Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gönülaçan, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
| Gönülaçan | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Gönülaçan Gönülaçan'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Posof |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 73 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75800 |
Tarihçe
Gönülaçan köyünün eski adı Şuatzkali’dir. Gürcüce bir ad olan Şuatzkali (შუაწყალი; "şuats'q'ali"), “orta dere” ya da “iki dere arası” anlamına gelir. Osmanlıların Gürcü prensliği Samtshe-Saatabago’dan ele geçirdikleri toprakların ilk tahriri olan 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan’da köyün adı Şuarzğal (شوارزغال) olarak kaydedilmiştir.1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda bölgeyi ele geçiren Ruslar, 1886 tarihinde köyün adını Gürcücesine uygun biçimde Şuatskal (Шуацкал) olarak yazmışlardır.
Köyün adının Türkçe yazımı zamanla değişmiş, özgün haline daha yakın bir biçim almıştır. Nitekim 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında köyün adı Şuvaskal (شوواسقال) olarak geçer. İçişleri Bakanlığı’nın 1968’de yayımladığı Köylerimiz adlı kitapta köyün eski adı Şuaskal, yeni adı da Gönülaçan olarak verilmiştir. Bu kayıt köyün adının 1968’den öne değiştirilmiş olduğunu göstermektedir.
Tao-Klarceti bölgesindeki yerleşim yerlerinden biri olan Şuatskali’nin kuruluşuna ilişkin belli başlı kaynaklarda bilgi mevcut değildir. Bununla birlikte, adından hareketle bir Gürcü yerleşmesi olduğu anlaşılan Şuatskali'deki kilisenin varlığı, köyün eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Şuatskali’nin bulunduğu bölge erken Orta Çağ'da Gürcü Krallığı’nın sınırları içinde kalıyordu. 11. yüzyılın son çeyreğinde Tao-Klarceti olarak adlandırılan bu bölgeye Büyük Selçuklular hakim odu. 13. yüzyılın ikini yarısında Şuatskali’nin de içinde yer aldığı bölgede Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe Prensliği kuruldu. Osmanlılar bu prensliğin topraklarını 16. yüzyılın son çeyreğinde tamamen ele geçirdiler ve bu topraklarda Çıldır Eyaleti’ni kurdular.
Samtshe Prensliği’nden ele geçirilen toprakların bir tahriri olan 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan’a göre köyde 9 hane yaşıyordu. Küçük bir köy olan Şuatskali bu tarihte Poshov sancağına bağlı Güney (Mzvari) nahiyesinde yer alıyordu. Köyde vergi vermekle yükümlü erkek adları olarak Papuna, Kvirika, Gogiça, Baduça, Rosap, Matsatsa, Gurci Basila, Basila kaydedilmiştir. Köy yıllık vergi olarak Osmanlı Devleti’ne 9.800 akçe ödüyordu ve bu, diğer köylerle kıyaslandığında nüfusuna oranla yüksek bir tutar sayılabilir. Osmanlı egemenliğinin sonlarına doğru Şuatskali'nin nüfusunun artmış olduğu görülmektedir. 1834 sayımına göre köyün nüfusu 25 haneye yükselmiştir.
Uzun süre Osmanlı egemenliğinde kalan Şuatskali’yi 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Ruslar ele geçirdi. 1878 yılında köyde 26 hane yaşıyordu. 1886 tarihli Rus sayımına göre köyde 322 kişi yaşıyordu ve bu nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir. Bu durum buradaki etnik yapının ya tamamen değiştiğini ya da Rusların bütün Müslümanları “Türk” olarak kaydettiğini göstermektedir. Nitekim 1917 yılında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli Şuatskali’de 40 hanede 589 Müslüman Gürcünün yaşadığını yazmıştır.
I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Şuatskali bağımsız Gürcistan sınırları içinde yer aldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti kuvvetleri tarafından Ardahan ile Artvin bölgeleri ve geçici olarak da Batum'u fiilen Türkiye’ye katıldı. 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Şuatskali’nin de içinde yer aldığı Ardahan ve Artvin bölgeleri Türkiye’ye bırakıldı.
Gönülaçan köyünde iki kilisenin varlığı bilinmektedir. Günümüze kalıntıları ulaşan Şuatzkali Kilisesi, tek nefli bir yapıdır. Diğer kilise mimari açıdan tanımlanmıştır, ancak 1909 yılında yıkıldığı ve taşları da kullanılarak yerinde Şuaskal Camii'nin inşa edildiği bilinmektedir. Gürcü mimarisi üzerine araştırmalarıyla tanınan Fahriye Bayram, bugün yıkıntıları ulaşmış olan Şuatskali Kilisesi'ni Ardahan’daki tek nefli Gürcü kiliseleri arasında sayar.
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 99 km, Posof ilçe merkezine 18 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 73 |
| 2021 | 67 |
| 2020 | 72 |
| 2019 | 75 |
| 2018 | 79 |
| 2017 | 70 |
| 2016 | 68 |
| 2015 | 69 |
| 2014 | 69 |
| 2013 | 83 |
| 2012 | 87 |
| 2011 | 93 |
| 2010 | 98 |
| 2009 | 97 |
| 2008 | 109 |
| 2007 | 112 |
| 2000 | 208 |
| 1990 | 451 |
| 1985 | 589 |
Kaynakça
- ^ "Gonulacan, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Gönülaçan Köy Nüfusu". Nufusune.com. 13 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; 1. Cilt (1947) s. 306.
- ^ a b . 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 762.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 762.
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 232, .
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. Cilt (1947) s. 306, II. Cilt (1941) s. 300, III. Cilt (1958) s. 439.
- ^ Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; 3. Cilt (1958) s. 439.
- ^ Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde”, Sakartvelo gazetesi, 10 Ekim 1917, sayı. 220.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ 2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2021, s. 106. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 22 Şubat 2020. 6 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ a b "Gönülaçan Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Gönülaçan, Posof için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gonulacan Ardahan ilinin Posof ilcesine bagli bir koydur GonulacanKoyArdahan in konumuGonulacanGonulacan in Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlcePosofCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1788 mNufus 2022 Toplam73Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75800TarihceGonulacan koyunun eski adi Suatzkali dir Gurcuce bir ad olan Suatzkali შუაწყალი suats q ali orta dere ya da iki dere arasi anlamina gelir Osmanlilarin Gurcu prensligi Samtshe Saatabago dan ele gecirdikleri topraklarin ilk tahriri olan 1595 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan da koyun adi Suarzgal شوارزغال olarak kaydedilmistir 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda bolgeyi ele geciren Ruslar 1886 tarihinde koyun adini Gurcucesine uygun bicimde Suatskal Shuackal olarak yazmislardir Koyun adinin Turkce yazimi zamanla degismis ozgun haline daha yakin bir bicim almistir Nitekim 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica yayinda koyun adi Suvaskal شوواسقال olarak gecer Icisleri Bakanligi nin 1968 de yayimladigi Koylerimiz adli kitapta koyun eski adi Suaskal yeni adi da Gonulacan olarak verilmistir Bu kayit koyun adinin 1968 den one degistirilmis oldugunu gostermektedir Tao Klarceti bolgesindeki yerlesim yerlerinden biri olan Suatskali nin kurulusuna iliskin belli basli kaynaklarda bilgi mevcut degildir Bununla birlikte adindan hareketle bir Gurcu yerlesmesi oldugu anlasilan Suatskali deki kilisenin varligi koyun eski bir yerlesme oldugunu gostermektedir Suatskali nin bulundugu bolge erken Orta Cag da Gurcu Kralligi nin sinirlari icinde kaliyordu 11 yuzyilin son ceyreginde Tao Klarceti olarak adlandirilan bu bolgeye Buyuk Selcuklular hakim odu 13 yuzyilin ikini yarisinda Suatskali nin de icinde yer aldigi bolgede Gurcu atabeglerin yonettigi Samtshe Prensligi kuruldu Osmanlilar bu prensligin topraklarini 16 yuzyilin son ceyreginde tamamen ele gecirdiler ve bu topraklarda Cildir Eyaleti ni kurdular Samtshe Prensligi nden ele gecirilen topraklarin bir tahriri olan 1595 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan a gore koyde 9 hane yasiyordu Kucuk bir koy olan Suatskali bu tarihte Poshov sancagina bagli Guney Mzvari nahiyesinde yer aliyordu Koyde vergi vermekle yukumlu erkek adlari olarak Papuna Kvirika Gogica Baduca Rosap Matsatsa Gurci Basila Basila kaydedilmistir Koy yillik vergi olarak Osmanli Devleti ne 9 800 akce oduyordu ve bu diger koylerle kiyaslandiginda nufusuna oranla yuksek bir tutar sayilabilir Osmanli egemenliginin sonlarina dogru Suatskali nin nufusunun artmis oldugu gorulmektedir 1834 sayimina gore koyun nufusu 25 haneye yukselmistir Uzun sure Osmanli egemenliginde kalan Suatskali yi 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Ruslar ele gecirdi 1878 yilinda koyde 26 hane yasiyordu 1886 tarihli Rus sayimina gore koyde 322 kisi yasiyordu ve bu nufusun tamami Turk olarak kaydedilmistir Bu durum buradaki etnik yapinin ya tamamen degistigini ya da Ruslarin butun Muslumanlari Turk olarak kaydettigini gostermektedir Nitekim 1917 yilinda Ardahan bolgesini gezen Gurcu arastirmaci Konstantine Martvileli Suatskali de 40 hanede 589 Musluman Gurcunun yasadigini yazmistir I Dunya Savasi nin sonlarina dogru Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan Suatskali bagimsiz Gurcistan sinirlari icinde yer aldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti kuvvetleri tarafindan Ardahan ile Artvin bolgeleri ve gecici olarak da Batum u fiilen Turkiye ye katildi 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi yla Suatskali nin de icinde yer aldigi Ardahan ve Artvin bolgeleri Turkiye ye birakildi Gonulacan koyunde iki kilisenin varligi bilinmektedir Gunumuze kalintilari ulasan Suatzkali Kilisesi tek nefli bir yapidir Diger kilise mimari acidan tanimlanmistir ancak 1909 yilinda yikildigi ve taslari da kullanilarak yerinde Suaskal Camii nin insa edildigi bilinmektedir Gurcu mimarisi uzerine arastirmalariyla taninan Fahriye Bayram bugun yikintilari ulasmis olan Suatskali Kilisesi ni Ardahan daki tek nefli Gurcu kiliseleri arasinda sayar CografyaKoy Ardahan il merkezine 99 km Posof ilce merkezine 18 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 732021 672020 722019 752018 792017 702016 682015 692014 692013 832012 872011 932010 982009 972008 1092007 1122000 2081990 4511985 589Kaynakca Gonulacan Turkey Page Ingilizce Fallingrain com 15 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Posof Gonulacan Koy Nufusu Nufusune com 13 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt 1 Cilt 1947 s 306 a b 26 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Subat 2020 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 762 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 762 a b Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 232 ISBN 9789941478178 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I Cilt 1947 s 306 II Cilt 1941 s 300 III Cilt 1958 s 439 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Gurcuce ve Osmanlica Yayima hazirlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt 3 Cilt 1958 s 439 Konstantine Martvileli Ardahan Bolgesinde Sakartvelo gazetesi 10 Ekim 1917 sayi 220 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 2019 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2021 s 106 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9746 3 2 22 Subat 2020 6 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Subat 2020 a b Gonulacan Koyu YerelNet org tr 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarGonulacan Posof icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft