Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Heliopolis Muharebesi ya da El-Matriye Muharebesi, 1798-1802 Osmanlı-Fransız Savaşı'nda evre.
| Heliopolis Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Fransız Devrim Savaşları / 1798-1802 Osmanlı-Fransız Savaşı | |||||||
 Heliopolis Muharebesi (Cogniet Leon) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Fransa | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Jean-Baptiste Kléber |  Yusuf Ziya Paşa Nasuh Paşa İbrahim Bey | ||||||
| Güçler | |||||||
| 20.000 | 40-60.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 4-5.000 ölü ve yaralı | 8-9.000 ölü ve yaralı | ||||||
General Jean-Baptiste Kléber komutasındaki Fransız ordusu Kahire'yi ele geçirmek amacıyla hücuma geçen Sadrazam Yusuf Ziya Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunu 20 Mart 1800 tarihinde Heliopolis antik kenti yakınlarında yenilgiye uğrattı.
Muharebe öncesi
1798'den beri Fransız işgalindeki Mısır üzerine yürüyen Sadrazam Yusuf Ziya Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 17 Aralık 1799'da kuşattığı El-Ariş'i 21 Aralık'ta teslim aldıktan sonra ileri harekâtını sürdürdü. İngiliz donanmasının mevcudiyeti nedeniyle Mısır'da mahsur kalan Fransız ordusunun komutanı General Jean-Baptiste Kléber ile Sadrazam Yusuf Ziya Paşa'nın temsilcileri arasında yürütülen müzakereler sonucunda 24 Ocak 1800 tarihinde taraflar arasında Mısır'ın tahliyesini öngörüne bir şartname imzalandı. Bu şartname uyarınca, Osmanlı ordusu ağırlıklarını ve ağır toplarını geride bırakarak Kahire'ye yürüdü. Fransız ordusu ise tahliye amaçlı olarak kuvvetlerini Dimyat, Raşid ve İskenderiye'ye yola çıkarmaya hazırlandı. Osmanlı İmparatorluğu şartname uyarınca Fransız askerlerini taşımak için İskenderiye'ye 45 gemi gönderdi.
Bu esnada, General Kléber'in Fransa Direktuvarına gönderdiği 8 Ekim 1799 tarihli mektup İngilizlerin eline geçti. Mektupta kayıtlı ifadelerden Fransız ordusunun çok kötü durumda olmasını anlayan İngilizler Fransızların Şartname uyarınca ağırlıklarıyla birlikte tahliyesi fikrinden vazgeçerek, Fransızlara daha zorlu koşullar içeren bir şartname hazırlanması fikriyle ateşkesi bozdular. Buna mukabil, komutasındaki Osmanlı öncü birlikleri 12 Mart 1800'de Kahire'yi teslim almaya hazırlanıyordu. General Kléber Sadrazam Yusuf Ziya Paşa'ya elçi göndererek İngilizlerin Şartnameyi tanıması için girişimde bulunmasını istedi. Yusuf Ziya Paşa ise teminat vererek Kahire'nin derhal teslim ve tahliyesini talep etti. Bu gelişmeler üzerine, tahliye koşullarının tehlikeye girdiğini düşünen General Kléber 'yı hapsettirerek, Osmanlılara baskın şeklinde hücum etmeye karar verdi.
Muharebe
20.000 kişilik Fransız ordusu Nil'in sağ (doğu) kıyısına geçerek baskın için düzen aldı. General Kléber başlama işareti olarak iki top mermisi attırdı. Kölemenler bunun bir Fransız baskınına işaret ettiğine dair Osmanlı öncü birliklerinin komutanı Nasuh Paşa’yı uyardılarsa da, bu uyarıları dikkate alınmadı. Fransız ordusu üçüncü top atışının ardından 3-4.000 yeniçeri ve yaklaşık aynı sayıda süvarinin bulunduğu El-Matriye (Al-Matariyyah) köyüne doğru hücuma geçti.
Fransız ordusunun baskın harekâtı Osmanlı birliklerinde şaşkınlık yarattı ve El-Matriye köyü Fransızların eline geçti. Bununla birlikte, ilk şokun ardından toparlanan Osmanlı birlikleri karşı hücuma geçtiler. Eşzamanlı olarak Kahire'ye henüz 15-20 kilometre uzaklıktaki Hanike yakınındaki Sadrazam Yusuf Ziya Paşa komutasındaki ana Osmanlı ordusu da ilerleyerek Merç ve Serkus köylerinde Fransızlarla çatışmaya girdi.
Fransız ordusu hücumunun hızını kesmeden Osmanlı ordusuyla muharebeye girişti. Bununla birlikte, ağır toplarını geride bırakmış olan dolayısıyla eğitim ve ateş gücü düşük Osmanlı ordusunun tamamı da muharebeye giremedi. Etkili Fransız topçu ateşi Osmanlı merkezini sarstı. Yusuf Ziya Paşa'nın Fransızların sağ kanadına yaptırdığı süvari hücumu da keza Fransız piyadesinin şiddetli şarapnel ateşi karşısında etkisiz kaldı. Son bir genel hücumun da Fransız ordusunun ateş gücü karşısında başarısı olmasının ardından Sadrazam Yusuf Ziya Paşa komutasındaki ordu Bilbeys'e kadar çekildi. Harekât sırasında Osmanlı ordusuna yardıma gelen Arap aşiret kuvvetleri de çekilen ordunun zahire ve mühimmatını yağmaladı.
Muharebe sonrası ve Kahire'deki çatışmalar
8-9.000 civarı ölü ve yaralı veren Osmanlı ordusu Bilbeys'te toparlanmaya çalıştıysa da, Fransız ordusunun baskısı karşısında önce 'ye (As-Salihiyyah) çekildi. Burada Sivas Beylerbeyi Recep Paşa ile Mısır Beylerbeyliğine tayin edilmiş İsmail Paşa'nın hareketsiz kalmaları nedeniyle Osmanlı ordusu karşı taarruz olanağını kaçırdı ve El-Ariş'e çekildi. General Jean-Baptiste Kléber ise 27 Mart 1800'de Kahire'ye döndü.
Zira, harekâtın başlangıcında Kahire'ye yürüyen Osmanlı öncü birliklerinin komutanı Nasuh Paşa Fransız ordusunun zaafından yararlanarak Kahire'ye hâkim olmuştu. Fransızlara 3.000 ölü ve 1.000 yaralı verdiren bu birlik, Fransızların Kahire’yi şiddetli topçu ateşine tutmalarının ardından akdedilen üç günlük ateşkes anlaşmasıyla çekilerek Bilbeys'ten Sina'ya doğru çekilen ana Osmanlı ordusuna katıldı.Kahire'de (bir yıl daha) Fransız egemenliğini koruyan General Kléber ise 14 Haziran 1800'de Halepli Süleyman adlı bir genç tarafından suikasta uğrayarak öldürüldü.
Kaynakça
- ^ "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.17, s.104
- ^ "Türk Silahlı Kuvvetler Tarihi - 1798-1802 Osmanlı Fransız Harbi", GenKur Basımevi, Ankara (1987), s.87-88
- ^ "Cevdet Tarihi", c.7, s.73
- ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mühimme Defteri, No.211, s.4
- ^ "Türk Silahlı Kuvvetler Tarihi - 1798-1802 Osmanlı Fransız Harbi", GenKur Basımevi, Ankara (1987), s.90
- ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mühimme Defteri, No.211, s. 67 ve 71
- ^ "Türk Silahlı Kuvvetler Tarihi - 1798-1802 Osmanlı Fransız Harbi", GenKur Basımevi, Ankara (1987), s.92
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Heliopolis Muharebesi ya da El Matriye Muharebesi 1798 1802 Osmanli Fransiz Savasi nda evre Heliopolis MuharebesiFransiz Devrim Savaslari 1798 1802 Osmanli Fransiz SavasiHeliopolis Muharebesi Cogniet Leon Tarih20 Mart 1800BolgeKahire MisirSonucFransiz zaferiTaraflarFransaOsmanli Devleti MemluklarKomutanlar ve liderlerJean Baptiste KleberYusuf Ziya Pasa Nasuh Pasa Ibrahim BeyGucler20 00040 60 000Kayiplar4 5 000 olu ve yarali8 9 000 olu ve yarali General Jean Baptiste Kleber komutasindaki Fransiz ordusu Kahire yi ele gecirmek amaciyla hucuma gecen Sadrazam Yusuf Ziya Pasa komutasindaki Osmanli ordusunu 20 Mart 1800 tarihinde Heliopolis antik kenti yakinlarinda yenilgiye ugratti Muharebe oncesiGeneral Kleber Heliopolis te zafer kazanirken 20 Mart 1800 Strazburg daki Kleber Meydani nda bulunan general heykelinin kaidesi 1798 den beri Fransiz isgalindeki Misir uzerine yuruyen Sadrazam Yusuf Ziya Pasa komutasindaki Osmanli ordusu 17 Aralik 1799 da kusattigi El Aris i 21 Aralik ta teslim aldiktan sonra ileri harekatini surdurdu Ingiliz donanmasinin mevcudiyeti nedeniyle Misir da mahsur kalan Fransiz ordusunun komutani General Jean Baptiste Kleber ile Sadrazam Yusuf Ziya Pasa nin temsilcileri arasinda yurutulen muzakereler sonucunda 24 Ocak 1800 tarihinde taraflar arasinda Misir in tahliyesini ongorune bir sartname imzalandi Bu sartname uyarinca Osmanli ordusu agirliklarini ve agir toplarini geride birakarak Kahire ye yurudu Fransiz ordusu ise tahliye amacli olarak kuvvetlerini Dimyat Rasid ve Iskenderiye ye yola cikarmaya hazirlandi Osmanli Imparatorlugu sartname uyarinca Fransiz askerlerini tasimak icin Iskenderiye ye 45 gemi gonderdi Bu esnada General Kleber in Fransa Direktuvarina gonderdigi 8 Ekim 1799 tarihli mektup Ingilizlerin eline gecti Mektupta kayitli ifadelerden Fransiz ordusunun cok kotu durumda olmasini anlayan Ingilizler Fransizlarin Sartname uyarinca agirliklariyla birlikte tahliyesi fikrinden vazgecerek Fransizlara daha zorlu kosullar iceren bir sartname hazirlanmasi fikriyle ateskesi bozdular Buna mukabil komutasindaki Osmanli oncu birlikleri 12 Mart 1800 de Kahire yi teslim almaya hazirlaniyordu General Kleber Sadrazam Yusuf Ziya Pasa ya elci gondererek Ingilizlerin Sartnameyi tanimasi icin girisimde bulunmasini istedi Yusuf Ziya Pasa ise teminat vererek Kahire nin derhal teslim ve tahliyesini talep etti Bu gelismeler uzerine tahliye kosullarinin tehlikeye girdigini dusunen General Kleber yi hapsettirerek Osmanlilara baskin seklinde hucum etmeye karar