Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Havan, piyade birliklerinin kullandığı, üst açı grubu ile atış yapabilen, namlu ağzından elle tek tek doldurulan, bazı modellerinde mermi namlu içi dibindeki iğneye çarpar çarpmaz otomatik olarak ateşlenen (81mm. UT-1, 81mm. M-1, 106mm. orta havan ve 60mm. Komando Havanı gibi), bazı modellerinde ise top ve obüslerdekine benzer ateşleme ipinin çekilmesiyle ateşlenen (120mm. TOSAM HY-12 havanı gibi) piyade birliklerinin ateş destek silahlarıdır.
Havanın tesirli ya da etkili menzili olmaz, bu parametreler attıkları mermiye göre değişir. Havanların başlıca mühimmat cinsleri; tahrip, aydınlatma, sis ve eğitim mermileridir. Bunların dışında hâlihazırda geliştirilmekte olan modern mühimmat tiplerinden (serpme mayın taşıyan kargo mühimmatları veya anti tank mühimmatları vb.) mermi türleri de vardır.
Üst açı grubu tabiri; namludan çıkan mühimmatın direkt hedefe değil, önce yukarı doğru yükselip ardından hedefe dik bir şekilde düşmesi olarak tanımlanır. Bu sayede bir tepe veya yüksek bir binanın arkasına aşırtma atışlar yapılabilmektedir. Bu üst açı grubunun oluşum sebebi ve en önemli avantajıdır. Dezavantajı ise merminin hedefe varış süresinin uzun olması, isabet oranının düşük olması ve atmosferik hava şartlarından daha fazla etkilenmesi olarak sıralanabilir.
Havanlar destekledikleri birliklerin daha da arkalarında bulunurlar. Havan birlikleri bir ateş idare unsuru (gerekli hesaplamaların yapılabilmesi için), bir ileri gözetleyici unsuru (ateş idareye ateş altına alınması gereken hedef hakkında bilgi vermek için) bir de havanları kullanan atış unsurlarından oluşmaktadır.
Havanlar normal şartlarda ateş altına aldıkları hedefleri görmezler, kimi zaman 5000m veya daha uzağa bile atış yapabilirler. Ancak gerektiğinde basit usuller kullanarak (hedefi) görerek de ateş edebilirler. 60mm. komando havanları daima görerek atış yapmazlar bunun yanı sıra görmeyerek de atış yapabilirler.
Havanlar; namlu, namlunun altında bulunan döşeme, namlunun ortasına sabitlenmiş ve ayakta durmasını sağlayan çatal ayak ve gerekli nişan esaslarının girilebilmesi için bir nişan aletinden oluşmaktadır.
Havanların en önemli özellikleri portatif olmaları, süratle atışa başlayabilmeleridir. Bu sebepten ötürü temelde toplardan bir farkları olmamasına rağmen topçular yerine piyadeler tarafından kullanılırlar. Muharebelerde ön safta bulunan piyadelerin acil ateş desteği ihtiyacına topçuların reaksiyon süreleri çok uzun olacağından; kendi bünyelerindeki havanlarla bu işi derhal yaparlar. Havanlar yapıları gereği portatif olmaları (toplar gibi tonlarca ağırlıkta olmamaları) ; atış sıhhatlerine olumsuz etki etmektedir; ancak bu durumda havanların yüksek sayıdaki hızlı atım adetleriyle giderilmeye çalışılır.
Havanlar hedeflerini görmedikleri için geometrideki açıları kullanarak ateş ederler. (birbirlerini görenlerin birbirleriyle olan açısal ilişkileri ve bulunduğu konumların değerlemesiyle hangi açı ve hangi barut miktarıyla atış yapılacağı tespit edilir.)
Çok yüksek maliyetlere mâl olan, çok işgücü gerektiren ve çok karışık sistemlere sahip top ve obüslere nazaran, dünya piyade muharebelerinde havanların başarı öyküleri sayılamayacak kadar çoktur.
Havan silah sistemlerinin en önemli parçası ise onu kullanan mürettebatıdır, çünkü etkili havan atışı için eğitimin önemi diğer her şeyden daha önemlidir.
Zırhlı araçlara yüklenmiş havan sistemleri de mevcuttur. Bunların bir kısmı havana sadece taşıyıcılık ederken, bir kısmı ise otomatik sistemlerle donatılmış olup; hem mermiyi otomatik yükler hem de hesaplamaları otomatik yaparlar. Ancak piyade harekâtının temel mantığı her yerde bir zırhlı aracı kabul görmediğinden bu gibi sistemler ekseri zırhlı birliklerce kullanılırlar.
Tarihi
İlk havan Fatih Sultan Mehmed tarafından İstanbul'un fethinde kullanılmıştır.[] Aynı zamanda ilk havan topu sınıfı da kapıkulu ocaklarına bağlı humbaracı ocağıdır.[] İlk nakledilebilir havan, Baron tarafından icat edildi (Grave Kuşatması, 1673).Amerikan İç Savaşı sırasında her iki taraf da, yaklaşık 82 kg ağırlığa sahip Coehorn-tipi havanlar kullandı.
Havan, ilk kuşatma savaşları görüldükten itibaren, yüzyıllar boyunca var olmuşlardır. Bununla birlikte, gibi ilkel modelleri oldukça büyük ve ağır olduğundan, nakledilmeleri de kolay olmuyordu. Bu silahlar basitçe, mutfaklardaki demir kaseleri veya isimlerini aldıkları eczacı havanlarını andırır şekilde yapılmışlardı.
- Çeşitli havanlar
-
![image]()
Osmanlı Ordusu tarafından kullanılan 19.yy. İngiliz yapımı ağızdan dolma kaval havan topu, çap:34 cm, boy:130 cm (, Ankara, 2020) -
![image]()
ABD Ordusunun Amerikan İç Savaşı'nda kullandığı 13 inçlik raylı havan
Kaynakça
- ^ http://encyclopedia.jrank.org/CLI_COM/COEHOORN_MENNO_BARON_VAN_1641_1.html 2 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . BARON VAN MENNO COEHOO... - Online Information article about BARON VAN MENNO COEHOO
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Bu madde okuyucular icin kafa karistirici iceriklere veya net olmayan ifadelere sahip olabilir Lutfen ifadeleri netlestirmeye yardimci olun Maddenin tartisma sayfasinda konuyu tartisin Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Havan haber gazete kitap akademik JSTOR Temmuz 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Havan piyade birliklerinin kullandigi ust aci grubu ile atis yapabilen namlu agzindan elle tek tek doldurulan bazi modellerinde mermi namlu ici dibindeki igneye carpar carpmaz otomatik olarak ateslenen 81mm UT 1 81mm M 1 106mm orta havan ve 60mm Komando Havani gibi bazi modellerinde ise top ve obuslerdekine benzer atesleme ipinin cekilmesiyle ateslenen 120mm TOSAM HY 12 havani gibi piyade birliklerinin ates destek silahlaridir Israil yapimi 120 lik havan atesi yapan ABD askerleri60mm lik havan Havanin tesirli ya da etkili menzili olmaz bu parametreler attiklari mermiye gore degisir Havanlarin baslica muhimmat cinsleri tahrip aydinlatma sis ve egitim mermileridir Bunlarin disinda halihazirda gelistirilmekte olan modern muhimmat tiplerinden serpme mayin tasiyan kargo muhimmatlari veya anti tank muhimmatlari vb mermi turleri de vardir Ust aci grubu tabiri namludan cikan muhimmatin direkt hedefe degil once yukari dogru yukselip ardindan hedefe dik bir sekilde dusmesi olarak tanimlanir Bu sayede bir tepe veya yuksek bir binanin arkasina asirtma atislar yapilabilmektedir Bu ust aci grubunun olusum sebebi ve en onemli avantajidir Dezavantaji ise merminin hedefe varis suresinin uzun olmasi isabet oraninin dusuk olmasi ve atmosferik hava sartlarindan daha fazla etkilenmesi olarak siralanabilir Havanlar destekledikleri birliklerin daha da arkalarinda bulunurlar Havan birlikleri bir ates idare unsuru gerekli hesaplamalarin yapilabilmesi icin bir ileri gozetleyici unsuru ates idareye ates altina alinmasi gereken hedef hakkinda bilgi vermek icin bir de havanlari kullanan atis unsurlarindan olusmaktadir Havanlar normal sartlarda ates altina aldiklari hedefleri gormezler kimi zaman 5000m veya daha uzaga bile atis yapabilirler Ancak gerektiginde basit usuller kullanarak hedefi gorerek de ates edebilirler 60mm komando havanlari daima gorerek atis yapmazlar bunun yani sira gormeyerek de atis yapabilirler Havanlar namlu namlunun altinda bulunan doseme namlunun ortasina sabitlenmis ve ayakta durmasini saglayan catal ayak ve gerekli nisan esaslarinin girilebilmesi icin bir nisan aletinden olusmaktadir Havanlarin en onemli ozellikleri portatif olmalari suratle atisa baslayabilmeleridir Bu sebepten oturu temelde toplardan bir farklari olmamasina ragmen topcular yerine piyadeler tarafindan kullanilirlar Muharebelerde on safta bulunan piyadelerin acil ates destegi ihtiyacina topcularin reaksiyon sureleri cok uzun olacagindan kendi bunyelerindeki havanlarla bu isi derhal yaparlar Havanlar yapilari geregi portatif olmalari toplar gibi tonlarca agirlikta olmamalari atis sihhatlerine olumsuz etki etmektedir ancak bu durumda havanlarin yuksek sayidaki hizli atim adetleriyle giderilmeye calisilir Havanlar hedeflerini gormedikleri icin geometrideki acilari kullanarak ates ederler birbirlerini gorenlerin birbirleriyle olan acisal iliskileri ve bulundugu konumlarin degerlemesiyle hangi aci ve hangi barut miktariyla atis yapilacagi tespit edilir Cok yuksek maliyetlere mal olan cok isgucu gerektiren ve cok karisik sistemlere sahip top ve obuslere nazaran dunya piyade muharebelerinde havanlarin basari oykuleri sayilamayacak kadar coktur Havan silah sistemlerinin en onemli parcasi ise onu kullanan murettebatidir cunku etkili havan atisi icin egitimin onemi diger her seyden daha onemlidir Zirhli araclara yuklenmis havan sistemleri de mevcuttur Bunlarin bir kismi havana sadece tasiyicilik ederken bir kismi ise otomatik sistemlerle donatilmis olup hem mermiyi otomatik yukler hem de hesaplamalari otomatik yaparlar Ancak piyade harekatinin temel mantigi her yerde bir zirhli araci kabul gormediginden bu gibi sistemler ekseri zirhli birliklerce kullanilirlar TarihiIlk havan Fatih Sultan Mehmed tarafindan Istanbul un fethinde kullanilmistir kaynak belirtilmeli Ayni zamanda ilk havan topu sinifi da kapikulu ocaklarina bagli humbaraci ocagidir kaynak belirtilmeli Ilk nakledilebilir havan Baron tarafindan icat edildi Grave Kusatmasi 1673 Amerikan Ic Savasi sirasinda her iki taraf da yaklasik 82 kg agirliga sahip Coehorn tipi havanlar kullandi Havan ilk kusatma savaslari goruldukten itibaren yuzyillar boyunca var olmuslardir Bununla birlikte gibi ilkel modelleri oldukca buyuk ve agir oldugundan nakledilmeleri de kolay olmuyordu Bu silahlar basitce mutfaklardaki demir kaseleri veya isimlerini aldiklari eczaci havanlarini andirir sekilde yapilmislardi Cesitli havanlar Osmanli Ordusu tarafindan kullanilan 19 yy Ingiliz yapimi agizdan dolma kaval havan topu cap 34 cm boy 130 cm Ankara 2020 ABD Ordusunun Amerikan Ic Savasi nda kullandigi 13 inclik rayli havanKaynakca http encyclopedia jrank org CLI COM COEHOORN MENNO BARON VAN 1641 1 html 2 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde BARON VAN MENNO COEHOO Online Information article about BARON VAN MENNO COEHOO