Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yemen Halk Cumhuriyeti (1967-1970), sonra Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti (1970-1990), 1967-1990 arasında bugünkü Yemen'in güneyinde var olmuş sosyalist devlet. 22 Mayıs 1990'da Kuzey Yemen'le birleşerek Yemen Cumhuriyeti adını almıştır.
Güney Yemen جمهورية اليَمَنْ الديمُقراطية الشَعْبِيّة Jumhūrīyat al-Yaman ad-Dīmuqrāṭīyah ash-Sha'bīyah Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1967-1990 | |||||||||||||
 Arma | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Başkent | Aden | ||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Arapça | ||||||||||||
| Hükûmet | Tek partili sosyalist devlet | ||||||||||||
| Devlet Başkanları | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Başbakan | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||
• Toplam | 332.970 km2 | ||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||
• Sayılan | 2.585.484 | ||||||||||||
| Para birimi | |||||||||||||
| |||||||||||||
=YD, =YDYE | |||||||||||||
Tarihçe
1839'da Osmanlı hakimiyetinden çıkarak Aden merkezli bir İngiliz protektorasına dönüşen Güney Yemen'in devamıdır. 1937'den itibaren üzerindeki İngiliz denetimi daha da arttı. İmam Ahmed yönetimindeki Kuzey Yemen'in etkisinin güçlenmeye başladığı 1950'lerde, bağımsızlık yolunu da açmak üzere Güney Yemen'in küçük ve zayıf devletçiklerini bir araya getirme planı gündeme geldi. Daha gelişmiş bir yapıya dayanan Aden'in muhalefetine karşın, 1963'te bu plan doğrultusunda Güney Arabistan Federasyonu oluşturuldu. İngilizlerin en geç üç yıl içinde bölgeden çekilme kararını açıkladığı 1965'ten sonra Mısır'dan destek alan Güney Yemen Kurtuluş Cephesi ile daha çok yerel güçlerle ayakta duran Ulusal Kurtuluş Cephesi arasında bir iktidar mücadelesi başladı. Federasyon ordusunun da Ulusal Kurtuluş Cephesi saflarına katılması karşısında, İngilizler Kasım 1967'de yönetimi bu örgüte bırakarak, Güney Yemen'den çekildiler.
30 Kasım 1967'de Güney Yemen'in bağımsızlığını ilan eden (1967 Aden Ayaklanması) yeni yönetim, Batı'dan gerekli desteği göremeyince SSCB ve Çin gibi sosyalist ülkelerle yakınlaşma içine girdi. SSCB'den alınan silah yardımı karşılığında SSCB Güney Yemen'de önemli deniz üsleri kazandı. Ulusal Kurtuluş Cephesi de adını Yemen Sosyalist Partisi olarak değiştirerek tek politik güç haline geldi. 1978'de iç çekişmeler sonunda iktidara gelen sertlik yanlısı Abdülfettah İsmail, 1980'de devrilerek Sovyetler Birliği'ne sürgüne gönderildi. Ardılı olan Ali Nasır Muhammed, bölgesel sorunlarda daha ılımlı politika izleyerek Batı'yla ilişkileri geliştirmeye çalıştı. Âmâ parti ve devlet kademelerinde süren ayrılıklar, Abdülfettah İsmail 1985'ten sürgünden dönüşüyle yeniden su üstüne çıktı. Taraflar arasındaki açık çatışmayla Ocak 1986'da patlak veren kısa süreli iç savaşta binlerce kişi yaşamını yitirdi. Abdülfettah İsmail'in ölümünden ve Ali Nasır Muhammed'in Kuzey Yemen'e sığınmasından sonra uzlaştırıcı olarak görülen Haydar Ebubekir Attas başa geçti.
Birleşme
Başlangıçta farklı yönetim sistemleri ve dış politika ittifaklarıyla karşıt konumda bulunan iki Yemen arasındaki yakınlaşma girişimleri 1970'lerin karışık ortamında sonuçsuz kaldı. Bu arada Güney Yemen yönetiminin desteklediği Ulusal Demokratik Cephe'nin Kuzey Yemen'deki eylemleri de ilişkileri bozan önemli bir etken oldu. İki tarafın önemli politika değişikliklerine yöneldiği 1980'lerin ortalarında birleşme konusu ciddi biçimde gündeme geldi. Özellikle Irak ve Ürdün'ün girişimleriyle 1989'da hızlanan yumuşama süreci, birleşmeyi öngören bir anayasa tasarısıyla sonuçlandı. İki ülkenin yasama meclislerinin tasarıyı onaylamasının ardından, 22 Mayıs 1990'da birleşik Yemen Devleti'nin kurulduğu ilan edildi.
Güney Yemen 332.970 km² yüzölçümüne sahip 6 idari bölüme ayrılmış bir ülkeydi. Başkenti Aden olan Güney Yemen'in nüfusu 2.585.484'tü. (1990)
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yemen Halk Cumhuriyeti 1967 1970 sonra Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti 1970 1990 1967 1990 arasinda bugunku Yemen in guneyinde var olmus sosyalist devlet 22 Mayis 1990 da Kuzey Yemen le birleserek Yemen Cumhuriyeti adini almistir Guney Yemenجمهورية الي م ن الديم قراطية الش ع ب ي ة Jumhuriyat al Yaman ad Dimuqraṭiyah ash Sha biyah Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti1967 1990Bayrak ArmaBaskentAdenYaygin dil ler ArapcaHukumetTek partili sosyalist devletDevlet Baskanlari 1967 1969 1969 1978 1978 1978 1980Basbakan 1969 1969 1971 1971 1985 1985 1986Tarihce Kurulusu1967 BM uyesi olmasi14 Aralik 1967 Anayasa nin kabulu31 Ekim 1978 Dagilisi1990Yuzolcumu Toplam332 970 km2Nufus Sayilan2 585 484Para birimiOnculler ArdillarGuney Arabistan FederasyonuMahra Sultanligi Yemen YD YDYETarihce1839 da Osmanli hakimiyetinden cikarak Aden merkezli bir Ingiliz protektorasina donusen Guney Yemen in devamidir 1937 den itibaren uzerindeki Ingiliz denetimi daha da artti Imam Ahmed yonetimindeki Kuzey Yemen in etkisinin guclenmeye basladigi 1950 lerde bagimsizlik yolunu da acmak uzere Guney Yemen in kucuk ve zayif devletciklerini bir araya getirme plani gundeme geldi Daha gelismis bir yapiya dayanan Aden in muhalefetine karsin 1963 te bu plan dogrultusunda Guney Arabistan Federasyonu olusturuldu Ingilizlerin en gec uc yil icinde bolgeden cekilme kararini acikladigi 1965 ten sonra Misir dan destek alan Guney Yemen Kurtulus Cephesi ile daha cok yerel guclerle ayakta duran Ulusal Kurtulus Cephesi arasinda bir iktidar mucadelesi basladi Federasyon ordusunun da Ulusal Kurtulus Cephesi saflarina katilmasi karsisinda Ingilizler Kasim 1967 de yonetimi bu orgute birakarak Guney Yemen den cekildiler 30 Kasim 1967 de Guney Yemen in bagimsizligini ilan eden 1967 Aden Ayaklanmasi yeni yonetim Bati dan gerekli destegi goremeyince SSCB ve Cin gibi sosyalist ulkelerle yakinlasma icine girdi SSCB den alinan silah yardimi karsiliginda SSCB Guney Yemen de onemli deniz usleri kazandi Ulusal Kurtulus Cephesi de adini Yemen Sosyalist Partisi olarak degistirerek tek politik guc haline geldi 1978 de ic cekismeler sonunda iktidara gelen sertlik yanlisi Abdulfettah Ismail 1980 de devrilerek Sovyetler Birligi ne surgune gonderildi Ardili olan Ali Nasir Muhammed bolgesel sorunlarda daha ilimli politika izleyerek Bati yla iliskileri gelistirmeye calisti Ama parti ve devlet kademelerinde suren ayriliklar Abdulfettah Ismail 1985 ten surgunden donusuyle yeniden su ustune cikti Taraflar arasindaki acik catismayla Ocak 1986 da patlak veren kisa sureli ic savasta binlerce kisi yasamini yitirdi Abdulfettah Ismail in olumunden ve Ali Nasir Muhammed in Kuzey Yemen e siginmasindan sonra uzlastirici olarak gorulen Haydar Ebubekir Attas basa gecti BirlesmeBaslangicta farkli yonetim sistemleri ve dis politika ittifaklariyla karsit konumda bulunan iki Yemen arasindaki yakinlasma girisimleri 1970 lerin karisik ortaminda sonucsuz kaldi Bu arada Guney Yemen yonetiminin destekledigi Ulusal Demokratik Cephe nin Kuzey Yemen deki eylemleri de iliskileri bozan onemli bir etken oldu Iki tarafin onemli politika degisikliklerine yoneldigi 1980 lerin ortalarinda birlesme konusu ciddi bicimde gundeme geldi Ozellikle Irak ve Urdun un girisimleriyle 1989 da hizlanan yumusama sureci birlesmeyi ongoren bir anayasa tasarisiyla sonuclandi Iki ulkenin yasama meclislerinin tasariyi onaylamasinin ardindan 22 Mayis 1990 da birlesik Yemen Devleti nin kuruldugu ilan edildi Guney Yemen 332 970 km yuzolcumune sahip 6 idari bolume ayrilmis bir ulkeydi Baskenti Aden olan Guney Yemen in nufusu 2 585 484 tu 1990 Kaynakca a b c Nijman Jan 2020 Geography Realms Regions and Concepts 20 bas Wiley ISBN 978 1119607410