Halkalı fok (Pusa hispida ya da Phoca hispida) fokgiller familyasından Arktik ve subarktik bölgede yaşayan bir yüzgeçayaklı türüdür. Görece küçük boyutlu olan halkalı fokların boyu nadiren 1,5 m.'yi geçer. Adını kürkündeki koyu renkli beneklerin çevresinde bulunan açık gri halkalardan alır. Kuzey Yarımküre'de buz üstünde yaşayan en yaygın fok türüdür. Yaşam alanı Arktik Okyanusu'ndan Bering Denizi ve Ohotsk Denizi'ni geçerek Pasifik Okyanusu'nda en güneyde Japonya'nın kuzey kıyılarına kadar, Atlantik Okyanusu'nda da Grönland ve İskandinavya kıyıları ile en güneyde Newfoundland'a kadar uzanır ve ayrıca Avrupa'nın kuzeyinde tatlısuda yaşayan iki türü de bulunur. Halkalı foklar kutup ayılarının ana avlarından biridir ve çok uzun süredir Arktik bölgede yaşayan yerli halkların sofralarında yer alır.
Halkalı fok | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Korunma durumu | |||||||||||||||||||||
Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||||||||
Pusa hispida (, 1775) | |||||||||||||||||||||
Dağılımı | |||||||||||||||||||||
Sinonimler | |||||||||||||||||||||
Phoca hispida |
Sınıflandırma ve filogeni
Halkalı fokun sınıflandırması literatürde çok tartışılmış ve sürekli değiştirilmiştir. Yaygın yaşam alanı nedeniyle on kadar alt türü tanımlanmıştır. Şu anda beş alt türü tanınmaktadır:
- P. h. hispida : Arktik Okyanusu ve Bering Denizi,
- P. h. ochotensis : Ohotsk Denizi,
- P. h. saimensis : Finlandiya'da Saimaa Gölü,
- P. h. ladogensis :Rusya'da Ladoga gölü,
- P.h. botnica: Botni Körfezi.
Halkalı fokun en yakın akrabaları kendisi gibi küçük boyutlara sahip olan, buzda yaşayan ve kafatası morfolojisi benzeyen (P. caspica) ile Baykal fokudur (P. sibirica.)
Halkalı fokun en yakın filogenetik akrabaları ise boz fok (Halichoerus grypus) ile Phoca cinsindeki ile türleridir. Kuzey enlemlerde yaşayan diğer buz fokları (, sakallı fok, ve ) ile birlikte bu foklar alt familyasını oluşturur.
Fiziksel özellikleri
Halkalı fok Arktik bölgesinde yaşayan en küçük ve en yaygın fok türüdür. Kafası küçüktür ve burnu kediye benzer. Gövdesi tombuldur. Kürkünün sırt kısmı koyu renklidir, sırtında ve yanlarında gümüş renkli halkalar bulunur ve karnı da gümüş renklidir. Alt türüne ve durumuna göre erişkinlerin boyları 100 ila 175 cm. arasında, ağırlıkları da 32 ila 140 kg arasında değişir. Ortalama boyu 1,5 m., ortalama ağırlığı da 50 ila 70 kg. arasındadır. Bu tür gerçek foklar arasında en küçük tür olarak kabul edilse de yakın akraba türler arasında özellikle Baykal foku da benzer boyutlardadır. Küçük ön yüzgeçlerinde bulunan 2,5 cm.'den kalın pençeleri sayesinde 2 m. kalınlığındaki buz tabakasında nefes almak için delik açarlar.
Dağılımı ve doğal yaşam alanı
Halkalı foklar Arktik Okyanusu'nun tamamında yaşarlar. Baltık Denizi, Bering Denizi ve Hudson Körfezi'nde de bulunurlar. Denizde sürüklenen buz tabakalarında yaşamayı tercih ederler ve daha kalın buz tabakaları için kuzeye doğru hareket ederler. İki alt türü tatlı suda yaşar.
Halkalı foklar 35° Kuzey enleminden Kuzey Kutbu'na kadar olan bölgede Arktik Okyanusu'nun tüm denizlerinde yaşarlar. Kuzey Pasifik'te Bering Denizi'nin güneyinden Ohotsk Denizi ile Japonya'nın kuzey kıyılarına kadar olan bölgede bulunurlar. Dağıldıkları alan içinde buzla kaplı suları tercih ederler ve mevsimsel ya da devamlı olarak buz tabakalarında yaşarlar. Genellikle 48 m. çapından büyük yüzen buzları tercih ederler ve daha sıklıkla %90'dan fazla oranda buzla kaplı denizlerde bulunurlar. Yılın çoğunu buz olan yerlerde geçirirler ve kış sonu ilkbahar başında yine buz üstünde yavrularlar.
Kaynakça
- ^ Lowry, L. (2016). "Pusa hispida". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2016: e.T41672A45231341. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T41672A45231341.en . Erişim tarihi: 13 November 2021.
- ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;iucn
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Masao Amano, Azusa Hayano and Nobuyuki Miyazaki (2002). "Geographic variation in the skull of the ringed seal Pusa hispida". Journal of Mammalogy. 83 (2). ss. 370-380. doi:10.1644/1545-1542(2002)083<0370:GVITSO>2.0.CO;2.
- ^ a b c Miyazaki, Nobuyuki (2009). "Ringed, Caspian and Baikal Seals". Perrin, William F.; Wursig, Bernd; Thewissen, J. G. M. (Ed.). (2 bas.). 30 Corporate Drive, Burlington Ma. 01803: Academic Press. ss. 1033-1036. ISBN . 9 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2015.
- ^ a b Corey S. Davis, Isabelle Delisle, Ian Stirling, Donald B. Siniff and Curtis Strobeck (2004). "A phylogeny of the extant Phocidae inferred from complete mitochondrial DNA coding regions". Molecular Phylogenetics and Evolution. 33 (2). ss. 370-380. doi:10.1016/j.ympev.2004.06.006. (PMID) 15336671.
- ^ [1] 31 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (2011).
- ^ a b - NOAA Fisheries. "Ringed Seal (Phoca hispida)" 21 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Angliss R. P. & Outlaw R. B. (15 Mayıs 2006) "Ringed Seal (Phoca hispida): Alaska Stock" 20 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. "Alaska Marine Mammal Stock Assessments". NOAA Technical Memorandum AFSC 168: 51-55
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Halkali fok Pusa hispida ya da Phoca hispida fokgiller familyasindan Arktik ve subarktik bolgede yasayan bir yuzgecayakli turudur Gorece kucuk boyutlu olan halkali foklarin boyu nadiren 1 5 m yi gecer Adini kurkundeki koyu renkli beneklerin cevresinde bulunan acik gri halkalardan alir Kuzey Yarimkure de buz ustunde yasayan en yaygin fok turudur Yasam alani Arktik Okyanusu ndan Bering Denizi ve Ohotsk Denizi ni gecerek Pasifik Okyanusu nda en guneyde Japonya nin kuzey kiyilarina kadar Atlantik Okyanusu nda da Gronland ve Iskandinavya kiyilari ile en guneyde Newfoundland a kadar uzanir ve ayrica Avrupa nin kuzeyinde tatlisuda yasayan iki turu de bulunur Halkali foklar kutup ayilarinin ana avlarindan biridir ve cok uzun suredir Arktik bolgede yasayan yerli halklarin sofralarinda yer alir Halkali fokKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim CarnivoraInfra takim ArctoideaKlad PinnipediaFamilya PhocidaeOymak Cins Tur P hispidaIkili adlandirmaPusa hispida 1775 DagilimiSinonimlerPhoca hispidaSiniflandirma ve filogeniHalkali fokun siniflandirmasi literaturde cok tartisilmis ve surekli degistirilmistir Yaygin yasam alani nedeniyle on kadar alt turu tanimlanmistir Su anda bes alt turu taninmaktadir P h hispida Arktik Okyanusu ve Bering Denizi P h ochotensis Ohotsk Denizi P h saimensis Finlandiya da Saimaa Golu P h ladogensis Rusya da Ladoga golu P h botnica Botni Korfezi Halkali fokun en yakin akrabalari kendisi gibi kucuk boyutlara sahip olan buzda yasayan ve kafatasi morfolojisi benzeyen P caspica ile Baykal fokudur P sibirica Halkali fokun en yakin filogenetik akrabalari ise boz fok Halichoerus grypus ile Phoca cinsindeki ile turleridir Kuzey enlemlerde yasayan diger buz foklari sakalli fok ve ile birlikte bu foklar alt familyasini olusturur Fiziksel ozellikleriArka yuzgecleri Halkali fok Arktik bolgesinde yasayan en kucuk ve en yaygin fok turudur Kafasi kucuktur ve burnu kediye benzer Govdesi tombuldur Kurkunun sirt kismi koyu renklidir sirtinda ve yanlarinda gumus renkli halkalar bulunur ve karni da gumus renklidir Alt turune ve durumuna gore eriskinlerin boylari 100 ila 175 cm arasinda agirliklari da 32 ila 140 kg arasinda degisir Ortalama boyu 1 5 m ortalama agirligi da 50 ila 70 kg arasindadir Bu tur gercek foklar arasinda en kucuk tur olarak kabul edilse de yakin akraba turler arasinda ozellikle Baykal foku da benzer boyutlardadir Kucuk on yuzgeclerinde bulunan 2 5 cm den kalin penceleri sayesinde 2 m kalinligindaki buz tabakasinda nefes almak icin delik acarlar Dagilimi ve dogal yasam alaniHalkali foklar Arktik Okyanusu nun tamaminda yasarlar Baltik Denizi Bering Denizi ve Hudson Korfezi nde de bulunurlar Denizde suruklenen buz tabakalarinda yasamayi tercih ederler ve daha kalin buz tabakalari icin kuzeye dogru hareket ederler Iki alt turu tatli suda yasar Halkali foklar 35 Kuzey enleminden Kuzey Kutbu na kadar olan bolgede Arktik Okyanusu nun tum denizlerinde yasarlar Kuzey Pasifik te Bering Denizi nin guneyinden Ohotsk Denizi ile Japonya nin kuzey kiyilarina kadar olan bolgede bulunurlar Dagildiklari alan icinde buzla kapli sulari tercih ederler ve mevsimsel ya da devamli olarak buz tabakalarinda yasarlar Genellikle 48 m capindan buyuk yuzen buzlari tercih ederler ve daha siklikla 90 dan fazla oranda buzla kapli denizlerde bulunurlar Yilin cogunu buz olan yerlerde gecirirler ve kis sonu ilkbahar basinda yine buz ustunde yavrularlar Kaynakca Lowry L 2016 Pusa hispida IUCN Tehdit Altindaki Turlerin Kirmizi Listesi 2016 e T41672A45231341 doi 10 2305 IUCN UK 2016 1 RLTS T41672A45231341 en Erisim tarihi 13 November 2021 a b Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi iucn isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Masao Amano Azusa Hayano and Nobuyuki Miyazaki 2002 Geographic variation in the skull of the ringed seal Pusa hispida Journal of Mammalogy 83 2 ss 370 380 doi 10 1644 1545 1542 2002 083 lt 0370 GVITSO gt 2 0 CO 2 a b c Miyazaki Nobuyuki 2009 Ringed Caspian and Baikal Seals Perrin William F Wursig Bernd Thewissen J G M Ed 2 bas 30 Corporate Drive Burlington Ma 01803 Academic Press ss 1033 1036 ISBN 978 0 12 373553 9 9 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2015 a b Corey S Davis Isabelle Delisle Ian Stirling Donald B Siniff and Curtis Strobeck 2004 A phylogeny of the extant Phocidae inferred from complete mitochondrial DNA coding regions Molecular Phylogenetics and Evolution 33 2 ss 370 380 doi 10 1016 j ympev 2004 06 006 PMID 15336671 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link 1 31 Temmuz 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi 2011 a b NOAA Fisheries Ringed Seal Phoca hispida 21 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Angliss R P amp Outlaw R B 15 Mayis 2006 Ringed Seal Phoca hispida Alaska Stock 20 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alaska Marine Mammal Stock Assessments NOAA Technical Memorandum AFSC 168 51 55