Hantuşeti Kalesi (Gürcüce: ხანთუშეთის ციხე), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Hantuşeti olan Hanlı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Hantuşeti köyünün yeni adından dolayı Hanlı Kalesi, Karaağaç köyünün sınırında yer aldığı için de köyün eski adıyla Verhnali Kalesi, yeni adıyla Karaağaç Kalesi da olarak dabilinir.
Tarihçe
Hantuşeti köyü ile Hantuşeti Kalesi'nin bulunduğu Şavşeti, tarihselGürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Hantuşeti (ხანთუშეთი), eski bir Gürcü aile adıydı ve nitekim bazı eski Gürcü aile adları "-eti" (-ეთი) sonekiyle bitiyordu. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Nitekim Osmanlı idaresinin kurduğu Şavşat sancağının 1554 yılındaki yöneticisi de İosebiti adında bir Gürcüydü. Dik kayalıklardan oluşan bir dağ sırtında yer alan kale, günümüze önemli ölçüde zarar görmüş olarak ulaşmıştır. Bununla birlikte kalenin bir kulesi büyük ölçüde ayaktadır. Hantuşeti Kalesi, Şavşat havzasına tamamen hakim bir konuma sahiptir. Kaleye Hanlı köyünden değil, Karaağaç köyünden ulaşılabilmektedir.
Mimari
Hantuşeti Kalesi, Hanlı köyünün batısında, bu köy ile Karaağaç köyünün sınırını oluşturan bir sırtta yer alır. 1790 metre yükseklikte kireç harcıyla inşa edilmiş olan kalenin üç adet kulesi vardır. Sarp kayalıkların üzerindeki kulelerden biri neredeyse günümüze sağlam ulaşmıştır ve yüksekliği 14 metreyi bulur. Dıştan 5,90 metre uzunluğunda ve 5,70 metre genişliğindedir. Bu ölçüler iç kısımdan 3,30 metre ve 3 metre civarındadır. Tonoz örtüye sahip olan kulenin üç kat olduğu tahmin edilmektedir. Tonoz için uzun düzgün kesme taşlar kullanılmış, üzeri değişik ebatlarda plaka şeklindeki taşlarla kapatılmıştır. Kalenin doğu sur duvarları da bu kuleden başlamaktadır. Söz konusu duvarlar kayaların kıyısı boyunca uzanmaktadır. Bu duvarların büyük kısmı temel seviyesine kadar yıkılmıştır. Birinci kulenin kuzeydoğu duvarından başlayan sur duvarı, ikinci kulenin güneydoğu duvarına bağlanmaktadır. İkinci kule yarıya kadar ayaktadır. İki kule arasındaki duvar, birkaç istisna dışında temel seviyesine kadar yıkılmıştır. İkinci kulenin dış duvarından devam eden doğu sur duvarı, sırtın son yüksek noktasında inşa edilmiş olan üçücü kuleye bağlanmaktadır. Üçüncü kulenin duvarları ise, yerden 1-2 metrelik yüksekliğe kadar yıkılmıştır. Kalenin doğu sur duvarı da kuzeybatı kısmında birinci kuleye bağlanmıştır. Bu duvarlar, üzerinde yer aldığı kayaların dış hatları boyunca yarım dairesel şekilde uzanıp üçüncü kuleye bağlanmaktadır. Bu duvarlar da temel seviyesine kadar yıkılmıştır. Duvarların kalınlığı 1,2-1,3 metre arasında değişmektedir. Günümüze kalan sur duvarlarının yüksekliği bazı yerlerde 3,5 metreyi bulur.
Kaynakça
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 54-55 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Ramaz Halvaşi, "ხანთუშეთი და ხანთუშიძეები" (Hantuşeti ve Hantuşetidzeler), Batum, 2015" (PDF). 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mayıs 2023.
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2011, s. 16. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2011, s. 53-56. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
- ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 316, .
