Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osmanlı Arşivi, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk yıllarından yıkılışına dek geçen sürede imparatorluğun imzaladığı anlaşmalar, tutulan defterler ve diğer tüm belgelerin yer aldığı bir arşivdir. Arşiv, günümüzde resmî olarak Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi olarak adlandırılmaktadır ve Devlet Arşivleri Başkanlığına bağlıdır. Arşivin muhafaza edildiği kompleks İstanbul'un Kâğıthane ilçesinde bulunmakta olup Osmanlı Arşivi Külliyesi adını taşımaktadır.
Osmanlı İmparatorluğu'nun 600 yıldan uzun süre hüküm sürdüğü Balkanlardan Orta Doğu'ya, Kırım'dan Kuzey Afrika'ya uzanan topraklarda günümüzde varlığını sürdüren 40'tan fazla ülkenin geçmişiyle ilgili bilgiler barındırması yönüyle önemli bir bilgi kaynağıdır. 95 milyonu bulan belgelerin tamamı Osmanlı Türkçesi ile kaleme alınmıştır.
Tarihçe
Osmanlı dönemi
Arşiv, ilk dönemde Yedikule'de saklanan arşivler daha sonraları Topkapı Sarayı'nın içinde ve Sultanahmet civarında bulunan binalara taşınmış, sağlıklı olmayan şekillerde muhafaza edilmiştir. İmparatorluğun ilk yıllarından 14. yüzyıl sonlarına kadar geçen sürede arşivlenen belge sayısı yok denecek kadar azdır. II. Mehmed'in saltanatının başlangıcı ile 16. yüzyıl ortalarına kadar geçen iki yüz yıllık sürede ise birkaç defter ve yaklaşık yüz kadar belge arşivlenmiştir. Osmanlı arşivciliğinin bir düzene oturtulması ancak I. Süleyman döneminde gerçekleşmiştir. I. Süleyman'ın saltanatı ve sonrasında her anlaşma, defter ve tüm belgeler korunmaya başlanmıştır.
18. yüzyıl sonlarına dek arşiv için özel bir bina tahsis edilmemiş, belgeler gerektiğinde kolayca ulaşılması için kese, torba ve sandıklara yerleştirilmiş, muhafazaya elverişsiz mahzenlerde dağınık bir biçimde saklanmıştır. Bu dönemde bir takım çalışmalar yapılsa da modern arşivciliğe ilk adım 1845 yılında atılmıştır. Tanzimat'la birlikte başlayan modernizasyon süreci arşivcilik anlayışına da yansımıştır. 1846 yılında Sadrazam Koca Mustafa Reşid Paşa tarafından Hazine-i Evrak Müdürlüğü kurulmuş, arşiv için de Bâb-ı Âli içerisinde bir bina inşa ettirilmiştir. 1848 yılında başlayan Hazine-i Evrak binası inşaatı Darülfünun'un mimarı tarafından 1849'da tamamlanmasına rağmen nemini iyice çekmesi için bir yıl boş bırakılmış, belgeler 1850 yılında yeni binaya taşınarak tasnif edilmiştir. Koca Mustafa Reşid Paşa böylelikle modern Osmanlı arşivciliğinin öncüsü olmuştur.
Cumhuriyet dönemi
Cumhuriyet sonrasında da belgelerin tasnif işlemleri yıllarca sürmüştür. 1925'te Hazine-i Evrak'ın kısıtlı kadrosu tarafından tasnif devam etmiş, 1932'de Muallim Cevdet başkanlığında yeni bir heyet kurulmuş, 1936'da ise Layoş Fekete'nin çalışmalarıyla yeni bir tasnif sistemi yaratılmıştır. Son büyük tasnif işlemi 1987 yılında başlamış, arşiv bu çalışmalarla dijital ortama geçirilmeye başlanmıştır. 1987-1992 arası dönemde tasnif edilen belge miktarı daha önceki 140 yıllık sürede tasnif edilen belgeler ile eşit miktardadır. 1987 ve 2012 yılları arasında geçen sürede ise 45 milyon belge tasnif edilmiştir. Bunların 5 milyonu ise dijital ortama aktarılmıştır.
Osmanlı Arşivi cumhuriyet döneminde çeşitli isimler almış, 1927 yılında başbakanlığa bağlanmış ve 1984'te Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı adını almıştır. Son olarak 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu neticesinde başbakanlığın ilgasıyla birlikte cumhurbaşkanlığına bağlanarak Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi adını almıştır.
2011 yılında yeni arşiv binası inşaatı başlamış, 1 Haziran 2013 tarihinde ise açılışı yapılarak hizmet vermeye başlamıştır. Dere yatağına inşa edilen bina zaman zaman taşkın tehlikesi yaşamaktadır.
