesi kisaltmasiyla taninmistir Komite 1924 yilinin Agustos ayinda Gurcistan da gerceklesen Agustos ayaklanmasinin hazirlanmasinda ve gerceklestirilmesinde liderlik etmistir ve daha cok bu ayaklanma ile taninmistir Prens 1923 ten 1924 e kadar Gurcistan Bagimsizlik Komitesi nin baskani Komite 1922 yilinin Mayis ayinda Sosyal Demokrat Partisi ve eski muhalif partilerden olan Milli Demokratik Partisi ve Federalist Partisi ile yapilan muzakereler sonucunda kurulmustur Her bir parti Damkom da birer temsilci ile temsil edilmis ve orgutun liderligini Sosyal Demokrat Partisinden bir kisi ustlenmistir Gurcistan Bagimsizlik Komitesi nin ilk lideri olmustur Liderlik ettigi kisa surede orgutun faaliyeti SSCB nin gizli polis teskilati Ceka tarafindan belirlenmis ve tutuklanmistir Baskanlik gorevi kisa bir sureligine gectikten sonra 1923 yilinin 17 Mart tarihinde goreve Kote Andronikasvili getirilmistir Damkom un sekreterlik gorevini ise orgutun var oldugu sure boyunca Milli Demokrat Partisi nden yurutmustur Damkom uyeleri arasinda imzalanan anlasma Bolsevik rejiminin genel bir ayaklanma yoluyla devrilmesini Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin yeniden kurulmasini ve bir koalisyon hukumetinin olusturulmasini ongormustur Komite surgundeki Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin surgun hukumeti ve bu hukumetin Turkiye nin Istanbul kentinde yer alan ve Konstantinopol Burosu adiyla taninan resmi ofisi ile yakin is birligi iliskileri kurmustur Komitenin askeri burosuna emekli general baskanlik etmis ve ona halkin isyana hazirlanmasi gorevi verilmistir Surgundeki Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti hukumetinin kadrosunda temsil edilen eski Mensevik hukumetinin birkac uyesi aralarinda eski tarim bakani ve eski Halk Muhafizlari komutani Valiko Jugheli de olmak uzere gizlice surgunden donerek Agustos ayaklanmasinin hazirlik surecine yakindan katilmislardir Gurcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nin gizli polisi Ceka nin yeni atanan bas yardimcisi Lavrenti Beria Gurcistan Bagimsizlik Komitesi nin dagitilmasiyla ilgili belirleyici operasyonlari yurutmustur Lavrenti Beria ve Ceka nin calisanlari Gurcu muhaliflerin arasina sizarak orgutun hedefleri ve amaclari hakkinda detayli bilgiler elde etmistir ve bu iste onlara Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin muhalif siyasi partilerinden biri olan Milli Demokrat Partisi nin genc uyesi yakindan yardim etmistir 1923 yilinin Subat ayinda Ceka gizli polisine aktardigi bilgiler sayesinde neredeyse Gurcistan Bagimsizlik Komitesi nin tum gizli faaliyetleri gizli polis tarafindan ortaya cikarilmistir Ayaklanmanin komutanlarindan Kakutsa Cholokashvili Gurcuce შეფიცულები grubunun savascilariyla birlikte Gurcistan Bagimsizlik Komitesi nin askeri burosunun 15 uyesi ve aralarinda komitenin onde gelen isimlerinden ve gibi kisiler 1923 yilinin 20 Mayis tarihinde idam edilmistir Komite aktivistlerinin idam edilmesinden bir yil sonra 1924 yilinin 29 Agustos tarihinde Agustos isyanina baslanmistir Plana gore Gurcistan in cesitli bolgelerinde ayni anda isyan hareketi baslatilmali ve devlet kurumlarinin binalarina saldirilar duzenlenmeliydi Isyancilar arasindaki iletisim baglantisinin zayif olmasi ve tum ulke nufusunun isyanlara destek vermemesi sonucu istenilen sonuc elde edilememistir Ciatura sehrinde isyanin bir gun once 28 Agustos tarihinde baslamasi bu faktorleri bir kez daha kanitlar niteliktedir Isyan hareketi uc hafta boyunca Gurcistan in cesitli bolgeleri ve sehirlerinde devam etmis daha sonra ise Kizil Ordu ve Ceka birliklerinin ortak faaliyeti sonucunda Gurcistan Sovet Sosyalist Cumhuriyeti nin tum bolgelerindeki isyan hareketi bastirilmistir Isyanin bastirilmasi birkac bin insanin olduruldugu genis capli baskilarla eslik edilmistir 4 Eylul tarihinde gizli polis teskilati Ceka Mtskheta sehri yakinlarinda bulunan Sio Mgvime manastir kompleksinde kurulmus gizli Damkom burosunu kesfetmis ve burada saklanan Gurcistan Bagimsizlik Komitesi nin baskani prens ve diger liderleri tutuklamistir Ayni gun Lavrenti Beria Tiflis sehrinde tutuklanmis orgut liderleri ile bir araya gelmis ve komitenin ulkenin cesitli bolgelerinde silahli direnis gostermeye devam eden savascilarina silahlari birakmalarini emreden bir bildiri yayinlamalarini teklif etmistir Yakalanmamis komite uyeleri toplu idamlarin durdurulmasi karsiliginda silahlari birakmaya hazir olduklarini beyan etmislerdir Lavrenti Beria isyancilarla ilk anlasmaya varmis ve verilen teklifi kabul etmistir Taraflar arasinda catismalarin durdurulmasi konusunda anlasmaya varilmis olmasina ragmen kisa bir sure sonra yakalanan muhalefet ve komite liderleri oldurulmustur 1924 yilinin Eylul ayinin ortalarina kadar Damkom un silahli birliklerinin cogu yok edilmis ve isyan basarisiz olmustur Kaynakcaვალერი ბენიძე Valeri Benidze 1991 1924 წლის აჯანყება საქართველოში 1924 Uprising in Georgia Tbilisi სამშობლო Samshoblo Gurcuce Jones Stephen Ekim 1988 The establishment of Soviet power in Transcaucasia The case of Georgia 1921 1928 Soviet Studies Ingilizce 40 4 616 639 doi 10 1080 09668138808411783 ISSN 0038 5859 Amy W Knight 1993 Beria Stalin s First Lieutenant Princeton University Press Princeton New Jersey ISBN 0 691 01093 5 David Marshall Lang 1962 A Modern History of Georgia London Weidenfeld and Nicolson Markus Wehner Le soulevement georgien de 1924 et la reaction des bolcheviks Communisme n 42 43 44 1995 155 170