Gevrekzâde Hasan Efendi (d.1727,İstanbul ö. 1801), Osmanlı hekimi
Geleneksel Osmanlı hekimliğinin son temsilcisidir. Akciğer ve cüzzam hastalığı hakkında verdiği bilgilerle tıp bilimine katkıda bulunmuştur.
Yaşamı
Doğum tarihi kaynaklarda belirtilmemekle birlikte 1727’de doğduğu sanılmaktadır. Kimi kaynaklara göre babası tabip bilginlerinden İstanbullu Abdullah Efendi’dir; kimi kaynaklarda ise büyük ihtimalle I. Mahmud dönemi hekimlerinden Gevrekzâde Ahmet-i Sani'nin oğlu olduğu belirtilir.
Hasan Efendi, öğrenim yaşı geldiğinde önce klasik medrese öğrenimini tamamladı; ardından ünlü hekimlerden Tokatlı Mustafa Efendi, onun damadı Hekim İsmail Efendi, Kâtipzade Mehmed Refi, Hekimbaşı Müneccimbaşızâde Mehmed Emin Efendi'nin yanında tıp öğrenimini tamamladı.
Süleymaniye Darüşşifası ve Tıp Medresesi'nde başhekimlikle görevlendirildi. III. Mustafa döneminde 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda ordu hekimbaşı olarak katıldı. İstanbul'a döndüğünde saray hekimleri arasına katıldı. 1786'da Hafız Hayrullah yerine saray başhekimi oldu. 1789'da I. Abdülhamid'in geçirdiği beyin kanamasına çare bulamaması ve hükümdarın ölmesinin ardından tahta geçen III. Selim onu hekimbaşılıktan azletti ve Halep kadılığına atadı. 1797'de Edirne mollası oldu. 1801'de öldü.
Eyüpsultan'da, Şeyhülislam Şerifzâde Mehmed Molla Efendi haziresine defnedilmiştir (Günümüzde mezarı hazire duvarı ile Canan Hanım türbesi arasındadır).
Bazı Eserleri
- Netîcetü’l-Fikriyye fî Tedbîri Velâdeti’l-bikriyye, kadın-doğum ve çocuk hastalıkları ile ilgili önemli bir eserdir.
- Risâle-i Nikris, ayak ağrısının sebepleri, devreleri ve tedâvisini anlatır. Topkapı Müzesi Kütüphânesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kütüphânesinde birer nüshası vardır.
- Düstûru'l-Amel fî Tedbîri's-Sıhha ve'l-İlel, kalp, nabız, ateşlenmenin sebepleri ve akciğer iltihabını ele alır.
- Risale-i Tıbbiye, göz ve beyin hastalıklarıyla gut, aksırık, nezle gibi hastalıkları konu alır. Bir nüshası Topkapı Müzesi Kütüphanesindedir.
- Risâle fî Marazi'l-İskorbüt, C vitamini eksikliğinden meydana gelen iskorbüt hastalığı ile ilgilidir.
- Mücennet'üt Et-Tâûn vel-Vebâ, İlyâs b. Abram'ın salgın hastalıklardan bahseden eserinin, genişletilmiş tercümesidir.
- Dürret-ül-Mensûriyye fî Tercümet-il-Mensûriyye, bû Mansûr Hasan el-Kumrî’nin “Gunâ ve Münâ” isimli kitabının tercümesidir.
- Risâle-i Zübdet-ül-Kuhliyye fî Teşrîhi'l-Basariyye, göz hastalıklarını ve tedâvilerini bildirir; Sadaka b. İbrahim eş-Şâzelî el-Mısrî'nin eserinin çevirisidir. Topkapı Müzesi Kütüphanesi'nde bir kopyası vardır. Risalenin sonunda yer alan Risâletü'l-mûsikiyye mine’d-devâi'r- rûhaniye, ruhi hastalıkların müzikle tedavisi hakkındadır.
Kaynakça
- ^ a b c d Duygu Nevşe, Eyüp'te Medfun Bir Hekimbaşı'nın Müzikle Tedavi Risalesi, IX. Eyüpsultan Sempozyumu (13-15 Mayıs 205)Tebliği Kitapçığı, Erişim tarihi:23.05.2013[]
- ^ a b (PDF). 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2013.
