Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gabani Kilisesi (Gürcüce: გაბანის ეკლესია), tarihsel Speri bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin İspir ilçesine bağlı Bahçeli köyünün bir mahallesi olan Gabani'de Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Bahçeli köyünün eski adından dolayı Çirkini Kilisesi veya Tsirkine Kilisesi olarak da bilinir.
Tarihçe
Eskiden ayrı bir köy olan Gabani'nin kilisesi olan Gabani Kilisesi'nin 9-10. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Çoruh Nehri kıyısında yer alan bu yerleşim ve Speri bölgesini Osmanlılar 1549 tarihli Gürcistan seferiyle Gürcülerden ele geçirmiştir. Gabani köyünün nüfusunun Osmanlı döneminde Müslüman olmasıyla kilisenin işlevsiz kaldığı anlaşılmaktadır. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinin yayımlanmış versiyonu göre, bu sırada köyde 26 Müslüman kişi yaşıyordu.
Gabani adının yamaç anlamına gelen Gürcüce Kapani'den (კაპანი) değişime uğradığı anlaşılmaktadır. Bu yerleşim Türkçe kaynaklarda "Kaban" (قابان) olarak geçer. Bugün Posof ilçesine bağlı Kopuzlu köyünün Kapani adını taşıyan bir mezrası da 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterinde Kaban (قبان) veya Kapan (قپان) şeklinde yazılmıştır.
Mimari
Gabani Kilisesi, küçük boyutlu bir yapı olup kaba yonu taşlarla dolgu duvar tekniğinde inşa edilmiştir. Dışta doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı (8,4 × 6,4 m), içte üç nefli bazilika tipi bir yapıdır. Orta nef doğuda yarım daire planlı bir apsisle sınırlandırılmıştır. Apsisinin kuzey ve güney tarafında kiler odaları bulunur. Apsisin doğu duvarında yarım daire kemerli bir pencere açıklığı yer alır. Kiler odalarının da doğu duvarlarında birer pencere bulunmaktadır. Kilisenin kuzey ve güney cephesinin üste seviyesine eşit aralıklarla yerleştirilmiş dörder pencere, batı cephesi ekseninde ise, eksene simetrik yerleştirilmiş toplam üç pencere yer alır. Çatı örtüsü çökmüş olan kilisenin giriş batı cephe ekseninde yer alır ve yarım daire kemerlidir. Yapının zemini yıkıntılarla dolmuştur. Bununla birlikte kısmen yıkılmış olan duvarların yüksekliği 5 metreyi bulur. Kilisenin içi tamamıyla sıvalı olup yer yer fresk kalıntıları fark edilmektedir.
Kaynakça
- ^ a b Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Ardahan, Erzurum İli ve İlçelerinde Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması-2011", 30. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Çorum, 2012, 2. Cilt, s. 328. 9 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b 2018 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2018 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2019, s 11. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . -9639-1-9
- ^ Ali Murat Aktemur - İ. Umut Kukaracı, "İspir ve Çevresi Kiliseleri", Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı: 8, Erzurum, 2002
- ^ Yunus Özger, "XIX. Yüzyılın İlk Yarısında İspir ve Köylerinin Nüfusu", A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 34, Erzurum, 2007
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 221". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. cilt (1958): s. 451-452". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2024.
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 54, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gabani Kilisesi Gurcuce გაბანის ეკლესია tarihsel Speri bolgesinde gunumuzde Erzurum ilinin Ispir ilcesine bagli Bahceli koyunun bir mahallesi olan Gabani de Orta Cag dan kalma bir Gurcu kilisesidir Bahceli koyunun eski adindan dolayi Cirkini Kilisesi veya Tsirkine Kilisesi olarak da bilinir TarihceEskiden ayri bir koy olan Gabani nin kilisesi olan Gabani Kilisesi nin 9 10 yuzyilda insa edildigi tahmin edilmektedir Coruh Nehri kiyisinda yer alan bu yerlesim ve Speri bolgesini Osmanlilar 1549 tarihli Gurcistan seferiyle Gurculerden ele gecirmistir Gabani koyunun nufusunun Osmanli doneminde Musluman olmasiyla kilisenin islevsiz kaldigi anlasilmaktadir Nitekim 1835 tarihli Osmanli nufus defterinin yayimlanmis versiyonu gore bu sirada koyde 26 Musluman kisi yasiyordu Gabani adinin yamac anlamina gelen Gurcuce Kapani den კაპანი degisime ugradigi anlasilmaktadir Bu yerlesim Turkce kaynaklarda Kaban قابان olarak gecer Bugun Posof ilcesine bagli Kopuzlu koyunun Kapani adini tasiyan bir mezrasi da 1595 tarihli Osmanli tahrir defterinde Kaban قبان veya Kapan قپان seklinde yazilmistir MimariGabani Kilisesi kucuk boyutlu bir yapi olup kaba yonu taslarla dolgu duvar tekniginde insa edilmistir Dista dogu bati dogrultusunda dikdortgen planli 8 4 6 4 m icte uc nefli bazilika tipi bir yapidir Orta nef doguda yarim daire planli bir apsisle sinirlandirilmistir Apsisinin kuzey ve guney tarafinda kiler odalari bulunur Apsisin dogu duvarinda yarim daire kemerli bir pencere acikligi yer alir Kiler odalarinin da dogu duvarlarinda birer pencere bulunmaktadir Kilisenin kuzey ve guney cephesinin uste seviyesine esit araliklarla yerlestirilmis dorder pencere bati cephesi ekseninde ise eksene simetrik yerlestirilmis toplam uc pencere yer alir Cati ortusu cokmus olan kilisenin giris bati cephe ekseninde yer alir ve yarim daire kemerlidir Yapinin zemini yikintilarla dolmustur Bununla birlikte kismen yikilmis olan duvarlarin yuksekligi 5 metreyi bulur Kilisenin ici tamamiyla sivali olup yer yer fresk kalintilari fark edilmektedir Kaynakca a b Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Ardahan Erzurum Ili ve Ilcelerinde Ortacag Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2011 30 Arastirma Sonuclari Toplantisi Corum 2012 2 Cilt s 328 9 Kasim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3246 0 a b 2018 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2018 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2019 s 11 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 978 9941 9639 1 9 Ali Murat Aktemur I Umut Kukaraci Ispir ve Cevresi Kiliseleri Ataturk Universitesi Guzel Sanatlar Enstitusu Dergisi Sayi 8 Erzurum 2002 Yunus Ozger XIX Yuzyilin Ilk Yarisinda Ispir ve Koylerinin Nufusu A U Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Dergisi Sayi 34 Erzurum 2007 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 221 5 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Subat 2023 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt III cilt 1958 s 451 452 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ocak 2024 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 54 ISBN 978 9941 478 17 8 Bu madde bir taslaktir Bu maddeyi gelistirerek veya ozellestirilmis taslak sablonlarindan birini koyarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz