Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hallan Çemi Höyüğü ya da Hallan Çemi Tepesi, Batman il merkezinin 50 km. kuzeyinde yer alan bir arkeolojik yerleşimdir. Höyük, 4,3 metre yükseklikte bir tepe olup Dicle’nin kolu ’nın batı kıyısında dar bir vadide yer almaktadır.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Hallan Çemi Höyüğü |
| il: | Batman |
| İlçe: | Kozluk |
| Köy: | Kaletepe |
| Türü: | Höyük |
| Tescil durumu: | Tescilli |
| Tescil No ve derece: | 960 - 1 |
| Tescil tarihi: | 12.07.1991 |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
| Tarihlendirme: | MÖ 9.700 – 9.270 |
| Dönem: | (Çanak Çömleksiz Neolitik) A |
Hallan Çemi sakinlerinin yerleşik avcı - toplayıcı bir topluluk olduğu anlaşılmaktadır. Tepe'nin günümüzden 11.700 – 11.270 yıl önce iskan edildiği ileri sürülmektedir. Bu tarihlere göre Anadolu'nun bilinen en eski yerleşim yeridir. Kazılar, herhangi bir tarımsal faaliyete ilişkin bulgu vermezken, domuzun evcilleştirilme sürecinin başlarında bulunulduğunu gösteren veriler sağlamıştır.
Kazılar
Batman Barajı inşaati sürerken, su toplama alanında Michael Rosenberg ve H. Togul tarafından yapılan yüzey çalışmaları sırasında 1990 yılında keşfedilmiştir. Bölgede yapılan incelemelerde bir yontma taş endüstrisi ve bezemeli taş kaplar bulunmuştur. Bunun üzerine Rosenberg başkanlığında, ABD , ODTÜ TEKDAM (Tarihi Eserleri Kurtarma ve Değerlendirme Araştırma Merkezi) ve tarafından 1990-94 yılarında kazı çalışmaları yapılmıştır. Kazı çalışmalarının birincil amacı, yerleşme sakinlerinin geçim ekonomileri hakkında yeterince bilgiye ulaşabilmekti.
Mimari
Kazı çalışmaları sonucunda (Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ) A evresine (PPN - Pre-Pottery Neolithic) tarihlenen yerleşimde en az dört yapı evresi bulunduğu saptanmıştır. Ancak en üstteki üç yapı evresinde mimari kalıntıları açığa çıkaracak kadar kazı yapılabilmiştir. Yerleşimin ortasında 15 m. çapında, bir metre derinliğinde doğal bir çukur olduğu, kulübe tarzı evlerin bu çukurun civarına yapıldığı, çukurun çöplük olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Gerçekten de bu çukurda çok fazla hayvan kemiği ve taş parçaları bulunmuştur. Her üç yapı katında da kullanılan bu çukurda kulübe tarzı bir yapının olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca üç koyun kafatasının (boynuzlarıyla birlikte) bulunması, bu çukurun “çok işlevli” olduğunu düşündürmüştür.
Her üç yapı katının mimarisi değişiktir. İlk yapı katında kumtaşı bloklar kullanılmıştır. Kazılarda ortaya çıkarılan dairesel iki yapı 5 - 6 metre çapında olup üstleri dallarla örülmüştür. Yapıların giriş kısmı açık bırakılmış, buraya yarım daire şeklinde ikinci bir duvar örülmüştür. Bu duvarda da kapı açıklığı bırakılmıştır. Bu iki duvar arası, en geniş olan ön tarafta 1 metredir. Yapılar, toprak kazılarak yarı gömük olarak yapılmıştır. Duvarlar bir metreye kadar taş olup, üstünün dal örgü tekniğiyle yapıldığı anlaşılmaktadır. Taş örgü duvarlarda, çatıyı taşıyacak direklerin yerleştirildiği 10 cm. genişlikte dikey oyuklar vardır. Çatıyı oluşturan payanda ve saz-kamış demetlerinin çamurla sıvandığı düşünülmektedir. Her iki yapının orta kısmında üç tap blokla U şeklinde birer ocak yapılmıştır. Söz konusu iki yapının konut amaçlı olmadığı, toplulukça genel amaçlı kullanıma konu olduğu anlaşılmaktadır.
İkinci yapı katı ise yakındaki Sason Çayı’ndan toplanan taşlar kullanılmıştır. Ancak iki yuvarlak yapı burada da görülür ama daha küçüktür ve öndeki ikinci duvar yoktur. Tabanlar ise özenle yerleştirilen kumtaşı bloklarla oluşturulmuştur.
Üçüncü yapı katı yine dere taşları kullanılmıştır. Bu yapı katında, diğer iki yapı katında da görülen U biçimli, tabanları taş döşeli olmayan ve işlevi bilinmeyen yapılar vardır.
Tepenin güney eteklerinde çok az sayıda çanak çömlek bulunmuş olmasında rağmen Çanak Çömlekli Neolitik yerleşimden söz etmek, elde edilen bulgular ışığında olanaklı değildir.
Buluntular
Yerleşimde bulunan yontma taş aletlerin ve artıkların % 60 kadarı obsidiyendir. En yakın obsidiyen kaynağı üç günlük mesafedeki (100 km.) Nemrut Dağı’dır. Ayrıca taştan oyulmuş keçi ve domuz başlı havanelleri bulunmuştur. Taş boncuklar, yerleşmede yaşayan insanların süs takılarından günümüze ulaşan buluntulardır. Kireçtaşından oyularak yapılan taş kaplar yüzeyde bile oldukça çok bulunmaktadır.Çayönü yerleşmesinin geç tabakalarındaki bu türden buluntularla benzerlik gösterdiği belirtilmektedir. İnce cidarlı, düz dipli, hemen hemen dik profilli kaseler ya da derin kaselerdir. Dış cedarlarında çoğunlukla, zigzag, çapraz çizgiler ve dalgalı hatlar şeklinde geometrik bezemeler oyulmuştur. Doğa betimlemeleri de görülmektedir. Bunlardan birinde oldukça şematize olarak canlandırılan sıra halinde yürüyen üç köpek ya da kurt betimlemesi görülmektedir.
Kazılar boyunca toplanan hayvan kemikleri, büyük çoğunluğu memelilere ait olmak üzere 2 tonu bulmaktadır. Bunların % 36’ı koyun, % 7'si keçi, birlikte % 43, % 27’si kızıl geyik, % 13’ü köpek, iki tür tilki ve çakal, % 12’si domuz, % 3’ü boz ayı, % 2'si kır tavşanı kemiğidir. Daha düşük oranda sansar, yabani kedi, kunduz, kirpi kemikleri de vardır. Yabani sığırın da avlandığı anlaşılmaktadır. Memeliler dışında iki tür balık, kertenkele, kaplumbağa ve çeşitli kuşlar avlanmıştır. Kaplumbağa büyük farkla çoğunluktadır. Bu kemiklerden sadece domuz kemiklerinde evcilleştirildiklerine dair başlangıç izleri bulunmuştur. Bazı dişler evcil domuz ile yabani domuz değerleri arasındayken, bir kısmı evcil domuz dişlerindeki gibidir. Bu kanıtlar, domuzun evcilleştirilme sürecinin başlarında olunduğunu göstermektedir. Koyun ve keçinin evcilleştirilmeye çalışıldığı yönünde herhangi bir bulgu yoksa da, bu hayvanlar için izlenen avlanma stratejisi ilginçtir. Muhtemelen her iki türün popülasyonunu korumak için, erkek hayvanların tercih edildiği anlaşılmaktadır. Hallan Çemi kazılarının sağladığı en önemli bilgilerden biri, şimdilik, en azından Doğu Anadolu'da evcilleştirilen ilk hayvanın domuz olduğunun belgelenmesidir.
Kazı başkanı Michel Rosenberg ve fauna buluntularını inceleyen Michigan Üniversitesi'den Dr. Richard Redding, bir dizi makale yayımlayarak Hallan Çemi sakinlerinin, günümüzde Yeni Gine'de uygulanan bir tür hayvan güdücülüğünü domuzlar konusunda uygulamış olduklarını ileri sürmüşlerdir. Bu tarz domuz yetiştiriciliği "Yeni Gine Modeli" olarak bilinmektedir. Bu modele göre dişi domuzlar elde tutuldu ve dışardaki yaban domuzları ile çiftleşmeleri sağlandı. Erkek yavrular belirli bir yaşa gelince öldürülüp yenildi, dişi yavruların ise bir kısmı bu şekilde kullanılırken bir kısmı da yavrulamaları için beslendi.
Kazılarda 130'dan fazla tatlı su istiridyesi kabuğu toplanmıştır. Bu buluntu Hallan Çemi yerleşimini değerlendirmek yönünden çok önemli bir buluntu olmuştur. Kabuklardan 63 tanesinin büyüme çizgileri, incelenebilecek kadar sağlam olarak günümüze ulaşmıştır. Bu buluntuların % 16’sı yavaş büyüme mevsiminde, yani yazın sudan çıkarılmıştır. Yüzde 43’ü hızlı büyüme dönemi öncesinde, yani sonbahar başı ya da ortasında, % 19'u tam hızlı büyüme döneminde sonbahar sonları ve kış, % 16’sı ise hızlı büyüme dönemi sonları ilkbahar gibi toplanmıştır.Buradan da bu kabukların tüm yıl boyu toplanıyor olduğu çıkmaktadır. Sonuç olarak Hallan Çemi yerleşimi mevsimlik bir yerleşim olmayıp yıl boyunca iskan edilen kalıcı bir yerleşim olduğu kanıtlanmış olmaktadır.
Değerlendirme
Yapı yoğunluğu olmayan küçük sayılabilecek bir yerleşimdir. Alan olarak yaklaşık olarak 1,5 dönüm kadardır.
Yerleşik bir yaşam sürdürmelerine karşın Hallan Çemi halkının geçim tarzı avcı - toplayıcı bir geçim tarzıdır. Bu yerleşik avcı – toplayıcıların beslenme rejimleri ağırlıklı olarak kabuklu yemişlere, bakliyata ve çeşitli av hayvanlarına dayanmaktadır. Özellikle kabuklu yemişlerin çokça tüketilmesinin altı çizilmiştir. Dolayısıyla henüz tarıma geçmemiş bir topluluk olarak görülmektedir. Domuz dışında, o da evcilleştirmenin henüz "eşiğindedir", hayvan evcilleştirildiği yönünde bir kanıt yoktur.
Toplanan bitkiler hakkında, ele geçen bitki kalıntıları fikir vermektedir. Yabanıl ya da kültüre alınmış tahıllara ilişkin bir bulgu yoktur. Zaten yerleşmenin yontmataş endüstrisinde orak bıçak yapmakta kullanılan tarzda buluntu görülmez. Yaygın olarak toplanan yabani bitkiler mercimek, bezelye, burçak, badem, fıstıktır. Yabani bademi, her ne kadar toksin içerse de çokça tüketilmiştir. Muhtemelen toksini gidermek için bazı yöntemleri vardı. Kömürleşmiş yabani bademi bulguları, bu toksinden arındırma işleminin bademin kavurulması olabileceğini düşündürmektedir.
Bununla birlikte 1993 yılında yeni bulgularla yapılan tarihlendirme, yerleşmenin günümüzden kabaca 11.700 – 11.270 yıl öncesine yapılmaktadır. Yerleşimin en azından MÖ 10. – 9. Binyıla dayandığı rahatlıkla söylenebilir. Buna göre Hallan Çemi’nin Anadolu’daki bilinen en eski yerleşim olduğu düşünülmektedir. Diğer yandan kazılarda elde edilen bilgiler, bu yerleşmenin, dönemin Levant yerleşmelerinden en düşük düzeyde etkilendiğini kabul etmeyi gerektirmektedir. Burada kast edilen Levant'ın Natufian Kültürü'dür. Her ne kadar Natufian Kültürü'nün etkileri zayıf ise de, Hallan Çemi kültürel geleneği köklerinin, bir Üst Paleolitik – Epipaleolitik kültür olan 'ne dayandığı ileri sürülmektedir. Kazı başkanı da yerleşmenin sürtmetaş aletlerini, Zarzian epipaleolitik aletleriyle benzer olarak tanımlamaktadır.
Yerleşmenin tarihlendirilmesi konusunda çeşitli yaklaşımlar ve bunlara bağlı olarak tartışmalar sürmektedir. Kazı başkanı, her ne kadar birbirine bitişik dönemlerse de, Epipaleolitik sonları ve Çanak Çömleksiz Neolitik başları olarak değerlendirmektedir.
Dış bağlantılar
- Harita5 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- M. Rosenberg - R. W. Redding, Hallan Chemi and Early Village Organization in Eastern Anatolia (2002)
- M. Rosenberg, R. Nesbitt, R. W. Redding, B. I. Peasnall, Hallan Çemi, Pig Husbandry and post-Pleistocene adaptations along the Taurus-Zagros Arc (Turkey)1 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Erica Hughes, Absolute and Relative Dating of Hallan Çemi Tepesi4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2007)
- G. Willcox, M. Savard, Botanical Evidence for the Adopting of Cultivation in Southeast Turkey6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2013)
- B. M. Starkovich - M. C. Stiner, Hallan Çemi Tepesi (2009)
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları[]
- ^ a b c d B. M. Starkovich - M. C. Stiner (2009), Hallan Çemi Tepesi Sh.: 46
- ^ a b c d 15. Kazı Sonuçları Toplantısı 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Cilt 1 (1993), Sh.: 126
- ^ a b c M. Rosenberg - R. W. Redding, Hallan Chemi and Early Village Organization in Eastern Anatolia Sh.: 40
- ^ Brian L. Peasnall, Intricacies of Hallan Cemi 19 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ M. Rosenberg - R. W. Redding, Sh.: 40
- ^ 16. Kazı Sonuçları Toplantısı 11 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (1994), Sh.: 125
- ^ 17. Kazı Sonuçları Toplantısı 15 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (1995) Cilt 1 Sh.: 10
- ^ Starkovich - Stiner, Sh.: 47
- ^ a b c Michael Rosenberg, Hallan Çemi Tepesi: Some Preliminary Observations Concerning Early Neolithic Subsistence Behaviors in Eastern Anatolia 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2002), Sh.: 5
- ^ M. Rosenberg - R. W. Redding, Sh.: 42
- ^ a b 17. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 12
- ^ Rosenberg, Sh.: 8
- ^ a b c d 16. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 83
- ^ A new system for computing dentition-based age profiles in Sus scrofa 6 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2014), Sh.: 187
- ^ a b Ximena Lemoine, Pig Exploitation at Hallan Çemi, Southeastern Anatolia: Proposing an Alternative Model 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Erica Hughes, Absolute and Relative Dating of Hallan Çemi Tepesi 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2007), Sh.: 2
- ^ a b Rosenberg, Sh.: 3
- ^ 15. Kazı Sonuçları Toplantısı Sh.: 125-126
- ^ a b Rosenberg, Sh.: 4
- ^ 17. Kazı Sonuçları Toplantısı Sh.: 13
- ^ Erica Hughes, Sh.: 25
- ^ Rosenberg, Nesbitt, Redding, Peasnall, Hallan Çemi, Pig Husbandry and post-Pleistocene adaptations along the Taurus-Zagros Arc (Turkey) 1 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sh.: 27
- ^ Erica Hughes, Sh.: 1
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hallan Cemi Hoyugu ya da Hallan Cemi Tepesi Batman il merkezinin 50 km kuzeyinde yer alan bir arkeolojik yerlesimdir Hoyuk 4 3 metre yukseklikte bir tepe olup Dicle nin kolu nin bati kiyisinda dar bir vadide yer almaktadir Arkeolojik HoyukAdi Hallan Cemi Hoyuguil BatmanIlce KozlukKoy KaletepeTuru HoyukTescil durumu TescilliTescil No ve derece 960 1Tescil tarihi 12 07 1991Arastirma yontemi KaziTarihlendirme MO 9 700 9 270Donem Canak Comleksiz Neolitik A Hallan Cemi sakinlerinin yerlesik avci toplayici bir topluluk oldugu anlasilmaktadir Tepe nin gunumuzden 11 700 11 270 yil once iskan edildigi ileri surulmektedir Bu tarihlere gore Anadolu nun bilinen en eski yerlesim yeridir Kazilar herhangi bir tarimsal faaliyete iliskin bulgu vermezken domuzun evcillestirilme surecinin baslarinda bulunuldugunu gosteren veriler saglamistir KazilarBatman Baraji insaati surerken su toplama alaninda Michael Rosenberg ve H Togul tarafindan yapilan yuzey calismalari sirasinda 1990 yilinda kesfedilmistir Bolgede yapilan incelemelerde bir yontma tas endustrisi ve bezemeli tas kaplar bulunmustur Bunun uzerine Rosenberg baskanliginda ABD ODTU TEKDAM Tarihi Eserleri Kurtarma ve Degerlendirme Arastirma Merkezi ve tarafindan 1990 94 yilarinda kazi calismalari yapilmistir Kazi calismalarinin birincil amaci yerlesme sakinlerinin gecim ekonomileri hakkinda yeterince bilgiye ulasabilmekti MimariKazi calismalari sonucunda Canak Comleksiz Neolitik Cag A evresine PPN Pre Pottery Neolithic tarihlenen yerlesimde en az dort yapi evresi bulundugu saptanmistir Ancak en ustteki uc yapi evresinde mimari kalintilari aciga cikaracak kadar kazi yapilabilmistir Yerlesimin ortasinda 15 m capinda bir metre derinliginde dogal bir cukur oldugu kulube tarzi evlerin bu cukurun civarina yapildigi cukurun copluk olarak kullanildigi dusunulmektedir Gercekten de bu cukurda cok fazla hayvan kemigi ve tas parcalari bulunmustur Her uc yapi katinda da kullanilan bu cukurda kulube tarzi bir yapinin oldugu anlasilmaktadir Ayrica uc koyun kafatasinin boynuzlariyla birlikte bulunmasi bu cukurun cok islevli oldugunu dusundurmustur Her uc yapi katinin mimarisi degisiktir Ilk yapi katinda kumtasi bloklar kullanilmistir Kazilarda ortaya cikarilan dairesel iki yapi 5 6 metre capinda olup ustleri dallarla orulmustur Yapilarin giris kismi acik birakilmis buraya yarim daire seklinde ikinci bir duvar orulmustur Bu duvarda da kapi acikligi birakilmistir Bu iki duvar arasi en genis olan on tarafta 1 metredir Yapilar toprak kazilarak yari gomuk olarak yapilmistir Duvarlar bir metreye kadar tas olup ustunun dal orgu teknigiyle yapildigi anlasilmaktadir Tas orgu duvarlarda catiyi tasiyacak direklerin yerlestirildigi 10 cm genislikte dikey oyuklar vardir Catiyi olusturan payanda ve saz kamis demetlerinin camurla sivandigi dusunulmektedir Her iki yapinin orta kisminda uc tap blokla U seklinde birer ocak yapilmistir Soz konusu iki yapinin konut amacli olmadigi toplulukca genel amacli kullanima konu oldugu anlasilmaktadir Ikinci yapi kati ise yakindaki Sason Cayi ndan toplanan taslar kullanilmistir Ancak iki yuvarlak yapi burada da gorulur ama daha kucuktur ve ondeki ikinci duvar yoktur Tabanlar ise ozenle yerlestirilen kumtasi bloklarla olusturulmustur Ucuncu yapi kati yine dere taslari kullanilmistir Bu yapi katinda diger iki yapi katinda da gorulen U bicimli tabanlari tas doseli olmayan ve islevi bilinmeyen yapilar vardir Tepenin guney eteklerinde cok az sayida canak comlek bulunmus olmasinda ragmen Canak Comlekli Neolitik yerlesimden soz etmek elde edilen bulgular isiginda olanakli degildir BuluntularYerlesimde bulunan yontma tas aletlerin ve artiklarin 60 kadari obsidiyendir En yakin obsidiyen kaynagi uc gunluk mesafedeki 100 km Nemrut Dagi dir Ayrica tastan oyulmus keci ve domuz basli havanelleri bulunmustur Tas boncuklar yerlesmede yasayan insanlarin sus takilarindan gunumuze ulasan buluntulardir Kirectasindan oyularak yapilan tas kaplar yuzeyde bile oldukca cok bulunmaktadir Cayonu yerlesmesinin gec tabakalarindaki bu turden buluntularla benzerlik gosterdigi belirtilmektedir Ince cidarli duz dipli hemen hemen dik profilli kaseler ya da derin kaselerdir Dis cedarlarinda cogunlukla zigzag capraz cizgiler ve dalgali hatlar seklinde geometrik bezemeler oyulmustur Doga betimlemeleri de gorulmektedir Bunlardan birinde oldukca sematize olarak canlandirilan sira halinde yuruyen uc kopek ya da kurt betimlemesi gorulmektedir Kazilar boyunca toplanan hayvan kemikleri buyuk cogunlugu memelilere ait olmak uzere 2 tonu bulmaktadir Bunlarin 36 i koyun 7 si keci birlikte 43 27 si kizil geyik 13 u kopek iki tur tilki ve cakal 12 si domuz 3 u boz ayi 2 si kir tavsani kemigidir Daha dusuk oranda sansar yabani kedi kunduz kirpi kemikleri de vardir Yabani sigirin da avlandigi anlasilmaktadir Memeliler disinda iki tur balik kertenkele kaplumbaga ve cesitli kuslar avlanmistir Kaplumbaga buyuk farkla cogunluktadir Bu kemiklerden sadece domuz kemiklerinde evcillestirildiklerine dair baslangic izleri bulunmustur Bazi disler evcil domuz ile yabani domuz degerleri arasindayken bir kismi evcil domuz dislerindeki gibidir Bu kanitlar domuzun evcillestirilme surecinin baslarinda olundugunu gostermektedir Koyun ve kecinin evcillestirilmeye calisildigi yonunde herhangi bir bulgu yoksa da bu hayvanlar icin izlenen avlanma stratejisi ilginctir Muhtemelen her iki turun populasyonunu korumak icin erkek hayvanlarin tercih edildigi anlasilmaktadir Hallan Cemi kazilarinin sagladigi en onemli bilgilerden biri simdilik en azindan Dogu Anadolu da evcillestirilen ilk hayvanin domuz oldugunun belgelenmesidir Kazi baskani Michel Rosenberg ve fauna buluntularini inceleyen Michigan Universitesi den Dr Richard Redding bir dizi makale yayimlayarak Hallan Cemi sakinlerinin gunumuzde Yeni Gine de uygulanan bir tur hayvan guduculugunu domuzlar konusunda uygulamis olduklarini ileri surmuslerdir Bu tarz domuz yetistiriciligi Yeni Gine Modeli olarak bilinmektedir Bu modele gore disi domuzlar elde tutuldu ve disardaki yaban domuzlari ile ciftlesmeleri saglandi Erkek yavrular belirli bir yasa gelince oldurulup yenildi disi yavrularin ise bir kismi bu sekilde kullanilirken bir kismi da yavrulamalari icin beslendi Kazilarda 130 dan fazla tatli su istiridyesi kabugu toplanmistir Bu buluntu Hallan Cemi yerlesimini degerlendirmek yonunden cok onemli bir buluntu olmustur Kabuklardan 63 tanesinin buyume cizgileri incelenebilecek kadar saglam olarak gunumuze ulasmistir Bu buluntularin 16 si yavas buyume mevsiminde yani yazin sudan cikarilmistir Yuzde 43 u hizli buyume donemi oncesinde yani sonbahar basi ya da ortasinda 19 u tam hizli buyume doneminde sonbahar sonlari ve kis 16 si ise hizli buyume donemi sonlari ilkbahar gibi toplanmistir Buradan da bu kabuklarin tum yil boyu toplaniyor oldugu cikmaktadir Sonuc olarak Hallan Cemi yerlesimi mevsimlik bir yerlesim olmayip yil boyunca iskan edilen kalici bir yerlesim oldugu kanitlanmis olmaktadir DegerlendirmeYapi yogunlugu olmayan kucuk sayilabilecek bir yerlesimdir Alan olarak yaklasik olarak 1 5 donum kadardir Yerlesik bir yasam surdurmelerine karsin Hallan Cemi halkinin gecim tarzi avci toplayici bir gecim tarzidir Bu yerlesik avci toplayicilarin beslenme rejimleri agirlikli olarak kabuklu yemislere bakliyata ve cesitli av hayvanlarina dayanmaktadir Ozellikle kabuklu yemislerin cokca tuketilmesinin alti cizilmistir Dolayisiyla henuz tarima gecmemis bir topluluk olarak gorulmektedir Domuz disinda o da evcillestirmenin henuz esigindedir hayvan evcillestirildigi yonunde bir kanit yoktur Toplanan bitkiler hakkinda ele gecen bitki kalintilari fikir vermektedir Yabanil ya da kulture alinmis tahillara iliskin bir bulgu yoktur Zaten yerlesmenin yontmatas endustrisinde orak bicak yapmakta kullanilan tarzda buluntu gorulmez Yaygin olarak toplanan yabani bitkiler mercimek bezelye burcak badem fistiktir Yabani bademi her ne kadar toksin icerse de cokca tuketilmistir Muhtemelen toksini gidermek icin bazi yontemleri vardi Komurlesmis yabani bademi bulgulari bu toksinden arindirma isleminin bademin kavurulmasi olabilecegini dusundurmektedir Bununla birlikte 1993 yilinda yeni bulgularla yapilan tarihlendirme yerlesmenin gunumuzden kabaca 11 700 11 270 yil oncesine yapilmaktadir Yerlesimin en azindan MO 10 9 Binyila dayandigi rahatlikla soylenebilir Buna gore Hallan Cemi nin Anadolu daki bilinen en eski yerlesim oldugu dusunulmektedir Diger yandan kazilarda elde edilen bilgiler bu yerlesmenin donemin Levant yerlesmelerinden en dusuk duzeyde etkilendigini kabul etmeyi gerektirmektedir Burada kast edilen Levant in Natufian Kulturu dur Her ne kadar Natufian Kulturu nun etkileri zayif ise de Hallan Cemi kulturel gelenegi koklerinin bir Ust Paleolitik Epipaleolitik kultur olan ne dayandigi ileri surulmektedir Kazi baskani da yerlesmenin surtmetas aletlerini Zarzian epipaleolitik aletleriyle benzer olarak tanimlamaktadir Yerlesmenin tarihlendirilmesi konusunda cesitli yaklasimlar ve bunlara bagli olarak tartismalar surmektedir Kazi baskani her ne kadar birbirine bitisik donemlerse de Epipaleolitik sonlari ve Canak Comleksiz Neolitik baslari olarak degerlendirmektedir Dis baglantilarHarita5 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde M Rosenberg R W Redding Hallan Chemi and Early Village Organization in Eastern Anatolia 2002 M Rosenberg R Nesbitt R W Redding B I Peasnall Hallan Cemi Pig Husbandry and post Pleistocene adaptations along the Taurus Zagros Arc Turkey 1 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erica Hughes Absolute and Relative Dating of Hallan Cemi Tepesi4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2007 G Willcox M Savard Botanical Evidence for the Adopting of Cultivation in Southeast Turkey6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2013 B M Starkovich M C Stiner Hallan Cemi Tepesi 2009 Kaynakca a b c d e f g h i j k l TAY Yerlesme Donem Ayrintilari olu kirik baglanti a b c d B M Starkovich M C Stiner 2009 Hallan Cemi TepesiSh 46 a b c d 15 Kazi Sonuclari Toplantisi 12 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cilt 1 1993 Sh 126 a b c M Rosenberg R W Redding Hallan Chemi and Early Village Organization in Eastern Anatolia Sh 40 Brian L Peasnall Intricacies of Hallan Cemi 19 Aralik 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde M Rosenberg R W Redding Sh 40 16 Kazi Sonuclari Toplantisi 11 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1994 Sh 125 17 Kazi Sonuclari Toplantisi 15 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1995 Cilt 1 Sh 10 Starkovich Stiner Sh 47 a b c Michael Rosenberg Hallan Cemi Tepesi Some Preliminary Observations Concerning Early Neolithic Subsistence Behaviors in Eastern Anatolia 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2002 Sh 5 M Rosenberg R W Redding Sh 42 a b 17 Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 12 Rosenberg Sh 8 a b c d 16 Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 83 A new system for computing dentition based age profiles in Sus scrofa6 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2014 Sh 187 a b Ximena Lemoine Pig Exploitation at Hallan Cemi Southeastern Anatolia Proposing an Alternative Model 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erica Hughes Absolute and Relative Dating of Hallan Cemi Tepesi 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2007 Sh 2 a b Rosenberg Sh 3 15 Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 125 126 a b Rosenberg Sh 4 17 Kazi Sonuclari Toplantisi Sh 13 Erica Hughes Sh 25 Rosenberg Nesbitt Redding Peasnall Hallan Cemi Pig Husbandry and post Pleistocene adaptations along the Taurus Zagros Arc Turkey 1 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sh 27 Erica Hughes Sh 1