Güngören, Artvin ilinin Arhavi ilçesine bağlı bir köydür. Güngören köyünde her yıl "Kapistona Şenliği" adı altında şenlik düzenlenmektedir.
Güngören | |
---|---|
Güngören köyünden görünüm | |
Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
Güngören Güngören'in Artvin'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Artvin |
İlçe | Arhavi |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 252 m |
Nüfus (2020) | |
• Toplam | 194 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0466 |
İl plaka kodu | 08 |
Posta kodu | 08290 |
Tarihçe
Bugün Güngören ve Kale (Arhavi'nin merkez mahallesi) adlarını taşıyan yerleşmelerin Türkçe kaynaklarda ortak eski adı Kapisre'dir. Bu yer adı, Lazcada Kapistona (კაპისთონა) olarak bilinir. Osmanlıca kaynaklarda Kabisre (قابصرە) olarak da yazılan Kapisre, şaraplık üzüm cinsi olan "kapistoni / kabistoni" (კაპისტონი/კაბისტონი) kelimesinden türemiş olan Kapistona / Kabistona adından değişime uğramış olmalıdır.
Güngören ve Kale, eski Osmanlı kayıtlarında Kapisre adıyla tek yerleşme olarak kaydedilmişken, geç dönemdeki kayıtlarda Kapisre-i Süfla (Kabisrisüflâ) ve Kapisre-i Ulya (Kabisriülya) adı altında iki yerleşme olarak geçer. Arhavi ilçesinde Kapisre Deresi adını taşıyan akarsu, Aşağı Kapisre'nin (Kale mahallesi) ortasından akar. Kapisre, 1902 tarihli İngilizce "Batum Haritası"nda "Kapista" şeklinde yazılmıştır. Sahildeki burun da Zeytun Burun / Kapista Burnu olarak kaydedilmiştir.
Kapisre'nin bulunduğu bölge, antik çağda Kolheti Krallığı'nın bir parçasıydı. Osmanlılar bu bölgeyi, 1461 yılında Trabzon İmparatorluğu'nu oradan kaldırdıktan sonra ele geçirdi. Kapisre'nin yer aldığı Arhavi, Osmanlı döneminde Lazistan olarak adlandırılan bölgede bulunuyordu. Erken Osmanlı kayıtlarında Trabzon sancağına bağlı Arhavi kazası olarak geçer. Arhavi kazası, 1486 tahriri sırasında Arhavi-Laz nahiyesinden, 16. yüzyılda ise, Arhavi-Laz, Gonio, Vilayet-i İskele ve Vilayet-i Bağobit nahiyelerinden oluşuyordu. Cgiriazeni köyü, 16. yüzyılın son çeyreğinde (1681/1682) yapılan tahrirde "Kapisre" adıyla kaydedilmiştir. Bu tarihte sadece Kale mahallesinin (Aşağı Kapisre) bir yerleşme olduğu, Güngören köyünün (Yukarı Kapisre) sonra da yerleşmeye dönüştüğü tahmin edilmektedir.
Kapisre, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde "Kabisre" (قبصرە) adıyla tek köy olarak kaydedilmiştir. Bu salnameye göre Kabisre, Trabzon vilayetinin sancaklarından biri olan Lazistan sancağında Hopa kazasının Arhavi nahiyesine bağlı bir köydü. Nüfusu 113 hanede yaşayan 271 kişiden oluşuyordu. Hane başına yaklaşık 2,4 kişi düşmesi, sadece erkek nüfusun tespit edilmiş olduğunu göstermektedir. Bu durumda erkek sayısı kadar kadın eklemek gerekir. Bunun sonucunda köyün nüfusunun yaklaşık 542 kişiden oluştuğu söylenebilir. Nitekim 1935 yılında iki köy olarak kaydedilmiş olan yerleşmede tespit edilen nüfus (toplam 759 kişi) da bu ihtimali desteklemektedir. Tarımla geçinen köyde hayvan varlığı olarak 270 keçi/koyun, 416 inek, 3 at ve 4 öküz tespit edilmiştir.
Kapisre, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre "Kabisre" (قابصرە) adıyla tek köy olarak Rize vilayetinin Hopa kazasının Arhavi nahiyesine bağlıydı. 1935 genel nüfus sayımında "Kabisriülya" (Yukarı Kapisre) ve "Kabîsrisüfiâ" (Aşağı Kapisre) adlarıyla iki ayrı yerleşme olarak kaydedilmiştir. İki yerleşme de Rize ve Artvin vilayetlerinin yerine kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Hopa kazasının Arhavi nahiyesine bağlıydı. Bu tespite göre Yukarı Kapisre'de (Güngören) 327 kişi, Aşağı Kapisre'de (Kale) 432 kişi yaşıyordu. Aşağı Kapisre 1954 yılında belediye sınırları içine alınıp Arhavi kasabasının mahallesine dönüştürülmüştür. Kapisre Türkçe olmadığı için Yukarı Kapisre'nin adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Güngören olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Güngören köyünün nüfusu 404 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde 199 kişi okuma yazma biliyordu.
Coğrafya
Güngören köyü, Artvin il merkezine 60 km, Arhavi ilçe merkezine 3 km uzaklıktadır. Denize kıyısı bulunan köyde bir halk plajı bulunmaktadır. Güngören Halk Plajı'nın genişliği 40 metre, uzunluğu ise 250 metredir. Plaj Lazbükü olarak da bilinmektedir.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2020 | 194 |
2019 | 212 |
2018 | 256 |
2017 | 195 |
2016 | 178 |
2015 | 193 |
2014 | 206 |
2013 | 229 |
2012 | 175 |
2011 | 174 |
2010 | 175 |
2009 | 173 |
2008 | 192 |
2007 | 111 |
2000 | 287 |
1990 | 342 |
1985 | 368 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Artvin Arhavi Güngören Köy Nüfusu". Nufusune.com. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ ""Gelenksel Kapistona Şenliği Yapıldı"". 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 64, 271, .
- ^ "Bakur Gogohia, Doğu Lazistan Tarihi ve Kişi Ad-Soyadları (Gürüce: აღმოსავლეთ ლაზეთის ისტორია და გვარსახელები), Tiflis, 2019, s. 73" (PDF). 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
- ^ "კაპისტონი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt 6 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 271, .
- ^ a b "Kenan Aydın, "Arhavi Kazasında İskân ve Nüfus (1583-1681/1682)" - Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2021 Bahar (34), s. 207". 17 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 621.
- ^ a b c "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 195" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
- ^ "F. R. Maunsell – "Batum Haritası", 1902." 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2023.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 368-369, .
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 65, .
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 782". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 87.
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
- ^ ""Arhavi Belediyesi Güngören Halk Plajı Sezona Hazırlanıyor"". 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
- ^ ""Artvin Arhavi Güngören Halk Plajı"". 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
Dış bağlantılar
- Güngören, Arhavi için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gungoren Artvin ilinin Arhavi ilcesine bagli bir koydur Gungoren koyunde her yil Kapistona Senligi adi altinda senlik duzenlenmektedir GungorenKoyGungoren koyunden gorunumArtvin in Turkiye deki konumuGungorenGungoren in Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceArhaviCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim252 mNufus 2020 Toplam194Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08290Koyden gorunumTarihceBugun Gungoren ve Kale Arhavi nin merkez mahallesi adlarini tasiyan yerlesmelerin Turkce kaynaklarda ortak eski adi Kapisre dir Bu yer adi Lazcada Kapistona კაპისთონა olarak bilinir Osmanlica kaynaklarda Kabisre قابصرە olarak da yazilan Kapisre saraplik uzum cinsi olan kapistoni kabistoni კაპისტონი კაბისტონი kelimesinden turemis olan Kapistona Kabistona adindan degisime ugramis olmalidir Gungoren ve Kale eski Osmanli kayitlarinda Kapisre adiyla tek yerlesme olarak kaydedilmisken gec donemdeki kayitlarda Kapisre i Sufla Kabisrisufla ve Kapisre i Ulya Kabisriulya adi altinda iki yerlesme olarak gecer Arhavi ilcesinde Kapisre Deresi adini tasiyan akarsu Asagi Kapisre nin Kale mahallesi ortasindan akar Kapisre 1902 tarihli Ingilizce Batum Haritasi nda Kapista seklinde yazilmistir Sahildeki burun da Zeytun Burun Kapista Burnu olarak kaydedilmistir Kapisre nin bulundugu bolge antik cagda Kolheti Kralligi nin bir parcasiydi Osmanlilar bu bolgeyi 1461 yilinda Trabzon Imparatorlugu nu oradan kaldirdiktan sonra ele gecirdi Kapisre nin yer aldigi Arhavi Osmanli doneminde Lazistan olarak adlandirilan bolgede bulunuyordu Erken Osmanli kayitlarinda Trabzon sancagina bagli Arhavi kazasi olarak gecer Arhavi kazasi 1486 tahriri sirasinda Arhavi Laz nahiyesinden 16 yuzyilda ise Arhavi Laz Gonio Vilayet i Iskele ve Vilayet i Bagobit nahiyelerinden olusuyordu Cgiriazeni koyu 16 yuzyilin son ceyreginde 1681 1682 yapilan tahrirde Kapisre adiyla kaydedilmistir Bu tarihte sadece Kale mahallesinin Asagi Kapisre bir yerlesme oldugu Gungoren koyunun Yukari Kapisre sonra da yerlesmeye donustugu tahmin edilmektedir Kapisre 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Kabisre قبصرە adiyla tek koy olarak kaydedilmistir Bu salnameye gore Kabisre Trabzon vilayetinin sancaklarindan biri olan Lazistan sancaginda Hopa kazasinin Arhavi nahiyesine bagli bir koydu Nufusu 113 hanede yasayan 271 kisiden olusuyordu Hane basina yaklasik 2 4 kisi dusmesi sadece erkek nufusun tespit edilmis oldugunu gostermektedir Bu durumda erkek sayisi kadar kadin eklemek gerekir Bunun sonucunda koyun nufusunun yaklasik 542 kisiden olustugu soylenebilir Nitekim 1935 yilinda iki koy olarak kaydedilmis olan yerlesmede tespit edilen nufus toplam 759 kisi da bu ihtimali desteklemektedir Tarimla gecinen koyde hayvan varligi olarak 270 keci koyun 416 inek 3 at ve 4 okuz tespit edilmistir Kapisre 1928 tarihli Osmanlica koy listesine gore Kabisre قابصرە adiyla tek koy olarak Rize vilayetinin Hopa kazasinin Arhavi nahiyesine bagliydi 1935 genel nufus sayiminda Kabisriulya Yukari Kapisre ve Kabisrisufia Asagi Kapisre adlariyla iki ayri yerlesme olarak kaydedilmistir Iki yerlesme de Rize ve Artvin vilayetlerinin yerine kurulmus olan Coruh vilayetinin Hopa kazasinin Arhavi nahiyesine bagliydi Bu tespite gore Yukari Kapisre de Gungoren 327 kisi Asagi Kapisre de Kale 432 kisi yasiyordu Asagi Kapisre 1954 yilinda belediye sinirlari icine alinip Arhavi kasabasinin mahallesine donusturulmustur Kapisre Turkce olmadigi icin Yukari Kapisre nin adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Gungoren olarak degistirilmistir 1965 genel nufus sayiminda Gungoren koyunun nufusu 404 kisiden olusuyordu ve bu nufus icinde 199 kisi okuma yazma biliyordu CografyaGungoren koyu Artvin il merkezine 60 km Arhavi ilce merkezine 3 km uzakliktadir Denize kiyisi bulunan koyde bir halk plaji bulunmaktadir Gungoren Halk Plaji nin genisligi 40 metre uzunlugu ise 250 metredir Plaj Lazbuku olarak da bilinmektedir NufusYillara gore koy nufus verileri2020 1942019 2122018 2562017 1952016 1782015 1932014 2062013 2292012 1752011 1742010 1752009 1732008 1922007 1112000 2871990 3421985 368Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 6 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2020 a b c d e f g h i j k l m n o Artvin Arhavi Gungoren Koy Nufusu Nufusune com 7 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2020 Gelenksel Kapistona Senligi Yapildi 6 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2021 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu Istanbul 2013 s 64 271 ISBN 978 605 5708 85 6 Bakur Gogohia Dogu Lazistan Tarihi ve Kisi Ad Soyadlari Guruce აღმოსავლეთ ლაზეთის ისტორია და გვარსახელები Tiflis 2019 s 73 PDF 17 Subat 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Agustos 2021 კაპისტონი A Comprehensive Georgian English Dictionary 2006 2 cilt 6 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu Istanbul 2013 s 271 ISBN 978 605 5708 85 6 a b Kenan Aydin Arhavi Kazasinda Iskan ve Nufus 1583 1681 1682 Hacettepe Universitesi Turkiyat Arastirmalari Dergisi 2021 Bahar 34 s 207 17 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2021 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 621 a b c 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 195 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Agustos 2021 F R Maunsell Batum Haritasi 1902 7 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Temmuz 2023 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 8 cilt s 368 369 ISBN 9789157871117 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu Istanbul 2013 s 65 ISBN 978 605 5708 85 6 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 782 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2021 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 87 a b c d YerelNet org tr 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2018 Arhavi Belediyesi Gungoren Halk Plaji Sezona Hazirlaniyor 6 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2021 Artvin Arhavi Gungoren Halk Plaji 28 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2021 Dis baglantilarGungoren Arhavi icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft