Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hayvanların Tarihi Üzerine (Yunanca: Τῶν περὶ τὰ ζῷα ἱστοριῶν), Ton peri ta zoia historion, "Hayvanlar Üzerine Sorular"; Latince: Historia Animālium "Hayvanların Tarihi"), M.Ö. 4. yüzyılda antik Yunan filozofu Aristoteles'in Batı bilim ve felsefesinin temel metinlerinden biri olup, biyoloji konusundaki en önemli metinlerinden biridir. Atina'daki Platon Akademisi'nde okundu.
Özellikler
MÖ 4. yüzyılda (muhtemelen MÖ 350 civarında) yazılmış olan eserin yazarı Aristoteles, MÖ 322 yılında ölmüştür.
Aristoteles gözlem ve akıl yürütme yoluyla birçok biyolojik gerçeği algılayıp eserine aktarmıştır. Örneğin, güçlü savunması olmayan bir hayvanın yaptığı blöf olan deimatik davranış gösterilerinden biri olan ahtapotun rahatsız edildiğinde düşmanını şaşırtmak veya gizlenmek için renk değiştirebildiğini yazmıştır.
Hayvanların Tarihi Üzerine eserinde, Platon'un "sembolik zoolojisi"ne tam bir zıtlıkta, özellikle deniz biyolojisi üzerine olmak üzere çok sayıda gözlem ve inceleme yapılmaktadır. Aristoteles'in tarzı ve hassasiyeti, kafadan bacaklıların (sefalopodların) davranışını ve anatomisini incelediği bölümlerde görülmektedir, yırtıcılara karşı mürekkep kullanımı, kamuflaj ve sinyal verme gibi oyalama ve dikkat dağıtma tekniklerinden söz etmiştir.
Önem
16. yüzyıla kadar zooloji ile ilgili neredeyse hiçbir ayrıntılı çalışma yapılmamıştır, Bu açıdan Aristoteles, yaklaşık iki bin yıl boyunca bu alanda oldukça etkili bir isim oldu. Zooloji üzerine yazdıkları, hayatında yaptığı tüm çalışmalarının dörtte birini oluşturur.
Aristoteles'in halefi görülen öğrencisi olan ve ondan sonra Akademinin başına geçen Theophrastus, botanik üzerine 9 ciltlik (Bitkiler Üzerinde İncelemeler) eserini kaleme almıştır.
Bağdatlı Arap bilim insanı El-Cahiz de Aristoteles'ten yararlanarak 9. yüzyılda Kitab el-Hayavan (Hayvanlar Kitabı) adlı bir ansiklopedi hazırlamış ve doğal seçilim dahil bazı biyoloji kavramlarını ilk kez incelemiştir.
Hatalar
Eser, hatalı iddialar da içermektedir. Örneğin Aristoteles, herhangi bir türün dişisinin erkeklerden daha az diş sayısına sahip olduğunu iddia ediyordu. Bu açıkça yanlışlanabilir bir iddia idi. Robert Mayhew tarafından o zamanki kadınların erkeklerden daha zayıf beslendiğinin iddia edilmesi gibi bir gözlem yanılgısıydı. Kendi gözlemi gerçek olsa da, bu iddiayı diğer türler için de geçerli tutması yanlıştı. Bu nedenle, Philippa Lang, Aristoteles'in ampirik olmakla birlikte, doğanın yanıltıcı olabileceğini beklememesinin onu şaşırtıp yanılgılara düşürebildiğini belirtmiştir.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Hayvanların Tarihi Üzerine ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
| İngilizce Vikikaynak'ta History of Animals (Thompson) ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
| Yunanca Vikikaynak'ta Τῶν περὶ τὰ ζῷα ἱστοριῶν ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Aristoteles (1910). (İngilizce). çeviri: D'Arcy Wentworth Thompson,. Adelaide library: Oxford: Clarendon Press. 8 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2019.
- Aristoteles (1897). History of Animals (İngilizce). çeviri: Richard Cresswell,. Londra: George Bell & Sons. Erişim tarihi: 18 Ocak 2019.
- Aristotle (1837). Historia animalium (Grekçe). e Typographeo academico. 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2019.
Kaynakça
- ^ Campbell, Gordon Lindsay (2014). The Oxford Handbook of Animals in Classical Thought and Life (İngilizce). Oxford University Press. s. 517. ISBN . 18 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2019.
- ^ Aristotle, Book IV.I (D'Arcy Thompson, s. 524)
- ^ Allaby, Michael (2010). Animals: From Mythology to Zoology. Infobase Publishing. ss. 34-. ISBN . 19 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2019.
- ^ Wilkins, John S. (16 Eylül 2008). "Aristotle on the mayfly". Evolving Thoughts. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2019.
- ^ Aristotle. . y. MÖ 350 (İngilizce). Floransa Üniversitesi Yayınları. ss. 621b-622a. ISBN . 21 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2019.
A catalogue of body patterning in Cephalopoda.
- ^ Lennox, James (27 Temmuz 2011). . Stanford Encyclopedia of Philosophy (İngilizce). Stanford Üniversitesi Yayınları. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2019.
- ^ French, Roger (1994). Ancient Natural History: Histories of Nature (İngilizce). Routledge. ss. 92-99. ISBN .
- ^ Egerton, Frank N. (Nisan 2002). "A History of the Ecological Sciences, Part 6: Arabic Language Science - Origins and Zoological". Bulletin of the Ecological Society of America (İngilizce), 143. ss. 142-146.
- ^ Haque, Amber (2004). "Psychology from Islamic Perspective: Contributions of Early Muslim Scholars and Challenges to Contemporary Muslim Psychologists". Journal of Religion and Health (İngilizce). 43 (4). ss. 357-377. Erişim tarihi: 18 Ocak 2019.
- ^ Mayhew, Robert (2004). "Chapter 5". The Female in Aristotle's Biology (İngilizce). Chicago Üniversitesi Yayınları. ISBN .
- ^ Lang, Philippa (13 Ekim 2015). Science: Antiquity and its Legacy (İngilizce). I. B. Tauris. ss. 60-63. ISBN . 19 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hayvanlarin Tarihi Uzerine Yunanca Tῶn perὶ tὰ zῷa ἱstoriῶn Ton peri ta zoia historion Hayvanlar Uzerine Sorular Latince Historia Animalium Hayvanlarin Tarihi M O 4 yuzyilda antik Yunan filozofu Aristoteles in Bati bilim ve felsefesinin temel metinlerinden biri olup biyoloji konusundaki en onemli metinlerinden biridir Atina daki Platon Akademisi nde okundu Historia animalium et al Hayvanlarin Tarihi Uzerine Konstantinopolis 12 yuzyil Biblioteca Medicea Laurenziana pluteo 87 4 Platon Akademisi Pompei den 1 yuzyil mozaikleri Ulusal Arkeoloji Muzesi Napoli OzelliklerAristoteles ahtapotun rahatsiz edildiginde renk degistirerek deimatik davranis gosterebilecegini gozlemledi MO 4 yuzyilda muhtemelen MO 350 civarinda yazilmis olan eserin yazari Aristoteles MO 322 yilinda olmustur Aristoteles gozlem ve akil yurutme yoluyla bircok biyolojik gercegi algilayip eserine aktarmistir Ornegin guclu savunmasi olmayan bir hayvanin yaptigi blof olan deimatik davranis gosterilerinden biri olan ahtapotun rahatsiz edildiginde dusmanini sasirtmak veya gizlenmek icin renk degistirebildigini yazmistir Arap zoolog El Cahiz tarafindan en adiyla Orta Cag Arapcasina cevrilip genisletilen kitaptan bir sayfa Aristo bir kopek baliginin embriyosunun bir kordon ile bir tur plasentaya yumurta kesesi tutturuldugunu kaydetmistir Aristo nun yazdigi gibi Mayis sinegi dort ayak uzerinde yuruyen bir bocektir Hayvanlarin Tarihi Uzerine eserinde Platon un sembolik zoolojisi ne tam bir zitlikta ozellikle deniz biyolojisi uzerine olmak uzere cok sayida gozlem ve inceleme yapilmaktadir Aristoteles in tarzi ve hassasiyeti kafadan bacaklilarin sefalopodlarin davranisini ve anatomisini inceledigi bolumlerde gorulmektedir yirticilara karsi murekkep kullanimi kamuflaj ve sinyal verme gibi oyalama ve dikkat dagitma tekniklerinden soz etmistir Onem16 yuzyila kadar zooloji ile ilgili neredeyse hicbir ayrintili calisma yapilmamistir Bu acidan Aristoteles yaklasik iki bin yil boyunca bu alanda oldukca etkili bir isim oldu Zooloji uzerine yazdiklari hayatinda yaptigi tum calismalarinin dortte birini olusturur Aristoteles in halefi gorulen ogrencisi olan ve ondan sonra Akademinin basina gecen Theophrastus botanik uzerine 9 ciltlik en Bitkiler Uzerinde Incelemeler eserini kaleme almistir Bagdatli Arap bilim insani El Cahiz de Aristoteles ten yararlanarak 9 yuzyilda Kitab el Hayavan Hayvanlar Kitabi adli bir ansiklopedi hazirlamis ve dogal secilim dahil bazi biyoloji kavramlarini ilk kez incelemistir HatalarEser hatali iddialar da icermektedir Ornegin Aristoteles herhangi bir turun disisinin erkeklerden daha az dis sayisina sahip oldugunu iddia ediyordu Bu acikca yanlislanabilir bir iddia idi Robert Mayhew tarafindan o zamanki kadinlarin erkeklerden daha zayif beslendiginin iddia edilmesi gibi bir gozlem yanilgisiydi Kendi gozlemi gercek olsa da bu iddiayi diger turler icin de gecerli tutmasi yanlisti Bu nedenle Philippa Lang Aristoteles in ampirik olmakla birlikte doganin yaniltici olabilecegini beklememesinin onu sasirtip yanilgilara dusurebildigini belirtmistir Dis baglantilarWikimedia Commons ta Hayvanlarin Tarihi Uzerine ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ingilizce Vikikaynak ta History of Animals Thompson ile ilgili metin bulabilirsiniz Yunanca Vikikaynak ta Tῶn perὶ tὰ zῷa ἱstoriῶn ile ilgili metin bulabilirsiniz Aristoteles 1910 Ingilizce ceviri D Arcy Wentworth Thompson Adelaide library Oxford Clarendon Press 8 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2019 Aristoteles 1897 History of Animals Ingilizce ceviri Richard Cresswell Londra George Bell amp Sons Erisim tarihi 18 Ocak 2019 Aristotle 1837 Historia animalium Grekce e Typographeo academico 26 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2019 Kaynakca Campbell Gordon Lindsay 2014 The Oxford Handbook of Animals in Classical Thought and Life Ingilizce Oxford University Press s 517 ISBN 978 0 19 103515 9 18 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2019 Aristotle Book IV I D Arcy Thompson s 524 Allaby Michael 2010 Animals From Mythology to Zoology Infobase Publishing ss 34 ISBN 978 0 8160 6101 3 19 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2019 Wilkins John S 16 Eylul 2008 Aristotle on the mayfly Evolving Thoughts 16 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2019 Aristotle y MO 350 Ingilizce Floransa Universitesi Yayinlari ss 621b 622a ISBN 978 88 8453 377 7 21 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2019 A catalogue of body patterning in Cephalopoda Lennox James 27 Temmuz 2011 Stanford Encyclopedia of Philosophy Ingilizce Stanford Universitesi Yayinlari 7 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ocak 2019 French Roger 1994 Ancient Natural History Histories of Nature Ingilizce Routledge ss 92 99 ISBN 0 415 11545 0 Egerton Frank N Nisan 2002 A History of the Ecological Sciences Part 6 Arabic Language Science Origins and Zoological Bulletin of the Ecological Society of America Ingilizce 143 ss 142 146 Haque Amber 2004 Psychology from Islamic Perspective Contributions of Early Muslim Scholars and Challenges to Contemporary Muslim Psychologists Journal of Religion and Health Ingilizce 43 4 ss 357 377 Erisim tarihi 18 Ocak 2019 Mayhew Robert 2004 Chapter 5 The Female in Aristotle s Biology Ingilizce Chicago Universitesi Yayinlari ISBN 978 0 226 51200 6 Lang Philippa 13 Ekim 2015 Science Antiquity and its Legacy Ingilizce I B Tauris ss 60 63 ISBN 978 0 85773 955 1 19 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2019