Hazine-i Evrak binası, İstanbul’da, Osmanlı İmparatorluğu’nun modern anlamda ilk arşiv binası olarak 1848’de inşa edilen binadır.
![]() | |
Genel bilgiler | |
---|---|
Tür | Arşiv binası |
Mimari tarz | Neo-rönesans |
Koordinatlar | 41°00′42″K 28°58′40″D / 41.01167°K 28.97778°D |
Başlama | 1846 |
Tamamlanma | 1848 |
Tasarım ve inşaat | |
Mimar(lar) | Gaspare Fossati |
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlpTDJJNEwxTjFiSFJoYmw5QlltUjFiRzFsWTJsa1gxQmxjbUZmVFhWelpYVnRYek5mWWk1cWNHY3ZNakF3Y0hndFUzVnNkR0Z1WDBGaVpIVnNiV1ZqYVdSZlVHVnlZVjlOZFhObGRXMWZNMTlpTG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
![image](https://www.wikipedia.tr-tr.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraXBlZGlhLnRyLXRyLm5pbmEuYXovaW1hZ2UvYUhSMGNITTZMeTkxY0d4dllXUXVkMmxyYVcxbFpHbGhMbTl5Wnk5M2FXdHBjR1ZrYVdFdlkyOXRiVzl1Y3k5MGFIVnRZaTlrTDJRMEwwMTFjM1JoWm1GZlVtVWxRelVsT1VacFpGOVFZWE5qYUdGZlRHbDBhRzh1YW5Cbkx6SXdNSEI0TFUxMWMzUmhabUZmVW1VbFF6VWxPVVpwWkY5UVlYTmphR0ZmVEdsMGFHOHVhbkJuLmpwZw==.jpg)
Uzun yıllar Osmanlı Arşivi'ni barındırmış olan binanın mimarı Gaspare Fossati’dir. Neo-Rönessans özellikler taşıyan bir binadır Yapımı 1848’de tamamlanmış; 1850’den itibaren içine arşiv malzemeleri yerleştirilmeye başlamış; resmi açılış ise 1853’te gerçekleşmiştir. Cumhuriyet döneminde Başbakanlığa Devlet Arşivleri 1 no'lu depo binası olarak kullanılan yapı 2008 yılında restore edilerek Ulusal ve Uluslararası Araştırma, Arşiv, Belgeleme ve Okuma Salonu olarak kullanıma açılmıştır.
Tarihçe
Avrupa ülkelerinde elçi olarak görev yapmış ve bu ülkelerde arşive verilen değeri kavramış olan Mustafa Reşid Paşa’nın 28 Eylül 1846’da sadrazamlığa gelmesinden sonra Osmanlı Devleti’nde arşiv çalışmaları hızlanmış; defterhane ve mahzenlerde olumsuz koşullarda saklanan arşiv malzemeleri için Avrupa’daki örneklerine uygun nitelikte bir bina yapılması düşüncesi gelişmişti. Binanın yapımı, Sultan Abdülmecid’in 8 Kasım 1846 tarihli iradesi ile karar altına alındı. Gülhane Parkı’nın girişindeki Alay Köşkü’nün karşısında yer alan bu binaya arşiv defterlerini “devletin hazinesi” olarak gören anlayıştan ötürü binaya “arşiv” değil de “Hazine-i Evrak” adı verildi.
Kütüphane şeklinde geniş ve muntazam kâgir bir bina yapılması isteniyordu. Binanın projesi ve uygulaması işi Gaspare Fossati’ye verildi. Rutubet ve yangın üzerinde en çok durulan iki konu oldu. Başlangıçta bir kat olarak inşa edilmesi düşünüldüğü halde zemin rutubetinden tam kurtulamayacağı ve büyük evrak sandıklarının içine sığdırılamayacağı düşüncesi ile yapım aşmasında iki kat olarak yapılmasına karar verildi. İnşaat 12 Kasım 1848’de tamamlandı. Binanın neminin tamamen çekilip kuruması için iki sene beklendi. Arşiv malzemeleri 1850 yılından itibaren yerleştirilmeye başlandı. Yangına karşı bir önlem olarak bina yakınındaki dükkân ve arsaların istimlâk edildi; Bâb-ı Âli tarafına boydan boya duvar çekildi. Resmi açılış 1853’te gerçekleşti ve yapı fiilen kullanılmaya başladı.
Osmanlı dönemi boyunca sürekli bakım ve onarımı yapılan binanın bazı önemli belgeleri I. Dünya Savaşı sırasında 208 sandık içinde Konya Anber Reis Camisi’ne konulmak üzere gönderildi. Belgeler 1916 yılında geri getirildi.
Yapı, Cumhuriyet döneminde de arşiv binası olarak hizmet vermeye devam etti. Sürekli tamir ve içten eklerle yaşatıldı. Bina, ihtiyacı karşılamayınca 1974’te Sultanahmet’te yeni bir binanın inşası başlamış, ancak 1988’de tamamlanabilmiştir.
Tarihi Hazine-i Evrak binası ise 2006-2007 yılları arasında Mimar Acar Avunduk tarafından restore edilmiş ve 2008 yılında Osmanlı Arşivleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı araştırma ve okuma salonu olarak hizmete girmiştir.
Kaynakça
- ^ a b "Didem Boyacıoğlu, Hazîne-i Evrâk Binası ve Batılılaşma, Mimarlık, Sayı 360, Temmuz-Ağustos 2011". 17 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2015.
- ^ a b c d (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2015.
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2015.
Dış bağlantılar
- Hazine-i Evrak binası yapılması hakkında 1846 tarihli padişah iradesi. 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hazine i Evrak binasi Istanbul da Osmanli Imparatorlugu nun modern anlamda ilk arsiv binasi olarak 1848 de insa edilen binadir Hazine i EvrakGenel bilgilerTurArsiv binasiMimari tarzNeo ronesansKoordinatlar41 00 42 K 28 58 40 D 41 01167 K 28 97778 D 41 01167 28 97778Baslama1846Tamamlanma1848Tasarim ve insaatMimar lar Gaspare FossatiYapinin banisi Sultan AbdulmecidMustafa Resit Pasa Uzun yillar Osmanli Arsivi ni barindirmis olan binanin mimari Gaspare Fossati dir Neo Ronessans ozellikler tasiyan bir binadir Yapimi 1848 de tamamlanmis 1850 den itibaren icine arsiv malzemeleri yerlestirilmeye baslamis resmi acilis ise 1853 te gerceklesmistir Cumhuriyet doneminde Basbakanliga Devlet Arsivleri 1 no lu depo binasi olarak kullanilan yapi 2008 yilinda restore edilerek Ulusal ve Uluslararasi Arastirma Arsiv Belgeleme ve Okuma Salonu olarak kullanima acilmistir TarihceAvrupa ulkelerinde elci olarak gorev yapmis ve bu ulkelerde arsive verilen degeri kavramis olan Mustafa Resid Pasa nin 28 Eylul 1846 da sadrazamliga gelmesinden sonra Osmanli Devleti nde arsiv calismalari hizlanmis defterhane ve mahzenlerde olumsuz kosullarda saklanan arsiv malzemeleri icin Avrupa daki orneklerine uygun nitelikte bir bina yapilmasi dusuncesi gelismisti Binanin yapimi Sultan Abdulmecid in 8 Kasim 1846 tarihli iradesi ile karar altina alindi Gulhane Parki nin girisindeki Alay Kosku nun karsisinda yer alan bu binaya arsiv defterlerini devletin hazinesi olarak goren anlayistan oturu binaya arsiv degil de Hazine i Evrak adi verildi Kutuphane seklinde genis ve muntazam kagir bir bina yapilmasi isteniyordu Binanin projesi ve uygulamasi isi Gaspare Fossati ye verildi Rutubet ve yangin uzerinde en cok durulan iki konu oldu Baslangicta bir kat olarak insa edilmesi dusunuldugu halde zemin rutubetinden tam kurtulamayacagi ve buyuk evrak sandiklarinin icine sigdirilamayacagi dusuncesi ile yapim asmasinda iki kat olarak yapilmasina karar verildi Insaat 12 Kasim 1848 de tamamlandi Binanin neminin tamamen cekilip kurumasi icin iki sene beklendi Arsiv malzemeleri 1850 yilindan itibaren yerlestirilmeye baslandi Yangina karsi bir onlem olarak bina yakinindaki dukkan ve arsalarin istimlak edildi Bab i Ali tarafina boydan boya duvar cekildi Resmi acilis 1853 te gerceklesti ve yapi fiilen kullanilmaya basladi Osmanli donemi boyunca surekli bakim ve onarimi yapilan binanin bazi onemli belgeleri I Dunya Savasi sirasinda 208 sandik icinde Konya Anber Reis Camisi ne konulmak uzere gonderildi Belgeler 1916 yilinda geri getirildi Yapi Cumhuriyet doneminde de arsiv binasi olarak hizmet vermeye devam etti Surekli tamir ve icten eklerle yasatildi Bina ihtiyaci karsilamayinca 1974 te Sultanahmet te yeni bir binanin insasi baslamis ancak 1988 de tamamlanabilmistir Tarihi Hazine i Evrak binasi ise 2006 2007 yillari arasinda Mimar Acar Avunduk tarafindan restore edilmis ve 2008 yilinda Osmanli Arsivleri Genel Mudurlugu ne bagli arastirma ve okuma salonu olarak hizmete girmistir Kaynakca a b Didem Boyacioglu Hazine i Evrak Binasi ve Batililasma Mimarlik Sayi 360 Temmuz Agustos 2011 17 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2015 a b c d PDF 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2015 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2015 Dis baglantilarHazine i Evrak binasi yapilmasi hakkinda 1846 tarihli padisah iradesi 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde