Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1798-1802 Osmanlı-Fransız Savaşı, Fransız Devrim Savaşları'nda evre.
General Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusunun (Osmanlı toprağı Mısır'a saldırısıyla (1798) başlayan ve Osmanlı İmparatorluğu ile Birinci Fransa Cumhuriyeti arasında 1798-1802 arasında süren savaş Mısır, Filistin, Suriye, Arnavutluk, İyon Adaları, Sicilya ve İtalya anakarası olmak üzere çeşitli cephelerde sürdü. Rusya İmparatorluğu ve Büyük Britanya'yla müttefik olarak savaşan Osmanlı İmparatorluğu savaştan zaferle ayrıldı.
Savaş öncesi
Fransız Devrimi'nden (1789) bu yana Avrupa'yı sürekli bir savaş haline sürükleyen Fransız Direktuvar Hükümeti (1795-1799) Napolyon Bonapart komutasında icra edilen İtalya seferinde İtalya'nın kuzeyini ele geçirdi ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'yla 18 Ekim 1797'de imzaladığıCampo Formio Antlaşması'yla toprak kazanımlarını kabul ettirdi. Bu antlaşmayla, Venedik Cumhuriyeti de tarihe karışırken, Fransa bu ülkenin Adriyatik'in doğu yakasındaki topraklarını (Dalmaçya, İyon Adaları, Parga, Preveze, Butrint ve Narda) ilhak ederek Osmanlı İmparatorluğu'yla komşu oldu.
Savaş
Fransa'nın Mısır'a saldırısı (1798)
Arnavutluk harekâtı (1798)
Osmanlı-Fransız savaşının başlamasının ardından tarafların çarpıştığı ana cephelerden biri de Arnavutluk oldu. Fransa'nın Campo Formio Antlaşması'yla (1797) tarihe karışan Venedik Cumhuriyeti'nden devraldığı anakaradaki dört limanın (Butrinto, Preveze, ve Parga/Osmanlı kaynaklarında Nevâhir-i Erbaa) ele geçirilmesi için Osmanlı başkenti tarafından Yanya Valisi Tepedelenli Ali Paşa görevlendirildi. 1798 Ekim'inde Ali Paşa komutasındaki Osmanlı birlikleri bu dört limanın ilk üçünü zaptetti. Bir Osmanlı-Rus donanmasının bölgeye gelişini duyan Pargalılar da teslim oldular. Bu sayede, Arnavutluk anakarasındaki Fransız mevcudiyeti tamamen temizlenmiş oldu.
Osmanlı-Rus ittifakı ve Akdeniz harekatı (1798-99)
19 Eylül 1798'de Büyükdere'den ayrılan Rus donanması 25 Eylül'de Çanakkale'de komutasındaki Osmanlı donanmasıyla birleşti. 1 Ekim'de Çanakkale Boğazı'ndan çıkan Osmanlı-Rus donanması 9 Ekim'de ulaştığı Çuha'da Fransız garnizonunun savunduğu Kapsali kalesini 12 Ekim'de ele geçirdi. Buradan Fransa'nın Venedik'ten devraldığı İyon Adaları'na yönelen Osmanlı-Rus donanması 25 Ekim'de Zante'yi, 3 Kasım'da Kefalonya'yı, 14 Kasım'da ise (15 günlük ardından) Ayamavra'yı zaptetti. Bölgedeki diğer küçük adalar Fiaki ve Paksu'nun da Kasım ortasında teslim olmalarının ardından Osmanlı-Rus donanması Fransızların en büyük garnizonunun (3.000 asker ve 630 top) bulunduğu Korfu'ya yöneldi ve ana kaleyi kuşattı. Bununla birlikte, gerek garnizonun kuvvetli direnişi, gerek kalenin müstahkem konumu gerekse kuşatan birliklerin sayısının azlığı nedeniyle kuşatma kış koşullarının da etkisiyle 1798 sonlarında durakladı. 3 Ocak 1799'da 'nın imzalanmasıyla Korfu sularına ilave savaş gemileri gönderildiği gibi, Arnavutluk'taki harekâtını başarıyla tamamlayan Tepedelenli Ali Paşa'ya bağlı birliklerin bir bölümü de Korfu'ya çıkarıldı. 1 Mart 1799'da yeniden başlayan taarruz sonucunda 3 Mart'ta Korfu'daki Fransız garnizonu da ağır kayıpların ardından teslim oldu.
İtalya harekâtı
İyon Adaları'ndaki harekâtı kesin bir zaferle sonuçlandıran Osmanlı-Rus donanması İtalya'daki Fransız mevcudiyetini hedef aldı. Nitekim, 19 Mayıs 1798'de Avusturya'yla bir savunma paktı imzalayan Napoli Krallığı Fransa'ya karşı İkinci Koalisyon'a dahil olmuş, ardından benzer antlaşmaları Rusya (29 Kasım 1798), İngiltere (1 Aralık 1798) ve Osmanlı İmparatorluğu'yla (21 Ocak 1799) imzalamış, ancak 1798 sonu-1799 başında İtalyan anakarasındaki tüm topraklarının Fransa tarafından işgal edilmesini (23 Ocak 1799'da Fransız nüfuzunda Napoli merkezli kurulmuştu) müteakip Sicilya'ya sığınan Kral IV. Ferdinand önce Rusya'dan sonra ise Osmanlı İmparatorluğu'ndan askerî destek talep etmişti.
Bu talebin olumlu yanıtlanması üzerine, Osmanlı başkentinin 29 Nisan 1799 tarihli emrine istinaden Korfu'da bulunan Osmanlı donanmasının komutanı 9 gemiden oluşan Osmanlı-Rus filosunu (7'si Osmanlı gemisi) Otranto ve Brindisi'ye sevketti. 17 Nisan'da Brindisi'yi Fransızlardan temizleyen ele geçiren filo, 14-19 Mayıs arasında Bari, Barletta ve Manfredonia'yı ele geçirdi. Takviye kuvvetlerle kıyıdan içeri yönelen Osmanlı-Rus birliği 21 Mayıs'ta Foggia'yı, 5 Haziran'da Ariano'da Napolili isyancılarla birleştikten sonra ise (denizden İngiliz Amiral Nelson komutasındaki İngiliz donanmasının da yardımıyla) kuşattığı Napoli'yi 22 Haziran'da zaptetti.
Eşzamanlı olarak, 5'i Osmanlı gemilerinden oluşan 11 parçalık Osmanlı-Rus filosu da Fransızların üs olarak kullandığı Ancona'yı 14 Mayıs'ta kuşattı ve kuzeyindeki Pesaro, Fano, Senigallia'yu ele geçirdi (10-18 Haziran). Fransızların karşı taarruzuna karşı Temmuz'da bu kıyılardaki mevcudiyetini pekiştiren Osmanlı-Rus filosu 12 Ağustos'ta 'nı sıkılaştırdı. General Frölich komutasındaki Avusturya kolordusunun da karadan sıkıştırmasıyla Ancona 13 Kasım 1799'da teslim oldu.
Öte yandan, 4 Ağustos'ta Korfu'dan ayrılan Osmanlı-Rus donanması da 14 Ağustos'ta Messina'ya, ardından Palermo'ya demirledi. Ancak, Osmanlı donanması Eylül'de bölgeden ayrılarak Çanakkale Boğazı'na döndü. Kasım sonunda Ancona'dan dönenlerin de ulaşmasıyla Osmanlı donanması bir yılı aşkın bir harekâtın ardından üslerine geri döndü.
Fransa'nın Filistin ve Suriye'ye saldırısı (1799)
Mısır'daki donanması büyük oranda imha edilen Napolyon Bonapart ise Mısır'daki sıkışık durumdayken, İstanbul'a gönderdiği elçi İngilizler tarafından esir edilince Filistin'e yöneldi. Yaklaşık 25.000 kişilik orduyla 22 Aralık 1798'de Mısır'dan hareket eden Bonapart, 7 Şubat'ta El-Ariş önlerine geldi ve kuşattığı kaleyi 20 Şubat 1799'da ele geçirdi. İleri harekâtını sürdüren Fransız ordusu 25 Şubat'ta Gazze'yi, 7 Mart'ta Yafa'yı işgal etti ve Yafa'da 2.500 esiri öldürerek büyük bir katliam yaptı. Tahliye edilen Hayfa'ya giren Fransız ordusu 19 Mart 1799'da Akka önlerine gelip Cezzar Ahmed Paşa tarafından savunulan kaleyi kuşattılarsa da, 8 Mayıs'ta Osmanlı donanmasının getirdiği 3.000 Nizâm-ı Cedîd askeriyle iyice güçlenen garnizon karşısında 20 Mayıs'a kadar düzenlediği 44 taarruzda 7 ilâ 8.000 kayıp verdikten sonra zorlukla Kahire'ye çekildi.
Mısır Çıkarması (1799)
Osmanlı/İngiliz Harekâtı / Mısır Seferi (1800-1801)
Mısır'da sıkışmış Fransa ordusunu tamamen teslim olmaya zorlamak amacıyla Osmanlı-İngiliz İttifakı 1801 yılında karadan ve denizden taarruzu kararlaştırdı. Bu çerçevede, Sadrazam Yusuf Ziya Paşa komutasında 30.000 kişilik Osmanlı ordusu Yafa'da toplanırken, Kaptan-ı derya Küçük Hüseyin Paşa'nın emrinde 6.000 kişilik Osmanlı birliği (Nizâm-ı Cedîd ve Arnavut askerleri) ve 24.000 kişilik İngiliz ordusu (İngiliz, Alman, İsviçreli, Maltalı ve Hint askerlerden müteşekkildi) taarruza hazırlandı. Buna mukabil, Fransa'nın ise Kahire ve İskenderiye'de iyi eğitimli yaklaşık 30.000 askeri bulunmaktaydı.
Sadrazam Yusuf Ziya Paşa 12 Mart 1801'de Yafa'dan El-Ariş'e doğru harekete geçti. 'deki Fransız birliği kuvvetli tahkimatına rağmen Türk ordusunun taarruzuna dayanamayarak Bilbis'e çekildiyse de, burada da tutunamayarak Kahire'deki ana orduya katıldı. Keza Süveyş'teki Fransız kuvvetleri de ricat yolunun kesilebileceğinden endişelenerek Kahire'ye çekildi. İleri harekâtını sürdüren Yusuf Ziya Paşa 8.000 kişiyle Kahire'den üzerine gelen General Beliard komutasındaki Fransız ordusunu 17 Mayıs 1801'de Haneke Muharebesi'nde büyük bir yenilgiye uğrattı. Türk ordusunun bu zaferi Fransızların Mısır'daki mevcudiyetini sonlandıracak gelişmeler bağlamında en önemli dönüm noktalarından biri oldu. Yenilen Fransız ordusunun Kahire'ye çekilmesi üzerine, Yusuf Ziya Paşa bir taraftan 'de çıkarma yapmış Türk-İngiliz ordusuna Kahire'ye yürümeleri için haber gönderdi, diğer taraftan sevkettiği Halep Beylerbeyi İbrahim Paşa komutasındaki birlikler de Dimyat'ı ele geçirdi.
İngiliz donanması 1801 Ocak ayında Fethiye'ye geldi ve Mart başında ayrılarak İskenderiye önlerine ulaştıysa da, buranın Fransızlarca tahkim edildiğini keşfedince 8 Mart 1801'de limanına 5.000 asker ve top çıkardı. Abukir'i savunan 500 kişilik Fransız birliği yenilse de, Rahmaniye ve İskenderiye’den sevkedilen 5.000 kişilik Fransız birliği İngiliz kuvvetlerini Madiye tepelerinde durdurmayı başardı.
Ardından Küçük Hüseyin Paşa komutasındaki 70 parçalık Osmanlı donanması da 23 Mart 1801'de 'de Kethüda Hüsrev Ağa komutasında 6.000 asker çıkardı. İngiliz askerleriyle takviyeli Osmanlı kuvvetleri doğuda Raşid üzerine, Türk askerleriyle takviyeli İngiliz kuvvetleri ise batıda İskenderiye üzerine yürüdü. Fransızları geri atan bu birlikler İskenderiye'yi ablukaya aldı.
Eşzamanlı olarak Hüsrev Ağa komutasındaki 6.000 kişilik (İngiliz takviyeli) Osmanlı birliği Miyadiye tepelerinde 5.000 askerlik Fransız birliğini . 19 Nisan 1801'de ise Osmanlı donanması Raşid burnuna yeni bir çıkarma yaptı ve İngiliz kuvvetleriyle birleşerek Raşid'i kuşattı. Dört günlük kuşatmanın ardından karadan ve nehirden şiddetli humbara ateşine dayanamayan Fransız birlikleri teslim oldu. Miyadiye'den güneye ilerleyen Osmanlı-İngiliz birliği (iki İngiliz süvari bölüğü, iki İngiliz piyade alayı, Süleyman Ağa birliği, Halil Ağa birliği ve Ali Ağa birliği) 4 Mayıs'ta Nil kıyısına vardı. 9 Mayıs'ta meydana gelen 'nde Fransız birlikleri mağlup oldu ve 10 Mayıs'ta bağlaşık kuvvetler Rahmaniye'ye girdi. Bu şekilde, İskenderiye'deki Fransız birlikleri kuşatma altında olduğundan, Rahmaniye'deki Fransız birlikleri yenildiğinden Osmanlı-İngiliz ordusunun önünde Kahire'ye kadar engel kalmadı.
13 Haziran 1801'de Hüsrev Ağa komutasındaki Türk birlikleri ile İngiliz kuvveti Nil'in batısından ilerledi ve Nil'in doğusundaki Sadrazam Yusuf Ziya Paşa komutasındaki Osmanlı ordusuyla irtibat kurdu. Nitekim, Yusuf Ziya Paşa Fransızların Kahire'nin kuzeyindeki savunma mevzilerine dayanırken, Hüsrev Ağa ve İngiliz birlikleri de aynı gün İnbabe'yi ele geçirerek Gize'yi kuşattı. Kahire'deki Fransız ordusunun komutanı General Beliard iki taraftan sıkışınca kenti savunamayacağını anladı ve Osmanlı, İngiliz ve Fransız temsilcilerinden oluşan bir kurul toplanarak ateşkes görüşmelerine başladı. 27 Haziran'da varılan Fransız ordusunun Kahire'yi tahliyesinin koşulları belirlendi. 9 Temmuz'da başlanan tahliye işlemi ertesi gün tamamlandı ve Yusuf Ziya Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 11 Temmuz 1801'de Kahire'ye girerek üç yıllık Fransız işgalini sonlandırdı.
Osmanlı-İngiliz ordusu İskenderiye’de kuşattıkları General Menou komutasındaki Fransız ordusunun da Kahire'deki koşullarla tahliyesini teklif ettilerse de, Fransa'dan yardım alabileceği ümidini koruyan General Menou direnmeye karar verdi. Ancak, şiddetli topçu ve humbara ateşiyle hırpalanan Fransız ordusu mecburen kenti tahliye etmeyi kabul etti. 8 Eylül 1801'de İskenderiye'deki Fransız kuvvetleri de kenti boşalttı ve tüm Mısır toprakları üç yıllık savaşın sonucunda mağlup olan Fransızların işgalinden kurtuldu.
Kaynakça
- ^ Jones, Colin (2002). The Great Nation: France from Louis XV to Napoleon 1715–99. New York: Columbia University Press (İngilizce)
- ^ "İslam Ansiklopedisi, "Tepedelenli Ali Paşa" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (2011), c.40, s.477". 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2023.
- ^ "Russia's Policy of Rapprochement with the Ottoman Empire in the era of the French Revolutionary and Napoleonic Wars, 1792-1806", Valeriy Morkva, Bilkent Üniversitesi, Ankara (2010), s.152
- ^ "Précis des opérations générals de la Division Française du Levant", J.P. Bellaire, Magimel et Humbert, Paris (1805), s.338-344
- ^ "Napoleon Against Himself: A Psychobiography", Avner Falk, Pitchstone Publishing (2015), s.185.
