Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Herschel Feibel Grynszpan (Almanca: Hermann Grünspan; 28 Mart 1921 — en son 1942'de hayatta olduğu biliniyordu, 1960'ta öldüğü ilan edildi.), Almanya'da doğmuş bir Polonya Yahudisi mülteci.
Paris'te, 7 Kasım 1938 tarihinde, NaziAlman diplomat Ernst vom Rath'ı öldürmüş ve bu yüzden 09-10 Kasım 1938 tarihinde Kristal gece olayı yaşanmıştır. Fransa'nın Alman işgalinden sonra Gestapo tarafından ele geçirildi ve Almanya'ya getirildi. Grynszpan'a ne olduğu bilinmemektedir. Ancak, büyük olasılıkla II. Dünya Savaşı'nda öldü.
Hayatı
1911 yılında Almanya'ya göç eden Polonya - Yahudisi bir ailede doğdu. Ailesi ve kendisi Jus sanguinis ilkeleri nedeniyle Alman vatandaşlığı alamadı. Aile içinde yidişçe konuşuluyordu. Okuldayken içinde Yahudi olduğu için dışlandı. Birçok kez hocalarıyla yumruklaştı ve okuldan ayrıldı. Ailesi onu Frankfurt'ta bir yeşiva okuluna gönderdi. Okuldan sonra Filistin'e gitmek için yaptığı başvuru kabul görmedi. Bu yüzden Paris'e gitmeye karar verdi. Paris'te sokaklarda bohem bir hayat yaşadı, yidiş dilinde şiirler yazdı. Net bir oturma izni olmadığı için polisle başı sıklıkla derde girdi.
Ailesinin diğer Yahudiler gibi sürgün edildiğini duyunca diplomat Ernst vom Rath'ı vurmaya karar verdi. Elçilik binası aranmadan girerek Rath'ın odasına çıktı ve ona 5 el ateş etti. Ateş ederken'' Sen adi bir Boche'sin. Zulüm gören 12.000 Yahudi için'' dedi. Adolf Hitler'in doktoru olan Karl Brandt tarafından ameliyata alınan Rath kurtarılamadı. Olayın Birahane Darbesi'nin yıldönümünde yaşanması, Joseph Goebbels'in de araya girmesiyle Almanya'da ciddi bir propaganda gösterisine dönüştü. Tarihe geçen ünlü Kristal Gece olayları vuku buldu.
Tüm bu yaşanılanlar Grynszpan'a ciddi bir ün getirdi. Gazeteciler hapishane hücresinde onunla sık sık röportajlar yaptı ve dünyanın dört bir yanından kendisine destek mektuplaru yazıldı. Nazi Almanyası'ndan (1934'te) ihraç edilen ilk Amerikalı gazeteci Dorothy Thompson, Grynszpan'ın haklarını savunmak için beş milyon dinleyiciye 14 Kasım'da etkili bir konuşma yaptı. Grynszpan'ın Engelbert Dollfuß ve Walther Rathenau'nun ruhunu yansıttığını söyledi.
Duruşmalar sırasında Grynszpan'ın Ernst Rath ile Paris'te bir barda tanıştıkları ve defalarca eşcinsel ilişkiye girdikleri iddia edildi. Grynszpan, Rath ile ilişki yaşayınca Fransa'daki oturma izni sorununu çözeceğini hatta ilerleyen safhalarda ailesinin de Fransa'ya getirebileceği sözünü almıştı. Elçilik binasına sık sık girip çıkmaya başlamıştı. Bu yüzden cinayet günü aranmadığı iddia edildi. Olay yaşanmadan evvel Paris'te Ernst Rath hakkında bu tarz iddialarda dolanmamaktaydı. Grynszpan, mahkemedeki tüm bu suçlamalara kayıtsız kalarak herhangi bir cevap vermedi. 1952'de Rath'in hayatta kalan erkek kardeşi bu iddiaları kesin bir dilde yalanladı. Kardeşinin en büyük nefret duyduğu kişilerinin homoseksüel bireyler olduğunu söyledi. Grynszpan ve Rath'ın önceden birbirlerini tanıdıklarına ve eşcinsel olduğuna dair hiçbir kanıt olmadığını; bunun Grynszpan'ın sükse yapmış itibarına zarar vermek için yapıldığını söyledi.
Akıbeti
Almanlar Paris'e girdiğinde Gestapo tarafından aranmaya başladı. Başına bir iş gelmemesi içi diğer mahkûmlarla beraber Bourges'e gönderildi. Konvoyları yolda (Erich Hartmann, Helmut Lent gibi isimlerin katıldığı) Alman uçakları tarafından bombalandı. Saldırı sonucu konvoyda hayatta kalan tek kişiydi. Kendi imkanlarıyla Toulouse'a gitmeyi başardı. Gestapo tarafından bütün Toulouse didik arandı ve yakalandı. 18 Temmuz 1940'ta Almanya'ya gönderildi. Ocak 1942'de duruşması yapıldı. Dönemin Fransız Dışişleri Bakanı kendisinin yasadışı bir şekilde yargılandığı için geri iadesini istedi. Grynszpan'a duruşmalar sırasında ''Onun dişlerinin izi vardı ruhumda'' diyerek Ernst von Rath ile eşcinsel ilişkiye girdiklerini itiraf etti. Bu itirafın Nazi baskıları nedeniyle yapıldığı söylendi. Eylül 1942'de kaldığı cezaevinden alındı ve Gestapo karargahına getirildi. Bir süre Gestapo genel merkezinde yaşadı. Buradan sonra Grynszpan'ın kaderinin ne olduğu bilinmiyor. Tarihçiler kendisinin savaştan sonra hayatta kalıp kalmadığı üzerine net bir fikir birliğine varamamışlardır. Ailesinin kalan üyeleri savaştan sonra İsrail'e göç ettiler.
Aralık 2016'da, baş arşivci Christa Prokisch tarafından Yahudi Müzesi Viyana'nın arşivlerinde bir grup katalojik fotoğraf arasında bulunan bir fotoğraf, Grynszpan'ın savaştan kurtulabileceği spekülasyonlarına yol açtı. 3 Temmuz 1946'da, Bavyera'daki yerinden edilmiş bir kişiler kampında çekilen fotoğrafta, Holokost mağdurlarının İngilizlerin Filistin'in İngiliz manastırına göç etmelerini reddetmesine karşı bir gösteriye katılan Grynszpan'a benzeyen bir adam görüldü. Bir yüz tanıma testi, fotoğraftaki adamın en yüksek puan olan % 95 olasılıkla Grynszpan olduğunu gösterdi.
Kaynakça
- ^ Schwab, Gerald (1990). The Day the Holocaust Began: The Odyssey of Herschel Grynszpan. Praeger. s. 14. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
...vom Rath joined the NSDAP (Nazi party) on July 14, 1932, well before Hitler's ascent to power
- ^ "Grynszpan, Herschel" (PDF). Yad Vashem. 14 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ . The Guardian. 31 Ekim 2001. 25 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2020.
- ^ ; November 2021 issue, pg. 10
- ^ . The Guardian. 18 Aralık 2016. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2020.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Herschel Feibel Grynszpan Almanca Hermann Grunspan 28 Mart 1921 en son 1942 de hayatta oldugu biliniyordu 1960 ta oldugu ilan edildi Almanya da dogmus bir Polonya Yahudisi multeci Herschel Grynszpan tutuklanmasindan sonra 7 Kasim 1938 Paris te 7 Kasim 1938 tarihinde NaziAlman diplomat Ernst vom Rath i oldurmus ve bu yuzden 09 10 Kasim 1938 tarihinde Kristal gece olayi yasanmistir Fransa nin Alman isgalinden sonra Gestapo tarafindan ele gecirildi ve Almanya ya getirildi Grynszpan a ne oldugu bilinmemektedir Ancak buyuk olasilikla II Dunya Savasi nda oldu Hayati1911 yilinda Almanya ya goc eden Polonya Yahudisi bir ailede dogdu Ailesi ve kendisi Jus sanguinis ilkeleri nedeniyle Alman vatandasligi alamadi Aile icinde yidisce konusuluyordu Okuldayken icinde Yahudi oldugu icin dislandi Bircok kez hocalariyla yumruklasti ve okuldan ayrildi Ailesi onu Frankfurt ta bir yesiva okuluna gonderdi Okuldan sonra Filistin e gitmek icin yaptigi basvuru kabul gormedi Bu yuzden Paris e gitmeye karar verdi Paris te sokaklarda bohem bir hayat yasadi yidis dilinde siirler yazdi Net bir oturma izni olmadigi icin polisle basi siklikla derde girdi Ailesinin diger Yahudiler gibi surgun edildigini duyunca diplomat Ernst vom Rath i vurmaya karar verdi Elcilik binasi aranmadan girerek Rath in odasina cikti ve ona 5 el ates etti Ates ederken Sen adi bir Boche sin Zulum goren 12 000 Yahudi icin dedi Adolf Hitler in doktoru olan Karl Brandt tarafindan ameliyata alinan Rath kurtarilamadi Olayin Birahane Darbesi nin yildonumunde yasanmasi Joseph Goebbels in de araya girmesiyle Almanya da ciddi bir propaganda gosterisine donustu Tarihe gecen unlu Kristal Gece olaylari vuku buldu Tum bu yasanilanlar Grynszpan a ciddi bir un getirdi Gazeteciler hapishane hucresinde onunla sik sik roportajlar yapti ve dunyanin dort bir yanindan kendisine destek mektuplaru yazildi Nazi Almanyasi ndan 1934 te ihrac edilen ilk Amerikali gazeteci Dorothy Thompson Grynszpan in haklarini savunmak icin bes milyon dinleyiciye 14 Kasim da etkili bir konusma yapti Grynszpan in Engelbert Dollfuss ve Walther Rathenau nun ruhunu yansittigini soyledi Durusmalar sirasinda Grynszpan in Ernst Rath ile Paris te bir barda tanistiklari ve defalarca escinsel iliskiye girdikleri iddia edildi Grynszpan Rath ile iliski yasayinca Fransa daki oturma izni sorununu cozecegini hatta ilerleyen safhalarda ailesinin de Fransa ya getirebilecegi sozunu almisti Elcilik binasina sik sik girip cikmaya baslamisti Bu yuzden cinayet gunu aranmadigi iddia edildi Olay yasanmadan evvel Paris te Ernst Rath hakkinda bu tarz iddialarda dolanmamaktaydi Grynszpan mahkemedeki tum bu suclamalara kayitsiz kalarak herhangi bir cevap vermedi 1952 de Rath in hayatta kalan erkek kardesi bu iddialari kesin bir dilde yalanladi Kardesinin en buyuk nefret duydugu kisilerinin homoseksuel bireyler oldugunu soyledi Grynszpan ve Rath in onceden birbirlerini tanidiklarina ve escinsel olduguna dair hicbir kanit olmadigini bunun Grynszpan in sukse yapmis itibarina zarar vermek icin yapildigini soyledi AkibetiAlmanlar Paris e girdiginde Gestapo tarafindan aranmaya basladi Basina bir is gelmemesi ici diger mahkumlarla beraber Bourges e gonderildi Konvoylari yolda Erich Hartmann Helmut Lent gibi isimlerin katildigi Alman ucaklari tarafindan bombalandi Saldiri sonucu konvoyda hayatta kalan tek kisiydi Kendi imkanlariyla Toulouse a gitmeyi basardi Gestapo tarafindan butun Toulouse didik arandi ve yakalandi 18 Temmuz 1940 ta Almanya ya gonderildi Ocak 1942 de durusmasi yapildi Donemin Fransiz Disisleri Bakani kendisinin yasadisi bir sekilde yargilandigi icin geri iadesini istedi Grynszpan a durusmalar sirasinda Onun dislerinin izi vardi ruhumda diyerek Ernst von Rath ile escinsel iliskiye girdiklerini itiraf etti Bu itirafin Nazi baskilari nedeniyle yapildigi soylendi Eylul 1942 de kaldigi cezaevinden alindi ve Gestapo karargahina getirildi Bir sure Gestapo genel merkezinde yasadi Buradan sonra Grynszpan in kaderinin ne oldugu bilinmiyor Tarihciler kendisinin savastan sonra hayatta kalip kalmadigi uzerine net bir fikir birligine varamamislardir Ailesinin kalan uyeleri savastan sonra Israil e goc ettiler Aralik 2016 da bas arsivci Christa Prokisch tarafindan Yahudi Muzesi Viyana nin arsivlerinde bir grup katalojik fotograf arasinda bulunan bir fotograf Grynszpan in savastan kurtulabilecegi spekulasyonlarina yol acti 3 Temmuz 1946 da Bavyera daki yerinden edilmis bir kisiler kampinda cekilen fotografta Holokost magdurlarinin Ingilizlerin Filistin in Ingiliz manastirina goc etmelerini reddetmesine karsi bir gosteriye katilan Grynszpan a benzeyen bir adam goruldu Bir yuz tanima testi fotograftaki adamin en yuksek puan olan 95 olasilikla Grynszpan oldugunu gosterdi Kaynakca Schwab Gerald 1990 The Day the Holocaust Began The Odyssey of Herschel Grynszpan Praeger s 14 4 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2016 vom Rath joined the NSDAP Nazi party on July 14 1932 well before Hitler s ascent to power Grynszpan Herschel PDF Yad Vashem 14 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Subat 2014 The Guardian 31 Ekim 2001 25 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2020 November 2021 issue pg 10 The Guardian 18 Aralik 2016 18 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2020 Ayrica bakinizWilhelm Gustloff