Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Haleakala Ulusal Parkı, ABD'nin Hawai Eyaleti'nde Maui Adası'nda bulunan ulusal park. Parkın yüzölçümü 134,62 kilometre karedir; bunun 77.92 km²si "Vahşi Yaşam Bölgesi" olarak daha sıkı özel koruma altındadır. Bu ulusal park arazisinin 100km2 alanı çöldür. İsmini ulusal park içinde Maui Adası doğusunda bulunan Haleakala Dağı'dan alır. "Haleakala" sözcüğü Hawaii dilinde "Güneş'in Evi" anlamına gelir ve yerel Maui adası efsanesine göre yarı tanrı olan Maui günü dah uzun yapmak için güneşi bu dağ içinde tutuklamıştır. Haleakala Dağı bir uyuyan yanardağdır ve en son püskürmesini 1480 ila 1600 arasından yapmıştır. Bu ulusal park iki ayrık kısımdan oluşmaktadır: Haleakala Dağı zirvesi alanı ve Kipahulku sahili alanı.
 Haleakala Ulusal Parkı, Kıpahalu sahili | |
 | |
| Alan türü | Ulusal Park |
| Sınıflandırma | İÜÇN II |
| Devlet |  ABD |
| Devlet | ABD |
| Federasyon | Hawaii |
| Şehir | |
| İlçe | Maui |
| Koordinatları | K20° 43' 00" B 156° 10' 56" |
| Karasal alanı | 13.462 |
| Kuruluş tarihi | 1 Temmuz 1916: Hawaii Volkanları Ulusal Parkı 1 Temmuz 1961: Haleakala Ulusal Parkı, |
| Ziyaretçi sayısı | 956 989 (2011) |
| Kontrol kuruluşu | Ulusal Park Hizmeti |
| İnternet sitesi http://www.nps.gov/hale | |
Haleakala Dağı zirvesi alanı
Haleakala Dağı zirvesini en iyi bilinen kısmı Hakeakala krateridir. Bu krater gayet büyük bir alanı kapsamaktadır: boyu 11.25 km, eni 3.2 km ve derinliği 790 m kadardır. Kraterin içinde birçok volkanik asıllı, örneğin büyük kül konileri gibi, ilgi çekici özellikler bulunmaktadır. Dağ zirvesinden krater bölgesine giden iki ana patika ("Hakemau'u Patikası" ve "Sliding Sands (Kayan Kumlar) Patikası") bulunmaktadır. Krater içinde özel rezervasyon yapıldıktan sonra yürüyüşçü ve trekçilerlerin gece kalabilecekleri üç dağcı kulübesi bulunmaktadır.
Ziyaretçilerin çoğu her sabah gayet erkenden yanardağ zirvesine gelerek gayet güzel manzaralı harikulade güneş doğumunu seyretmektedirler. Daha çok sayıda yürüyüşçü ziyaretçi ise geç öğleden sonra ve akşamüstü yürüyerek yine de benzer görkemli güneş batımı manzarasını seyre gelmektedirler.
Parkın bu kısmının ilgi çeken bir tarafı burada bulunan bitkilerdir. Bu kısımda bulunan "Hosmer'in Korusu" içinde Hawaii'ye dışarı alanlar ve ülkelerden getirilmiş nadir ağaçlar ve bitkiler bulunmaktadır. Bunlar arasında Himalayalar eteklerinden getirilmiş "Deodar Sediri (Cedrus deodara)"; Japonya'dan getirilmiş "Sugi Cryptomeria japonica); Avustralya'dan getirilmiş Okaliptüs ve Kuzey Amerika ana karasından getirilmiş (çam, ladin, servigiller, göknar gibi yaprak dökmez ağaçlar) bulunmaktadır. Hawaii'ye yerli olan ağaç ve bitkiler bu koru ve bölgede çok bulunmamaktadır; çünkü büyük boylu yabancı ağaç türleri güneş ışınlarını bunlara kısıtlamaktadır.
Ulusal parkın bu kısmında uzun manzaralı motorlu vasıta yolları mevcuttur ve bu yol kenarında manzaralı park yerleri açılmıştır. Bu yollar boyunca yol kenarında ve yoldan görülen volkanik özellikler ziyaretçilerin ilgilerini çekmektedir. Bu manzaraları ve özellikleri daha ayrıntılı seyredebilmek için ziyaretçilerin durbinler ve hatta teleskoplar kullanmaları ve park etrafındaki turizm dükkanlarından bunları kiralayabilmeleri imkânları bulunmaktadır.
Bu parkta bulunan Haleakala kraterine has bir kaz türü olan ve "nene" olarak da anılan Hawaii kazı (Branta sandviçensis) 20. yüzyılın başlarında bu kraterden kaybolmuş ve nesli Hawaii'de de tükenmeye yüz tutmuştu. Bu tür özel olarak ilgi görerek sayıları artırılmış ve kendi kendini yenileyebilecek sayıda Hawaii Kazı nesilleri yetiştisrilmiştir. 1946'da Amerika Erkek İzcileri desteği ile izcilerin sırt çantalarında kratere genç kaz çiftlerini taşımaları suretiyle Hawaii Kazı tekrar Krater alanlarına yeniden yerleştirilmişlerdir.
Kipahulku sahili
Bu ulusal parkın ikinci kısmı sahilidir. Bu park ziyaretçiler dağ zirvesine motorlu vasıta ile gittikten sonra oradan direkt bir yolla parkın Kipahulu kısmına bir motorlu vasıta yolu ile gidemezler. Zirveden inip çok virajlı ve adanın rüzgâr alan sahilini takip eden bir dar sahil yolu olan "Hana Karayolu"nu almak zorundadırlar.
Ulusal parkın bu Kipahulku Sahili kısmı denize yakın "Aşağı Kipahulu Vadisi"inden oluşmaktadır. Dağ zirvesi kısmından "Yukarı Kipahulu Vadisi" ile ayrılmıştır. "Yukarı Kipahulu Vadisi", içindeki kirlenmeye karşı çok hassas olan tropik yağmur ormanı içinde bulunan yerli bitki ve hayvan türlerini korumak nedeni ile ulusal park idaresi tarafından ziyaretçilere kapalı tutulmaktadır.
Kipahulku sahil kısmında bulunan akarsu olan "Palikea Deresi" üzerindeki "ʻOheʻo" adı verilen bir kesim üstünde iki düzine sayıda gölet veya havuz bulunmaktadır, Bu göletler içinde çok nadir bulunan tatlısu balık türleri yaşamaktadır. Ziyaretçilere bu göletlerde yüzme izini vardır. Bu vadiyi yürüyerek takip eden ziyaretçilerin çoğu daha ilerilere yürüyerek "Waimoku Şelalesi"nin düştüğü mevkiiye gidip bu şelale altında ve göletinde yüzmeyi tercih etmektedirler.
Gözlem evleri
Haleakalā Dağı zirvesi tüm ABD'de emsali bulunmayacak kadar gökyüzüne açık görüş sağlayan geceye sahip olduğu kabul edilmektedir. Bunun için birçok ziyaretçi akşam bastıktan sonra amatör astronomi hobilerine uyarak dürbün ve teleskopları ile aletli gece gözlemleri yapmaktadırlar.
Dağ kraterinin kenar tepelerinde profesyonel gözlem evleri de bulunmaktadır. "Amerikan Hava Gücü" "Haleakal Gözlemevi" bu kraterde bulunan ziyaretçi merkezinin çok yakında kuruludur. 40 yıldır "Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü" bu bölgede bulunan astronomik gözlem evini idare etmektedir.
Resimler
-
![image]()
Haleakala Ulusal Parkı, Maui'de Haleakala Dağı zirvesine yakın trekçiler -
![image]()
Haleakala Ulusal Parkı, Maui Kipahulu'da yüzenler -
![image]()
Haleakala'da yüksek dağ üstündeki rasathane
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Hurley, Timothy (13 Temmuz 2002). "Maui's Boy Scouts mark 40-year link to nene". Honolulu Advertiser (İngilizce). Erişim tarihi: 14 Mart 2012.[]
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Haleakala Ulusal Parkı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Ulusal Park Servisi: Haleakala Ulusal Parkı (İngilizce)
(İngilizce)Vikigezgin'de Haleakala National Park ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haleakala Ulusal Parki ABD nin Hawai Eyaleti nde Maui Adasi nda bulunan ulusal park Parkin yuzolcumu 134 62 kilometre karedir bunun 77 92 km si Vahsi Yasam Bolgesi olarak daha siki ozel koruma altindadir Bu ulusal park arazisinin 100km2 alani coldur Ismini ulusal park icinde Maui Adasi dogusunda bulunan Haleakala Dagi dan alir Haleakala sozcugu Hawaii dilinde Gunes in Evi anlamina gelir ve yerel Maui adasi efsanesine gore yari tanri olan Maui gunu dah uzun yapmak icin gunesi bu dag icinde tutuklamistir Haleakala Dagi bir uyuyan yanardagdir ve en son puskurmesini 1480 ila 1600 arasindan yapmistir Bu ulusal park iki ayrik kisimdan olusmaktadir Haleakala Dagi zirvesi alani ve Kipahulku sahili alani Haleakala Ulusal ParkiHaleakala National ParkHaleakala Ulusal Parki Kipahalu sahiliAlan turu Ulusal ParkSiniflandirma IUCN IIDevlet ABDDevlet ABDFederasyon HawaiiSehirIlce MauiKoordinatlari K20 43 00 B 156 10 56 Karasal alani 13 462Kurulus tarihi 1 Temmuz 1916 Hawaii Volkanlari Ulusal Parki 1 Temmuz 1961 Haleakala Ulusal Parki Ziyaretci sayisi 956 989 2011 Kontrol kurulusu Ulusal Park HizmetiInternet sitesi http www nps gov haleHaleakala Dagi zirvesi alaniHaleakala Ulusal Parki haritasi Haleakala Dagi zirvesini en iyi bilinen kismi Hakeakala krateridir Bu krater gayet buyuk bir alani kapsamaktadir boyu 11 25 km eni 3 2 km ve derinligi 790 m kadardir Kraterin icinde bircok volkanik asilli ornegin buyuk kul konileri gibi ilgi cekici ozellikler bulunmaktadir Dag zirvesinden krater bolgesine giden iki ana patika Hakemau u Patikasi ve Sliding Sands Kayan Kumlar Patikasi bulunmaktadir Krater icinde ozel rezervasyon yapildiktan sonra yuruyuscu ve trekcilerlerin gece kalabilecekleri uc dagci kulubesi bulunmaktadir Ziyaretcilerin cogu her sabah gayet erkenden yanardag zirvesine gelerek gayet guzel manzarali harikulade gunes dogumunu seyretmektedirler Daha cok sayida yuruyuscu ziyaretci ise gec ogleden sonra ve aksamustu yuruyerek yine de benzer gorkemli gunes batimi manzarasini seyre gelmektedirler Parkin bu kisminin ilgi ceken bir tarafi burada bulunan bitkilerdir Bu kisimda bulunan Hosmer in Korusu icinde Hawaii ye disari alanlar ve ulkelerden getirilmis nadir agaclar ve bitkiler bulunmaktadir Bunlar arasinda Himalayalar eteklerinden getirilmis Deodar Sediri Cedrus deodara Japonya dan getirilmis Sugi Cryptomeria japonica Avustralya dan getirilmis Okaliptus ve Kuzey Amerika ana karasindan getirilmis cam ladin servigiller goknar gibi yaprak dokmez agaclar bulunmaktadir Hawaii ye yerli olan agac ve bitkiler bu koru ve bolgede cok bulunmamaktadir cunku buyuk boylu yabanci agac turleri gunes isinlarini bunlara kisitlamaktadir Ulusal parkin bu kisminda uzun manzarali motorlu vasita yollari mevcuttur ve bu yol kenarinda manzarali park yerleri acilmistir Bu yollar boyunca yol kenarinda ve yoldan gorulen volkanik ozellikler ziyaretcilerin ilgilerini cekmektedir Bu manzaralari ve ozellikleri daha ayrintili seyredebilmek icin ziyaretcilerin durbinler ve hatta teleskoplar kullanmalari ve park etrafindaki turizm dukkanlarindan bunlari kiralayabilmeleri imkanlari bulunmaktadir Bu parkta bulunan Haleakala kraterine has bir kaz turu olan ve nene olarak da anilan Hawaii kazi Branta sandvicensis 20 yuzyilin baslarinda bu kraterden kaybolmus ve nesli Hawaii de de tukenmeye yuz tutmustu Bu tur ozel olarak ilgi gorerek sayilari artirilmis ve kendi kendini yenileyebilecek sayida Hawaii Kazi nesilleri yetistisrilmistir 1946 da Amerika Erkek Izcileri destegi ile izcilerin sirt cantalarinda kratere genc kaz ciftlerini tasimalari suretiyle Hawaii Kazi tekrar Krater alanlarina yeniden yerlestirilmislerdir Kipahulku sahiliBu ulusal parkin ikinci kismi sahilidir Bu park ziyaretciler dag zirvesine motorlu vasita ile gittikten sonra oradan direkt bir yolla parkin Kipahulu kismina bir motorlu vasita yolu ile gidemezler Zirveden inip cok virajli ve adanin ruzgar alan sahilini takip eden bir dar sahil yolu olan Hana Karayolu nu almak zorundadirlar Ulusal parkin bu Kipahulku Sahili kismi denize yakin Asagi Kipahulu Vadisi inden olusmaktadir Dag zirvesi kismindan Yukari Kipahulu Vadisi ile ayrilmistir Yukari Kipahulu Vadisi icindeki kirlenmeye karsi cok hassas olan tropik yagmur ormani icinde bulunan yerli bitki ve hayvan turlerini korumak nedeni ile ulusal park idaresi tarafindan ziyaretcilere kapali tutulmaktadir Kipahulku sahil kisminda bulunan akarsu olan Palikea Deresi uzerindeki ʻOheʻo adi verilen bir kesim ustunde iki duzine sayida golet veya havuz bulunmaktadir Bu goletler icinde cok nadir bulunan tatlisu balik turleri yasamaktadir Ziyaretcilere bu goletlerde yuzme izini vardir Bu vadiyi yuruyerek takip eden ziyaretcilerin cogu daha ilerilere yuruyerek Waimoku Selalesi nin dustugu mevkiiye gidip bu selale altinda ve goletinde yuzmeyi tercih etmektedirler Gozlem evleriHaleakala Dagi zirvesi tum ABD de emsali bulunmayacak kadar gokyuzune acik gorus saglayan geceye sahip oldugu kabul edilmektedir Bunun icin bircok ziyaretci aksam bastiktan sonra amator astronomi hobilerine uyarak durbun ve teleskoplari ile aletli gece gozlemleri yapmaktadirlar Dag kraterinin kenar tepelerinde profesyonel gozlem evleri de bulunmaktadir Amerikan Hava Gucu Haleakal Gozlemevi bu kraterde bulunan ziyaretci merkezinin cok yakinda kuruludur 40 yildir Hawaii Universitesi Astronomi Enstitusu bu bolgede bulunan astronomik gozlem evini idare etmektedir ResimlerHaleakala Krateri Panoramasi Haleakala Ulusal Parki Maui de Haleakala Dagi zirvesine yakin trekciler Haleakala Ulusal Parki Maui Kipahulu da yuzenler Haleakala da yuksek dag ustundeki rasathaneAyrica bakinizABD deki ulusal parklar listesiKaynakca Hurley Timothy 13 Temmuz 2002 Maui s Boy Scouts mark 40 year link to nene Honolulu Advertiser Ingilizce Erisim tarihi 14 Mart 2012 olu kirik baglanti Dis baglantilarWikimedia Commons ta Haleakala Ulusal Parki ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ulusal Park Servisi Haleakala Ulusal Parki Ingilizce Vikigezgin de Haleakala National Park ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Ingilizce