Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hüseyin Sırrı Bellioğlu, (d. 1876 Lefkoşa - ö. 28 Eylül 1958 İstanbul), Türk siyasetçi.
Lefkoşalı Osmanlı yüzbaşılarından Nuri Ağa’nın oğludur. İptidai ve rüştiye (orta ve lise) tahsilini Lefkoşa’da tamamladıktan sonra İstanbul’a giderek, öğrenimi için Mektebi Mülkiye’ye girmiştir. 1897 yılında padişah aleyhtarı olduğu gerekçesiyle 11 ay tutuklu kalmıştır. 1897 Osmanlı-Yunan harbine gönüllü olarak katılmıştır. Yunan Harp Madalyası ile onurlandırılan Hüseyin Sırrı Bey, eğitimini tamamlama isteği Padişah tarafından kabul edilince Mülkiye'ye dönmüş, mezun olduktan sonra Kastamonu Sandık Eminliği (1905) ve Belediye Başkâtipliği (1906) yapmıştır.
İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra, Zonguldak Kaymakamlığına tayin edilmiştir. 1908-1911 tarihleri arasında Mudurnu, Düzce ve Adapazarı kaymakamlıklarında bulunmuştur.
1911 Adapazarı Provokasyonu
Nisan 1909'da Adana ve çevresinde yaşanan ve büyük çoğunluğu Ermeni 20 binden fazla insanın katledilmesine neden olan hadiseler, İttihat ve Terakki hükümetinin "" (Osmanlılık altında bir arada yaşama) anlayış ve hedefini de imha etmişti. Yine de bundan iki sene sonra Osmanlılık kimliği altına yaşayan Müslüman ve gayrimüslim Adapazarı ahalisi, Kaymakam Sırrı Bey'in kışkırtmalarına rağmen, sağduyulu tavır göstererek provokasyona engel olmuştu.
Olaylar, 25 Şubat 1911'de 3 Ermeni ve 2 Rum erkeğin, bir de hayatını fahişelik yaparak kazanan Boşnak Müslüman'ın karıştığı bir fuhuş hadisesiyle başlamıştı. Adapazarı Kaymakamı Hüseyin Sırrı Bey (1876-1958) olaya karışanlar serbest bırakılırsa Adana'dakine benzer olayların yaşanabileceği konusunda ısrarcı olmuştu. Ancak sorgu dairesi bunun basit bir zina vakasından ibaret olduğunu söyleyerek bu kişileri salıverdi.
Kaymakam Sırrı Bey bu sefer, bir adamını görevlendirip kahvehane kahvehane dolaştırarak halkı galeyana getirmeye çalıştı. Kahvehanelerde dolaşan adamları "İslâm'a ve dine bu hakaret karşısında iki gündür Kaymakam'ın gözüne uyku girmediğini" söyledi. Halk, idari makamların gereğini yerine getireceğini söyledi ve yaşananlara tepki göstermedi. Kaymakamın tüm uğraşlarına rağmen ancak bir ay sonra konuyla ilgili bir şikayet dilekçesi gönderildi. Dilekçe, fuhuş yapan müslüman kadını ve şikayet etmekteydi. Nihayet olaylar etnik bir gerginliğe yol açmadan Kaymakam Hüseyin Sırrı Bey'in Amare'ye atanmasıyla son buldu.
Milletvekilliği
Amare (1912) ve Amasya Mutasarrıflıklarında görev yapmıştır. Mondros Ateşkes Anlaşması'ndan sonra Amasya'ya gelen İngiliz komutanının isteklerini yerine getirmediğinden dolayı 16 Mart 1919 tarihinde İstanbul Hükûmeti tarafından görevinden alınmış ve bir süre tutuklu kalmıştır. İzmit'e gelerek Kuvâ-yi Milliye safında yer almıştır. IV. Dönem Meclis-i Mebûsan'da İzmit milletvekili olmuştur. Meclis-i Mebûsan'ın işgal güçleri baskısıyla kapatılmasıyla Ankara'ya geçerek TBMM 1. Dönem açılışına katılmış ve İzmit milletvekili olarak mecliste yer almıştır. 1931 seçimlerinde tekrar İzmit (Kocaeli) milletvekili olmuştur.
Sırrı Bey'in milletvekilliği, sıkı bir ekonomik liberalizm savunusu ve "Devletçilik" görüşüne muhalefet ile geçmiştir. Bunun en somut örneklerinden biri devletin ülke ekonomisi alanında artan kontrol ve müdahalesini simgeleyen Türkiye ile ticaret sözleşmesi olmayan ülkelerden yapılacak ithalata gelen yasaklama kanununa karşı “iktisadın doğal kanunları” ile mücadele edilemeyeceğini söylemesidir. Bir diğer örnek de bütçesi görüşmelerinde söz alarak devletin ticaret düşünerek teşebbüs oluşturması veya idarelere yetki vermesini eleştirmesidir. Meclis kürsüsünde devlet eliyle yaratılan bütün avantajlara rağmen bütçede açık çıkmasının başarısız idareden kaynaklandığını söyler. Özel sektörün temsilciliğini üstlenen Hüseyin Sırrı Bey, işletme sahiplerinin talepleri doğrultusunda İktisat Vekiline özelleştirme çağırısı yapmıştır.
"Mektupla Muhalefet" Dönemi
Mecliste yürüttüğü muhalefet yüzünden Recep Peker'in itirazı ile tekrar milletvekilliği listelerine alınmayan Sırrı Bey, meclis dışında kalmasına rağmen muhalif tavrını sürdürür. İmzasız olarak ve sert bir dille görüşlerini yazdığı mektupları cumhurbaşkanına, genelkurmay başkanına, Yüksek Askerî Şura üyelerine, gazetelere ve üniversite hocalarına gönderir. Cumhurbaşkanlığına ulaşan bu mektuplar üzerine bir soruşturma açılır. Millî İstihbarat Teşkilatı (o zamanki adıyla MAH) tarafından 1940 nisanında İstanbul’da Galatasaray postanesinden mektupları atarken “suçüstü” yakalanır. 10 Haziran 1940'ta İstanbul Kumandanlığı'nda kurulan Askeri Mahkeme'de yargılanmaya başlandı. 1941 yılında da hükûmet aleyhine tahrik ve hükûmetin manevi kişiliğine hakaret suçundan 9 yıl 4 ay hapse mahkûm edilir. 31 Temmuz 1949 tarihinde cezasını tamamlayarak salıverilmiştir.
Hüseyin Sırrı Bellioğlu, 28 Eylül 1958’de İstanbul’da ölmüştür.
Kaynakça
- ^ Ahmet An (2002). Kıbrıs’ın Yetiştirdiği Değerler. Akçağ Yayınları. s. 238.
- ^ Ümit Kurt (2021). "#tarih Dergi 85. sayı". "Provokasyona gelmeyenler: 1911-Adapazarı". 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
- ^ Prof. Dr. Enver Konukçu (1997). ""Adapazarı Kaymakamı Tahir (1919-1920)"". ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ DERGİSİ. Cilt:XIII (sayı 38). Atatürk Araştırma Merkezi. 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2011.
- ^ Gör, Hamdi Namık (1956), İstiklâl Mucizesi, Ankara: Ege Matbaası, s. 7
- ^ a b Murat Yılmaz (2005). "Hüseyin Sırrı Bellioğlu". Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce / Liberalizm. Cilt: 7. İletişim Yayınları. ss. 152-153. 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
- ^ Hıfzı Topuz (2016). Atatürk Sesleniyor. Remzi Kitabevi. ss. 15-17.
- ^ "Sırrı Bellioğlu askeri mahkemede". Cumhuriyet gazetesi. 11 Haziran 1940. s. 2. 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021.
| Wikimedia Commons'ta Hüseyin Sırrı Bellioğlu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
 | Türk siyasetçi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Huseyin Sirri Bellioglu d 1876 Lefkosa o 28 Eylul 1958 Istanbul Turk siyasetci Huseyin Sirri BelliogluHuseyin Sirri Bellioglu Lefkosali Osmanli yuzbasilarindan Nuri Aga nin ogludur Iptidai ve rustiye orta ve lise tahsilini Lefkosa da tamamladiktan sonra Istanbul a giderek ogrenimi icin Mektebi Mulkiye ye girmistir 1897 yilinda padisah aleyhtari oldugu gerekcesiyle 11 ay tutuklu kalmistir 1897 Osmanli Yunan harbine gonullu olarak katilmistir Yunan Harp Madalyasi ile onurlandirilan Huseyin Sirri Bey egitimini tamamlama istegi Padisah tarafindan kabul edilince Mulkiye ye donmus mezun olduktan sonra Kastamonu Sandik Eminligi 1905 ve Belediye Baskatipligi 1906 yapmistir Ikinci Mesrutiyet in ilanindan sonra Zonguldak Kaymakamligina tayin edilmistir 1908 1911 tarihleri arasinda Mudurnu Duzce ve Adapazari kaymakamliklarinda bulunmustur 1911 Adapazari ProvokasyonuNisan 1909 da Adana ve cevresinde yasanan ve buyuk cogunlugu Ermeni 20 binden fazla insanin katledilmesine neden olan hadiseler Ittihat ve Terakki hukumetinin Osmanlilik altinda bir arada yasama anlayis ve hedefini de imha etmisti Yine de bundan iki sene sonra Osmanlilik kimligi altina yasayan Musluman ve gayrimuslim Adapazari ahalisi Kaymakam Sirri Bey in kiskirtmalarina ragmen sagduyulu tavir gostererek provokasyona engel olmustu Olaylar 25 Subat 1911 de 3 Ermeni ve 2 Rum erkegin bir de hayatini fahiselik yaparak kazanan Bosnak Musluman in karistigi bir fuhus hadisesiyle baslamisti Adapazari Kaymakami Huseyin Sirri Bey 1876 1958 olaya karisanlar serbest birakilirsa Adana dakine benzer olaylarin yasanabilecegi konusunda israrci olmustu Ancak sorgu dairesi bunun basit bir zina vakasindan ibaret oldugunu soyleyerek bu kisileri saliverdi Kaymakam Sirri Bey bu sefer bir adamini gorevlendirip kahvehane kahvehane dolastirarak halki galeyana getirmeye calisti Kahvehanelerde dolasan adamlari Islam a ve dine bu hakaret karsisinda iki gundur Kaymakam in gozune uyku girmedigini soyledi Halk idari makamlarin geregini yerine getirecegini soyledi ve yasananlara tepki gostermedi Kaymakamin tum ugraslarina ragmen ancak bir ay sonra konuyla ilgili bir sikayet dilekcesi gonderildi Dilekce fuhus yapan musluman kadini ve sikayet etmekteydi Nihayet olaylar etnik bir gerginlige yol acmadan Kaymakam Huseyin Sirri Bey in Amare ye atanmasiyla son buldu MilletvekilligiAmare 1912 ve Amasya Mutasarrifliklarinda gorev yapmistir Mondros Ateskes Anlasmasi ndan sonra Amasya ya gelen Ingiliz komutaninin isteklerini yerine getirmediginden dolayi 16 Mart 1919 tarihinde Istanbul Hukumeti tarafindan gorevinden alinmis ve bir sure tutuklu kalmistir Izmit e gelerek Kuva yi Milliye safinda yer almistir IV Donem Meclis i Mebusan da Izmit milletvekili olmustur Meclis i Mebusan in isgal gucleri baskisiyla kapatilmasiyla Ankara ya gecerek TBMM 1 Donem acilisina katilmis ve Izmit milletvekili olarak mecliste yer almistir 1931 secimlerinde tekrar Izmit Kocaeli milletvekili olmustur Sirri Bey in milletvekilligi siki bir ekonomik liberalizm savunusu ve Devletcilik gorusune muhalefet ile gecmistir Bunun en somut orneklerinden biri devletin ulke ekonomisi alaninda artan kontrol ve mudahalesini simgeleyen Turkiye ile ticaret sozlesmesi olmayan ulkelerden yapilacak ithalata gelen yasaklama kanununa karsi iktisadin dogal kanunlari ile mucadele edilemeyecegini soylemesidir Bir diger ornek de butcesi gorusmelerinde soz alarak devletin ticaret dusunerek tesebbus olusturmasi veya idarelere yetki vermesini elestirmesidir Meclis kursusunde devlet eliyle yaratilan butun avantajlara ragmen butcede acik cikmasinin basarisiz idareden kaynaklandigini soyler Ozel sektorun temsilciligini ustlenen Huseyin Sirri Bey isletme sahiplerinin talepleri dogrultusunda Iktisat Vekiline ozellestirme cagirisi yapmistir Mektupla Muhalefet DonemiMecliste yuruttugu muhalefet yuzunden Recep Peker in itirazi ile tekrar milletvekilligi listelerine alinmayan Sirri Bey meclis disinda kalmasina ragmen muhalif tavrini surdurur Imzasiz olarak ve sert bir dille goruslerini yazdigi mektuplari cumhurbaskanina genelkurmay baskanina Yuksek Askeri Sura uyelerine gazetelere ve universite hocalarina gonderir Cumhurbaskanligina ulasan bu mektuplar uzerine bir sorusturma acilir Milli Istihbarat Teskilati o zamanki adiyla MAH tarafindan 1940 nisaninda Istanbul da Galatasaray postanesinden mektuplari atarken sucustu yakalanir 10 Haziran 1940 ta Istanbul Kumandanligi nda kurulan Askeri Mahkeme de yargilanmaya baslandi 1941 yilinda da hukumet aleyhine tahrik ve hukumetin manevi kisiligine hakaret sucundan 9 yil 4 ay hapse mahkum edilir 31 Temmuz 1949 tarihinde cezasini tamamlayarak saliverilmistir Huseyin Sirri Bellioglu 28 Eylul 1958 de Istanbul da olmustur Kaynakca Ahmet An 2002 Kibris in Yetistirdigi Degerler Akcag Yayinlari s 238 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Umit Kurt 2021 tarih Dergi 85 sayi Provokasyona gelmeyenler 1911 Adapazari 6 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2021 Prof Dr Enver Konukcu 1997 Adapazari Kaymakami Tahir 1919 1920 ATATURK ARASTIRMA MERKEZI DERGISI Cilt XIII sayi 38 Ataturk Arastirma Merkezi 6 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2011 Gor Hamdi Namik 1956 Istiklal Mucizesi Ankara Ege Matbaasi s 7 a b Murat Yilmaz 2005 Huseyin Sirri Bellioglu Modern Turkiye de Siyasi Dusunce Liberalizm Cilt 7 Iletisim Yayinlari ss 152 153 6 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2021 Hifzi Topuz 2016 Ataturk Sesleniyor Remzi Kitabevi ss 15 17 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Sirri Bellioglu askeri mahkemede Cumhuriyet gazetesi 11 Haziran 1940 s 2 6 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2021 Wikimedia Commons ta Huseyin Sirri Bellioglu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Turk siyasetci ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz