'nin zaman çizelgesi aşağıdaki gibidir.
- 960 - İspanya Yahudisi tüccar İbrahim ibn Yakup (Abraham ben Yakov) Polonya ziyaretinin ardından ülke ile ilgili ilk bilgileri sundu. Orta Avrupa'da Yahudi tüccarlar aktif haldeydi. üzerinde İbranice harfler bulunan demir paralar bastı (kimine göre bu paralar zamanında basıldı).
- 1264 - Polonya Prensi "Polonya Yahudileri Genel Özgürlük Sözleşmesi" olarak da bilinen yürürlüğe soktu.
- 1343 - III. Kazimierz, Batı Avrupa'nın zulmünden kaçan Yahudileri Polonya'ya davet etti.
Yahudiler Batı Avrupa'dan (İngiltere, Fransa, Almanya ve İspanya) topluca kovulmalarının ardından Lehistan-Litvanya Birliği'nde mülteciler için ayrılmış topraklara yerleştirildiler. döneminde Polonya Avrupa'nın en kalabalık Yahudi nüfusuna ev sahipliği yaptı. 1348-1349'da gerçekleşen Büyük Veba Salgını nedeniyle Yahudilerin suçlandığı Avrupa'da Polonya kraliyeti Yahudilere güvenlik ve dini özgürlük sundu. Veba salgını Polonya'yı diğer Avrupa ülkeleri gibi ağır etkilemedi; Yahudilerin buraya göçü önemli ölçüde insan gücü ve yetenek getirdi. Yahudi nüfusundaki en büyük artış 18. yüzyılda gerçekleşip Yahudi nüfusu toplam nüfusun %7'sini oluşturdu.
- 1500 - İspanya ve Portekiz'den kovulan Yahudilerin bazıları ve Almanya'dan kovulan Yahudilerin çoğu Polonya'ya taşındı. 16. yüzyılın ortalarında dünyadaki Yahudilerin %80'inden fazlası Polonya'da yaşıyordu, ve bu oran birkaç asır boyunca bozulmadı.
- 1501 - Kral Alexander Jagiellon Yahudileri Litvanya Büyük Dükalığı'na tekrar kabul etti.
- 1525 - Kral I. Zygmunt tarafından Yahudiliki terk etmek zorunda bırakılmadan ilk defa bir Yahudi şövalyeliğe atandı.
- 1534 - Kral I. Zygmunt, Yahudilerin özel kıyafet giyme zorunluluğunu kaldırdı.
- 1540-1620 - Mizrahiler Osmanlı İmparatorluğu'ndan Polonya'ya göç etti.
- 1547 - İlk İbranice basın yapan Yahudi basımevi Lublin'de açıldı.
- 1567 - Polonya'da ilk yeşiva açıldı.
- 1580-1764 - Lehistan-Litvanya Birliği'ne bağlı Lublin'de (Va'ad Arba' Aratzot) ilk defa toplandı. Yahudi cemaatlerinden gelen 70 delegenin oluşturduğu kurulda vergilendirme ve Yahudi cemaati için önemli olan diğer konular tartışıldı.
- 1623 - İlk defa bir Yahudi Rejimi (Va'ad) Litvanya Büyük Dükalığı için toplandı.
- 1632 - Kral IV. Wladislaw antisemit kitap ve basımları yasakladı.
- 1633 - Poznań'daki Yahudilere şehirdeki Yahudi çeyreğine Hristiyanların girme yasağı hakkı tanındı.
- 1648 - Yahudi nüfusu 450,000 kişiyle toplam nüfusun %4.5'ini oluşturdu. Bohemya'da 40,000 ve Moravia'da 25,000 Yahudi vardı. Dünyadaki Yahudi nüfusu 750,000'di.
- 1648-1655 - Ukrayna'lı Kazak liderliğinde başlatılan ayaklanmayla Yahudilerden ve Polonya'nın szlachta sınıfından yaklaşık 65,000'er kişi öldürüldü. Yahudi nüfusundan 100,000 kişi eksildi. "Tufan" olarak bilinen tarihi olaylarda Polonya nüfusunun %40'ını yitirdi.
- 1750 - Yahudi nüfusu 750,000 kişiyle toplam ülke nüfusunun %8'ine ulaştı. Dünyada 1,200,000 Yahudi vardı.
- 1759 - 'in takipçileri Polonya szlachta sınıfına katıldılar.
- 1772-1795 - Ülke Rusya, Prusya ve Avusturya arasında bölüştürüldü. Yahudilere tanınan eski ayrıcalıklar kaldırıldı.
- 1831 - Yahudi militan birlikleri Varşova'yı savunmak içun Ruslara karşı savaştı.
- 1860 - 1864 Yahudiler Polonya millî hareketine katılıp Ocak Ayaklanması'nda aktif rol aldılar.
- 1862 - Rusya kontrolündeki bölgede Yahudilere eşit haklar tanındı. Yahudilerin girmesi yasak olan şehirlerde bu yasak kaldırıldı.