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2011, s. 53-56. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hantuseti Kalesi Gurcuce ხანთუშეთის ციხე tarihsel Savseti bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli ve eski adi Hantuseti olan Hanli koyunde Orta Cag da Gurculerden kalma kaledir Hantuseti koyunun yeni adindan dolayi Hanli Kalesi Karaagac koyunun sinirinda yer aldigi icin de koyun eski adiyla Verhnali Kalesi yeni adiyla Karaagac Kalesi da olarak dabilinir TarihceHantuseti koyu ile Hantuseti Kalesi nin bulundugu Savseti tarihselGurcistan i olusturan bolgelerden biriydi Hantuseti ხანთუშეთი eski bir Gurcu aile adiydi ve nitekim bazi eski Gurcu aile adlari eti ეთი sonekiyle bitiyordu Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirmistir Nitekim Osmanli idaresinin kurdugu Savsat sancaginin 1554 yilindaki yoneticisi de Iosebiti adinda bir Gurcuydu Dik kayaliklardan olusan bir dag sirtinda yer alan kale gunumuze onemli olcude zarar gormus olarak ulasmistir Bununla birlikte kalenin bir kulesi buyuk olcude ayaktadir Hantuseti Kalesi Savsat havzasina tamamen hakim bir konuma sahiptir Kaleye Hanli koyunden degil Karaagac koyunden ulasilabilmektedir MimariHantuseti Kalesi Hanli koyunun batisinda bu koy ile Karaagac koyunun sinirini olusturan bir sirtta yer alir 1790 metre yukseklikte kirec harciyla insa edilmis olan kalenin uc adet kulesi vardir Sarp kayaliklarin uzerindeki kulelerden biri neredeyse gunumuze saglam ulasmistir ve yuksekligi 14 metreyi bulur Distan 5 90 metre uzunlugunda ve 5 70 metre genisligindedir Bu olculer ic kisimdan 3 30 metre ve 3 metre civarindadir Tonoz ortuye sahip olan kulenin uc kat oldugu tahmin edilmektedir Tonoz icin uzun duzgun kesme taslar kullanilmis uzeri degisik ebatlarda plaka seklindeki taslarla kapatilmistir Kalenin dogu sur duvarlari da bu kuleden baslamaktadir Soz konusu duvarlar kayalarin kiyisi boyunca uzanmaktadir Bu duvarlarin buyuk kismi temel seviyesine kadar yikilmistir Birinci kulenin kuzeydogu duvarindan baslayan sur duvari ikinci kulenin guneydogu duvarina baglanmaktadir Ikinci kule yariya kadar ayaktadir Iki kule arasindaki duvar birkac istisna disinda temel seviyesine kadar yikilmistir Ikinci kulenin dis duvarindan devam eden dogu sur duvari sirtin son yuksek noktasinda insa edilmis olan ucucu kuleye baglanmaktadir Ucuncu kulenin duvarlari ise yerden 1 2 metrelik yukseklige kadar yikilmistir Kalenin dogu sur duvari da kuzeybati kisminda birinci kuleye baglanmistir Bu duvarlar uzerinde yer aldigi kayalarin dis hatlari boyunca yarim dairesel sekilde uzanip ucuncu kuleye baglanmaktadir Bu duvarlar da temel seviyesine kadar yikilmistir Duvarlarin kalinligi 1 2 1 3 metre arasinda degismektedir Gunumuze kalan sur duvarlarinin yuksekligi bazi yerlerde 3 5 metreyi bulur Kaynakca 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 54 55 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ISBN 978 9941 9123 9 9 Ramaz Halvasi ხანთუშეთი და ხანთუშიძეები Hantuseti ve Hantusetidzeler Batum 2015 PDF 22 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Erisim tarihi 22 Mayis 2023 Savseti შავშეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2011 s 16 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ISBN 978 9941 407 11 6 Savseti შავშეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2011 s 53 56 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ISBN 978 9941 407 11 6 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 316 ISBN 978 9941 478 17 8 Savseti შავშეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2011 s 53 56 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi ISBN 978 9941 407 11 6