Hayat Abdullayeva (14 Ekim 1912, Derbent - 21 Nisan 2006, Bakü), Azeri bir heykeltıraştı. Molla Panah Vagif'in, Hurşidbanu Natavanın Şuşa'daki büstlerinin heykeltıraşıdır.
Hayat Abdullayeva | |
---|---|
Genel bilgiler | |
Doğum | 14 Ekim 1912 Derbent, Dağıstan oblastı, Rus İmparatorluğu |
Ölüm | 21 Nisan 2006 (93 yaşında) Bakü, Azerbaycan |
Alanı | heykeltıraş |
Sanat eğitimi | İlya Repin Leningrad Resim, Heykel ve Mimarlık Enstitüsü |
Ünlü yapıtları |
|
Hakkında
Hayat Hamdulla kızı Abdullayeva, 14 Ekim 1912'de Derbent şehrinde doğdu. Ünlü balık tüccarı Hamdulla Abdullayev'in kızıydı. Babasının idamından sonra annesiyle birlikte Kazakistan'a sürgüne gönderildi. 1942'de Leningrad'dan Semerkant'a taşınan Repin Resim, Heykel ve Mimarlık Enstitüsü'ne girdi. O yıllarda "Tutu hanım" ve "Hasan bey Zerdabi" heykellerini yaptı. Şövale heykelciliği alanında ilk Azerbaycanlı kadın oldu. Öğrenimini tamamladıktan sonra Bakü'ye geldi ve burada Azim Azimzada Sanat Okulu'nda hocalık yaptı. Sanatın sırlarını P. Sabsay'ın atölyesinde öğrendi.
Kariyeri
H.Abdullayeva dekoratif ve şövale heykelciliği alanında çalıştı. Abdullayeva'nın küçük heykellerinde lirik tema hakimdi. "Annelik" ve "Ninni" gibi kompozisyonlarda, heykeltıraş anne sevgisini söylerse, iki figürlü heykelini aşıklara adadı. Ahşaptan yapılmış, aşk, hayaller ve arzular dünyasını düşünen bir erkek ve bir kızın şiirsel görüntüleri, bir hassasiyet duygusu taşır.
Yazarın ünlü eserleri arasında Nizami'nin "Yedi Güzel"(1959) adlı eserindeki karakterleri yansıtan renkli dekoratif figürler ve "Hajar" (1959) heykeli dikkat çekicidir. Bazen porselen figürinlerle temsil edilen bu kompozisyona “Yedi Güzel ve Bahram Şah” denir. Kızların hareketleri ve kıyafetleri bakımından farklılık gösteren çeşitli görüntülerine rağmen, heykeltıraş bütün bir kompozisyon oluşturmayı başardı. Doğuda ünlü şair Nizami Gencevi'nin Abdullayeva tarafından seslendirilen sanatsal görüntüleri yeni ve özgün bir yorum aldı. Yazarın yöneldiği tema, heykeltıraşı bu görüntünün parlaklığını ve egzotizmini vurgulamaya zorlar. Aynı zamanda, profesyonel yetenek, porselenin teknolojik niteliklerinin bilgisi, malzemenin doğasından ve dokulu yeteneklerinden kaynaklanan bilgi, bu dekoratif kompozisyonun ortaya çıkmasına ivme kazandırdı. Rakamlar sadece plastisiteleriyle değil, aynı zamanda tipik element ifadeleri açısından mantıksal bütünlükleriyle de çekicidir.
Geçen yüzyılın 50'li yılları Hayat Abdullayeva için küçük plastik türü alanında verimli geçti. "Arşın Mal Alan" operetinden "Meshedi İbad" ve teyzesinin karikatürü, heykeltıraşın dekoratif yeteneğini ve tasvir edilen yüzün figüratif kompozisyonunu ifade etme yeteneğini ortaya çıkardı. "Yedi Güzel", "Talış Gizi", "Sepet Dokuyan Kız", "Çocuklu Kadın" ve diğer küçük hacimli porselen ve seramik figürlerinden türler, onların yaratıcılığı tanımlayan ilk örnekleridir. "Yedi Güzel" ve "Çocuklu Kadın"ın seramik çalışmaları, Hayat Abdullayeva'nın yaratıcı olanaklarının genişliği hakkında konuşuyor. "Ninni", "Gençlik", "Hajar" (ceviz ağacı) gibi eserler, lirizmlerinde yukarıda belirtilenlerden daha düşük değildir. Bu heykellerde hüküm süren profesyonellik, sonraki çalışmalarına yansır; bunların arasında, "Sensiz" heykeli - yükseltilmiş yakalı ve ceplerinde elleri hüzünlü bir ruh hali taşıyan yağmurluklu bir kıza dikkat edilmelidir. II. Dünya Savaşı sırasında Smolensk ormanlarında savaşan partizan doktor Alia Rustamova'ya adanmış ustanın bir başka heykeli, kahramanın dalgın görüntüsünü aktarıyor. Hayat Abdullayeva'nın "Oyun" adlı bir başka heykeli de kompozisyon açısından ilginç.
H. Abdullayeva, yaratıcı faaliyeti boyunca, M. F. Ahundov'un adını taşıyan Milli Kütüphane'nin alınlığına yerleştirilen Maksim Gorki heykeli, ünlü aktör Hüseynkulu Sarabski'nin bronz heykelleri de dahil olmak üzere bir dizi önemli eser yarattı. Devlet adamı ve şair Şah İsmail Hatai'nin, Şuşa şehrinde Hurşidbanu Natevan ve şair Vagif'in anıt-büstlerini de o yapti.
1964 yılında Onurlu Sanat İşçisi unvanını aldı.
Hayat Abdullayeva 21 Nisan 2006'da Bakü'de öldü.
Mirası
2014 yılında Bakü'deki Nizami Sinema Merkezi, Azerbaycanlı yönetmen Yaver Rzayev'in H. Abdullayeva'nın 100. yıldönümüne adanan “Gözlerimin Işığı ve Bir Heykeltıraşın Muhteşem Yaşamı” adlı belgesel filminin galasına ev sahipliği yaptı.
Kaynakça
- ^ (Azerice). ensiklopediya.gov.az. 5 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Абдуллаев Гамидулла Гаджи Фатулла оглу - начальник "Азрыбтреста" и его семья, репрессирован" (Rusça). ourbaku.com. 20 Haziran 2010. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ (Rusça). ru.openlist.wiki. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Nərmin Əkbərli (14 Ekim 2017). (Azerice). axar.az. 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Таира Джафарова (10 Şubat 2019). "Судьбы загадочное завтра, или Жизнь, способная стать сюжетом увлекательного романа" (Rusça). kaspiy.az. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Вугар Иманов (16 Ocak 2021). (Rusça). trend.az. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Dəzgah heykəltəraşlığı sahəsində ilk ali təhsilli heykəltəraş qadın Həyat Abdullayeva" (Azerice). baku-art.com. 14 Ekim 2020. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ a b c Masimli E. (April 2007), "Sənətdə və ürəklərdə əbədiləşən sənətkar: Mərhum heykəltəraş Həyat Abdullayeva haqqında", Mədəniyyət, s. 8
- ^ (Azerice). president.az. 29 Ağustos 2021. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Azərbaycan qadını ensiklopediyası (PDF). Bakü: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 2002. s. 17. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Hüseynbala Hüseynov (2015). Энциклопедия города Дербента. Mahaçkala: Лотос. ss. 12-13. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Bu gün Həyat Abdullayevanın anım günüdür" (Azerice). vnf.az. 21 Nisan 2020. 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ ""Gözümün işığı və ya Qəribə heykəltəraş ömrü" sənədli filmi təqdim olunacaqdır" (Azerice). azertag.az. 13 Mart 2014. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Fariz Hüseynov (19 Mart 2014). (Azerice). medeniyyet.az. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hayat Abdullayeva 14 Ekim 1912 Derbent 21 Nisan 2006 Baku Azeri bir heykeltirasti Molla Panah Vagif in Hursidbanu Natavanin Susa daki bustlerinin heykeltirasidir Hayat AbdullayevaGenel bilgilerDogum14 Ekim 1912 Derbent Dagistan oblasti Rus ImparatorluguOlum21 Nisan 2006 93 yasinda Baku AzerbaycanAlaniheykeltirasSanat egitimiIlya Repin Leningrad Resim Heykel ve Mimarlik EnstitusuUnlu yapitlariMolla Panah Vagif bustu 1957 Hursidbanu Natavan bustu 1982 HakkindaHayat Hamdulla kizi Abdullayeva 14 Ekim 1912 de Derbent sehrinde dogdu Unlu balik tuccari Hamdulla Abdullayev in kiziydi Babasinin idamindan sonra annesiyle birlikte Kazakistan a surgune gonderildi 1942 de Leningrad dan Semerkant a tasinan Repin Resim Heykel ve Mimarlik Enstitusu ne girdi O yillarda Tutu hanim ve Hasan bey Zerdabi heykellerini yapti Sovale heykelciligi alaninda ilk Azerbaycanli kadin oldu Ogrenimini tamamladiktan sonra Baku ye geldi ve burada Azim Azimzada Sanat Okulu nda hocalik yapti Sanatin sirlarini P Sabsay in atolyesinde ogrendi KariyeriH Abdullayeva dekoratif ve sovale heykelciligi alaninda calisti Abdullayeva nin kucuk heykellerinde lirik tema hakimdi Annelik ve Ninni gibi kompozisyonlarda heykeltiras anne sevgisini soylerse iki figurlu heykelini asiklara adadi Ahsaptan yapilmis ask hayaller ve arzular dunyasini dusunen bir erkek ve bir kizin siirsel goruntuleri bir hassasiyet duygusu tasir Yazarin unlu eserleri arasinda Nizami nin Yedi Guzel 1959 adli eserindeki karakterleri yansitan renkli dekoratif figurler ve Hajar 1959 heykeli dikkat cekicidir Bazen porselen figurinlerle temsil edilen bu kompozisyona Yedi Guzel ve Bahram Sah denir Kizlarin hareketleri ve kiyafetleri bakimindan farklilik