Goguba Kilisesi (Gürcüce: გოგუბის ეკლესია; okunuşu: “gogubis eklesia”), Guguba Kilisesi ve Ugubo Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Eruşeti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesinde, eski adı Goguba olan Binbaşak köyünde inşa edilmiş Gürcü kilisesidir. Zaman için hasar görmüş, 1960’larda da insan eliyle tamamen yıkılmıştır.
Goguba Kilisesi, Dmitri Yermakov, 1902. | |
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Binbaşak, Hanak |
Koordinatlar | 41°12′06″K 43°01′11″D / 41.20167°K 43.01972°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkılmış (1960’larda yıkıldı) |
Mimari | |
Tamamlanma | 10. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Dolgu duvar, kesme taş |
Tarihçe
Goguba adının, kişi adı Gogi’den türemiş ve “Gogi’nin köyü” anlamına gelen Gogisubani’den (გოგისუბანი) Goguba'ya dönüşmüş olduğu tahmin edilmektedir. Bir köy kilisesi olan Goguba Kilisesi, bölgede Gürcü Krallığının hüküm sürdüğü 10. yüzyılın ikinci yarısında inşa edildi. Kkilisenin bulunduğu Eruşeti bölgesi 16. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlıalrın eline geçmiştir. Köy halkının Müslüman olmasıyla kilisenin cemaatini ve işlevini yitirdiği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte Gürcü tarihçi ve Ekvtime Takaişvili'nin 1902 yılındaki ziyareti sırasında, kaplama taşları tamamen yağmalanmış olmasına karşın, kilise ayakta duruyordu. Söz konusu yapı 1960’larda insan eliyle tamamen yıkılmış ve taşlarının büyük bölümüyle okul inşa edilmiştir. Taşların bir kısmı ise caminin avlu duvarında ve okulun yanındaki su arkının yapımında kullanılmıştır. Konstantine Martvileli’nin (Odişaria) verdiği bilgiye göre 1917 yılında köyün sınırları içinde bir kilise daha vardı.
Mimari
Goguba Kilisesi, Binbaşak köyünü merkezinin 1 km kuzeybatısında bulunuyordu. Günümüzde ortadan kalkmış olan Goguba Kilisesi, Ekvtime Takaişvili’nin 1902 yılında verdiği bilgiye göre dolgu duvar tekniğiyle ve kireç harcı kullanılarak moloz taşlarla inşa edilmişti. Bu tarihte neredeyse bütün kaplama taşları sökülmüş olan kilise bir kuleyi andırıyordu. İç ve dış kaplama taşları sökülmüş olan duvarlar ayakta duruyordu. Sadece güney duvarının bir kısmı çökmüştü. Kilisenin diğer kısımları gayet iki haldeydi ve planını çıkarmak da mümkün olmuştu. Kilisenin kuzey tarafı daha sağlam kalmıştı. Kilisenin kaplama taşları ulaşılması daha zor yerlerde duruyordu ve bu taşların kırmızımsı renkte düzgün kesme taşlar olduğu tespit edilmişti.
Goguba Kilisesi, dıştan 12 cepheli, kubbeli ve altı apsisli bir yapıydı. Kubbesi altıgen bir kasnağa oturtulmuştu. Apsisler arasında cephede yüksek nişler bulunuyordu. Kubbe apsilerin çıkıntılarına oturuyordu. Merkezi altıgen köşelerde, apsislerin tonoz kemerleri arasında, insan başı, geyik ve aslan gibi kabartma figürler vardı. Kilisenin içinde fresk izleri bulunmuyordu; ancak kabartma süslemelerin kalıntılarına bakılınca, duvarları sıvamak için tasarlanmamış gibi görünüyordu. Kuzeybatı penceresinin tonozunda bir taşın üzerinde "Giorgi" olduğu anlaşılan Gürcü alfabesinin "Ⴂ~Ⴂ" şeklindeki Hutsuri harfleri belli oluyordu. Kilise muhtemelen Aziz Giorgi'ye adanmıştı. Takaişvili "Goguba" adının da Aziz Giorgi günü anlamındaki Gürcüce "Giorgoba"dan (გიორგობა) geliyor olabileceğini yazmıştır. Kilisenin olduğu yerde bugüne sadece harçlı duvar parçası ulaşmıştır.
Kaynakça
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 29 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), yayımlayan: Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3. cilt; III. Cilt, s. 532". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Kasım 2023.
- ^ a b c Ekvtime Takaişvili, Kafkasya Arkeolojisi Materyalleri (Материалы по археологии Кавказа), Moskova, 1909, s. 73-75.
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 29 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 205, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Goguba Kilisesi Gurcuce გოგუბის ეკლესია okunusu gogubis eklesia Guguba Kilisesi ve Ugubo Kilisesi olarak da bilinir tarihsel Eruseti bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin Hanak ilcesinde eski adi Goguba olan Binbasak koyunde insa edilmis Gurcu kilisesidir Zaman icin hasar gormus 1960 larda da insan eliyle tamamen yikilmistir Guguba KilisesiGoguba Kilisesi Dmitri Yermakov 1902 Temel bilgilerKonumBinbasak HanakKoordinatlar41 12 06 K 43 01 11 D 41 20167 K 43 01972 D 41 20167 43 01972InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikilmis 1960 larda yikildi MimariTamamlanma10 yuzyilOzelliklerMalzemelerDolgu duvar kesme tasTarihceGoguba adinin kisi adi Gogi den turemis ve Gogi nin koyu anlamina gelen Gogisubani den გოგისუბანი Goguba ya donusmus oldugu tahmin edilmektedir Bir koy kilisesi olan Goguba Kilisesi bolgede Gurcu Kralliginin hukum surdugu 10 yuzyilin ikinci yarisinda insa edildi Kkilisenin bulundugu Eruseti bolgesi 16 yuzyilin ikinci yarisinda Osmanlialrin eline gecmistir Koy halkinin Musluman olmasiyla kilisenin cemaatini ve islevini yitirdigi anlasilmaktadir Bununla birlikte Gurcu tarihci ve Ekvtime Takaisvili nin 1902 yilindaki ziyareti sirasinda kaplama taslari tamamen yagmalanmis olmasina karsin kilise ayakta duruyordu Soz konusu yapi 1960 larda insan eliyle tamamen yikilmis ve taslarinin buyuk bolumuyle okul insa edilmistir Taslarin bir kismi ise caminin avlu duvarinda ve okulun yanindaki su arkinin yapiminda kullanilmistir Konstantine Martvileli nin Odisaria verdigi bilgiye gore 1917 yilinda koyun sinirlari icinde bir kilise daha vardi Goguba Kilisesi nin kubbesinin iceriden gorunumu Dmitri Yermakov 1902 MimariGoguba Kilisesi Binbasak koyunu merkezinin 1 km kuzeybatisinda bulunuyordu Gunumuzde ortadan kalkmis olan Goguba Kilisesi Ekvtime Takaisvili nin 1902 yilinda verdigi bilgiye gore dolgu duvar teknigiyle ve kirec harci kullanilarak moloz taslarla insa edilmisti Bu tarihte neredeyse butun kaplama taslari sokulmus olan kilise bir kuleyi andiriyordu Ic ve dis kaplama taslari sokulmus olan duvarlar ayakta duruyordu Sadece guney duvarinin bir kismi cokmustu Kilisenin diger kisimlari gayet iki haldeydi ve planini cikarmak da mumkun olmustu Kilisenin kuzey tarafi daha saglam kalmisti Kilisenin kaplama taslari ulasilmasi daha zor yerlerde duruyordu ve bu taslarin kirmizimsi renkte duzgun kesme taslar oldugu tespit edilmisti Goguba Kilisesi distan 12 cepheli kubbeli ve alti apsisli bir yapiydi Kubbesi altigen bir kasnaga oturtulmustu Apsisler arasinda cephede yuksek nisler bulunuyordu Kubbe apsilerin cikintilarina oturuyordu Merkezi altigen koselerde apsislerin tonoz kemerleri arasinda insan basi geyik ve aslan gibi kabartma figurler vardi Kilisenin icinde fresk izleri bulunmuyordu ancak kabartma suslemelerin kalintilarina bakilinca duvarlari sivamak icin tasarlanmamis gibi gorunuyordu Kuzeybati penceresinin tonozunda bir tasin uzerinde Giorgi oldugu anlasilan Gurcu alfabesinin Ⴂ Ⴂ seklindeki Hutsuri harfleri belli oluyordu Kilise muhtemelen Aziz Giorgi ye adanmisti Takaisvili Goguba adinin da Aziz Giorgi gunu anlamindaki Gurcuce Giorgoba dan გიორგობა geliyor olabilecegini yazmistir Kilisenin oldugu yerde bugune sadece harcli duvar parcasi ulasmistir Kaynakca 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 29 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III Cilt s 532 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Kasim 2023 a b c Ekvtime Takaisvili Kafkasya Arkeolojisi Materyalleri Materialy po arheologii Kavkaza Moskova 1909 s 73 75 a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 29 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 a b Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 205 ISBN 9789941478178