Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Giyotin, idam mahkûmunun başını kesmek amacıyla geliştirilmiş bir çeşit idam aracı. Giyotin ilk kez 1792 yılında Jacques Nicholas Pelletier adlı bir hırsızı idam etmek için kullanılmıştır.
Gelişim
Giyotin, Fransız Devrimi ile adını duyurmuştur. Kendisinden çok önce, Avrupa'nın uzun yıllar kullandığı giyotin benzeri araçlar bulunsa da Fransız yapımı bu makine standart bir idam biçimi olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Dönemin ünlü hekimlerinden olan joseph Ignace Guillotin, bu infazların eski usul yöntemle yapılmasının insanlık dışı olacağını, bu nedenle de ölüm cezalarının en hızlı ve en acısız şekilde insancıl bir yolla yapılması gerektiğini savunmuştu. Günümüzde giyotin olarak bildiğimiz aletin, tarihin sayfalarına girişi de Guillotin’in bu önerisi ile olmuştur. Çok ilginçtir ki bu aleti Joseph Ignace Guillotin keşfetmemiş olmasına rağmen alete onun ismi verilmişti ve birçok kişi de hâlen kendisini giyotinin mucidi olarak bilmektedir. Giyotinin mucidinin kim olduğu ile ilgili çeşitli varsayımlar olsa da Fransız bir cerrah ve fizyolog olan Antoine Louis’in, kendi hayvan çalışmalarında buna benzer bir alet kullandığı bilinmektedir. Sonuçta Louis’in kullandığı alet bir miktar geliştirilerek infazlarda kullanılmaya başlanmıştır.
Fransa'da giyotinden önce soylular genellikle kılıçla ya da baltayla idam ediliyordu. Bunun yanında asılma da yaygın bir idam biçimiydi. Tüm bunların yanında çok acı veren yakılma ve eziyet içeren cezalar da bulunuyordu. Bu, giyotine göre eski ve geri kalmış yöntemlerde idam bir anda gerçekleşmiyor, acı verici bir süreç oluyordu. Hatta bu dönemde, ölüm acısız ve hızlı olsun diye kurbanın ailesi cellatlara para bile teklif ediyordu. Tüm bu şartlar altında devrimini gerçekleştiren Fransa, ölüm cezalarını da modernleştirmeliydi, bunlarla birlikte 20 Mart 1792'de giyotin resmi olarak Fransa'nın idam aleti haline geldi. 1939'da kullanımı durduruldu fakat Fransa'nın 1981'de idam cezasını kaldırmasına dek resmi idam aleti olarak kalmayı sürdürdü. Bu döneme dek idamlar ya giyotinle ya da kurbanlara tüfekle ateş edilerek infaz edilirdi.
(1723-1792), Chirurgicale Akademisinin bir üyesiydi ve giyotin konseptini ilk olarak gerçekleştiren insandı. Geliştirdiği bu alete "lousion" ya da "loisette" deniyordu ve giyotinin atası sayılırdı. Kurbanın kafasını tutan iki parçalı tahta (lunette) ve belirli bir açıya sahip bıçak, Louis'in makinasında da bulunuyordu.
Giyotin ilk kez 'in idamında, 25 Nisan 1792 tarihinde kullanıldı.
Mucit Guillotine hakkında yayılmış bir mit ise kendisinin, mucidi olduğu giyotinle öldürüldüğüdür; ancak, bu yanlıştır. Dr. Guillotine 26 Mayıs 1814'te doğal sebeplerden ötürü ölmüştür. Dr. Guillotine, aletin ve idam şeklinin kendi soyadıyla anılmasından rahatsız olmuş ve soyadını değiştirmiştir.
Fransa'da giyotin
Terörün tırmanışı
Haziran 1793 - Temmuz 1794 arası Fransa'da "Terör Dönemi" ya da kısaca "Terör" olarak adlandırılır. Monarşinin çöküşünün ardından yaşanan karışıklık, yabancı monarşist güçler tarafından saldırıya uğrama korkusu ve monarşi sonrası karşı-devrim partileri Fransa'yı tamamıyla bir paranoyaya sürükler. Devrimin gerçekleştirdiği demokratik reformların birçoğu bu dönemde iptal edilir ve giyotinli idamlar başlar. Bu dönemde Maximilien Robespierre, hükûmetin en kuvvetli adamlarından biri haline gelir ve Terör'ün simgesi sayılır. Devrim Mahkemesi, binlerce insanı giyotine sürükledi. Asiller ve halk, entelektüeller, politikacılar, fahişeler... Herkes her an idam edilebilirdi. "Madam Giyotin" olarak anılan bu makineyle tanışmak için "cumhuriyet karşıtı" ifadesi bile yeterliydi. Giyotin, "Madam Giyotin" dışında "Ulusal Jilet" olarak da adlandırılmıştır. Tahminlere göre ölü sayısı 15.000 ile 40.000 kişi arasındadır. XVI. Louis ve kraliçe Marie Antoinette 1793 yılında idam edilir. Temmuz 1794'te Maximilien Robespierre de giyotinle idam edilir.
Bu süre boyunca giyotinli idamlar, idam yerine toplanan kalabalığın popüler bir eğlencesi haline gelir. Hatta bu dönemde idam saatlerinin yazılı olduğu programlar satılmaya başlanır. Her gün gelen izleyiciler en iyi izleme yerlerini öğrenirler. İdamları izlemeleri için ebeveynler, çocuklarını da getirir. Terör'ün bitimiyle bu kalabalıklar aniden dağılır. Aşırı tekrarlar bu ürkütücü eğlenceyi bile sıkıcı hale getirmiştir.
Giyotin'in sonu
Halka açık son idam mahkûmu, 6 cinayet işlemiş Eugene Weidmann'dı. 17 Haziran 1939'da şu an Adalet Sarayı olan, fakat o zaman hapishane olarak kullanılan bir binada kafası kesildi. Fransa'daki son idam mahkûmu Hamida Djandoubi'dir ve 10 Eylül 1977'de cezası infaz edilmiştir. Fransa'da idam cezası 1981 yılında kaldırıldı.
Fransa dışında giyotin
Fransa dışında, 1792'den çok önce giyotin benzeri aletler bulunuyordu, ancak özellikle Avrupa'daki bazı ülkeler, bu "modern" idam makinesini kullanmayı seçmiştir.
Dikkate değer bir örnek; Almanya'nın kullandığı "" (Düşen Balta) denen alettir. Bu alet çeşitli Alman eyaletlerinde 17. yüzyıldan beri kullanılmaktadır hatta Napolyon Bonapart zamanında geleneksel idam aleti olur.
Giyotin ve tüfekle ateş ederek öldürme Almanya'daki idam yollarıdır. Almanya'da 1871-1918 arasında, Weimar Cumhuriyeti'nde ise 1919-1933 yılları arasında kullanılmıştır.
Alman Federal Cumhuriyeti'nde 11 Mayıs 1949'da 24 yaşındaki Berthold Wehmeyer adlı mahkûm idam edilir ve bu giyotinli son idam olur. Batı Almanya idam cezasını 1949 yılında kaldırır. Doğu Almanya idam cezasını 1987 yılında, Avusturya ise 1968 yılında kaldırmıştır. İsveç'te ise giyotinli son idam 1910 yılında gerçekleşir.
Giyotin, Amerika Birleşik Devletleri'nde hiçbir zaman kullanılmaz. 19. yüzyılda elektrikli sandalye kullanılmadan önce tartışıldıysa da devreye girmemiştir. 1996 yılında Georgia eyaletinin meclis üyesi , elektrikli sandalye yerine giyotin kullanımını önerir ve suçlunun organlarının hastalara bağışlanabileceğini söyler. Ancak bu öneri kabul edilmez.
Mitler
Giyotinin ilk kullanımından itibaren Dr. Guillotin'in umduğu gibi hızlı bir ölüm yolu olup olmadığı tartışma konusu olmuştur. Geçmişteki idam yöntemlerinde acı çekmeyle ilgili minik kuşkular olmuştur. Ama giyotinin icadıyla, "insancıl" bir ölüm yolu olması dolayısıyla, bu konu ciddi bir biçimde tartışmaya açılmıştır. Giyotinin bıçağının kafayı vücuttan çok hızlı ayırması yüzünden kurbanın acı çekme süresini uzatması da olasıydı. Bıçağın yeterince çabuk kesmesi, beyne görece ufak bir etki yapması ve küçük bir ihtimal de olsa aniden bilinçsizlik haline geçilmesi de ihtimaller dahilindeydi.
İdamları izleyenler, hareket eden gözler ya da oynayan ağızlar hakkında sayısız hikâyeler anlatırdı. Hatta Charlotte Corday'in kopmuş kafasının ensesine atılan bir tokatta bir kızgınlık ifadesi oluştuğu bile söylenmişti.
Canlı kafalar yüzünden bilimadamları birçok deney yaptı. Ancak parmak şıklatmalara ve isimlerin telaffuzuna rağmen herhangi bir tepkiyle karşılaşmadılar. Büyük ihtimalle damarların büzülmesi, gibi bir sebepten dolayı kafaların surat ifadelerinin değiştiği söylendi. Fakat yine de bununla ilgili şüpheler devam etmektedir.