- ^ "French Invasion of Egypt, 1798-1801", J. Rickard(2006)
- ^ Başbakanlık Arşivi; Mühimme Defteri, No.216, s.78
- ^ "İslam Ansiklopedisi, "Yusuf Ziya Paşa" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (2013), c.44, s.35". 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
- ^ Başbakanlık Arşivi, Cevdet Tasnifi, Askeri No: 43037
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1798 1802 Osmanli Fransiz Savasi Fransiz Devrim Savaslari nda evre General Napolyon Bonapart komutasindaki Fransiz ordusunun Osmanli topragi Misir a saldirisiyla 1798 baslayan ve Osmanli Imparatorlugu ile Birinci Fransa Cumhuriyeti arasinda 1798 1802 arasinda suren savas Misir Filistin Suriye Arnavutluk Iyon Adalari Sicilya ve Italya anakarasi olmak uzere cesitli cephelerde surdu Rusya Imparatorlugu ve Buyuk Britanya yla muttefik olarak savasan Osmanli Imparatorlugu savastan zaferle ayrildi Savas oncesiIngiliz General Maisur Krali nun iki oglunu rehine olarak alisi 1792 Fransiz Devrimi nden 1789 bu yana Avrupa yi surekli bir savas haline surukleyen Fransiz Direktuvar Hukumeti 1795 1799 Napolyon Bonapart komutasinda icra edilen Italya seferinde Italya nin kuzeyini ele gecirdi ve Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu yla 18 Ekim 1797 de imzaladigiCampo Formio Antlasmasi yla toprak kazanimlarini kabul ettirdi Bu antlasmayla Venedik Cumhuriyeti de tarihe karisirken Fransa bu ulkenin Adriyatik in dogu yakasindaki topraklarini Dalmacya Iyon Adalari Parga Preveze Butrint ve Narda ilhak ederek Osmanli Imparatorlugu yla komsu oldu SavasFransa nin Misir a saldirisi 1798 Napolyon Bonapart in 1798 yilindaki harekati Arnavutluk harekati 1798 Tepedelenli Ali Pasa komutasindaki birliklerin Fransiz birligini maglup edisi 1799 Osmanli Fransiz savasinin baslamasinin ardindan taraflarin carpistigi ana cephelerden biri de Arnavutluk oldu Fransa nin Campo Formio Antlasmasi yla 1797 tarihe karisan Venedik Cumhuriyeti nden devraldigi anakaradaki dort limanin Butrinto Preveze ve Parga Osmanli kaynaklarinda Nevahir i Erbaa ele gecirilmesi icin Osmanli baskenti tarafindan Yanya Valisi Tepedelenli Ali Pasa gorevlendirildi 1798 Ekim inde Ali Pasa komutasindaki Osmanli birlikleri bu dort limanin ilk ucunu zaptetti Bir Osmanli Rus donanmasinin bolgeye gelisini duyan Pargalilar da teslim oldular Bu sayede Arnavutluk anakarasindaki Fransiz mevcudiyeti tamamen temizlenmis oldu Osmanli Rus ittifaki ve Akdeniz harekati 1798 99 Korfu Kusatmasinin 200 yildonumu vesilesiyle Rusya da basilan hatira pulu 19 Eylul 1798 de Buyukdere den ayrilan Rus donanmasi 25 Eylul de Canakkale de komutasindaki Osmanli donanmasiyla birlesti 1 Ekim de Canakkale Bogazi ndan cikan Osmanli Rus donanmasi 9 Ekim de ulastigi Cuha da Fransiz garnizonunun savundugu Kapsali kalesini 12 Ekim de ele gecirdi Buradan Fransa nin Venedik ten devraldigi Iyon Adalari na yonelen Osmanli Rus donanmasi 25 Ekim de Zante yi 3 Kasim da Kefalonya yi 14 Kasim da ise 15 gunluk ardindan Ayamavra yi zaptetti Bolgedeki diger kucuk adalar Fiaki ve Paksu nun da Kasim ortasinda teslim olmalarinin ardindan Osmanli Rus donanmasi Fransizlarin en buyuk garnizonunun 3 000 asker ve 630 top bulundugu Korfu ya yoneldi ve ana kaleyi kusatti Bununla birlikte gerek garnizonun kuvvetli direnisi gerek kalenin mustahkem konumu gerekse kusatan birliklerin sayisinin azligi nedeniyle kusatma kis kosullarinin da etkisiyle 1798 sonlarinda durakladi 3 Ocak 1799 da nin imzalanmasiyla Korfu sularina ilave savas gemileri gonderildigi gibi Arnavutluk taki harekatini basariyla tamamlayan Tepedelenli Ali Pasa ya bagli birliklerin bir bolumu de Korfu ya cikarildi 1 Mart 1799 da yeniden baslayan taarruz sonucunda 3 Mart ta Korfu daki Fransiz garnizonu da agir kayiplarin ardindan teslim oldu Italya harekati Iyon Adalari ndaki harekati kesin bir zaferle sonuclandiran Osmanli Rus donanmasi Italya daki Fransiz mevcudiyetini hedef aldi Nitekim 19 Mayis 1798 de Avusturya yla bir savunma pakti imzalayan Napoli Kralligi Fransa ya karsi Ikinci Koalisyon a dahil olmus ardindan benzer antlasmalari Rusya 29 Kasim 1798 Ingiltere 1 Aralik 1798 ve Osmanli Imparatorlugu yla 21 Ocak 1799 imzalamis ancak 1798 sonu 1799 basinda Italyan anakarasindaki tum topraklarinin Fransa tarafindan isgal edilmesini 23 Ocak 1799 da Fransiz nufuzunda Napoli merkezli kurulmustu muteakip Sicilya ya siginan Kral IV Ferdinand once Rusya dan sonra ise Osmanli Imparatorlugu ndan askeri destek talep etmisti Bu talebin olumlu yanitlanmasi uzerine Osmanli baskentinin 29 Nisan 1799 tarihli emrine istinaden Korfu da bulunan Osmanli donanmasinin komutani 9 gemiden olusan Osmanli Rus filosunu 7 si Osmanli gemisi Otranto ve Brindisi ye sevketti 17 Nisan da Brindisi yi Fransizlardan temizleyen ele geciren filo 14 19 Mayis arasinda Bari Barletta ve Manfredonia yi ele gecirdi Takviye kuvvetlerle kiyidan iceri yonelen Osmanli Rus birligi 21 Mayis ta Foggia yi 5 Haziran da Ariano da Napolili isyancilarla birlestikten sonra ise denizden Ingiliz Amiral Nelson komutasindaki Ingiliz donanmasinin da yardimiyla kusattigi Napoli yi 22 Haziran da zaptetti Eszamanli olarak 5 i Osmanli gemilerinden olusan 11 parcalik Osmanli Rus filosu da Fransizlarin us olarak kullandigi Ancona yi 14 Mayis ta kusatti ve kuzeyindeki Pesaro Fano Senigallia yu ele gecirdi 10 18 Haziran Fransizlarin karsi taarruzuna karsi Temmuz da bu kiyilardaki mevcudiyetini pekistiren Osmanli Rus filosu 12 Agustos ta ni sikilastirdi General Frolich komutasindaki Avusturya kolordusunun da karadan sikistirmasiyla Ancona 13 Kasim 1799 da teslim oldu Ote yandan 4 Agustos ta Korfu dan ayrilan Osmanli Rus donanmasi da 14 Agustos ta Messina ya ardindan Palermo ya demirledi Ancak Osmanli donanmasi Eylul de bolgeden ayrilarak Canakkale Bogazi na dondu Kasim sonunda Ancona dan donenlerin de ulasmasiyla Osmanli donanmasi bir yili askin bir harekatin ardindan uslerine geri dondu Fransa nin Filistin ve Suriye ye saldirisi 1799 Napolyon Bonapart in basarisiz Akka Kusatmasi 1799 Misir daki donanmasi buyuk oranda imha edilen Napolyon Bonapart ise Misir daki sikisik durumdayken Istanbul a gonderdigi elci Ingilizler tarafindan esir edilince Filistin e yoneldi Yaklasik 25 000 kisilik orduyla 22 Aralik 1798 de Misir dan hareket eden Bonapart 7 Subat ta El Aris onlerine geldi ve kusattigi kaleyi 20 Subat 1799 da ele gecirdi Ileri harekatini surduren Fransiz ordusu 25 Subat ta Gazze yi 7 Mart ta Yafa yi isgal etti ve Yafa da 2 500 esiri oldurerek buyuk bir katliam yapti Tahliye edilen Hayfa ya giren Fransiz ordusu 19 Mart 1799 da Akka onlerine gelip Cezzar Ahmed Pasa tarafindan savunulan kaleyi kusattilarsa da 8 Mayis ta Osmanli donanmasinin getirdigi 3 000 Nizam i Cedid askeriyle iyice guclenen garnizon karsisinda 20 Mayis a kadar duzenledigi 44 taarruzda 7 ila 8 000 kayip verdikten sonra zorlukla Kahire ye cekildi Misir Cikarmasi 1799 Osmanli Ingiliz Harekati Misir Seferi 1800 1801 Iskenderiye deki Fransiz ordusunun Ingilizlere teslim olusu 1801 Misir da sikismis Fransa ordusunu tamamen teslim olmaya zorlamak amaciyla Osmanli Ingiliz Ittifaki 1801 yilinda karadan ve denizden taarruzu kararlastirdi Bu cercevede Sadrazam Yusuf Ziya Pasa komutasinda 30 000 kisilik Osmanli ordusu Yafa da toplanirken Kaptan i derya Kucuk Huseyin Pasa nin emrinde 6 000 kisilik Osmanli birligi Nizam i Cedid ve Arnavut askerleri ve 24 000 kisilik Ingiliz ordusu Ingiliz Alman Isvicreli Maltali ve Hint askerlerden mutesekkildi taarruza hazirlandi Buna mukabil Fransa nin ise Kahire ve Iskenderiye de iyi egitimli yaklasik 30 000 askeri bulunmaktaydi Sadrazam Yusuf Ziya Pasa 12 Mart 1801 de Yafa dan El Aris e dogru harekete gecti deki Fransiz birligi kuvvetli tahkimatina ragmen Turk ordusunun taarruzuna dayanamayarak Bilbis e cekildiyse de burada da tutunamayarak Kahire deki ana orduya katildi Keza Suveys teki Fransiz kuvvetleri de ricat yolunun kesilebileceginden endiselenerek Kahire ye cekildi Ileri harekatini surduren Yusuf Ziya Pasa 8 000 kisiyle Kahire den uzerine gelen General Beliard komutasindaki Fransiz ordusunu 17 Mayis 1801 de Haneke Muharebesi nde buyuk bir yenilgiye ugratti Turk ordusunun bu zaferi Fransizlarin Misir daki mevcudiyetini sonlandiracak gelismeler baglaminda en onemli donum noktalarindan biri oldu Yenilen Fransiz ordusunun Kahire ye cekilmesi uzerine Yusuf Ziya Pasa bir taraftan de cikarma yapmis Turk Ingiliz ordusuna Kahire ye yurumeleri icin haber gonderdi diger taraftan sevkettigi Halep Beylerbeyi Ibrahim Pasa komutasindaki birlikler de Dimyat i ele gecirdi Ingiliz donanmasi 1801 Ocak ayinda Fethiye ye geldi ve Mart basinda ayrilarak Iskenderiye onlerine ulastiysa da buranin Fransizlarca tahkim edildigini kesfedince 8 Mart 1801 de limanina 5 000 asker ve top cikardi Abukir i savunan 500 kisilik Fransiz birligi yenilse de Rahmaniye ve Iskenderiye den sevkedilen 5 000 kisilik Fransiz birligi Ingiliz kuvvetlerini Madiye tepelerinde durdurmayi basardi Ardindan Kucuk Huseyin Pasa komutasindaki 70 parcalik Osmanli donanmasi da 23 Mart 1801 de de Kethuda Husrev Aga komutasinda 6 000 asker cikardi Ingiliz askerleriyle takviyeli Osmanli kuvvetleri doguda Rasid uzerine Turk askerleriyle takviyeli Ingiliz kuvvetleri ise batida Iskenderiye uzerine yurudu Fransizlari geri atan bu birlikler Iskenderiye yi ablukaya aldi Eszamanli olarak Husrev Aga komutasindaki 6 000 kisilik Ingiliz takviyeli Osmanli birligi Miyadiye tepelerinde 5 000 askerlik Fransiz birligini 19 Nisan 1801 de ise Osmanli donanmasi Rasid burnuna yeni bir cikarma yapti ve Ingiliz kuvvetleriyle birleserek Rasid i kusatti Dort gunluk kusatmanin ardindan karadan ve nehirden siddetli humbara atesine dayanamayan Fransiz birlikleri teslim oldu Miyadiye den guneye ilerleyen Osmanli Ingiliz birligi iki Ingiliz suvari bolugu iki Ingiliz piyade alayi Suleyman Aga birligi Halil Aga birligi ve Ali Aga birligi 4 Mayis ta Nil kiyisina vardi 9 Mayis ta meydana gelen nde Fransiz birlikleri maglup oldu ve 10 Mayis ta baglasik kuvvetler Rahmaniye ye girdi Bu sekilde Iskenderiye deki Fransiz birlikleri kusatma altinda oldugundan Rahmaniye deki Fransiz birlikleri yenildiginden Osmanli Ingiliz ordusunun onunde Kahire ye kadar engel kalmadi 13 Haziran 1801 de Husrev Aga komutasindaki Turk birlikleri ile Ingiliz kuvveti Nil in batisindan ilerledi ve Nil in dogusundaki Sadrazam Yusuf Ziya Pasa komutasindaki Osmanli ordusuyla irtibat kurdu Nitekim Yusuf Ziya Pasa Fransizlarin Kahire nin kuzeyindeki savunma mevzilerine dayanirken Husrev Aga ve Ingiliz birlikleri de ayni gun Inbabe yi ele gecirerek Gize yi kusatti Kahire deki Fransiz ordusunun komutani General Beliard iki taraftan sikisinca kenti savunamayacagini anladi ve Osmanli Ingiliz ve Fransiz temsilcilerinden olusan bir kurul toplanarak ateskes gorusmelerine basladi 27 Haziran da varilan Fransiz ordusunun Kahire yi tahliyesinin kosullari belirlendi 9 Temmuz da baslanan tahliye islemi ertesi gun tamamlandi ve Yusuf Ziya Pasa komutasindaki Osmanli ordusu 11 Temmuz 1801 de Kahire ye girerek uc yillik Fransiz isgalini sonlandirdi Osmanli Ingiliz ordusu Iskenderiye de kusattiklari General Menou komutasindaki Fransiz ordusunun da Kahire deki kosullarla tahliyesini teklif ettilerse de Fransa dan yardim alabilecegi umidini koruyan General Menou direnmeye karar verdi Ancak siddetli topcu ve humbara atesiyle hirpalanan Fransiz ordusu mecburen kenti tahliye etmeyi kabul etti 8 Eylul 1801 de Iskenderiye deki Fransiz kuvvetleri de kenti bosaltti ve tum Misir topraklari uc yillik savasin sonucunda maglup olan Fransizlarin isgalinden kurtuldu Kaynakca Jones Colin 2002 The Great Nation France from Louis XV to Napoleon 1715 99 New York Columbia University Press Ingilizce Islam Ansiklopedisi Tepedelenli Ali Pasa maddesi Turk Diyanet Vakfi Istanbul 2011 c 40 s 477 31 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2023 Russia s Policy of Rapprochement with the Ottoman Empire in the era of the French Revolutionary and Napoleonic Wars 1792 1806 Valeriy Morkva Bilkent Universitesi Ankara 2010 s 152 Precis des operations generals de la Division Francaise du Levant J P Bellaire Magimel et Humbert Paris 1805 s 338 344 Napoleon Against Himself A Psychobiography Avner Falk Pitchstone Publishing 2015 s 185 ISBN 9781939578723 French Invasion of Egypt 1798 1801 J Rickard 2006 Basbakanlik Arsivi Muhimme Defteri No 216 s 78 Islam Ansiklopedisi Yusuf Ziya Pasa maddesi Turk Diyanet Vakfi Istanbul 2013 c 44 s 35 9 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2022 Basbakanlik Arsivi Cevdet Tasnifi Askeri No 43037