gosteren cesitli goruntulerine ragmen heykeltiras butun bir kompozisyon olusturmayi basardi Doguda unlu sair Nizami Gencevi nin Abdullayeva tarafindan seslendirilen sanatsal goruntuleri yeni ve ozgun bir yorum aldi Yazarin yoneldigi tema heykeltirasi bu goruntunun parlakligini ve egzotizmini vurgulamaya zorlar Ayni zamanda profesyonel yetenek porselenin teknolojik niteliklerinin bilgisi malzemenin dogasindan ve dokulu yeteneklerinden kaynaklanan bilgi bu dekoratif kompozisyonun ortaya cikmasina ivme kazandirdi Rakamlar sadece plastisiteleriyle degil ayni zamanda tipik element ifadeleri acisindan mantiksal butunlukleriyle de cekicidir Gecen yuzyilin 50 li yillari Hayat Abdullayeva icin kucuk plastik turu alaninda verimli gecti Arsin Mal Alan operetinden Meshedi Ibad ve teyzesinin karikaturu heykeltirasin dekoratif yetenegini ve tasvir edilen yuzun figuratif kompozisyonunu ifade etme yetenegini ortaya cikardi Yedi Guzel Talis Gizi Sepet Dokuyan Kiz Cocuklu Kadin ve diger kucuk hacimli porselen ve seramik figurlerinden turler onlarin yaraticiligi tanimlayan ilk ornekleridir Yedi Guzel ve Cocuklu Kadin in seramik calismalari Hayat Abdullayeva nin yaratici olanaklarinin genisligi hakkinda konusuyor Ninni Genclik Hajar ceviz agaci gibi eserler lirizmlerinde yukarida belirtilenlerden daha dusuk degildir Bu heykellerde hukum suren profesyonellik sonraki calismalarina yansir bunlarin arasinda Sensiz heykeli yukseltilmis yakali ve ceplerinde elleri huzunlu bir ruh hali tasiyan yagmurluklu bir kiza dikkat edilmelidir II Dunya Savasi sirasinda Smolensk ormanlarinda savasan partizan doktor Alia Rustamova ya adanmis ustanin bir baska heykeli kahramanin dalgin goruntusunu aktariyor Hayat Abdullayeva nin Oyun adli bir baska heykeli de kompozisyon acisindan ilginc H Abdullayeva yaratici faaliyeti boyunca M F Ahundov un adini tasiyan Milli Kutuphane nin alinligina yerlestirilen Maksim Gorki heykeli unlu aktor Huseynkulu Sarabski nin bronz heykelleri de dahil olmak uzere bir dizi onemli eser yaratti Devlet adami ve sair Sah Ismail Hatai nin Susa sehrinde Hursidbanu Natevan ve sair Vagif in anit bustlerini de o yapti 1964 yilinda Onurlu Sanat Iscisi unvanini aldi Hayat Abdullayeva 21 Nisan 2006 da Baku de oldu Mirasi2014 yilinda Baku deki Nizami Sinema Merkezi Azerbaycanli yonetmen Yaver Rzayev in H Abdullayeva nin 100 yildonumune adanan Gozlerimin Isigi ve Bir Heykeltirasin Muhtesem Yasami adli belgesel filminin galasina ev sahipligi yapti Kaynakca Azerice ensiklopediya gov az 5 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Abdullaev Gamidulla Gadzhi Fatulla oglu nachalnik Azrybtresta i ego semya repressirovan Rusca ourbaku com 20 Haziran 2010 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Rusca ru openlist wiki 3 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Nermin Ekberli 14 Ekim 2017 Azerice axar az 16 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Taira Dzhafarova 10 Subat 2019 Sudby zagadochnoe zavtra ili Zhizn sposobnaya stat syuzhetom uvlekatelnogo romana Rusca kaspiy az 3 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Vugar Imanov 16 Ocak 2021 Rusca trend az 18 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Dezgah heykelterasligi sahesinde ilk ali tehsilli heykelteras qadin Heyat Abdullayeva Azerice baku art com 14 Ekim 2020 28 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 a b c Masimli E April 2007 Senetde ve ureklerde ebedilesen senetkar Merhum heykelteras Heyat Abdullayeva haqqinda Medeniyyet s 8 Azerice president az 29 Agustos 2021 29 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Azerbaycan qadini ensiklopediyasi PDF Baku Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 2002 s 17 28 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Huseynbala Huseynov 2015 Enciklopediya goroda Derbenta Mahackala Lotos ss 12 13 28 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Bu gun Heyat Abdullayevanin anim gunudur Azerice vnf az 21 Nisan 2020 6 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Gozumun isigi ve ya Qeribe heykelteras omru senedli filmi teqdim olunacaqdir Azerice azertag az 13 Mart 2014 3 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Fariz Huseynov 19 Mart 2014 Azerice medeniyyet az 3 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2022