Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Girit İsyanı (Yunanca: Κρητική Επανάσταση του 1866), Girit'te Osmanlı yönetimine karşı 1832'de Yunan Bağımsızlık Savaşı ile 1898'de otonom Girit Devleti'nin kurulması arasında Girit isyanları arasında üçüncü ve en büyük üç yıllık bir ayaklanma.
Geçmiş
1821'de başlayan Yunan İsyanı Girit'e de sıçramış ve köylerdeki gayri Müslimler ayaklanmıştı. Ayaklanmanın bastırılması için Mısır valisi Mehmed Ali Paşa görevlendirildi. 1830'da Girit, Yunanistan Krallığı'na bağlanmadığı için tekrar ayaklandılar. 1831 yılında Mehmed Ali Paşa isyanı tekrar bastırdı. 1840 yılında Mehmed Ali Paşa'nın ada üzerindeki hakları elinden alındıktan sonra 1841'da Girit gayri Müslimleri tekrar ayaklandı. İsyan tekrar büyük çaba sarfedilmeden bastırıldı.
İsyan
Yedi adanın 1864'te Yunanistan Krallığı'na verilmesiyle bu durum Yunanların "Büyük Yunanistan" hayalini kamçıladı ve Girit halkını isyana teşvik ettiler. Giritli gayri Müslimler 1866'da ekonomik ve idari talepler ileri sürerek ilk defa büyük bir isyan başlattılar. Bir hükûmet kurarak 2 Eylül 1866'da adayı Yunanistan'la birleştirdiklerini ilan ettiler. Fransa ve Rusya adaya muhtariyet verilmesini veya Yunanistan'a bırakılmasını önerdiler. Fransa'nın adaya uluslararası bir komisyon gönderilmesi önerisi İngiltere ve Avusturya'nın karşı çıkmasıyla başarısız oldu.
Osmanlı padişahı Abdülaziz 2 Ekim 1867'de adaya Mehmed Emin Âli Paşa'yı göndererek adanın gayri Müslim halkının durumunu iyileştirici nizamname yayınlattırdı. Genel af ilan edilerek birkaç yıl için vergiden muaf tutuldular ve diğer istekleri de kabul edilerek askerlik bedelinden de muaf tutuldular. Ancak yine de adada sorun çözülemedi. Yunanistan'ın silahlanmaya başlaması Osmanlı Devleti'nin tepkisini çekti ve iki ülke savaşın eşiğine geldi. Bu durum karşısında büyük devletler Paris'te bir konferans düzenleyerek Yunanistan Krallığı'na şiddetli bir ihtarname gönderdiler. Yunanistan böylece Osmanlı'nın teklifini kabul etmek zorunda kaldı. Osmanlı Devleti yeni bir nizamname yayınlayarak Girit'te yeni idari yapılanmalara ve din ve mezhebe göre idarecilerin tayin edilmesine karar verildi. İsyan bu şekilde sona ermiş olsa da huzursuzluklar son bulmadı.
Kaynakça
- ^ Cemal Tukin, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 14, sayfa: 89
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Girit Isyani Yunanca Krhtikh Epanastash toy 1866 Girit te Osmanli yonetimine karsi 1832 de Yunan Bagimsizlik Savasi ile 1898 de otonom Girit Devleti nin kurulmasi arasinda Girit isyanlari arasinda ucuncu ve en buyuk uc yillik bir ayaklanma 1861 de Girit te Hristiyanlarin mavi ve Muslumanlarin kirmizi dagilimini gosteren harita Gecmis1821 de baslayan Yunan Isyani Girit e de sicramis ve koylerdeki gayri Muslimler ayaklanmisti Ayaklanmanin bastirilmasi icin Misir valisi Mehmed Ali Pasa gorevlendirildi 1830 da Girit Yunanistan Kralligi na baglanmadigi icin tekrar ayaklandilar 1831 yilinda Mehmed Ali Pasa isyani tekrar bastirdi 1840 yilinda Mehmed Ali Pasa nin ada uzerindeki haklari elinden alindiktan sonra 1841 da Girit gayri Muslimleri tekrar ayaklandi Isyan tekrar buyuk caba sarfedilmeden bastirildi IsyanYedi adanin 1864 te Yunanistan Kralligi na verilmesiyle bu durum Yunanlarin Buyuk Yunanistan hayalini kamciladi ve Girit halkini isyana tesvik ettiler Giritli gayri Muslimler 1866 da ekonomik ve idari talepler ileri surerek ilk defa buyuk bir isyan baslattilar Bir hukumet kurarak 2 Eylul 1866 da adayi Yunanistan la birlestirdiklerini ilan ettiler Fransa ve Rusya adaya muhtariyet verilmesini veya Yunanistan a birakilmasini onerdiler Fransa nin adaya uluslararasi bir komisyon gonderilmesi onerisi Ingiltere ve Avusturya nin karsi cikmasiyla basarisiz oldu Osmanli padisahi Abdulaziz 2 Ekim 1867 de adaya Mehmed Emin Ali Pasa yi gondererek adanin gayri Muslim halkinin durumunu iyilestirici nizamname yayinlattirdi Genel af ilan edilerek birkac yil icin vergiden muaf tutuldular ve diger istekleri de kabul edilerek askerlik bedelinden de muaf tutuldular Ancak yine de adada sorun cozulemedi Yunanistan in silahlanmaya baslamasi Osmanli Devleti nin tepkisini cekti ve iki ulke savasin esigine geldi Bu durum karsisinda buyuk devletler Paris te bir konferans duzenleyerek Yunanistan Kralligi na siddetli bir ihtarname gonderdiler Yunanistan boylece Osmanli nin teklifini kabul etmek zorunda kaldi Osmanli Devleti yeni bir nizamname yayinlayarak Girit te yeni idari yapilanmalara ve din ve mezhebe gore idarecilerin tayin edilmesine karar verildi Isyan bu sekilde sona ermis olsa da huzursuzluklar son bulmadi Kaynakca Cemal Tukin TDV Islam Ansiklopedisi cilt 14 sayfa 89