Hücre duvarı veya Hücre çeperi hücre zarının hemen dışındaki bazı hücre tiplerini çevreleyen yapısal bir tabakadır. Esnek ve sert olabilir(bazı mantar ve bakteri hücrelerinde). Hücreye hem yapısal destek hem de koruma sağlar ve aynı zamanda bir filtreleme mekanizması görevi görür. Hücre duvarları hayvanlarda yoktur, ancak algler, mantarlar ve bitkiler de dahil olmak üzere diğer ökaryotların çoğunda ve çoğu prokaryotta (molliküt bakteriler hariç) bulunur.
Fotosentez yapmamalarına rağmen çok hücreli mantarlarda da hücre duvarı görülür. Cansızdır ve hücre zarı gibi seçici geçirgen değildir. Ayrıca hücre içi ve hücre dıșı alıșveriși sağlar.
Özellikleri
- Cansızdır.
- Hücreyi dış etkenlerden korur.
- Tam geçirgendir.
- Bitki hücrelerinde selüloz, mantar hücrelerinde selüloz veya kitin, bakteri hücrelerinde peptidoglikan, arkelerde ise pseupeptidoglikandan yapılmıştır.
- Hücreye destek ve dayanıklılık sağlar.
- Canlının aktif hareket etmesini engeller.
Hücre duvarı bitki hücrelerinde görülmesine rağmen, bitkilerin eşey hücrelerinde bulunmaz. Onlar da hayvan hücresi gibi vardır. Ancak döllenmenin akabinde, hücre, yüzeyine ince ve jelimsi bir madde salgılar. Bu madde "primordial duvarı" (ilksel çeper) oluşturur ve içinde pektin bulunur. Pektinler, birbirleri ile iyonlarla bağlanan, uzun zincirli karbonhidrat moleküllerinden meydana gelir. Hücre bölünmesinde oluşan yeni hücreleri birbirinden ayıran bu ilksel duvar, iki hücreyi yan yana tutan orta lameldir. Pektinlerin temel yapıtaşı galakturon asididir. Pektin asidi çok zayıftır ve kolayca şişebilir. Hücre duvarındaki diğer madde hemiselülözdür. Bunlar hücre duvarının yapısına katıldıkları gibi, depo maddesi olarak işlev yapar.
Hücre duvarının oluşumu
Her oğul hücre, yeni duvar materyalini ilk duvara yığmaya başlar. Bu yığım sonucunda birincil duvar (primer duvar) oluşur. Bu duvarda pektinlerin meydana getirdiği ana madde içinde dağılan, düzensiz yer alır. Birincil duvarın bu yapısına dağınık yapı (dağınık tekstür) denir.
Mikrofibriller selüloz'dan yapılmıştır. Bir selüloz molekülü, birbirine bağlı 10.000 glikoz molekülünden oluşur. Böyle bir iplik molekülü 4 um uzunluğa ulaşabilir. Yaklaşık 2.000 ipliğimsi selüloz molekülü, bir mikrofibril demeti yapar. Bu demetler bitki hücre duvarının yapı birimidir. Selülozun zincir veya iplik molekülleri doğada serbest olarak hiç bulunmaz ve zincirde ağ demeti seklindedir. Bu birliğin çoğu kısmı kristalindir. Mantar hücre duvarında yapı maddesi olarak ya selüloz ya da kitin vardır.
Oğul hücreler büyüyünce elastik olan birincil duvar da genişler. Birincil duvar bu genişlemede incelemez; zira sürekli yeni mikrofibril tabakaları birikir. Kesin hücre büyüklüğüne ulaşılınca, hücre duvarının enine büyümesi de durur. Birincil duvarın üzerine ikincil (sekonder) duvar oturur. Bu duvardaki mikrofibrillerin birikimi tabaka şeklindedir ve ışık mikroskobu ile izlenir. Burada mikrofibriller paralel olduğundan paralel yapıdan (paralel tekstür) sözedilir. Enine büyüme sırasında lignin veya suberin gibi maddeler ikincil duvara birikir. Odunlaşan hücre duvarları, yüksek basınç ve çekmeye karşı dayanıklılık kazanır. Kuvvetli olan ikincil duvar, hücre içine doğru genelde ince bir tabaka ile sarılır. Bu tabakaya üçüncül (tersiyer) duvar denir. Birincil duvar gibi pektin temel maddesinden oluşur. Bunların içinde fibriller vardır. Birincil duvarın tersine fibriller burada paraleldir. Yani ikincil duvar gibi paralel yapı gösterirler. Tersiyer duvarın, ikincil duvar lamellerinin oluştuğu yer olması olasıdır.
Sitoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hucre duvari veya Hucre ceperi hucre zarinin hemen disindaki bazi hucre tiplerini cevreleyen yapisal bir tabakadir Esnek ve sert olabilir bazi mantar ve bakteri hucrelerinde Hucreye hem yapisal destek hem de koruma saglar ve ayni zamanda bir filtreleme mekanizmasi gorevi gorur Hucre duvarlari hayvanlarda yoktur ancak algler mantarlar ve bitkiler de dahil olmak uzere diger okaryotlarin cogunda ve cogu prokaryotta mollikut bakteriler haric bulunur Bitki hucresi hucre duvari yesil renkte Fotosentez yapmamalarina ragmen cok hucreli mantarlarda da hucre duvari gorulur Cansizdir ve hucre zari gibi secici gecirgen degildir Ayrica hucre ici ve hucre diși alișveriși saglar OzellikleriCansizdir Hucreyi dis etkenlerden korur Tam gecirgendir Bitki hucrelerinde seluloz mantar hucrelerinde seluloz veya kitin bakteri hucrelerinde peptidoglikan arkelerde ise pseupeptidoglikandan yapilmistir Hucreye destek ve dayaniklilik saglar Canlinin aktif hareket etmesini engeller Hucre duvari bitki hucrelerinde gorulmesine ragmen bitkilerin esey hucrelerinde bulunmaz Onlar da hayvan hucresi gibi vardir Ancak dollenmenin akabinde hucre yuzeyine ince ve jelimsi bir madde salgilar Bu madde primordial duvari ilksel ceper olusturur ve icinde pektin bulunur Pektinler birbirleri ile iyonlarla baglanan uzun zincirli karbonhidrat molekullerinden meydana gelir Hucre bolunmesinde olusan yeni hucreleri birbirinden ayiran bu ilksel duvar iki hucreyi yan yana tutan orta lameldir Pektinlerin temel yapitasi galakturon asididir Pektin asidi cok zayiftir ve kolayca sisebilir Hucre duvarindaki diger madde hemiselulozdur Bunlar hucre duvarinin yapisina katildiklari gibi depo maddesi olarak islev yapar Hucre duvarinin olusumuHer ogul hucre yeni duvar materyalini ilk duvara yigmaya baslar Bu yigim sonucunda birincil duvar primer duvar olusur Bu duvarda pektinlerin meydana getirdigi ana madde icinde dagilan duzensiz yer alir Birincil duvarin bu yapisina daginik yapi daginik tekstur denir Mikrofibriller seluloz dan yapilmistir Bir seluloz molekulu birbirine bagli 10 000 glikoz molekulunden olusur Boyle bir iplik molekulu 4 um uzunluga ulasabilir Yaklasik 2 000 ipligimsi seluloz molekulu bir mikrofibril demeti yapar Bu demetler bitki hucre duvarinin yapi birimidir Selulozun zincir veya iplik molekulleri dogada serbest olarak hic bulunmaz ve zincirde ag demeti seklindedir Bu birligin cogu kismi kristalindir Mantar hucre duvarinda yapi maddesi olarak ya seluloz ya da kitin vardir Ogul hucreler buyuyunce elastik olan birincil duvar da genisler Birincil duvar bu genislemede incelemez zira surekli yeni mikrofibril tabakalari birikir Kesin hucre buyuklugune ulasilinca hucre duvarinin enine buyumesi de durur Birincil duvarin uzerine ikincil sekonder duvar oturur Bu duvardaki mikrofibrillerin birikimi tabaka seklindedir ve isik mikroskobu ile izlenir Burada mikrofibriller paralel oldugundan paralel yapidan paralel tekstur sozedilir Enine buyume sirasinda lignin veya suberin gibi maddeler ikincil duvara birikir Odunlasan hucre duvarlari yuksek basinc ve cekmeye karsi dayaniklilik kazanir Kuvvetli olan ikincil duvar hucre icine dogru genelde ince bir tabaka ile sarilir Bu tabakaya ucuncul tersiyer duvar denir Birincil duvar gibi pektin temel maddesinden olusur Bunlarin icinde fibriller vardir Birincil duvarin tersine fibriller burada paraleldir Yani ikincil duvar gibi paralel yapi gosterirler Tersiyer duvarin ikincil duvar lamellerinin olustugu yer olmasi olasidir Sitoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz