Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Temmuz 2016) |
Cündişapur (Farsça: جنديشاپور), günümüzde İran'ın Huzistan Eyaleti sınırları içinde bulunan eski bir şehir.
Şehir, Sasani Devleti'nin ikinci hükümdarı I. Şapur tarafından kurulmuştur ki şehrin yerini de bizzat kendisi belirlemiştir. I. Şapur, 259 yılı sonları ya da 260 yılı başlarındaki 'nde Roma İmparatoru Valerianus'ı bozguna uğrattı ve 70.000'e yakın Roma askerini esir aldı. I. Şapur'un emriyle bu esirler Cündişapur'a yerleştirildi. Daha sonra Suriye'de bulunan sanatçı ve bilginler, Edessa'dan (günümüzde Urfa) sürülen Atina'dan sürülen filozofların da buraya yerleştirilmesiyle şehir bir bilim merkezi olmaya başladı.
Hükümdar I. Hüsrev şehirde tıp ve felsefe öğretimi yapan bir okul açtırdı. Aristo ve Eflâtun’un bazı eserleriyle Kelile ve Dimne bu devirde Farsçaya çevrildi ve Fars edebiyatı altın devrini yaşamaya başladı. Yine şehirde Aramice eğitim yapan tıp okulunda Yunan ve Hint doktorlar görev yapmaktaydı.
Etimoloji
Farsça Gondēšāpūr (veya Gundēšāpūr) kelimesinden gelmektedir. Šāpūr, "Pencere" anlamına gelmektedir. Gund-dēz-i Shāpūr bir başka kaynağa göre ise Şapur, "Askeri kalesi" anlamında da kullanıldığı görülmektedir. Klasik Süryanice, "Kasaba" denilen (ܒܝܬ ܠܦܛ) (Beth Lapaṭ); Yunanca "Bendosabora" olarak; Arapça: شابور Jundaysābūr جندي; ve Yeni Farsça: گندیشاپور olarak geçer.Ya da Gund-dēz-i Shāpūr,"Shapur askeri kalesi" anlamına da gelebilir.
İslam devri
Şehir, 638 yılında halife Ömer zamanında savaşmadan Müslümanlarca alındı. Müslümanlar bilim ve tıp merkezi haline gelen bu şehre gereken önemi verdiler ve şehir İslam hakimiyeti zamanında da önemli bir merkez olmayı sürdürdü. Özellikle İslam dünyasında adından söz edilen pek çok doktor burada yetişti.
877 yılında Saffariler tarafından alınan şehir bu dönemde başkent oldu. Büveyhîler zamanında taht kavgaları sırasında birkaç kez el değiştiren şehir nihayetinde 1055’te Selçuklu devletinin idaresine geçti. Fakat bu bölgedeki istikrarsızlık ve savaşlar yüzünden şehir eski önemini kaybetti.
Şehir kalıntıları Dezful ile Şuşter şehirleri arasında, Dezful'un 14 km. güneydoğusunda, karayolundan biraz içeride bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ "Gondēshāpūr" in
- ^ "GONDĒŠĀPUR" 17 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . in Encyclopædia Iranica
Dış bağlantılar
- http://www.tdvia.org/dia/ayrmetin.php?idno=08011730 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Konuyla ilgili yayınlar
- Cyril Elgood(1951). Pers Tıp Tarihi. Cambridge: Cambridge Üniversitesi Basını.
- Hau Friedrun R. (1979). "Gondishapur: MS 6. yüzyılda bir tıp fakültesi". Gesnerus. XXXVI: 98-115.
- , Bilimin Yitik Şehri Cündişâpûr, Araştırma Yayınları, Ankara 2003
- Pirnia, Mansoureh. Salar Zanan İran. Maryland: Mehr İran Yayıncılık, 1995.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Temmuz 2016 Cundisapur Farsca جنديشاپور gunumuzde Iran in Huzistan Eyaleti sinirlari icinde bulunan eski bir sehir CundisapurCundisapur un Iran daki konumu Cundisapur Antik Kenti Sehir Sasani Devleti nin ikinci hukumdari I Sapur tarafindan kurulmustur ki sehrin yerini de bizzat kendisi belirlemistir I Sapur 259 yili sonlari ya da 260 yili baslarindaki nde Roma Imparatoru Valerianus i bozguna ugratti ve 70 000 e yakin Roma askerini esir aldi I Sapur un emriyle bu esirler Cundisapur a yerlestirildi Daha sonra Suriye de bulunan sanatci ve bilginler Edessa dan gunumuzde Urfa surulen Atina dan surulen filozoflarin da buraya yerlestirilmesiyle sehir bir bilim merkezi olmaya basladi Hukumdar I Husrev sehirde tip ve felsefe ogretimi yapan bir okul actirdi Aristo ve Eflatun un bazi eserleriyle Kelile ve Dimne bu devirde Farscaya cevrildi ve Fars edebiyati altin devrini yasamaya basladi Yine sehirde Aramice egitim yapan tip okulunda Yunan ve Hint doktorlar gorev yapmaktaydi EtimolojiFarsca Gondesapur veya Gundesapur kelimesinden gelmektedir Sapur Pencere anlamina gelmektedir Gund dez i Shapur bir baska kaynaga gore ise Sapur Askeri kalesi anlaminda da kullanildigi gorulmektedir Klasik Suryanice Kasaba denilen ܒܝܬ ܠܦܛ Beth Lapaṭ Yunanca Bendosabora olarak Arapca شابور Jundaysabur جندي ve Yeni Farsca گندیشاپور olarak gecer Ya da Gund dez i Shapur Shapur askeri kalesi anlamina da gelebilir Islam devriSehir 638 yilinda halife Omer zamaninda savasmadan Muslumanlarca alindi Muslumanlar bilim ve tip merkezi haline gelen bu sehre gereken onemi verdiler ve sehir Islam hakimiyeti zamaninda da onemli bir merkez olmayi surdurdu Ozellikle Islam dunyasinda adindan soz edilen pek cok doktor burada yetisti 877 yilinda Saffariler tarafindan alinan sehir bu donemde baskent oldu Buveyhiler zamaninda taht kavgalari sirasinda birkac kez el degistiren sehir nihayetinde 1055 te Selcuklu devletinin idaresine gecti Fakat bu bolgedeki istikrarsizlik ve savaslar yuzunden sehir eski onemini kaybetti Sehir kalintilari Dezful ile Suster sehirleri arasinda Dezful un 14 km guneydogusunda karayolundan biraz iceride bulunmaktadir Kaynakca Gondeshapur in GONDESAPUR 17 Mayis 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Encyclopaedia IranicaDis baglantilarhttp www tdvia org dia ayrmetin php idno 08011730 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Konuyla ilgili yayinlarCyril Elgood 1951 Pers Tip Tarihi Cambridge Cambridge Universitesi Basini Hau Friedrun R 1979 Gondishapur MS 6 yuzyilda bir tip fakultesi Gesnerus XXXVI 98 115 Bilimin Yitik Sehri Cundisapur Arastirma Yayinlari Ankara 2003 Pirnia Mansoureh Salar Zanan Iran Maryland Mehr Iran Yayincilik 1995