Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hastalık davranışları, bir hastalığın seyri sırasında hastalığın neden olduğu değişikliklere uyum sağlamak için koordineli adaptasyon davranışlarıdır. Genellikle ateşin eşlik ettiği hayatta kalmaya yardım eden davranışlardır. Hastalık davranışları arasında bitkinlik, depresyon, endişe, iştah kaybı, uykusuzluk, hiperaljezi, bakımsızlık ve dikkat dağınıklığı gibi tepkiler vardır. Hastalık davranışları, hastalıkla başa çıkmada organizmanın önceliklerini yeniden düzenleyen bir motivasyon durumudur. Bu görüş depresyonun nedenini anlamayla ve kanserde oluşan ağrının bazı yönleri ile alakalı olarak öne sürülmüştür.
Geçmiş
Hasta hayvanların farklı davranışlar uzun zamanlar boyunca çiftçiler tarafından gözlemlenmiştir. Başlangıçta bunun, vücudun enfeksiyonla savaşması için enerjiyi harcamasından solayı oluşan bir fiziksel zayıflık sonucu olduğunu düşünmüşlerdir. Ancak 1960'larda, hayvanlarda üretilen ve kanda taşınan, beyinde hastalık davranışlarına neden olan ‘‘faktör X’’ keşfedildi. 1987'de Benjamin L. Hart, hayvanların sağ kalım adaptasyonunun gerekliliğini ve enfeksiyonla mücadeledeki kabiliyetini engellemenin bir dezavantaj olduğunu savunan çeşitli araştırma bulgularını bir araya getirdi. 1980'lerde, lipopolisakkaritlere (Gram-negatif bakterilerin hücre duvarı bileşeni) yanıt olarak kan yoluyla taşınan ve bağışıklık sistemindeki lökositler tarafından aktive edilen parainflumatuvar sitokinlerin üretildiği görüldü. Bu sitokinler humoral ve sinir yollarıyla hipotalamus ve diğer beyin bölgelerinde hareket ederler. Devam eden araştırmalar; beynin, bağışıklık sisteminden bağımsız olarak hastalık davranışlarının bazı bileşenlerini kontrol etmeyi öğrendiğini gösterdi.[]
Avantajlar
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Genel avantajlar
Hastalık davranışlarının, hayvanların hareketlerini sınırlandıran farklı yönleri vardır; metabolik enerjiyi aktivitelere değil vücut ısısını yükseltmeye yönlendirir ki bu da vücut sıcaklığının yükselmesine neden olur. Bu durumda hayvan fiziksel ya da bilişsel olarak sorunlu ise, yırtıcılara maruz kalmasını da sınırlamış olur.
Özel avantajları
Hastalık davranışlarının her bileşeninin kendine özgü avantajları vardır. Ateş, vücudu bakterilerin yaşaması ve üremesi için gereken optimum sıcaklığın dışına çıkarmaya yardımcı olur. İştahsızlık gıda alımını sınırlar, böylece bağırsaklardan demir emilimini ve demir kullanımını sınırlar. Demir bakteriyel üremeye yardımcı olabilir, bu yüzden demir emilimini azaltmanın faydası olabilir. Ateş gibi antibakteriyel nedenlerden dolayı demirin plazma konsantrasyonu düşürülür. Ağrı davranışı, hayvanın yaralı dokularına baskı yapmaması veya bu kısımlar konusunda uyarılmasına yardım eder. Halsizlik davranışı su kaybının önlenmesine yardımcı olur.
Bağışıklık kontrol
Lipopolisakkaritler parainflumatuvar sitokinlerin (IL-1, ) ve tümör necrosis faktör (TNF) üretilmesi için bağışıklık sistemini uyarırlar. Periferik serbest sitokinler vagus siniri aracılığıyla birincil girdi içeren hızlı bir iletim yolu ile beyne hareket ederler, Volüm transmisyon şeklinde koroid pleksus, ve beyin parankimi kaynaklı sitokinler yavaş geçiş yoluyla beyne iletilirler. Periferik sitokinler doğrudan beyne girebilirler. Beyinde diğer sitokinlerin sentezlenmesinin uyarılması da hastalık davranışlarına neden olabilir. Akut psikososyal stres, yangıyı ve davranışsal hastalığı tetikleyerek bağışıklık sisteminin kabiliyetini geliştirir.
Davranışsal gelişim
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Hastalık davranışının bileşenleri canlı vücudu tarafından klasik koşullanma yoluyla öğrenilebilir. Örneğin: Eğer sakarin çözeltisi hastalık davranışının bir yönünü tetikleyen bir kimyasalla verilirse, daha sonraki günlerde sakarin çözeltisinin kendisi verildiğinde bu tetiklenir.
Tıbbi gelişim
Depresyon
Dolaşımdaki sitokinler nedeniyle oluşan bir uyumsuzluğun tezahürü olarak majör depresif bozukluğun hastalık davranışlarıyla yakından ilişkili olduğu öne sürülmüştür. Dahası antidepresan ilaçların kemirgen hayvanların kronik hastalıklarında hastalık davranışlarını hafiflettiği görüldü. Bir bağışıklık yanıtı olan nın neden olduğu duygudurum değişiklikleri, depresyon etiyolojisinde rol oynayan subgenual anterior singulat korteks'te ki etkinliğin artması ile paraleldir Enflamasyon ile ilişkili duygudurum değişikliği beynin amygdala, medial prefrontal cortex, nucleus accumbens ve superior temporal sulcus bölümlerindeki fonksiyonel bağlantıların azalmasına da yol açabilir.
Kanser yan etkisi
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Kanserde, Hem hastalığın kendisi hem de kemoterapi tedavisi proroinflammatory sitokin salınımına yol açar ve bir yan etki olarak hastalık davranışlarına neden olabilir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f
- ^ a b
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^ Dantzer R, Kelley KW (Şubat 2007). "Twenty years of research on cytokine-induced sickness behavior". 21 (2). ss. 153-60. doi:10.1016/j.bbi.2006.09.006. (PMC) 1850954 $2. (PMID) 17088043. 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2015.
- ^ a b
- ^
- ^ Dantzer, Robert (Mayıs 2009). "Cytokine, Sickness Behavior, and Depression". Immunology and Allergy Clinics. 29 (2). ss. 247-264. doi:10.1016/j.iac.2009.02.002. 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2015.
- ^
- ^ Miller, N. (1964) "Some psychophysiological studies of motivation and of the behavioral effects of illness".
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^
- ^ a b Harrison NA, Brydon L, Walker C, Gray MA, Steptoe A, Critchley HD (Eylül 2009). "Inflammation causes mood changes through alterations in subgenual cingulate activity and mesolimbic connectivity". Biol Psychiatry. 66 (5). ss. 407-14. doi:10.1016/j.biopsych.2009.03.015. (PMC) 2885494 $2. (PMID) 19423079.
- ^ Drevets WC, Savitz J, Trimble M (Ağustos 2008). "The subgenual anterior cingulate cortex in mood disorders". CNS Spectr. 13 (8). ss. 663-81. (PMC) 2729429 $2. (PMID) 18704022. 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2015.
- ^
- ^
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hastalik davranislari bir hastaligin seyri sirasinda hastaligin neden oldugu degisikliklere uyum saglamak icin koordineli adaptasyon davranislaridir Genellikle atesin eslik ettigi hayatta kalmaya yardim eden davranislardir Hastalik davranislari arasinda bitkinlik depresyon endise istah kaybi uykusuzluk hiperaljezi bakimsizlik ve dikkat daginikligi gibi tepkiler vardir Hastalik davranislari hastalikla basa cikmada organizmanin onceliklerini yeniden duzenleyen bir motivasyon durumudur Bu gorus depresyonun nedenini anlamayla ve kanserde olusan agrinin bazi yonleri ile alakali olarak one surulmustur Ancher Michael in tablosu 1882 Hasta kiz Danimarka ulusal muzesi GecmisHasta hayvanlarin farkli davranislar uzun zamanlar boyunca ciftciler tarafindan gozlemlenmistir Baslangicta bunun vucudun enfeksiyonla savasmasi icin enerjiyi harcamasindan solayi olusan bir fiziksel zayiflik sonucu oldugunu dusunmuslerdir Ancak 1960 larda hayvanlarda uretilen ve kanda tasinan beyinde hastalik davranislarina neden olan faktor X kesfedildi 1987 de Benjamin L Hart hayvanlarin sag kalim adaptasyonunun gerekliligini ve enfeksiyonla mucadeledeki kabiliyetini engellemenin bir dezavantaj oldugunu savunan cesitli arastirma bulgularini bir araya getirdi 1980 lerde lipopolisakkaritlere Gram negatif bakterilerin hucre duvari bileseni yanit olarak kan yoluyla tasinan ve bagisiklik sistemindeki lokositler tarafindan aktive edilen parainflumatuvar sitokinlerin uretildigi goruldu Bu sitokinler humoral ve sinir yollariyla hipotalamus ve diger beyin bolgelerinde hareket ederler Devam eden arastirmalar beynin bagisiklik sisteminden bagimsiz olarak hastalik davranislarinin bazi bilesenlerini kontrol etmeyi ogrendigini gosterdi kaynak belirtilmeli AvantajlarBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Genel avantajlar Hastalik davranislarinin hayvanlarin hareketlerini sinirlandiran farkli yonleri vardir metabolik enerjiyi aktivitelere degil vucut isisini yukseltmeye yonlendirir ki bu da vucut sicakliginin yukselmesine neden olur Bu durumda hayvan fiziksel ya da bilissel olarak sorunlu ise yirticilara maruz kalmasini da sinirlamis olur Ozel avantajlari Hastalik davranislarinin her bileseninin kendine ozgu avantajlari vardir Ates vucudu bakterilerin yasamasi ve uremesi icin gereken optimum sicakligin disina cikarmaya yardimci olur Istahsizlik gida alimini sinirlar boylece bagirsaklardan demir emilimini ve demir kullanimini sinirlar Demir bakteriyel uremeye yardimci olabilir bu yuzden demir emilimini azaltmanin faydasi olabilir Ates gibi antibakteriyel nedenlerden dolayi demirin plazma konsantrasyonu dusurulur Agri davranisi hayvanin yarali dokularina baski yapmamasi veya bu kisimlar konusunda uyarilmasina yardim eder Halsizlik davranisi su kaybinin onlenmesine yardimci olur Bagisiklik kontrolLipopolisakkaritler parainflumatuvar sitokinlerin IL 1 ve tumor necrosis faktor TNF uretilmesi icin bagisiklik sistemini uyarirlar Periferik serbest sitokinler vagus siniri araciligiyla birincil girdi iceren hizli bir iletim yolu ile beyne hareket ederler Volum transmisyon seklinde koroid pleksus ve beyin parankimi kaynakli sitokinler yavas gecis yoluyla beyne iletilirler Periferik sitokinler dogrudan beyne girebilirler Beyinde diger sitokinlerin sentezlenmesinin uyarilmasi da hastalik davranislarina neden olabilir Akut psikososyal stres yangiyi ve davranissal hastaligi tetikleyerek bagisiklik sisteminin kabiliyetini gelistirir Davranissal gelisimBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Hastalik davranisinin bilesenleri canli vucudu tarafindan klasik kosullanma yoluyla ogrenilebilir Ornegin Eger sakarin cozeltisi hastalik davranisinin bir yonunu tetikleyen bir kimyasalla verilirse daha sonraki gunlerde sakarin cozeltisinin kendisi verildiginde bu tetiklenir Tibbi gelisimDepresyon Dolasimdaki sitokinler nedeniyle olusan bir uyumsuzlugun tezahuru olarak major depresif bozuklugun hastalik davranislariyla yakindan iliskili oldugu one surulmustur Dahasi antidepresan ilaclarin kemirgen hayvanlarin kronik hastaliklarinda hastalik davranislarini hafiflettigi goruldu Bir bagisiklik yaniti olan nin neden oldugu duygudurum degisiklikleri depresyon etiyolojisinde rol oynayan subgenual anterior singulat korteks te ki etkinligin artmasi ile paraleldir Enflamasyon ile iliskili duygudurum degisikligi beynin amygdala medial prefrontal cortex nucleus accumbens ve superior temporal sulcus bolumlerindeki fonksiyonel baglantilarin azalmasina da yol acabilir Kanser yan etkisi Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Kanserde Hem hastaligin kendisi hem de kemoterapi tedavisi proroinflammatory sitokin salinimina yol acar ve bir yan etki olarak hastalik davranislarina neden olabilir Kaynakca a b c d e f a b Dantzer R Kelley KW Subat 2007 Twenty years of research on cytokine induced sickness behavior 21 2 ss 153 60 doi 10 1016 j bbi 2006 09 006 PMC 1850954 2 PMID 17088043 8 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2015 a b Dantzer Robert Mayis 2009 Cytokine Sickness Behavior and Depression Immunology and Allergy Clinics 29 2 ss 247 264 doi 10 1016 j iac 2009 02 002 8 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2015 Miller N 1964 Some psychophysiological studies of motivation and of the behavioral effects of illness a b Harrison NA Brydon L Walker C Gray MA Steptoe A Critchley HD Eylul 2009 Inflammation causes mood changes through alterations in subgenual cingulate activity and mesolimbic connectivity Biol Psychiatry 66 5 ss 407 14 doi 10 1016 j biopsych 2009 03 015 PMC 2885494 2 PMID 19423079 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Drevets WC Savitz J Trimble M Agustos 2008 The subgenual anterior cingulate cortex in mood disorders CNS Spectr 13 8 ss 663 81 PMC 2729429 2 PMID 18704022 1 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2015 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link