Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gölbelen Köyü Camii, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Gölbelen köyündeki bir camidir. Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesi olan Urta Kilisesi'nin (Gürcüce: ურთას ეკლესია) camiye çevrilmesiyle ortaya çıkmıştır.
 Urta kilisesi dış görünüşü, Ekvtime Takaişvili, 1902 Görseller Kaynak: gurcuhaber.com | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Cami |
| Tür | Kilise |
| Konum | Çıldır, Ardahan |
| Koordinatlar | 41°04′26″K 43°07′08″D / 41.07389°K 43.11889°D |
| Mevcut kullanan | Gölbelen Köyü Camii |
| Yükseklik | |
| Mimari | Gürcü mimarisi |
Tarihçe
Gölbelen Köyü Camii'nin yapısı olan Urta Kilisesi, 10. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiştir. Gürcüce bir vakayinameye göre 1577 yılında kilisenin üst katına bitişik kale inşa edilmiş, ancak bu kale daha sonra yıkılarak kilise muhafaza edilmiştir. Nitekim 20. yüzyılın başında kiliseyi ilk kez tanımlayan Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili, Urta Kilisesi'nin üst katında kalenin izlerinin fark edildiğini yazmıştır. Bu tarihte kilise camiye çevrilmiş bulunuyordu.
Mimari
Urta Kilisesi, kesme iri taşlarla inşa edilmiş üç nefli tipik bir bazilikadır. Doğu-batı yönünde dikdörtgen planlı bir yapı (16 x 10,3 m) olup beden duvarların inşasında dolgu duvar tekniği kullanılmıştır. Hem planı ve sütunları hem de sonraki dönemlerde geçirdiği değişimler açısından Urta Kilisesi'ni oldukça ilgi çekici bulan Ekvtime Takaişvili'nin yazdığına göre, kilisenin içi büyük sütunlarla üç nefe bölünmüştü. İnşa edildiği sırada Urta Kilisesi'nin orta nefi yan neflerine göre daha yüksekti. Ancak daha sonra yan nefler orta nefin seviyesini geçecek şekilde yükseltilmiştir. Doğu cephesi yelpaze biçimli iki yüksek niş ile Kumurdo Kilisesi gibi dekore edilmiştir. Bu nişlerde insan başı kabartmaları korunmamış olsa da izleri fark edilmektedir. Kesme taşlar üzerindeki haç figürleri günümüze ulaşmıştır. Nişlerin arasında pencerenin çerçevesinde eskiden var olan oymalar ortadan kaldırılmıştır. Kilisenin kesme taşlardan oluşan zemini, camiye çevrildikten sonra ahşapla döşenmiştir. Urta Kilisesi camiye çevrildikten sonra içi sıvanıp eski süslemeleri ve yazıları kapatılmıştır. Takaişvili'nin kiliseyi gezdiği sırada sadece kuzey tarafta Gürcü alfabesinin Hutsuri karakteriyle "გ" (g) harfi seçilebiliyordu. Camiye çevrilirken Urta Kilisesi'nin batı ve güney girişleri örülmüş, kuzeyde yeni bir kapı açılmıştır. Ayrıca iç mekâna mihrap, minber, vaaz kürsüsü gibi camiye özgü unsurlar eklenmiş, kuzey nefinin yarısı kadınlar mahfili biçiminde düzenlenmiştir.
Kilise camiye dönüştürülürken batı cephe önüne bir imam evi, doğu cephe eksenine de bir minare eklenmiştir. Kemerli ve mazgal tipi olan batı ve güney cephedeki pencereler de büyütülerek dıştan basık kemerli hale getirmiş olmalıdır. Kilisenin batı ve güney cephede yer alan girişler örülerek kapatılmış ve camiye dönüşmüş olan yapının giriş kuzey cepheye açılan kapıdan sağlanmıştır. Kilisenin iç mekân zemini ahşapla kaplanarak yükseltilmiş ve güney duvara bir mihrap ilave edilmiştir. Ayrıca bir minber ve güney nefin en doğudaki sütunun önüne ahşap bir vaaz kürsüsü yerleştirilmiştir. Kilisenin apsisin doğu duvarında, üst seviyede yer alan penceresi kapıya dönüştürülmüş ve buradan yapıya sonradan eklenmiş olan minareye geçiş sağlanmıştır. Kuzey nefin doğu yarısından itibaren apsisin batı kanadına kadar uzanan mekân kadınlar mahfili olarak düzenlenmiştir. Üç nefli kilisenin orta nefinin tonozu ortadaki daha büyük boyutlu olmak üzere arka arkaya dizilmiş üç kubbeyle örtülmüş olup bundan dolayı apsisin yarım kubbesi de kapanmıştır. Kilisenin içi sıvanıp eski süslemeleri kapatılmış, pencerelerin etrafına ve kubbelerin içlerine kalemişi bezemeler yapılmış, sütunların gövdesi ve başlıkları farklı renkte yağlı boyayla boyanmıştır.
Kaynakça
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006”, 25. Araştırma Toplantısı Sonuçları, 1. Cilt, Ankara, 2008, s. 270. 10 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt, s. 381". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2023.
- ^ Ekvtime Takaşvili, Материалы по археологии Кавказа (Kafkas Arkeolojisiyle İlgili Materyaller), Moskova, 1909, s. 52-55.
- ^ a b Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006”, 25. Araştırma Toplantısı Sonuçları, 1. Cilt, Ankara, 2008, s. 270. 10 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ekvtime Takaşvili, Материалы по археологии Кавказа (Kafkas Arkeolojisiyle İlgili Materyaller), Moskova, 1909, s. 52-55.
- ^ 2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2021, s. 86. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006”, 25. Araştırma Toplantısı Sonuçları, 1. Cilt, Ankara, 2008, s. 270. 10 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Golbelen Koyu Camii Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli Golbelen koyundeki bir camidir Orta Cag dan kalma bir Gurcu kilisesi olan Urta Kilisesi nin Gurcuce ურთას ეკლესია camiye cevrilmesiyle ortaya cikmistir Urta KilisesiUrta kilisesi dis gorunusu Ekvtime Takaisvili 1902 Gorseller Kaynak gurcuhaber comGenel bilgilerDurumCamiTurKiliseKonumCildir ArdahanKoordinatlar41 04 26 K 43 07 08 D 41 07389 K 43 11889 D 41 07389 43 11889Mevcut kullananGolbelen Koyu CamiiYukseklikMimariGurcu mimarisiTarihceGolbelen Koyu Camii nin yapisi olan Urta Kilisesi 10 yuzyilin ikinci yarisinda insa edilmistir Gurcuce bir vakayinameye gore 1577 yilinda kilisenin ust katina bitisik kale insa edilmis ancak bu kale daha sonra yikilarak kilise muhafaza edilmistir Nitekim 20 yuzyilin basinda kiliseyi ilk kez tanimlayan Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili Urta Kilisesi nin ust katinda kalenin izlerinin fark edildigini yazmistir Bu tarihte kilise camiye cevrilmis bulunuyordu MimariIc mekan 1902 Urta Kilisesi kesme iri taslarla insa edilmis uc nefli tipik bir bazilikadir Dogu bati yonunde dikdortgen planli bir yapi 16 x 10 3 m olup beden duvarlarin insasinda dolgu duvar teknigi kullanilmistir Hem plani ve sutunlari hem de sonraki donemlerde gecirdigi degisimler acisindan Urta Kilisesi ni oldukca ilgi cekici bulan Ekvtime Takaisvili nin yazdigina gore kilisenin ici buyuk sutunlarla uc nefe bolunmustu Insa edildigi sirada Urta Kilisesi nin orta nefi yan neflerine gore daha yuksekti Ancak daha sonra yan nefler orta nefin seviyesini gececek sekilde yukseltilmistir Dogu cephesi yelpaze bicimli iki yuksek nis ile Kumurdo Kilisesi gibi dekore edilmistir Bu nislerde insan basi kabartmalari korunmamis olsa da izleri fark edilmektedir Kesme taslar uzerindeki hac figurleri gunumuze ulasmistir Nislerin arasinda pencerenin cercevesinde eskiden var olan oymalar ortadan kaldirilmistir Kilisenin kesme taslardan olusan zemini camiye cevrildikten sonra ahsapla dosenmistir Urta Kilisesi camiye cevrildikten sonra ici sivanip eski suslemeleri ve yazilari kapatilmistir Takaisvili nin kiliseyi gezdigi sirada sadece kuzey tarafta Gurcu alfabesinin Hutsuri karakteriyle გ g harfi secilebiliyordu Camiye cevrilirken Urta Kilisesi nin bati ve guney girisleri orulmus kuzeyde yeni bir kapi acilmistir Ayrica ic mekana mihrap minber vaaz kursusu gibi camiye ozgu unsurlar eklenmis kuzey nefinin yarisi kadinlar mahfili biciminde duzenlenmistir Kilise camiye donusturulurken bati cephe onune bir imam evi dogu cephe eksenine de bir minare eklenmistir Kemerli ve mazgal tipi olan bati ve guney cephedeki pencereler de buyutulerek distan basik kemerli hale getirmis olmalidir Kilisenin bati ve guney cephede yer alan girisler orulerek kapatilmis ve camiye donusmus olan yapinin giris kuzey cepheye acilan kapidan saglanmistir Kilisenin ic mekan zemini ahsapla kaplanarak yukseltilmis ve guney duvara bir mihrap ilave edilmistir Ayrica bir minber ve guney nefin en dogudaki sutunun onune ahsap bir vaaz kursusu yerlestirilmistir Kilisenin apsisin dogu duvarinda ust seviyede yer alan penceresi kapiya donusturulmus ve buradan yapiya sonradan eklenmis olan minareye gecis saglanmistir Kuzey nefin dogu yarisindan itibaren apsisin bati kanadina kadar uzanan mekan kadinlar mahfili olarak duzenlenmistir Uc nefli kilisenin orta nefinin tonozu ortadaki daha buyuk boyutlu olmak uzere arka arkaya dizilmis uc kubbeyle ortulmus olup bundan dolayi apsisin yarim kubbesi de kapanmistir Kilisenin ici sivanip eski suslemeleri kapatilmis pencerelerin etrafina ve kubbelerin iclerine kalemisi bezemeler yapilmis sutunlarin govdesi ve basliklari farkli renkte yagli boyayla boyanmistir Kaynakca Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2006 25 Arastirma Toplantisi Sonuclari 1 Cilt Ankara 2008 s 270 10 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3315 3 Defter i Mufassal Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt s 381 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2023 Ekvtime Takasvili Materialy po arheologii Kavkaza Kafkas Arkeolojisiyle Ilgili Materyaller Moskova 1909 s 52 55 a b Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2006 25 Arastirma Toplantisi Sonuclari 1 Cilt Ankara 2008 s 270 10 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3315 3 Ekvtime Takasvili Materialy po arheologii Kavkaza Kafkas Arkeolojisiyle Ilgili Materyaller Moskova 1909 s 52 55 2019 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2021 s 86 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9746 3 2 Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2006 25 Arastirma Toplantisi Sonuclari 1 Cilt Ankara 2008 s 270 10 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3315 3