- 1880 - Dünyada 7.7 milyon Yahudi vardı, bunların %90'ı Avrupa'da (genelde Doğu Avrupa) yaşamaktaydı. Eskiden Polonya'ya ait olan topraklarda 3.5 milyon Yahudi bulunmaktaydı.
- 1897 - İlk Rus nüfus sayımına göre 5,2 milyon Yahudi ayrıca Pale'de 4,9 milyon Yahudi vardı. Polonya Krallığı'nda ise toplam nüfusun %14'ünü oluşturan 1,3 milyon Yahudi bulunmaktaydı.
- 1921 - Riga'da Polonya ile Rusya arasında barış imzalandı. İki ülkedeki vatandaşlara kendi ülkesini seçme hakkı tanındı. Özellikle Rusya'da çalışması yasak olan yüz binlerce Yahudi Polonya'ya taşındı.
- 1924 - Polonya'da toplam nüfusun %10,5'ini oluşturan 2.989.000 Yahudi vardı. Yahudi gençler liselerde öğrenci nüfusunun %23'ünü, üniversitelerde ise %26'sını oluşturuyordu.
- 1930 - Dünyadaki 15 milyon Yahudinin çoğu ABD (4.000.000), Polonya (3.500.000 - toplam nüfusun %11'i), Sovyetler Birliği (2.700.000 - toplam nüfusun %2'si), Romanya (1.000.000 - toplam nüfusun %6'sı) ve Filistin'de (175.000 - toplam nüfusun %17'si) yaşıyordu.
- 1933-1939 - Almanya'dan göç etmeye çalışan Yahudilere ABD ve İngiltere dahil hemen hemen bütün ülkeler kapılarını kapadı. Çoğu Yahudi Polonya'ya geçici mülteci olarak yerleşti.
- 1939-1945 - Holokost.
- 1946 - .
- 1948 - Holokost'tan kurtulan on binlerce Yahudi İsrail'e ve ABD'ye göç etti.
- 1964 - İkinci Vatikan Konsili Yahudi-Hristiyan ilişkileri açısından bir dönüm noktası oluşturdu.
- 1968 - Polonya'da Komünist rejimin desteklediği anti-Siyonizm kampanyaları başladı. Ülkede geri kalan Yahudiler de göç etmeye zorlandı.
- 1970'lerin ortalarından bugüne - Yidiş kültürü ve Avrupa Yahudilerinin folklörü olan Klezmer müziği tekrar canlandı.
- 1989'dan günümüze - Başta Varşova, Kraków, Gdańsk ve Wrocław olmak üzere Yahudi cemaatleri tekrar kuruldu.
- 2006 - Polonya'daki Yahudi nüfusu yaklaşık 25,000'dir.
Kaynakça
- ^ "The Virtual Jewish History Tour - Poland". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2010.
- ^ . 29 Ocak 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2010.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2010.
- ^ . 11 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2010.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
nin zaman cizelgesi asagidaki gibidir 960 Ispanya Yahudisi tuccar Ibrahim ibn Yakup Abraham ben Yakov Polonya ziyaretinin ardindan ulke ile ilgili ilk bilgileri sundu Orta Avrupa da Yahudi tuccarlar aktif haldeydi uzerinde Ibranice harfler bulunan demir paralar basti kimine gore bu paralar zamaninda basildi 1264 Polonya Prensi Polonya Yahudileri Genel Ozgurluk Sozlesmesi olarak da bilinen yururluge soktu 1343 III Kazimierz Bati Avrupa nin zulmunden kacan Yahudileri Polonya ya davet etti Yahudiler Bati Avrupa dan Ingiltere Fransa Almanya ve Ispanya topluca kovulmalarinin ardindan Lehistan Litvanya Birligi nde multeciler icin ayrilmis topraklara yerlestirildiler doneminde Polonya Avrupa nin en kalabalik Yahudi nufusuna ev sahipligi yapti 1348 1349 da gerceklesen Buyuk Veba Salgini nedeniyle Yahudilerin suclandigi Avrupa da Polonya kraliyeti Yahudilere guvenlik ve dini ozgurluk sundu Veba salgini Polonya yi diger Avrupa ulkeleri gibi agir etkilemedi Yahudilerin buraya gocu onemli olcude insan gucu ve yetenek getirdi Yahudi nufusundaki en buyuk artis 18 yuzyilda gerceklesip Yahudi nufusu toplam nufusun 7 sini olusturdu 1500 Ispanya ve Portekiz den kovulan Yahudilerin bazilari ve Almanya dan kovulan Yahudilerin cogu Polonya ya tasindi 16 yuzyilin ortalarinda dunyadaki Yahudilerin 80 inden fazlasi Polonya da yasiyordu ve bu oran birkac asir boyunca bozulmadi 1501 Kral Alexander Jagiellon Yahudileri Litvanya Buyuk Dukaligi na tekrar kabul etti 1525 Kral I Zygmunt tarafindan Yahudiliki terk etmek zorunda birakilmadan ilk defa bir Yahudi sovalyelige