Kaynakça
- İngilizce wikipedia'daki Giyotin maddesi 26 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Giyotin idam mahkumunun basini kesmek amaciyla gelistirilmis bir cesit idam araci Giyotin ilk kez 1792 yilinda Jacques Nicholas Pelletier adli bir hirsizi idam etmek icin kullanilmistir XVI Louis nin giyotinle idamini gosteren bir gravur GelisimGiyotin Fransiz Devrimi ile adini duyurmustur Kendisinden cok once Avrupa nin uzun yillar kullandigi giyotin benzeri araclar bulunsa da Fransiz yapimi bu makine standart bir idam bicimi olarak kullanilmaya baslanmistir Donemin unlu hekimlerinden olan joseph Ignace Guillotin bu infazlarin eski usul yontemle yapilmasinin insanlik disi olacagini bu nedenle de olum cezalarinin en hizli ve en acisiz sekilde insancil bir yolla yapilmasi gerektigini savunmustu Gunumuzde giyotin olarak bildigimiz aletin tarihin sayfalarina girisi de Guillotin in bu onerisi ile olmustur Cok ilginctir ki bu aleti Joseph Ignace Guillotin kesfetmemis olmasina ragmen alete onun ismi verilmisti ve bircok kisi de halen kendisini giyotinin mucidi olarak bilmektedir Giyotinin mucidinin kim oldugu ile ilgili cesitli varsayimlar olsa da Fransiz bir cerrah ve fizyolog olan Antoine Louis in kendi hayvan calismalarinda buna benzer bir alet kullandigi bilinmektedir Sonucta Louis in kullandigi alet bir miktar gelistirilerek infazlarda kullanilmaya baslanmistir Fransa da giyotinden once soylular genellikle kilicla ya da baltayla idam ediliyordu Bunun yaninda asilma da yaygin bir idam bicimiydi Tum bunlarin yaninda cok aci veren yakilma ve eziyet iceren cezalar da bulunuyordu Bu giyotine gore eski ve geri kalmis yontemlerde idam bir anda gerceklesmiyor aci verici bir surec oluyordu Hatta bu donemde olum acisiz ve hizli olsun diye kurbanin ailesi cellatlara para bile teklif ediyordu Tum bu sartlar altinda devrimini gerceklestiren Fransa olum cezalarini da modernlestirmeliydi bunlarla birlikte 20 Mart 1792 de giyotin resmi olarak Fransa nin idam aleti haline geldi 1939 da kullanimi durduruldu fakat Fransa nin 1981 de idam cezasini kaldirmasina dek resmi idam aleti olarak kalmayi surdurdu Bu doneme dek idamlar ya giyotinle ya da kurbanlara tufekle ates edilerek infaz edilirdi 1723 1792 Chirurgicale Akademisinin bir uyesiydi ve giyotin konseptini ilk olarak gerceklestiren insandi Gelistirdigi bu alete lousion ya da loisette deniyordu ve giyotinin atasi sayilirdi Kurbanin kafasini tutan iki parcali tahta lunette ve belirli bir aciya sahip bicak Louis in makinasinda da bulunuyordu Giyotin ilk kez in idaminda 25 Nisan 1792 tarihinde kullanildi Mucit Guillotine hakkinda yayilmis bir mit ise kendisinin mucidi oldugu giyotinle olduruldugudur ancak bu yanlistir Dr Guillotine 26 Mayis 1814 te dogal sebeplerden oturu olmustur Dr Guillotine aletin ve idam seklinin kendi soyadiyla anilmasindan rahatsiz olmus ve soyadini degistirmistir Fransa da giyotinTerorun tirmanisi Haziran 1793 Temmuz 1794 arasi Fransa da Teror Donemi ya da kisaca Teror olarak adlandirilir Monarsinin cokusunun ardindan yasanan karisiklik yabanci monarsist gucler tarafindan saldiriya ugrama korkusu ve monarsi sonrasi karsi devrim partileri Fransa yi tamamiyla bir paranoyaya surukler Devrimin gerceklestirdigi demokratik reformlarin bircogu bu donemde iptal edilir ve giyotinli idamlar baslar Bu donemde Maximilien Robespierre hukumetin en kuvvetli adamlarindan biri haline gelir ve Teror un simgesi sayilir Devrim Mahkemesi binlerce insani giyotine surukledi Asiller ve halk entelektueller politikacilar fahiseler Herkes her an idam edilebilirdi Madam Giyotin olarak anilan bu makineyle tanismak icin cumhuriyet karsiti ifadesi bile yeterliydi Giyotin Madam Giyotin disinda Ulusal Jilet olarak da adlandirilmistir Tahminlere gore olu sayisi 15 000 ile 40 000 kisi arasindadir XVI Louis ve kralice Marie Antoinette 1793 yilinda idam edilir Temmuz 1794 te Maximilien Robespierre de giyotinle idam edilir Bu sure boyunca giyotinli idamlar idam yerine toplanan kalabaligin populer bir eglencesi haline gelir Hatta bu donemde idam saatlerinin yazili oldugu programlar satilmaya baslanir Her gun gelen izleyiciler en iyi izleme yerlerini ogrenirler Idamlari izlemeleri icin ebeveynler cocuklarini da getirir Teror un bitimiyle bu kalabaliklar aniden dagilir Asiri tekrarlar bu urkutucu eglenceyi bile sikici hale getirmistir Giyotin in sonuHalka acik son idam mahkumu 6 cinayet islemis Eugene Weidmann di 17 Haziran 1939 da su an Adalet Sarayi olan fakat o zaman hapishane olarak kullanilan bir binada kafasi kesildi Fransa daki son idam mahkumu Hamida Djandoubi dir ve 10 Eylul 1977 de cezasi infaz edilmistir Fransa da idam cezasi 1981 yilinda kaldirildi Fransa disinda giyotinGiyotin 1854 Munih Fransa disinda 1792 den cok once giyotin benzeri aletler bulunuyordu ancak ozellikle Avrupa daki bazi ulkeler bu modern idam makinesini kullanmayi secmistir Dikkate deger bir ornek Almanya nin kullandigi Dusen Balta denen alettir Bu alet cesitli Alman eyaletlerinde 17 yuzyildan beri kullanilmaktadir hatta Napolyon Bonapart zamaninda geleneksel idam aleti olur Giyotin ve tufekle ates ederek oldurme Almanya daki idam yollaridir Almanya da 1871 1918 arasinda Weimar Cumhuriyeti nde ise 1919 1933 yillari arasinda kullanilmistir Alman Federal Cumhuriyeti nde 11 Mayis 1949 da 24 yasindaki Berthold Wehmeyer adli mahkum idam edilir ve bu giyotinli son idam olur Bati Almanya idam cezasini 1949 yilinda kaldirir Dogu Almanya idam cezasini 1987 yilinda Avusturya ise 1968 yilinda kaldirmistir Isvec te ise giyotinli son idam 1910 yilinda gerceklesir Giyotin Amerika Birlesik Devletleri nde hicbir zaman kullanilmaz 19 yuzyilda elektrikli sandalye kullanilmadan once tartisildiysa da devreye girmemistir 1996 yilinda Georgia eyaletinin meclis uyesi elektrikli sandalye yerine giyotin kullanimini onerir ve suclunun organlarinin hastalara bagislanabilecegini soyler Ancak bu oneri kabul edilmez Mitler Giyotinin ilk kullanimindan itibaren Dr Guillotin in umdugu gibi hizli bir olum yolu olup olmadigi tartisma konusu olmustur Gecmisteki idam yontemlerinde aci cekmeyle ilgili minik kuskular olmustur Ama giyotinin icadiyla insancil bir olum yolu olmasi dolayisiyla bu konu ciddi bir bicimde tartismaya acilmistir Giyotinin bicaginin kafayi vucuttan cok hizli ayirmasi yuzunden kurbanin aci cekme suresini uzatmasi da olasiydi Bicagin yeterince cabuk kesmesi beyne gorece ufak bir etki yapmasi ve kucuk bir ihtimal de olsa aniden bilincsizlik haline gecilmesi de ihtimaller dahilindeydi Idamlari izleyenler hareket eden gozler ya da oynayan agizlar hakkinda sayisiz hikayeler anlatirdi Hatta Charlotte Corday in kopmus kafasinin ensesine atilan bir tokatta bir kizginlik ifadesi olustugu bile soylenmisti Canli kafalar yuzunden bilimadamlari bircok deney yapti Ancak parmak siklatmalara ve isimlerin telaffuzuna ragmen herhangi bir tepkiyle karsilasmadilar Buyuk ihtimalle damarlarin buzulmesi gibi bir sebepten dolayi kafalarin surat ifadelerinin degistigi soylendi Fakat yine de bununla ilgili supheler devam etmektedir KaynakcaIngilizce wikipedia daki Giyotin maddesi 26 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi