Güveyfeneri

Physalis, Solanaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir.

Physalis Yaşadığı dönem aralığı: 52-0 myö Wasatchian-Günümüz  PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Physalis peruviana
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae Şube: Tracheophyta Sınıf: Magnoliopsida Takım: Solanales Familya: Solanaceae Cins: Physalis L.

Özellikler

Yaklaşık olarak 30 cm (12 in)-40 cm (16 in) yüksekliğe erişen bitkinin meyveleri bilye büyüklüğünde ve turuncumsudur. Dokusu domatesi andırır. Meyvesi kağıdımsı bir kabuğa sarılıdır. Güneşe ve sıcaklığa ihtiyaç duyar. Bazı türleri soğuğa karşı hassas olmasına karşın bazı türleri soğuğa dayanabilir.

Sınıflandırma

Etimoloji

Physalis sözcüğü, Yunanca φυσαλλίς: phusallis (idrar kesesi) kelimesinden gelir.

Taksonomi

Physalis cinsine bağlı türler (2024):

1. Physalis acutifolia
2. Physalis aggregata
3. Physalis ampla
4. Physalis angulata - L.
5. Physalis angustifolia - Nutt.
6. Physalis angustiloba
7. Physalis angustior
8. Physalis angustiphysa
9. Physalis arborescens
10. Physalis arenicola - Kearney
11. Physalis breviloba
12. Physalis campanula
13. Physalis campechiana
14. Physalis carnosa
15. Physalis carpenteri - Riddell ex Rydb.
16. Physalis caudella - Standl.
17. Physalis chamaesarchoides
18. Physalis cinerascens - (Dunal) Hitchc.
19. Physalis cordata - Mill.
20. Physalis coztomatl
21. Physalis coztomtl
22. Physalis crassifolia - Benth.
23. Physalis eggersii
24. Physalis filipendula
25. Physalis fuscomaculata
26. Physalis glabra
27. Physalis glutinosa
28. Physalis gracilis
29. Physalis greenmanii
30. Physalis grisea - (Waterf.) M. Martiñez
31. Physalis hastatula
32. Physalis hederaefolia
33. Physalis hederifolia - A. Gray
34. Physalis heterophylla - Nees
35. Physalis hintonii
36. Physalis hunzikeriana
37. Physalis ignota
38. Physalis ingrata
39. Physalis integrifolia
40. Physalis jalicensis
41. Physalis lagascae
42. Physalis lanceolata - Michx.
43. Physalis lassa
44. Physalis latecorollata
45. Physalis laterocorollata
46. Physalis lathyroides
47. Physalis latiphylla
48. Physalis latiphysa - Waterf.
49. Physalis leptophylla
50. Physalis lignescens
51. Physalis longicaulis
52. Physalis longifolia - Nutt.
53. Physalis longiloba
54. Physalis longipedicellata
55. Physalis macvaughii
56. Physalis mcvaughii
57. Physalis melanocystis
58. Physalis microcarpa
59. Physalis microphysa
60. Physalis minimaculata
61. Physalis minuta
62. Physalis missouriensis - Mack. & Bush
63. Physalis mollis - Nutt.
64. Physalis muelleri
65. Physalis neomexicana - Rydb.
66. Physalis nicandroides
67. Physalis oregonensis
68. Physalis orizabae
69. Physalis parvianthera
70. Physalis patula - Mill.
71. Physalis pennellii
72. Physalis peruviana - L.
73. Physalis philadelphica - Lam.
74. Physalis philippensis
75. Physalis porrecta
76. Physalis pringlei
77. Physalis pruinosa
78. Physalis pubescens - L.
79. Physalis pumila - Nutt.
80. Physalis purpurea
81. Physalis quillabambensis
82. Physalis rydbergii
83. Physalis saadei
84. Physalis sancti-josephi
85. Physalis solanacea
86. Physalis sordida
87. Physalis spathulifolia
88. Physalis stapelioides
89. Physalis subilsiana
90. Physalis subrepens
91. Physalis sulphurea
92. Physalis tamayoi
93. Physalis tehuacanensis
94. Physalis turbinata
95. Physalis vestita
96. Physalis victoriana
97. Physalis virginiana - Mill.
98. Physalis viscida
99. Physalis viscosa - L.
100. Physalis volubilis
101. Physalis walteri - Nutt.
102. Physalis waterfallii

Soyu tükenen türler

1. †

Dağılım ve habitat

Sıcak ve subtropik bölgelere özgü, Amerika ve Avustralasya'da doğal olarak yetişen bir bitkidir. Birçok türü ise Meksika'ya endemiktir. Melezleme olarak dünya çapında birçok ülkeye tanıtılmıştır.

Kullanımı

Arkeolojik olarak geçmiş tarihlerde Kuzey Meksika ve Amerikan yerli halkı tarafından yiyecek olarak kullanıldığı bilinmektedir.

Meyveleri açısından zengindir. Domatesin kullanıldığı gibi kullanılabilir. Dış kabuğundan ayrıldıktan sonra içindeki meyve yenebilir veya salatalarda kullanılabilir.

Physalis peruviana veya Altın çilek adı altında ticareti yapılan meyvesi içeriğinde lifler barındırır. Özellikle zayıflamada etkili olduğu yönünde tanıtımı yapılan “Altın Çilek” meyvesinin hapı piyasaya çıkarılmış olsa da Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Türk Eczacılar Birliği bu konuda önemli açıklamalarda bulunmaktadır.

Galeri

• Physalis crassifolia
• Açık durumda bir Physalis peruviana
• Physalis peruviana

Dış bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Physalis ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
• Vikitür'de Physalis ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça

1. ^ . Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 1 Eylül 2009. 29 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2010. 
2. ^ "ITIS". 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022. 
3. ^ Morton JF (1987). "Cape gooseberry, Physalis peruviana L. in Fruits of Warm Climates". Purdue University, Center for New Crops & Plant Products. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2024. 
4. ^ . 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.  URL–vikibağı karışıklığı ()
5. ^ Vargas, O. (2001). "Two new species of Physalis (Solanaceae) endemic to Jalisco, Mexico". Brittonia. 53 (4): 505-10. doi:10.1007/bf02809650. 
6. ^ Vargas-Ponce, Ofelia; Sánchez Martínez, José; Zamora Tavares, María del Pilar; Valdivia Mares, Luis Enrique (1 Aralık 2016). "Traditional management of a small-scale crop of Physalis angulata in Western Mexico". Genetic Resources and Crop Evolution (İngilizce). 63 (8): 1383-1395. doi:10.1007/s10722-015-0326-3. ISSN 1573-5109. 
7. ^ Jennings, Jesse D. (April 1970). "The Prehistory of the Tehuacan Valley, Vol. 1: Environment and Subsistence. Edited by Douglas S. Byers. University of Texas Press, Austin, 1967. - The Prehistory of the Tehuacan Valley, Vol. 2: The Non-Ceramic Artifacts. Richard S. MACNEISH, Antoinette Nelken-Terner, and Irmgard W. Johnson. University of Texas, Austin, 1967". American Antiquity. 35 (2): 234-236. doi:10.2307/278167. ISSN 0002-7316. JSTOR 278167. 
8. ^ Ruz Sosa, Mario Humberto (15 Şubat 2013). "El añil en el Yucatán del siglo XVI". Estudios de Cultura Maya. 12. doi:10.19130/iifl.ecm.1979.12.525 . ISSN 2448-5179. 
9. ^ Le Paige, Gustavo (1977). "Recientes descubrimientos arqueológicos en la zona de San Pedro de Atacama". Estudios Atacameños (5): 111-126. doi:10.22199/s07181043.1977.0005.00008 . ISSN 0716-0925. 
10. ^ McClung de Tapia, Emily; Martínez Yrízar, Diana; Ibarra Morales, Emilio; Adriano Morán, Carmen Cristina (January 2014). "Los orígenes prehispánicos de una tradición alimentaria en la cuenca de méxico". Anales de Antropología. 48 (1): 97-121. doi:10.1016/s0185-1225(14)70491-6 . ISSN 0185-1225. 
11. ^ (1974). Field Guide to Edible Wild Plants. Harrisburg, PA: Stackpole Books. s. 90. ISBN . OCLC 799792. 
12. ^ . www.haberdar.com. 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2011.