Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Heaviside katmanı (Kennelly-Heaviside katmanı veya E katmanı da denilir) telekomünikasyonda büyük önemi olan bir atmosferik katmandır.
Iyonosfer
Atmosfer yüksekliğe göre çeşitli bölümlerden oluşur. İyonosfer stratosferin üstündeki bölümdür ve 60 km yükseklikten sonra başlar. Bu ismin verilmesinin sebebi iyonosfer bölgesinde güneş rüzgarı ve kozmik ışık gibi uzay kaynaklı etkilerden ötürü iyon yoğunluğunun yüksek oluşudur. Bu iyonlar çeşitli ara katmanlara yol açar. Bilim dünyasında bu ara katmanlar D, E, F1 ve F2 gibi adlarla bilinir. Heaviside katmanı E katmanın popüler adıdır. Bu katman 90-160 kilometre yükseklik arasındadır. Bu bölgede nitrojen ve oksijen atomları iyonlara ayrılır. İyon yoğunluğu tipik olarak santimetre küpte 105 iyon dolaylarındadır.
Heaviside katmanının bulunuşu
1901 yılında Guglielmo Marconi İngiltere’de çok önemli bir deney yaptı. Yaptığı radyo yayını 3500 kilometre uzakta Amerika’daki (Newfoundland) radio alıcısı tarafından alındı. Bu durum şaşırtıcı oldu. Çünkü düz bir doğru üzerinde giden radyo dalgalarının Dünya’nın küreselliği sebebiyle, 3500 kilometre uzaklıktaki alıcı tarafından alınmayacağı varsayılıyordu. 1902 yılında İngiliz mühendis Oliver Heaviside bu durumu açıklayan bir makale yazdı. Buna göre yayın atmosferdeki bir katman tarafından yansıtılmış ve bu suretle yayın çok uzağa ulaşmıştı. Amerikalı mühendis de bu görüşteydi. Ancak o tarihte atmosfer katmanları henüz araştırılmamıştı ve bu görüşler şüphe ile karşılandı. Görüşün kabul edilmesi 1924 yılında bu konuya açıklık getiren Amerikalı mühendis Edward Appleton’un çalışmasından sonra oldu. Söz konusu katman E katmanıydı. Bu katman günümüzde Heaviside katmanı veya Kennelly-Heaviside katmanı adıyla bilinir.
Yansıtma
Heaviside katmanın yüksekliği sabit değildir. Günün saatlerine ve mevsime göre katman farklı yüksekliklerde olabilir. Genellikle katman geceleri daha yüksektedir Öte yandan katmanın en etkili olduğu yayın bandı orta dalgadır (300 KHz-3 GHz.) Bu bantta yayın yapan bir radio vericisinin yayını katmanın o andaki yüksekliğine bağlı olarak uzak bölgelerden alınabilir. Gece katman genellikle daha yüksek olduğu için yayın gündüz saatlerine göre daha uzak bölgelere ulaşabilir. Ancak hem doğrudan görüşün hem de yansımanın etkili olduğu nispeten yakın bölgelerde faz çakışması sebebiyle yansıma sönümleme olayına da yol açabilir. Appleton bu durumu şu şekilde açıkladı: Şayet a yansıyan dalganın gittiği yol ve b de doğrudan görüş dalgasının gittiği yol ve λ da dalga boyu ise,
N tam sayı ise yansıyan dalga doğrudan görüş dalgasını güçlendirir. N nin yarım veya buçuklu sayı olması ise iki dalganın birbirini sönümlendirmesi sonucunu doğurur.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Heaviside katmani Kennelly Heaviside katmani veya E katmani da denilir telekomunikasyonda buyuk onemi olan bir atmosferik katmandir IyonosferGece ve gunduz saatlerinde atmosferdeki D E Heaviside ve F katmanlari Atmosfer yukseklige gore cesitli bolumlerden olusur Iyonosfer stratosferin ustundeki bolumdur ve 60 km yukseklikten sonra baslar Bu ismin verilmesinin sebebi iyonosfer bolgesinde gunes ruzgari ve kozmik isik gibi uzay kaynakli etkilerden oturu iyon yogunlugunun yuksek olusudur Bu iyonlar cesitli ara katmanlara yol acar Bilim dunyasinda bu ara katmanlar D E F1 ve F2 gibi adlarla bilinir Heaviside katmani E katmanin populer adidir Bu katman 90 160 kilometre yukseklik arasindadir Bu bolgede nitrojen ve oksijen atomlari iyonlara ayrilir Iyon yogunlugu tipik olarak santimetre kupte 105 iyon dolaylarindadir Heaviside katmaninin bulunusu1901 yilinda Guglielmo Marconi Ingiltere de cok onemli bir deney yapti Yaptigi radyo yayini 3500 kilometre uzakta Amerika daki Newfoundland radio alicisi tarafindan alindi Bu durum sasirtici oldu Cunku duz bir dogru uzerinde giden radyo dalgalarinin Dunya nin kureselligi sebebiyle 3500 kilometre uzakliktaki alici tarafindan alinmayacagi varsayiliyordu 1902 yilinda Ingiliz muhendis Oliver Heaviside bu durumu aciklayan bir makale yazdi Buna gore yayin atmosferdeki bir katman tarafindan yansitilmis ve bu suretle yayin cok uzaga ulasmisti Amerikali muhendis de bu gorusteydi Ancak o tarihte atmosfer katmanlari henuz arastirilmamisti ve bu gorusler suphe ile karsilandi Gorusun kabul edilmesi 1924 yilinda bu konuya aciklik getiren Amerikali muhendis Edward Appleton un calismasindan sonra oldu Soz konusu katman E katmaniydi Bu katman gunumuzde Heaviside katmani veya Kennelly Heaviside katmani adiyla bilinir YansitmaHeaviside katmanin yuksekligi sabit degildir Gunun saatlerine ve mevsime gore katman farkli yuksekliklerde olabilir Genellikle katman geceleri daha yuksektedir Ote yandan katmanin en etkili oldugu yayin bandi orta dalgadir 300 KHz 3 GHz Bu bantta yayin yapan bir radio vericisinin yayini katmanin o andaki yuksekligine bagli olarak uzak bolgelerden alinabilir Gece katman genellikle daha yuksek oldugu icin yayin gunduz saatlerine gore daha uzak bolgelere ulasabilir Ancak hem dogrudan gorusun hem de yansimanin etkili oldugu nispeten yakin bolgelerde faz cakismasi sebebiyle yansima sonumleme olayina da yol acabilir Appleton bu durumu su sekilde acikladi Sayet a yansiyan dalganin gittigi yol ve b de dogrudan gorus dalgasinin gittigi yol ve l da dalga boyu ise a b D displaystyle a b D a bl Dl N displaystyle frac a b lambda frac D lambda N N tam sayi ise yansiyan dalga dogrudan gorus dalgasini guclendirir N nin yarim veya bucuklu sayi olmasi ise iki dalganin birbirini sonumlendirmesi sonucunu dogurur Kaynakca Britannica Ansiklopedisi Ingilizce 7 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2020 Britannica Ansiklopedisi Ingilizce Enacademic sayfasi Ingilizce