verdi MuharebeHeliopolis Muharebesi Jean Charles Langlois 20 000 kisilik Fransiz ordusu Nil in sag dogu kiyisina gecerek baskin icin duzen aldi General Kleber baslama isareti olarak iki top mermisi attirdi Kolemenler bunun bir Fransiz baskinina isaret ettigine dair Osmanli oncu birliklerinin komutani Nasuh Pasa yi uyardilarsa da bu uyarilari dikkate alinmadi Fransiz ordusu ucuncu top atisinin ardindan 3 4 000 yeniceri ve yaklasik ayni sayida suvarinin bulundugu El Matriye Al Matariyyah koyune dogru hucuma gecti Fransiz ordusunun baskin harekati Osmanli birliklerinde saskinlik yaratti ve El Matriye koyu Fransizlarin eline gecti Bununla birlikte ilk sokun ardindan toparlanan Osmanli birlikleri karsi hucuma gectiler Eszamanli olarak Kahire ye henuz 15 20 kilometre uzakliktaki Hanike yakinindaki Sadrazam Yusuf Ziya Pasa komutasindaki ana Osmanli ordusu da ilerleyerek Merc ve Serkus koylerinde Fransizlarla catismaya girdi Fransiz ordusu hucumunun hizini kesmeden Osmanli ordusuyla muharebeye giristi Bununla birlikte agir toplarini geride birakmis olan dolayisiyla egitim ve ates gucu dusuk Osmanli ordusunun tamami da muharebeye giremedi Etkili Fransiz topcu atesi Osmanli merkezini sarsti Yusuf Ziya Pasa nin Fransizlarin sag kanadina yaptirdigi suvari hucumu da keza Fransiz piyadesinin siddetli sarapnel atesi karsisinda etkisiz kaldi Son bir genel hucumun da Fransiz ordusunun ates gucu karsisinda basarisi olmasinin ardindan Sadrazam Yusuf Ziya Pasa komutasindaki ordu Bilbeys e kadar cekildi Harekat sirasinda Osmanli ordusuna yardima gelen Arap asiret kuvvetleri de cekilen ordunun zahire ve muhimmatini yagmaladi Muharebe sonrasi ve Kahire deki catismalarFransiz komutan Kleber in suikast sonucu oldurulmesi 8 9 000 civari olu ve yarali veren Osmanli ordusu Bilbeys te toparlanmaya calistiysa da Fransiz ordusunun baskisi karsisinda once ye As Salihiyyah cekildi Burada Sivas Beylerbeyi Recep Pasa ile Misir Beylerbeyligine tayin edilmis Ismail Pasa nin hareketsiz kalmalari nedeniyle Osmanli ordusu karsi taarruz olanagini kacirdi ve El Aris e cekildi General Jean Baptiste Kleber ise 27 Mart 1800 de Kahire ye dondu Zira harekatin baslangicinda Kahire ye yuruyen Osmanli oncu birliklerinin komutani Nasuh Pasa Fransiz ordusunun zaafindan yararlanarak Kahire ye hakim olmustu Fransizlara 3 000 olu ve 1 000 yarali verdiren bu birlik Fransizlarin Kahire yi siddetli topcu atesine tutmalarinin ardindan akdedilen uc gunluk ateskes anlasmasiyla cekilerek Bilbeys ten Sina ya dogru cekilen ana Osmanli ordusuna katildi Kahire de bir yil daha Fransiz egemenligini koruyan General Kleber ise 14 Haziran 1800 de Halepli Suleyman adli bir genc tarafindan suikasta ugrayarak olduruldu Kaynakca Buyuk Osmanli Tarihi Joseph von Hammer c 17 s 104 Turk Silahli Kuvvetler Tarihi 1798 1802 Osmanli Fransiz Harbi GenKur Basimevi Ankara 1987 s 87 88 Cevdet Tarihi c 7 s 73 Basbakanlik Osmanli Arsivi Muhimme Defteri No 211 s 4 Turk Silahli Kuvvetler Tarihi 1798 1802 Osmanli Fransiz Harbi GenKur Basimevi Ankara 1987 s 90 Basbakanlik Osmanli Arsivi Muhimme Defteri No 211 s 67 ve 71 Turk Silahli Kuvvetler Tarihi 1798 1802 Osmanli Fransiz Harbi GenKur Basimevi Ankara 1987 s 92