atandi 1534 Kral I Zygmunt Yahudilerin ozel kiyafet giyme zorunlulugunu kaldirdi 1540 1620 Mizrahiler Osmanli Imparatorlugu ndan Polonya ya goc etti 1547 Ilk Ibranice basin yapan Yahudi basimevi Lublin de acildi 1567 Polonya da ilk yesiva acildi 1580 1764 Lehistan Litvanya Birligi ne bagli Lublin de Va ad Arba Aratzot ilk defa toplandi Yahudi cemaatlerinden gelen 70 delegenin olusturdugu kurulda vergilendirme ve Yahudi cemaati icin onemli olan diger konular tartisildi 1623 Ilk defa bir Yahudi Rejimi Va ad Litvanya Buyuk Dukaligi icin toplandi 1632 Kral IV Wladislaw antisemit kitap ve basimlari yasakladi 1633 Poznan daki Yahudilere sehirdeki Yahudi ceyregine Hristiyanlarin girme yasagi hakki tanindi 1648 Yahudi nufusu 450 000 kisiyle toplam nufusun 4 5 ini olusturdu Bohemya da 40 000 ve Moravia da 25 000 Yahudi vardi Dunyadaki Yahudi nufusu 750 000 di 1648 1655 Ukrayna li Kazak liderliginde baslatilan ayaklanmayla Yahudilerden ve Polonya nin szlachta sinifindan yaklasik 65 000 er kisi olduruldu Yahudi nufusundan 100 000 kisi eksildi Tufan olarak bilinen tarihi olaylarda Polonya nufusunun 40 ini yitirdi 1750 Yahudi nufusu 750 000 kisiyle toplam ulke nufusunun 8 ine ulasti Dunyada 1 200 000 Yahudi vardi 1759 in takipcileri Polonya szlachta sinifina katildilar 1772 1795 Ulke Rusya Prusya ve Avusturya arasinda bolusturuldu Yahudilere taninan eski ayricaliklar kaldirildi 1831 Yahudi militan birlikleri Varsova yi savunmak icun Ruslara karsi savasti 1860 1864 Yahudiler Polonya milli hareketine katilip Ocak Ayaklanmasi nda aktif rol aldilar 1862 Rusya kontrolundeki bolgede Yahudilere esit haklar tanindi Yahudilerin girmesi yasak olan sehirlerde bu yasak kaldirildi 1880 Dunyada 7 7 milyon Yahudi vardi bunlarin 90 i Avrupa da genelde Dogu Avrupa yasamaktaydi Eskiden Polonya ya ait olan topraklarda 3 5 milyon Yahudi bulunmaktaydi 1897 Ilk Rus nufus sayimina gore 5 2 milyon Yahudi ayrica Pale de 4 9 milyon Yahudi vardi Polonya Kralligi nda ise toplam nufusun 14 unu olusturan 1 3 milyon Yahudi bulunmaktaydi 1921 Riga da Polonya ile Rusya arasinda baris imzalandi Iki ulkedeki vatandaslara kendi ulkesini secme hakki tanindi Ozellikle Rusya da calismasi yasak olan yuz binlerce Yahudi Polonya ya tasindi 1924 Polonya da toplam nufusun 10 5 ini olusturan 2 989 000 Yahudi vardi Yahudi gencler liselerde ogrenci nufusunun 23 unu universitelerde ise 26 sini olusturuyordu 1930 Dunyadaki 15 milyon Yahudinin cogu ABD 4 000 000 Polonya 3 500 000 toplam nufusun 11 i Sovyetler Birligi 2 700 000 toplam nufusun 2 si Romanya 1 000 000 toplam nufusun 6 si ve Filistin de 175 000 toplam nufusun 17 si yasiyordu 1933 1939 Almanya dan goc etmeye calisan Yahudilere ABD ve Ingiltere dahil hemen hemen butun ulkeler kapilarini kapadi Cogu Yahudi Polonya ya gecici multeci olarak yerlesti 1939 1945 Holokost 1946 1948 Holokost tan kurtulan on binlerce Yahudi Israil e ve ABD ye goc etti 1964 Ikinci Vatikan Konsili Yahudi Hristiyan iliskileri acisindan bir donum noktasi olusturdu 1968 Polonya da Komunist rejimin destekledigi anti Siyonizm kampanyalari basladi Ulkede geri kalan Yahudiler de goc etmeye zorlandi 1970 lerin ortalarindan bugune Yidis kulturu ve Avrupa Yahudilerinin folkloru olan Klezmer muzigi tekrar canlandi 1989 dan gunumuze Basta Varsova Krakow Gdansk ve Wroclaw olmak uzere Yahudi cemaatleri tekrar kuruldu 2006 Polonya daki Yahudi nufusu yaklasik 25 000 dir Kaynakca The Virtual Jewish History Tour Poland 28 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2010 29 Ocak 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2010 Arsivlenmis kopya 7 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2010 11 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2010 Ayrica bakinizPolonya daki Yahudilerin tarihi