Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gilehli Camii veya Gileyli Camii, Şeki şehrinde bulunan, 18. yüzyılda inşa edilmiş tarihi bir camidir. Gilak Camii, 1749 yılında Şeki Han'ı Hacı Çelebi Han tarafından yaptırılmıştır. 1805 yılında Hacı Şemseddin Bey o caminin yerine yeni bir cami yaptırdı. Bundan sonra cami "Hacı Şemseddin Bey Camii" adıyla anılmaya başlandı.
| Gilehli Camii | |
|---|---|
 | |
| Yerel ad | |
| Konum | Şeki, Azerbaycan |
| Kuruluşu | 1749 |
| Kurucusu | Hacı Çelebi Han |
Cami, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'nun 2 Ağustos 2001 tarih ve 132 sayılı kararı ile ulusal öneme sahip taşınmaz tarihi ve kültürel anıtlar listesine dahil edilmiştir.
7 Temmuz 2019'da "Şeki'nin tarihi merkezi, Han Sarayı ile birlikte" UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alındı. Şeki'nin tarihi merkezinde yer alan Gilehli Camii de Dünya Mirasları arasında yer alıyor.
Tarihi
Gilehli camisinin yakınında, 20. yüzyılın başlarında, onun kitabesi toprak altında bulundu. Daha sonra kitabe, caminin yakınındaki bir çeşmenin üstüne yerleştirildi. 1936'da, Elesgerzade kitabenin fotoğrafını çekerek, dergide yazdı. Daha sonra bu haber ve fotoğraf birkaç kez bilimsel yayınlarda yayınlandı. Kitabenin sonraki kaderi bilinmiyor.
Kitabenin üzerinde şunlar yazılıdır:
| “ | "Bu şerefli camiyi Hacı Çelebi sultan ibn Kurban, Şeki hakimi, Şirvan emiri, 1162 yılı Allah'ın mübarek Ramazan ayında yaptı." | ” |
Gilək camisi, 1749'da Şeki hanı Hacı Çelebi Han tarafından inşa edilmiştir. 1805'te, caminin yerinde Hacı Şemseddin bey yeni bir cami yaptırdı. Bundan sonra cami, halk arasında "Hacı Şəmsəddin mey camisi" olarak bilinmeye başlandı.
Eskiden, caminin yakınındaki mezarlık zamanla Qurcan çayı tarafından tamamen yıkıldı. Mezarlıkta bulunan bazı baş taşları farklı müzelerde saklanmaktadır. 1805'te camiyi restore ettiren Hacı Şemseddin beyin baş taşı Şeki Tarih-Diyarşünaslık müzesinde saklanır. Hacı Şemseddin bey 1815'te öldü ve Gilehli camisinin yanındaki mezarlıkta defnedildi.
Sovyet işgali sırasında
Sovyet işgalından sonra resmi olarak 1928'den itibaren dine karşı mücadele başladı. Azerbaycan KP MK, o yılın Aralık ayında, birçok cami, kilise ve sinagogu eğitici amaçlı kulüplerin bütçesine vermek için karar aldı. Eğer 1917'de Azerbaycan'da 3.000 cami varsa, 1927'de bu sayı 1.700'e, 1933'te ise 17'ye düştü.
20. yüzyılın 30'lu yılların ortalarında evleri yıkılmış bir aile, caminin binasında yaşamaya başladı. Cami uzun süre bakımsız kaldığı için yıkılmaya yüz tuttu ve sonunda yıkıldı. Sadece minaresi kaldı.
Bağımsızlıktan sonra
Cami, Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'nun 2 Ağustos 2001 tarihli 132 numaralı kararıyla ülkenin önemli taşınmaz tarihi ve kültürel anıtları listesine dahil edildi.
Şeki şehrinin tarihi bölgesi, 2001'den beri UNESCO'nun Dünya Mirası adayları listesinde yer almaktadır. 7 Temmuz 2019'da "Han Sarayı ile birlikte Şekinin tarihi merkezi" UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi. Karar, Bakü Kongre Merkezi'nde yapılan UNESCO Dünya Mirası Komitesi'nin 43. oturumunda kabul edildi. Şeki şehrinin tarihi merkezinde yer alan Gilehli camii de Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi.
Mimari özellikleri
Şeki şehrinin kuzeydoğusunda, dere kenarındaki derin uçurumun yakınlığı mescidin inşası için seçildi. Gilehli Camii, planlama özelliklerine ve iç hacminin çözümüne - çok sayıda duvar nişi ve duvar yüzeyinin çok renkli işlenmesine - göre Şeki'nin yaşam binalarının mimarisine yakındır.
Plan, 6x12 metre ölçüye sahip düzgün dikdörtgen şeklindeki caminin tavanını, binanın merkezinde yer alan dört ahşap sütun taşıyor. Cami, kil ve saman karışımından hazırlanmış çamurlu tuğla ve dere taşı karışımından inşa edilmiştir. Duvarlar dıştan sıvalı, içten sıvalı ve renkli resimlerle süslenmiştir. Bu renkli resimler, anıtın temel değerli unsurlarıdır.