Arşivdeki malzemeler
95 milyon farklı belge bulunan Osmanlı Arşivi'nde üç ana malzeme türü vardır. Bunların en geniş yer tutanı 93 milyona yakın kayıt ile evraklardır.Dîvân-ı Hümâyun kayıtları, sadaret, nezaret, yerel yönetim yazışmaları, tebaanın devlet büyüklerine gönderdiği istek mektupları, yabancı devletlerle yapılan görüşmeler ve padişah fermanları da dahil olmak üzere tüm devlet yazışmaları evraklara dahildir. Evrakların ardından 366 bin kayıt ile defterler arşivin ikinci geniş bölümünü oluşturmaktadır. Divan-ı Hümayun kararlarının kaydedildiği Mühimme Defterleri, devletin asker sayısı, vergi gelirleri gibi istatistiklerinin kaydedildiği Tapu Tahrir Defterleri ve 19. yüzyıldan sonra tutulmaya başlanan etnik, nüfus yapılarının kaydedildiği Nüfus Defterleri en önemli defter serileridir. Üçüncü malzeme türü ise haritalar, projeler ve fotoğraflardır. Dönem haritaları, inşa edilecek demiryolu, dinî bina, köprü vs. inşa planları bunlara dahildir.
Kaynakça
- ^ a b "Yeni Osmanlı Arşivi Binası açıldı". akparti.org.tr. 1 Haziran 2013. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2013.
- ^ a b c d e f g h "Osmanlı Arşivi: 600 yıllık tarih 95 milyon belge". NTV Tarih, 53. Doğuş Yayın Grubu. Haziran 2013. ss. 66-72.
- ^ a b c . devletarsivleri.gov.tr. 9 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2013.
- ^ Ortaylı, İlber (10 Mart 2013). "Osmanlı arşivleri". milliyet.com.tr. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2013.
- ^ Ortaylı, İlber (29 Ağustos 2009). "Dört asır arayla iki büyük zafer". milliyet.com.tr. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2013.
- ^ Yeter, Recep (31 Mayıs 2013). "Osmanlı 167 yıl sonra yeni binada". yenisafak.com.tr. 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2013.
- ^ Gündoğmuş, Yıldız Nevin (24 Ekim 2019). "Osmanlıca arşiv belgeleri tek çatı altında toplanacak". Anadolu Ajansı. 20 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020.
- ^ "TOKİ'den Osmanlı arşivi için dev bina". hurriyet.com.tr. 27 Ocak 2011. 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2013.
- ^ . toki.gov.tr. 6 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2013.
- ^ Demir, Yusuf (14 Kasım 2019). "Osmanlı arşivi sulandı". Sözcü. 20 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020.
Dış bağlantılar
- Resmî site
- Antalya sancağı üzerine arşiv belgeleri
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmanli Arsivi Osmanli Imparatorlugu nun ilk yillarindan yikilisina dek gecen surede imparatorlugun imzaladigi anlasmalar tutulan defterler ve diger tum belgelerin yer aldigi bir arsivdir Arsiv gunumuzde resmi olarak Devlet Arsivleri Baskanligi Osmanli Arsivi olarak adlandirilmaktadir ve Devlet Arsivleri Baskanligina baglidir Arsivin muhafaza edildigi kompleks Istanbul un Kagithane ilcesinde bulunmakta olup Osmanli Arsivi Kulliyesi adini tasimaktadir Arsivin nadir belgelerinden biri Belgede hem III Selim in hem de sonraki padisah IV Mustafa nin elyazilari bulunuyor Alt siradaki III Selim in yazdigi cumlede Hamidiye Vakfi na geri odenmesi sartiyla 50 000 kurus verilmesi emrediliyor III Selim bu emir gerceklesmeden tahttan indirilmis yerine IV Mustafa gelmistir IV Mustafa da III Selim in elyazisinin uzerine kendi elyazisiyla emri onayladigini belirten bir cumle yazmistir Osmanli Imparatorlugu nun 600 yildan uzun sure hukum surdugu Balkanlardan Orta Dogu ya Kirim dan Kuzey Afrika ya uzanan topraklarda gunumuzde varligini surduren 40 tan fazla ulkenin gecmisiyle ilgili bilgiler barindirmasi yonuyle onemli bir bilgi kaynagidir 95 milyonu bulan belgelerin tamami Osmanli Turkcesi ile kaleme alinmistir TarihceOsmanli donemi Arsiv ilk donemde Yedikule de saklanan arsivler daha sonralari Topkapi Sarayi nin icinde ve Sultanahmet civarinda bulunan binalara tasinmis saglikli olmayan sekillerde muhafaza edilmistir Imparatorlugun ilk yillarindan 14 yuzyil sonlarina kadar gecen surede arsivlenen belge sayisi yok denecek kadar azdir II Mehmed in saltanatinin baslangici ile 16 yuzyil ortalarina kadar gecen iki yuz yillik surede ise birkac defter ve yaklasik yuz kadar belge arsivlenmistir Osmanli arsivciliginin bir duzene oturtulmasi ancak I Suleyman doneminde gerceklesmistir I Suleyman in saltanati ve sonrasinda her anlasma defter ve tum belgeler korunmaya baslanmistir 18 yuzyil sonlarina dek arsiv icin ozel bir bina tahsis edilmemis belgeler gerektiginde kolayca ulasilmasi icin kese torba ve sandiklara yerlestirilmis muhafazaya elverissiz mahzenlerde daginik bir bicimde saklanmistir Bu donemde bir takim calismalar yapilsa da modern arsivcilige ilk adim 1845 yilinda atilmistir Tanzimat la birlikte baslayan modernizasyon sureci arsivcilik anlayisina da yansimistir 1846 yilinda Sadrazam Koca Mustafa Resid Pasa tarafindan Hazine i Evrak Mudurlugu kurulmus arsiv icin de Bab i Ali icerisinde bir bina insa ettirilmistir 1848 yilinda baslayan Hazine i Evrak binasi insaati Darulfunun un mimari tarafindan 1849 da tamamlanmasina ragmen nemini iyice cekmesi icin bir yil bos birakilmis belgeler 1850 yilinda yeni binaya tasinarak tasnif edilmistir Koca Mustafa Resid Pasa boylelikle modern Osmanli arsivciliginin oncusu olmustur Cumhuriyet donemi Cumhuriyet sonrasinda da belgelerin tasnif islemleri yillarca surmustur 1925 te Hazine i Evrak in kisitli kadrosu tarafindan tasnif devam etmis 1932 de Muallim Cevdet baskanliginda yeni bir heyet kurulmus 1936 da ise Layos Fekete nin calismalariyla yeni bir tasnif sistemi yaratilmistir Son buyuk tasnif islemi 1987 yilinda baslamis arsiv bu calismalarla dijital ortama gecirilmeye baslanmistir 1987 1992 arasi donemde tasnif edilen belge miktari daha onceki 140 yillik surede tasnif edilen belgeler ile esit miktardadir 1987 ve 2012 yillari arasinda gecen surede ise 45 milyon belge tasnif edilmistir Bunlarin 5 milyonu ise dijital ortama aktarilmistir Osmanli Arsivi cumhuriyet doneminde cesitli isimler almis 1927 yilinda basbakanliga baglanmis ve 1984 te Turkiye Cumhuriyeti Basbakanlik Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu Osmanli Arsivi Daire Baskanligi adini almistir Son olarak 2017 Turkiye anayasa degisikligi referandumu neticesinde basbakanligin ilgasiyla birlikte cumhurbaskanligina baglanarak Turkiye Cumhuriyeti Cumhurbaskanligi Devlet Arsivleri Baskanligi Osmanli Arsivi adini almistir 2011 yilinda yeni arsiv binasi insaati baslamis 1 Haziran 2013 tarihinde ise acilisi yapilarak hizmet vermeye baslamistir Dere yatagina insa edilen bina zaman zaman taskin tehlikesi yasamaktadir Arsivdeki malzemeler95 milyon farkli belge bulunan Osmanli Arsivi nde uc ana malzeme turu vardir Bunlarin en genis yer tutani 93 milyona yakin kayit ile evraklardir Divan i Humayun kayitlari sadaret nezaret yerel yonetim yazismalari tebaanin devlet buyuklerine gonderdigi istek mektuplari yabanci devletlerle yapilan gorusmeler ve padisah fermanlari da dahil olmak uzere tum devlet yazismalari evraklara dahildir Evraklarin ardindan 366 bin kayit ile defterler arsivin ikinci genis bolumunu olusturmaktadir Divan i Humayun kararlarinin kaydedildigi Muhimme Defterleri devletin asker sayisi vergi gelirleri gibi istatistiklerinin kaydedildigi Tapu Tahrir Defterleri ve 19 yuzyildan sonra tutulmaya baslanan etnik nufus yapilarinin kaydedildigi Nufus Defterleri en onemli defter serileridir Ucuncu malzeme turu ise haritalar projeler ve fotograflardir Donem haritalari insa edilecek demiryolu dini bina kopru vs insa planlari bunlara dahildir Kaynakca a b Yeni Osmanli Arsivi Binasi acildi akparti org tr 1 Haziran 2013 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2013 a b c d e f g h Osmanli Arsivi 600 yillik tarih 95 milyon belge NTV Tarih 53 Dogus Yayin Grubu Haziran 2013 ss 66 72 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b c devletarsivleri gov tr 9 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Temmuz 2013 Ortayli Ilber 10 Mart 2013 Osmanli arsivleri milliyet com tr 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2013 Ortayli Ilber 29 Agustos 2009 Dort asir arayla iki buyuk zafer milliyet com tr 5 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2013 Yeter Recep 31 Mayis 2013 Osmanli 167 yil sonra yeni binada yenisafak com tr 15 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2013 Gundogmus Yildiz Nevin 24 Ekim 2019 Osmanlica arsiv belgeleri tek cati altinda toplanacak Anadolu Ajansi 20 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2020 TOKI den Osmanli arsivi icin dev bina hurriyet com tr 27 Ocak 2011 19 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2013 toki gov tr 6 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Temmuz 2013 Demir Yusuf 14 Kasim 2019 Osmanli arsivi sulandi Sozcu 20 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2020 Dis baglantilarResmi site Antalya sancagi uzerine arsiv belgeleri