Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Durukuli veya Gece maymunu (Aotus), Yeni Dünya maymunları grubundaki monotipik Durukuligiller (Aotidae) familyasına bağlı bir primat cinsidir. Durukuligiller, Haplorhini alt takımındaki içerisinde Cadı makigiller'nin yanında, tek gececil türleri içeren familyadır. Bu Orta ve Güney Amerika'da yaşayan familyanın tür sayısı tam olarak açıklığa kavuşmuş değildir; güncel sınıflandırmada 14 ayrı tür kabul edilmektedir.
| Aotus | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 , Panama | |||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||||
Özellikleri
Aotuslar küçük maymunlardır; boyları 24 – 37 cm (artı 31 – 40 cm kuyruk), ağırlıkları 0,7 - 1,2 Kiloya kadar varır. Dağlık bölgelerde yaşayan türlerde post daha uzun olur. Renkleri kahverengi ve koyu gri arası değişir. Göğüs ve göbek kısmı sarımsı veya kavuniçi tonlar ile daha açık renkli olur. Gerdan kırmızımsı veya gri olabilir; bu fark ile türler ikiye bölünür (sınıflandırmaya bakınız). Kuyruk uzun ve yünlüdür, birçok diğer yeni dünya maymunlarından farklı olarak tutunmak için kullanılamaz. Arka bacaklar atlayarak ilerleme yöntemine uyum sağlamış ve bundan dolayı uzundur.
Dağılım
Aotus Orta ve Güney Amerika'da yaşar. Panama ve Kolumbiya'dan, Brezilya ve Peru üzerinden Bolivya, Paraguay ve Arjantin'in kuzeyine kadar varan bir coğrafyada yaygındırlar. Çeşitli orman türlerinde bulunurlar; Tropik yağmur ormanları yanında daha kuru ormanlarda da raslanılırlar. Dağlık bölgelerde 3200 metre yüksekliğe kadar raslanırlar.
Yaşam şekli
Aotus ağaçta yaşar. Ağaçta dört ayak üstünde veya atlayarak ilerlerler. Neredeyse hepsi gece faaldir. Sadece yayılım alanının en güneyinde yaşayan popülasyonlarda belli bir gece-gündüz ritimi yoktur. Geceleri ayışığına muhtaçtırlar; karalık gecelerde daha az faal olurlar.
2 - 5 bireyden oluşan aile grupları içinde yaşarlar. Grup içerisinde anlaşmazlık çok nadir görülür. Birbirlerinden hiçbir zaman 10 metreden fazla uzaklaşmazlar ve uyurken de birbirlerine yaslanırlar.
Çok sayıda farklı seslerle anlaşırlar. Kendi bölgelerini savunmak, diğerlerini bir tehlikeye karşı uyarmak veya bulunan bir gıda kaynağını diğerlerine göstermek için ayrı sesleri tespit edilmiştir. En çok dikkati çeken sesleri, geceleri çıkardıkları baykuşa benzer seslerdir. Bu seslerle çiftleşmek için partner aradıkları tahmin edilir. İngilizce adları owl monkeys (=„Baykuş maymunları“) bu seslerinden dolayı verilmiştir.
Beslenme
Aotus en fazla meyve ile beslenir. Meyvenin kıt olduğu zamanlarda yaprak, çiçek veya başka bitki bölümleri ile de beslenirler. Bunun yanında uçan böcekleri havadan kaparlar. Beslendikleri av hayvanlarının bazıları çekirgeler, gece kelebekleri, böcekler ve örümceklerdir.
Üreme
Aotus üremesi sırf tutsak yaşayan türlerden tanılır ve bundan dolayı tanılan üremeleri doğada yaşayanlardan farklı olabilir. 130 - 140 günlük bir gebelikten sonra tek bir yavru doğar. Nadir olarak ikiz de doğabilir. Yeni doğan yavru 100 Gram olur ve içgüdüsel annenin karnına tutunur. Birkaç gün içinde yavruya bakma işini baba ele geçirmeye başlar. Baba yavrusunu sürekli kucağında taşır, onunla oynar, kucağında uyutur ve sadece emzirilmesi için anneye verir. İlk haftalarda büyük kardeşleride yavruyu taşır ama fazla ağırlaşmaya başlayınca bu işi babaya burakırlar. 6 hafta sonra ilk kez katı gıdalarla da beslenmeye başlayıp, 7 ay sonra sütü tamamen bırakırlar. Diğer maymun familyalarıyla karşılaştırıldığında bu familyanın yavrularında ilk 6 ay içinde ölüm oranı çok daha azdır. Bunun sebebi ailenin yoğun bakımı olduğu düşünülür. Tutsak yaşayan bireyler 25 yaşına kadar varmakta.
Sınıflandırma
Aotus, Yeni Dünya maymunları (Platyrrhini) içinde yer alır. Bazen Aotidae yerine Nyctipithecidae olarak adlandırıldıkları da olur.
- Aotus
Kitaplar
- Thomas Geissmann: Vergleichende Primatologie, Springer-Verlag 2003,
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999
- Hayvanlar Ansiklopedisi. Parıltı Yayıncılık. 2013. s. 60. ISBN .
Dış bağlantılar
- K. A. Cawthon Lang: Primate Factsheets: Owl monkey (Aotus)10 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
![image]()
Wikimedia Commons'ta Durukuli ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.![image]()
Vikitür'de Durukuli ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Durukuli veya Gece maymunu Aotus Yeni Dunya maymunlari grubundaki monotipik Durukuligiller Aotidae familyasina bagli bir primat cinsidir Durukuligiller Haplorhini alt takimindaki icerisinde Cadi makigiller nin yaninda tek gececil turleri iceren familyadir Bu Orta ve Guney Amerika da yasayan familyanin tur sayisi tam olarak acikliga kavusmus degildir guncel siniflandirmada 14 ayri tur kabul edilmektedir Aotus Panama source source Aotus ses kaydi Madre de Dios PeruBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim PrimatesAlt takim HaplorhiniInfra takim SimiiformesFamilya Aotidae 1908 1865 Cins Aotus Illiger 1811Tip turOzellikleriAotuslar kucuk maymunlardir boylari 24 37 cm arti 31 40 cm kuyruk agirliklari 0 7 1 2 Kiloya kadar varir Daglik bolgelerde yasayan turlerde post daha uzun olur Renkleri kahverengi ve koyu gri arasi degisir Gogus ve gobek kismi sarimsi veya kavunici tonlar ile daha acik renkli olur Gerdan kirmizimsi veya gri olabilir bu fark ile turler ikiye bolunur siniflandirmaya bakiniz Kuyruk uzun ve yunludur bircok diger yeni dunya maymunlarindan farkli olarak tutunmak icin kullanilamaz Arka bacaklar atlayarak ilerleme yontemine uyum saglamis ve bundan dolayi uzundur DagilimAotus Orta ve Guney Amerika da yasar Panama ve Kolumbiya dan Brezilya ve Peru uzerinden Bolivya Paraguay ve Arjantin in kuzeyine kadar varan bir cografyada yaygindirlar Cesitli orman turlerinde bulunurlar Tropik yagmur ormanlari yaninda daha kuru ormanlarda da raslanilirlar Daglik bolgelerde 3200 metre yukseklige kadar raslanirlar Yasam sekliAotus agacta yasar Agacta dort ayak ustunde veya atlayarak ilerlerler Neredeyse hepsi gece faaldir Sadece yayilim alaninin en guneyinde yasayan populasyonlarda belli bir gece gunduz ritimi yoktur Geceleri ayisigina muhtactirlar karalik gecelerde daha az faal olurlar 2 5 bireyden olusan aile gruplari icinde yasarlar Grup icerisinde anlasmazlik cok nadir gorulur Birbirlerinden hicbir zaman 10 metreden fazla uzaklasmazlar ve uyurken de birbirlerine yaslanirlar Cok sayida farkli seslerle anlasirlar Kendi bolgelerini savunmak digerlerini bir tehlikeye karsi uyarmak veya bulunan bir gida kaynagini digerlerine gostermek icin ayri sesleri tespit edilmistir En cok dikkati ceken sesleri geceleri cikardiklari baykusa benzer seslerdir Bu seslerle ciftlesmek icin partner aradiklari tahmin edilir Ingilizce adlari owl monkeys Baykus maymunlari bu seslerinden dolayi verilmistir Beslenme Aotus en fazla meyve ile beslenir Meyvenin kit oldugu zamanlarda yaprak cicek veya baska bitki bolumleri ile de beslenirler Bunun yaninda ucan bocekleri havadan kaparlar Beslendikleri av hayvanlarinin bazilari cekirgeler gece kelebekleri bocekler ve orumceklerdir Ureme Aotus uremesi sirf tutsak yasayan turlerden tanilir ve bundan dolayi tanilan uremeleri dogada yasayanlardan farkli olabilir 130 140 gunluk bir gebelikten sonra tek bir yavru dogar Nadir olarak ikiz de dogabilir Yeni dogan yavru 100 Gram olur ve icgudusel annenin karnina tutunur Birkac gun icinde yavruya bakma isini baba ele gecirmeye baslar Baba yavrusunu surekli kucaginda tasir onunla oynar kucaginda uyutur ve sadece emzirilmesi icin anneye verir Ilk haftalarda buyuk kardesleride yavruyu tasir ama fazla agirlasmaya baslayinca bu isi babaya burakirlar 6 hafta sonra ilk kez kati gidalarla da beslenmeye baslayip 7 ay sonra sutu tamamen birakirlar Diger maymun familyalariyla karsilastirildiginda bu familyanin yavrularinda ilk 6 ay icinde olum orani cok daha azdir Bunun sebebi ailenin yogun bakimi oldugu dusunulur Tutsak yasayan bireyler 25 yasina kadar varmakta SiniflandirmaAotus Yeni Dunya maymunlari Platyrrhini icinde yer alir Bazen Aotidae yerine Nyctipithecidae olarak adlandirildiklari da olur AotusKitaplarThomas Geissmann Vergleichende Primatologie Springer Verlag 2003 ISBN 3 540 43645 6 Ronald M Nowak Walker s Mammals of the World Johns Hopkins University Press 1999 ISBN 0 8018 5789 9 Hayvanlar Ansiklopedisi Parilti Yayincilik 2013 s 60 ISBN 978 605 100 090 9 Dis baglantilarK A Cawthon Lang Primate Factsheets Owl monkey Aotus 10 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Durukuli ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Durukuli ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca a b 17 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2010 Nowak 1999 S 552 Geissmann 2003 S 134