- ^ "Ekmeleddin İhsan oğlu, Osmanlı Tıp Bilimleri Literatürü Tarihi, İstanbul, 2008" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Mayıs 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gevrekzade Hasan Efendi d 1727 Istanbul o 1801 Osmanli hekimi Geleneksel Osmanli hekimliginin son temsilcisidir Akciger ve cuzzam hastaligi hakkinda verdigi bilgilerle tip bilimine katkida bulunmustur YasamiDogum tarihi kaynaklarda belirtilmemekle birlikte 1727 de dogdugu sanilmaktadir Kimi kaynaklara gore babasi tabip bilginlerinden Istanbullu Abdullah Efendi dir kimi kaynaklarda ise buyuk ihtimalle I Mahmud donemi hekimlerinden Gevrekzade Ahmet i Sani nin oglu oldugu belirtilir Hasan Efendi ogrenim yasi geldiginde once klasik medrese ogrenimini tamamladi ardindan unlu hekimlerden Tokatli Mustafa Efendi onun damadi Hekim Ismail Efendi Katipzade Mehmed Refi Hekimbasi Muneccimbasizade Mehmed Emin Efendi nin yaninda tip ogrenimini tamamladi Suleymaniye Darussifasi ve Tip Medresesi nde bashekimlikle gorevlendirildi III Mustafa doneminde 1768 1774 Osmanli Rus Savasi nda ordu hekimbasi olarak katildi Istanbul a dondugunde saray hekimleri arasina katildi 1786 da Hafiz Hayrullah yerine saray bashekimi oldu 1789 da I Abdulhamid in gecirdigi beyin kanamasina care bulamamasi ve hukumdarin olmesinin ardindan tahta gecen III Selim onu hekimbasiliktan azletti ve Halep kadiligina atadi 1797 de Edirne mollasi oldu 1801 de oldu Eyupsultan da Seyhulislam Serifzade Mehmed Molla Efendi haziresine defnedilmistir Gunumuzde mezari hazire duvari ile Canan Hanim turbesi arasindadir Bazi EserleriNeticetu l Fikriyye fi Tedbiri Veladeti l bikriyye kadin dogum ve cocuk hastaliklari ile ilgili onemli bir eserdir Risale i Nikris ayak agrisinin sebepleri devreleri ve tedavisini anlatir Topkapi Muzesi Kutuphanesi ve Cerrahpasa Tip Fakultesi Kutuphanesinde birer nushasi vardir Dusturu l Amel fi Tedbiri s Sihha ve l Ilel kalp nabiz ateslenmenin sebepleri ve akciger iltihabini ele alir Risale i Tibbiye goz ve beyin hastaliklariyla gut aksirik nezle gibi hastaliklari konu alir Bir nushasi Topkapi Muzesi Kutuphanesindedir Risale fi Marazi l Iskorbut C vitamini eksikliginden meydana gelen iskorbut hastaligi ile ilgilidir Mucennet ut Et Taun vel Veba Ilyas b Abram in salgin hastaliklardan bahseden eserinin genisletilmis tercumesidir Durret ul Mensuriyye fi Tercumet il Mensuriyye bu Mansur Hasan el Kumri nin Guna ve Muna isimli kitabinin tercumesidir Risale i Zubdet ul Kuhliyye fi Tesrihi l Basariyye goz hastaliklarini ve tedavilerini bildirir Sadaka b Ibrahim es Sazeli el Misri nin eserinin cevirisidir Topkapi Muzesi Kutuphanesi nde bir kopyasi vardir Risalenin sonunda yer alan Risaletu l musikiyye mine d devai r ruhaniye ruhi hastaliklarin muzikle tedavisi hakkindadir Kaynakca a b c d Duygu Nevse Eyup te Medfun Bir Hekimbasi nin Muzikle Tedavi Risalesi IX Eyupsultan Sempozyumu 13 15 Mayis 205 Tebligi Kitapcigi Erisim tarihi 23 05 2013 olu kirik baglanti a b PDF 28 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2013 Ekmeleddin Ihsan oglu Osmanli Tip Bilimleri Literaturu Tarihi Istanbul 2008 PDF 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Mayis 2013