Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hasan Tahsin Banguoğlu (1904, Drama, Osmanlı İmparatorluğu - 3 Mart 1989, İstanbul), Türk akademisyen, dilbilimci ve siyasetçi.
| Tahsin Banguoğlu | |
|---|---|
 | |
| Türkiye Millî Eğitim Bakanı | |
| Görev süresi 10 Haziran 1948 - 22 Mayıs 1950 | |
| Başbakan | Şemsettin Günaltay |
| Yerine geldiği | Reşat Şemsettin Sirer |
| Yerine gelen | Hüseyin Avni Başman |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 7. ve 8. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 8 Mart 1943 - 24 Mart 1950 | |
| Seçim bölgesi | 1943 – Bingöl 1946 – Bingöl |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1904 Drama, Osmanlı İmparatorluğu), (günümüzde Yunanistan) |
| Ölüm | 3 Mart 1989 (85 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Bitirdiği okul | İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi |
| Mesleği | Akademisyen, dilbilimci ve siyasetçi. |
Hayatı
Tahsin Banguoğlu, II. Meşrutiyet’in ilanından dört sene önce, 1904'te Drama’da doğdu. Sekiz yaşındayken Balkan Harbi’nin facialarına tanık oldu ve ailesi ile birlikte İstanbul’a göç etti. İlk ve orta öğrenimlerini Drama, Balıkesir ve İstanbul’da tamamladıktan sonra eğitimine İstanbul Erkek Lisesi’nde devam etti. Buradan 1926’da mezun oldu. Aynı yıl İstanbul Darülfünun Edebiyat Fakültesine girdi. Bu tarihlerde aynı zamanda Vakit ve Hız gazetelerinde ve bir mizah dergisi olan Cem’de "B.T.", "Banguoğlu Tahsin" ve "Penguen" takma adlarıyla yazılar yazıyordu. 1930 yılında İstanbul Darülfünun Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü bitirdi.
1930-1932 yılları arasında Ankara Gazi Terbiye Enstitüsü'nde ilk hocalık deneyimini yaşadı. 1932 yılında eğitimine devam etmek üzere Almanya’ya gitti. 1932-1936 yılları arasında Berlin Üniversitesi'nde ve Breslau Üniversitesi'nde Osmanlı Türkçesi üzerine doktora çalışmasını yaptı. Döndüğü yıl Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde Türk dili doçenti olarak tayin edilip dersler vermeye başladı. Aynı dönemde Ankara’da yeni açılan Devlet Konservatuvarı’nda fonetik dersleri veriyordu.
Bu yıllarda Türk dilinin sadeleştirilmesi hareketinde etkin rol oynadı. 1940 yılında, dönemin Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel, Banguoğlu’ndan Türkçenin grameri ile ilgili bir "kılavuz kitap" yazmasını istedi. Bu kitap aynı yıl (1940) "Ana Hatlarıyle Türk Grameri" adıyla basıldı. 1940-1941 ders yılında okullarda yeniden başlatılacak olan gramer müfredatına esas alındı. Bu kitabın temeli "Yeni Türk Grameri" kavramı üzerine kurulmuştu. 1941-1943’te dil konusunda yazdığı diğer yazıları ise Ülkü dergisinde ve Ulus gazetesinde yayımlandı. Bunlar, 1987 yılında "Dil Bahisleri" adı altında toplanarak, daha sonraki makalelerinin de ilavesiyle tekrar basıldı. Yaşamı boyunca Türk dil devriminin "Güzel Türkçe, Doğru Türkçe" ilkesine dayandırılması gerektiğini savundu.
Banguoğlu 1943'te kendi ifadesiyle "Bingöl milletvekilliğine atandı". 1946’dan 1948’e kadar Halkevleri’nin başkanlığını üstlendi. 1948-1950 yılları arasında II. Hasan Saka ve Şemsettin Günaltay kabinelerinde Millî Eğitim Bakanlığı yaptı. Aynı dönemde Türk Dil Kurumu’nun tabii başkanı oldu. 1950’de Demokrat Parti’nin iktidara gelmesinden sonra siyasi hayata 11 yıl ara verdi.
1955-1959 yılları arasında Londra Üniversitesi'nde karşılaştırmalı Türk dilleri dersi verdi. 1959 yılında ikinci kitabı olan "Türk Grameri I - Sesbilgisi" yayımlandı. 1959-1961 yıllarında Ankara Üniversitesi İlahiyat ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat fakültelerinde öğretim üyeliğini sürdürdü. 1961 yılında CHP Edirne senatörü seçildi. Cumhuriyet Senatosu Edirne Üyeliği 15 Ekim 1961 - 2 Haziran 1968 tarihleri arasında devam etti. 1960-1963 yıllarında ikinci kez Türk Dil Kurumu'nun, 1963-1966 yıllarında da gene ikinci kez Halkevleri’nin başkanlığı görevinde bulundu. 1966'da İsmet İnönü'nün "ortanın solu" politikasına karşı çıkarak CHP'den ayrıldı, "bağımsız" senatör olarak 1968’e kadar devam etti. 1970 yılında YTP’nin genel başkanlığını yaptı ve gene aynı yıl siyasal yaşamdan çekildi, bilimsel çalışmalarına geri döndü.
1974 yılında, en önemli eseri olan "Türkçenin Grameri" kitabı yayımlandı. Banguoğlu Türkçenin gramerini bilimsel metoda dayanarak anlatan ilk Türk bilim insanı olarak tanındı. 1979’da "Ana Hatlarıyle Türk Grameri"nin ikinci baskısı yapıldı. Banguoğlu bu dönemde fikrî çalışmalarına da devam etti. Çeşitli dernek ve kuruluşlarda faaliyet gösterdi, konuşmalar yaptı, yazılar yazdı. 1984’te "Kendimize Geleceğiz" adlı kitabı basıldı.
3 Mart 1989'da İstanbul Vaniköy'deki evinde hayata veda eden Tahsin Banguoğlu evli ve üç çocuk babasıydı.
Yapıtları
- Altosmanische Sprachstudien zu Süheyl ü Nevbahar [doktora tezi] (Breslau, 1938)
- Ana Hatlarıyle Türk Grameri: Kılavuz Kitap (İstanbul, 1940)
- Dil Bahisleri I (İstanbul, 1941)
- Dil Bahisleri II (İstanbul, 1942)
- Devlet Dili Türkçe Üzerine (Ankara,1945)
- Türk Grameri I: Sesbilgisi (Ankara, 1959)
- Türkçenin Grameri (İstanbul, 1974)
- Kendimize Geleceğiz (İstanbul, 1986)
- Dil Bahisleri (İstanbul, 1987)
Dış bağlantılar
- Hamza Zülfikar, "Tahsin Banguoğlu ve Türkçecilik Akımı İçindeki Yeri" 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Reşat Şemsettin Sirer | Türkiye Millî Eğitim Bakanı 10 Haziran 1948 - 22 Mayıs 1950 | Sonra gelen: Hüseyin Avni Başman |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasan Tahsin Banguoglu 1904 Drama Osmanli Imparatorlugu 3 Mart 1989 Istanbul Turk akademisyen dilbilimci ve siyasetci Tahsin BanguogluTurkiye Milli Egitim BakaniGorev suresi 10 Haziran 1948 22 Mayis 1950Basbakan Semsettin GunaltayYerine geldigi Resat Semsettin SirerYerine gelen Huseyin Avni BasmanTurkiye Buyuk Millet Meclisi 7 ve 8 Donem MilletvekiliGorev suresi 8 Mart 1943 24 Mart 1950Secim bolgesi 1943 Bingol 1946 BingolKisisel bilgilerDogum 1904 Drama Osmanli Imparatorlugu gunumuzde Yunanistan Olum 3 Mart 1989 85 yasinda Istanbul TurkiyePartisi Cumhuriyet Halk PartisiBitirdigi okul Istanbul Universitesi Edebiyat FakultesiMeslegi Akademisyen dilbilimci ve siyasetci HayatiIstanbul Erkek Lisesi nde 1925 Tahsin Banguoglu II Mesrutiyet in ilanindan dort sene once 1904 te Drama da dogdu Sekiz yasindayken Balkan Harbi nin facialarina tanik oldu ve ailesi ile birlikte Istanbul a goc etti Ilk ve orta ogrenimlerini Drama Balikesir ve Istanbul da tamamladiktan sonra egitimine Istanbul Erkek Lisesi nde devam etti Buradan 1926 da mezun oldu Ayni yil Istanbul Darulfunun Edebiyat Fakultesine girdi Bu tarihlerde ayni zamanda Vakit ve Hiz gazetelerinde ve bir mizah dergisi olan Cem de B T Banguoglu Tahsin ve Penguen takma adlariyla yazilar yaziyordu 1930 yilinda Istanbul Darulfunun Edebiyat Fakultesi Turk Dili ve Edebiyati Bolumunu bitirdi 1930 1932 yillari arasinda Ankara Gazi Terbiye Enstitusu nde ilk hocalik deneyimini yasadi 1932 yilinda egitimine devam etmek uzere Almanya ya gitti 1932 1936 yillari arasinda Berlin Universitesi nde ve Breslau Universitesi nde Osmanli Turkcesi uzerine doktora calismasini yapti Dondugu yil Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi nde Turk dili docenti olarak tayin edilip dersler vermeye basladi Ayni donemde Ankara da yeni acilan Devlet Konservatuvari nda fonetik dersleri veriyordu Bu yillarda Turk dilinin sadelestirilmesi hareketinde etkin rol oynadi 1940 yilinda donemin Milli Egitim Bakani Hasan Ali Yucel Banguoglu ndan Turkcenin grameri ile ilgili bir kilavuz kitap yazmasini istedi Bu kitap ayni yil 1940 Ana Hatlariyle Turk Grameri adiyla basildi 1940 1941 ders yilinda okullarda yeniden baslatilacak olan gramer mufredatina esas alindi Bu kitabin temeli Yeni Turk Grameri kavrami uzerine kurulmustu 1941 1943 te dil konusunda yazdigi diger yazilari ise Ulku dergisinde ve Ulus gazetesinde yayimlandi Bunlar 1987 yilinda Dil Bahisleri adi altinda toplanarak daha sonraki makalelerinin de ilavesiyle tekrar basildi Yasami boyunca Turk dil devriminin Guzel Turkce Dogru Turkce ilkesine dayandirilmasi gerektigini savundu Banguoglu 1943 te kendi ifadesiyle Bingol milletvekilligine atandi 1946 dan 1948 e kadar Halkevleri nin baskanligini ustlendi 1948 1950 yillari arasinda II Hasan Saka ve Semsettin Gunaltay kabinelerinde Milli Egitim Bakanligi yapti Ayni donemde Turk Dil Kurumu nun tabii baskani oldu 1950 de Demokrat Parti nin iktidara gelmesinden sonra siyasi hayata 11 yil ara verdi 1955 1959 yillari arasinda Londra Universitesi nde karsilastirmali Turk dilleri dersi verdi 1959 yilinda ikinci kitabi olan Turk Grameri I Sesbilgisi yayimlandi 1959 1961 yillarinda Ankara Universitesi Ilahiyat ve Istanbul Universitesi Edebiyat fakultelerinde ogretim uyeligini surdurdu 1961 yilinda CHP Edirne senatoru secildi Cumhuriyet Senatosu Edirne Uyeligi 15 Ekim 1961 2 Haziran 1968 tarihleri arasinda devam etti 1960 1963 yillarinda ikinci kez Turk Dil Kurumu nun 1963 1966 yillarinda da gene ikinci kez Halkevleri nin baskanligi gorevinde bulundu 1966 da Ismet Inonu nun ortanin solu politikasina karsi cikarak CHP den ayrildi bagimsiz senator olarak 1968 e kadar devam etti 1970 yilinda YTP nin genel baskanligini yapti ve gene ayni yil siyasal yasamdan cekildi bilimsel calismalarina geri dondu 1974 yilinda en onemli eseri olan Turkcenin Grameri kitabi yayimlandi Banguoglu Turkcenin gramerini bilimsel metoda dayanarak anlatan ilk Turk bilim insani olarak tanindi 1979 da Ana Hatlariyle Turk Grameri nin ikinci baskisi yapildi Banguoglu bu donemde fikri calismalarina da devam etti Cesitli dernek ve kuruluslarda faaliyet gosterdi konusmalar yapti yazilar yazdi 1984 te Kendimize Gelecegiz adli kitabi basildi 3 Mart 1989 da Istanbul Vanikoy deki evinde hayata veda eden Tahsin Banguoglu evli ve uc cocuk babasiydi YapitlariAltosmanische Sprachstudien zu Suheyl u Nevbahar doktora tezi Breslau 1938 Ana Hatlariyle Turk Grameri Kilavuz Kitap Istanbul 1940 Dil Bahisleri I Istanbul 1941 Dil Bahisleri II Istanbul 1942 Devlet Dili Turkce Uzerine Ankara 1945 Turk Grameri I Sesbilgisi Ankara 1959 Turkcenin Grameri Istanbul 1974 Kendimize Gelecegiz Istanbul 1986 Dil Bahisleri Istanbul 1987 Dis baglantilarHamza Zulfikar Tahsin Banguoglu ve Turkcecilik Akimi Icindeki Yeri 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca PDF TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu 21 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2022 a b c d Hamza Zulfikar Tahsin Banguoglu ve Turkcecilik Akimi Icindeki Yeri PDF 2 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Ocak 2010 Siyasi goreviOnce gelen Resat Semsettin Sirer Turkiye Milli Egitim Bakani 10 Haziran 1948 22 Mayis 1950 Sonra gelen Huseyin Avni Basman