Zemin katta, duvarlar geceleri aydınlatılmış, su geçirmez katın üzerinde geometrik ve bitkisel desenler çizilmiş ve daha sonra bu desenler renkli boyalarla boyanmıştır. İç duvarların yüzeyi kemerlerle birkaç bölüme ayrılmıştır: zemin katta 1.5 metre derinliğe kadar olan duvarlar kil-saman karışımı ile sıvalı ve zarif ışıltılı sıva ile kaplanmıştır. Bu panellerin üzerinde oxvari çoklu nişler kemerine giden. Bu kemer geometrik ve bitkisel desenlerle doldurulmuştur. Nişlerin üstünde bitki desenli zarif şerit yer alır, üzerinde Arap alfabesi ile yazı şeridi geçer. Tüm bu kompozisyon zarif desenlerle süslenmiş bardur kemeri ile tamamlanmaktadır.
Güneydoğu duvarının merkezinde, stalaktitler, desenler ve yazılarla süslenmiş oxvari şekilli mihrap yer alır. Mihrabın yanlarında da çoklu oxvari nişler vardır.
Minaresi
Gilehli Camii'nin sadece minaresi günümüze kadar gelebilmiştir. Yüksekliği 13,5 metre olan minare, çatıya kadar yükselir. Mescidin yatay yönünde sarkan dayanma duvarı onun sağlamlığını ve dayanıklılığını daha da artırır. Dayanma duvarının kurtarılacağına kadar olan kısmı taşla, üst kısmı ise pişmiş kırmızı tuğla ile kaplanmıştır.Minareyi tamamlayan ve müezzinler için ayrılan alana çıkmak için istinat duvarına yirmiden fazla taş basamak yapılmış, onları yağmurdan, kardan, tipiden ve güneşten korumak için ahşapla kaplanmıştır. Işık için küçük pencereler de vardır. Merdivenlerin sonunda minareye giriş için kemerli bir kapı bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Camii", Известия АзФАН СССР, Bakı, I, s. 67, 1943
- ^ Arif Yunusov (2004). Ислам в Азербайджане (PDF). Bakı: Zaman. s. 78. ISBN . 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2023.
- ^ Orkhan Ali (27 Nisan 2012). (Azerice). modern.az. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.
- ^ (PDF) (Azerice). mct.gov.az. 2 Ağustos 2001. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2022.
- ^ (İngilizce). unesco.org. 2019. 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2012.
- ^ (Azerice). Amerikanın Səsi. 7 Temmuz 2019. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2012.
- ^ a b Саламзаде 1964, s. 34
- ^ a b Саламзаде 1964, s. 35
Kaynak
- Саламзаде, А. (1964). Архитектура Азербайдана XVI-XIX вв. Баку: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gilehli Camii veya Gileyli Camii Seki sehrinde bulunan 18 yuzyilda insa edilmis tarihi bir camidir Gilak Camii 1749 yilinda Seki Han i Haci Celebi Han tarafindan yaptirilmistir 1805 yilinda Haci Semseddin Bey o caminin yerine yeni bir cami yaptirdi Bundan sonra cami Haci Semseddin Bey Camii adiyla anilmaya baslandi Gilehli CamiiYerel adKonumSeki AzerbaycanKurulusu1749KurucusuHaci Celebi Han Cami Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu nun 2 Agustos 2001 tarih ve 132 sayili karari ile ulusal oneme sahip tasinmaz tarihi ve kulturel anitlar listesine dahil edilmistir 7 Temmuz 2019 da Seki nin tarihi merkezi Han Sarayi ile birlikte UNESCO Dunya Mirasi Listesi ne alindi Seki nin tarihi merkezinde yer alan Gilehli Camii de Dunya Miraslari arasinda yer aliyor TarihiGilehli camisinin yakininda 20 yuzyilin baslarinda onun kitabesi toprak altinda bulundu Daha sonra kitabe caminin yakinindaki bir cesmenin ustune yerlestirildi 1936 da Elesgerzade kitabenin fotografini cekerek dergide yazdi Daha sonra bu haber ve fotograf birkac kez bilimsel yayinlarda yayinlandi Kitabenin sonraki kaderi bilinmiyor Kitabenin uzerinde sunlar yazilidir Bu serefli camiyi Haci Celebi sultan ibn Kurban Seki hakimi Sirvan emiri 1162 yili Allah in mubarek Ramazan ayinda yapti Gilek camisi 1749 da Seki hani Haci Celebi Han tarafindan insa edilmistir 1805 te caminin yerinde Haci Semseddin bey yeni bir cami yaptirdi Bundan sonra cami halk arasinda Haci Semseddin mey camisi olarak bilinmeye baslandi Eskiden caminin yakinindaki mezarlik zamanla Qurcan cayi tarafindan tamamen yikildi Mezarlikta bulunan bazi bas taslari farkli muzelerde saklanmaktadir 1805 te camiyi restore ettiren Haci Semseddin beyin bas tasi Seki Tarih Diyarsunaslik muzesinde saklanir Haci Semseddin bey 1815 te oldu ve Gilehli camisinin yanindaki mezarlikta defnedildi Sovyet isgali sirasinda Sovyet isgalindan sonra resmi olarak 1928 den itibaren dine karsi mucadele basladi Azerbaycan KP MK o yilin Aralik ayinda bircok cami kilise ve sinagogu egitici amacli kuluplerin butcesine vermek icin karar aldi Eger 1917 de Azerbaycan da 3 000 cami varsa 1927 de bu sayi 1 700 e 1933 te ise 17 ye dustu 20 yuzyilin 30 lu yillarin ortalarinda evleri yikilmis bir aile caminin binasinda yasamaya basladi Cami uzun sure bakimsiz kaldigi icin yikilmaya yuz tuttu ve sonunda yikildi Sadece minaresi kaldi Bagimsizliktan sonra Cami Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu nun 2 Agustos 2001 tarihli 132 numarali karariyla ulkenin onemli tasinmaz tarihi ve kulturel anitlari listesine dahil edildi Seki sehrinin tarihi bolgesi 2001 den beri UNESCO nun Dunya Mirasi adaylari listesinde yer almaktadir 7 Temmuz 2019 da Han Sarayi ile birlikte Sekinin tarihi merkezi UNESCO nun Dunya Mirasi Listesi ne dahil edildi Karar Baku Kongre Merkezi nde yapilan UNESCO Dunya Mirasi Komitesi nin 43 oturumunda kabul edildi Seki sehrinin tarihi merkezinde yer alan Gilehli camii de Dunya Mirasi Listesi ne dahil edildi Mimari ozellikleriSeki sehrinin kuzeydogusunda dere kenarindaki derin ucurumun yakinligi mescidin insasi icin secildi Gilehli Camii planlama ozelliklerine ve ic hacminin cozumune cok sayida duvar nisi ve duvar yuzeyinin cok renkli islenmesine gore Seki nin yasam binalarinin mimarisine yakindir Plan 6x12 metre olcuye sahip duzgun dikdortgen seklindeki caminin tavanini binanin merkezinde yer alan dort ahsap sutun tasiyor Cami kil ve saman karisimindan hazirlanmis camurlu tugla ve dere tasi karisimindan insa edilmistir Duvarlar distan sivali icten sivali ve renkli resimlerle suslenmistir Bu renkli resimler anitin temel degerli unsurlaridir Zemin katta duvarlar geceleri aydinlatilmis su gecirmez katin uzerinde geometrik ve bitkisel desenler cizilmis ve daha sonra bu desenler renkli boyalarla boyanmistir Ic duvarlarin yuzeyi kemerlerle birkac bolume ayrilmistir zemin katta 1 5 metre derinlige kadar olan duvarlar kil saman karisimi ile sivali ve zarif isiltili siva ile kaplanmistir Bu panellerin uzerinde oxvari coklu nisler kemerine giden Bu kemer geometrik ve bitkisel desenlerle doldurulmustur Nislerin ustunde bitki desenli zarif serit yer alir uzerinde Arap alfabesi ile yazi seridi gecer Tum bu kompozisyon zarif desenlerle suslenmis bardur kemeri ile tamamlanmaktadir Guneydogu duvarinin merkezinde stalaktitler desenler ve yazilarla suslenmis oxvari sekilli mihrap yer alir Mihrabin yanlarinda da coklu oxvari nisler vardir Minaresi Gilehli Camii nin sadece minaresi gunumuze kadar gelebilmistir Yuksekligi 13 5 metre olan minare catiya kadar yukselir Mescidin yatay yonunde sarkan dayanma duvari onun saglamligini ve dayanikliligini daha da artirir Dayanma duvarinin kurtarilacagina kadar olan kismi tasla ust kismi ise pismis kirmizi tugla ile kaplanmistir Minareyi tamamlayan ve muezzinler icin ayrilan alana cikmak icin istinat duvarina yirmiden fazla tas basamak yapilmis onlari yagmurdan kardan tipiden ve gunesten korumak icin ahsapla kaplanmistir Isik icin kucuk pencereler de vardir Merdivenlerin sonunda minareye giris icin kemerli bir kapi bulunmaktadir Ayrica bakinizSeki Han CamiiKaynakca Camii Izvestiya AzFAN SSSR Baki I s 67 1943 Arif Yunusov 2004 Islam v Azerbajdzhane PDF Baki Zaman s 78 ISBN 9952 8052 0 9 5 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Nisan 2023 Orkhan Ali 27 Nisan 2012 Azerice modern az 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2022 PDF Azerice mct gov az 2 Agustos 2001 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2022 Ingilizce unesco org 2019 18 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2012 Azerice Amerikanin Sesi 7 Temmuz 2019 15 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Aralik 2012 a b Salamzade 1964 s 34 a b Salamzade 1964 s 35KaynakSalamzade A 1964 Arhitektura Azerbajdana XVI XIX vv Baku Izdatelstvo Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR