Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gürcü Boğazı (Gürcüce: ქართლის ყელი), Türkiye'nin doğu kesimindeki boğazlardan biridir. Fırat Nehri'nin bir kolu olan Karasu ile Çoruh Nehri'nin bir kolu olan Tortum Çayı arasındaki su ayrımı çizgisidir. Erzurum tarafından tarihsel Gürcistan'a geçişi sağladığı için bu şekilde adlandırılmıştır. Bu boğazdan geçen yol tarihsel Gürcüce kaynaklarda "Gza Kartlisa" (გზა ქართლისა), yani "Kartli Yolu" olarak ifade edilmiştir. Erzurum kentinden tarihsel Gürcistan'a açılan kapı ise, Gürcü Kapı adını taşımaktadır.
| Gürcü Boğazı | |
|---|---|
 Rus birliklerinin 1916 yılında Erzurum Kalesi'ne saldırısına ilişkin plan taslağı. Haritada güneyden kuzeye uzanan Gürcü Boğazı, "проход Гурджи-Богаз (Prokhod Gurdzhi-Bogaz)" yazısıyla belirtilmiştir (sayfanın üst yarısında, iki ok arasında işaret edilen bölge). | |
| Coğrafya | |
| Ülke(ler) | Türkiye |
| Konum | Erzurum (il) |
| Koordinatlar | 40°08′09″N 41°25′14″E / 40.1358°K 41.4206°D |
| Akarsu | Karasu Nehri, Tortum Çayı |
| Konum haritası | |
 | |
Vahuşti’nin tarifine göre Gürcü Boğazı, Deveboynu Dağından İspir Çayına kadar uzanır. Bu boğaz, dar, kayalık ve dağlık bir vadidir. Bayburt Dağına kadar uzanan Gürcü Boğazı, Osmanlı dönemi öncesinde Gürcistan ile Bizans arasındaki sınırı oluşturuyordu. Gürcistan tarihinde Tao-Klarceti olarak ifade edilen bölgeler de Gürcü Boğazı’ndan başlayıp Küçük Kafkaslar’a değin uzanıyordu.
Osmanlı seyyah Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Erzurum'dan Tortum, İspir ve Bayburt'a doğru seyahat ederken Fırat Nehri üzerindeki bir köprüyü Gürcü Boğazı Köprüsü olarak isimlendirmiş, bu noktadan altı saatte Gürcü Boğazı'nı geçtiğini yazmıştır. Erzurum sınırında bir yerleşimin de Gürcü Boğazı köyü adını taşıdığını belirtmiştir.
Kuzeyde, Otu ve Tortum'dan gelen yollar Gürcü Boğazı'ndan geçerek Erzurum kentine ulaşır. Bundan dolayı bu boğaz Osmanlı tarihinde de önemli bir yere sahip olmuştur. Tao-Klarceti bölgesini 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın bir sonucu olarak Rusların egemenliğine girmesinin ardından Osmanlı idaresi, Karagöbek köyünün 1 kilometre güneyinde, Gürcü Boğazı'nda 1884 - 1896 yılları arasında Karagöbek Tabyası'nı inşa etmiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasında Ruslar, Gürcü Boğazı'ndan Erzurum'a girmek için bu tabyayı hedef almış ve buradaki muharebelerde tabya ağır hasar görmüştür.
Kaynakça
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 20. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ ""Erzurum Kapıları"". 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2020.
- ^ "Roin Malakmadze, Şuşana Putkaradze, Elza Putkaradze ve Şorena Putkaradze - İstanbul Gürcü Manastırından Yazılar (წერილები სტამბოლის ქართული სავანიდან), Batum, 2020, s. 106" (PDF). 22 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022.
- ^ Evliye Çelebi (Hazırlayanlar: Yücel Dağlı-Seyit Ali Kahraman), Evliya Çelebi Seyahatnamesi, İstanbul, 2005, 2. Cilt, 2. Kitap, s. 397,
- ^ ""Ruslar ile Yapılan Muharebelerde En Ağır Hasar Gören Karagöbek Tabya!" - Erzurum Prtalı". 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gurcu Bogazi Gurcuce ქართლის ყელი Turkiye nin dogu kesimindeki bogazlardan biridir Firat Nehri nin bir kolu olan Karasu ile Coruh Nehri nin bir kolu olan Tortum Cayi arasindaki su ayrimi cizgisidir Erzurum tarafindan tarihsel Gurcistan a gecisi sagladigi icin bu sekilde adlandirilmistir Bu bogazdan gecen yol tarihsel Gurcuce kaynaklarda Gza Kartlisa გზა ქართლისა yani Kartli Yolu olarak ifade edilmistir Erzurum kentinden tarihsel Gurcistan a acilan kapi ise Gurcu Kapi adini tasimaktadir Gurcu BogaziRus birliklerinin 1916 yilinda Erzurum Kalesi ne saldirisina iliskin plan taslagi Haritada guneyden kuzeye uzanan Gurcu Bogazi prohod Gurdzhi Bogaz Prokhod Gurdzhi Bogaz yazisiyla belirtilmistir sayfanin ust yarisinda iki ok arasinda isaret edilen bolge CografyaUlke ler TurkiyeKonumErzurum il Koordinatlar40 08 09 N 41 25 14 E 40 1358 K 41 4206 D 40 1358 41 4206AkarsuKarasu Nehri Tortum CayiKonum haritasi Vahusti nin tarifine gore Gurcu Bogazi Deveboynu Dagindan Ispir Cayina kadar uzanir Bu bogaz dar kayalik ve daglik bir vadidir Bayburt Dagina kadar uzanan Gurcu Bogazi Osmanli donemi oncesinde Gurcistan ile Bizans arasindaki siniri olusturuyordu Gurcistan tarihinde Tao Klarceti olarak ifade edilen bolgeler de Gurcu Bogazi ndan baslayip Kucuk Kafkaslar a degin uzaniyordu Osmanli seyyah Evliya Celebi Seyahatnamesinde Erzurum dan Tortum Ispir ve Bayburt a dogru seyahat ederken Firat Nehri uzerindeki bir kopruyu Gurcu Bogazi Koprusu olarak isimlendirmis bu noktadan alti saatte Gurcu Bogazi ni gectigini yazmistir Erzurum sinirinda bir yerlesimin de Gurcu Bogazi koyu adini tasidigini belirtmistir Kuzeyde Otu ve Tortum dan gelen yollar Gurcu Bogazi ndan gecerek Erzurum kentine ulasir Bundan dolayi bu bogaz Osmanli tarihinde de onemli bir yere sahip olmustur Tao Klarceti bolgesini 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin bir sonucu olarak Ruslarin egemenligine girmesinin ardindan Osmanli idaresi Karagobek koyunun 1 kilometre guneyinde Gurcu Bogazi nda 1884 1896 yillari arasinda Karagobek Tabyasi ni insa etmistir Birinci Dunya Savasi sirasinda Ruslar Gurcu Bogazi ndan Erzurum a girmek icin bu tabyayi hedef almis ve buradaki muharebelerde tabya agir hasar gormustur Kaynakca Tao ტაო Mamaia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Merab Halvasi Cimser Chvimiani Cemal Karalidze Batum 2020 s 20 2 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 25 828 2 Erzurum Kapilari 17 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Kasim 2020 Roin Malakmadze Susana Putkaradze Elza Putkaradze ve Sorena Putkaradze Istanbul Gurcu Manastirindan Yazilar წერილები სტამბოლის ქართული სავანიდან Batum 2020 s 106 PDF 22 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Mayis 2022 Evliye Celebi Hazirlayanlar Yucel Dagli Seyit Ali Kahraman Evliya Celebi Seyahatnamesi Istanbul 2005 2 Cilt 2 Kitap s 397 ISBN 978 975 08 0954 8 Ruslar ile Yapilan Muharebelerde En Agir Hasar Goren Karagobek Tabya Erzurum Prtali 6 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2023