Altı bacaklılar (Hexapoda) Eklembacaklılar bölümünün en büyük alt şubesidir. Yaklaşık olarak 30'un üzerinde takım içerir. Böceklerin yanı sıra içtençeneliler adı verilen kanatsız eklembacaklılardan Diplura, Protura ve Collembola'yı da içine alır. Göğüslerinin üç segmentli olması ve her segmentinde bir çift bacağın bulunması ile tanınırlar.
Altı bacaklılar | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Biyolojik sınıflandırma | |||||||
| |||||||
Alt gruplar | |||||||
|
Vücutları cephalo (baş), thorax (göğüs) ve abdomen (karın) olmak üzere 3 bölümden oluşur. Bazı gruplarda bu vücut bölümlerinde kaynaşmalar görülebilir. Baş bölgesinde bir çift anten ve bir çift bileşik göz bulunur. Sınıf özelliği olarak göğüsleri 3 segmentlidir ve her segmentten bir çift bacak çıkar. Çoğunda 2. ve 3. göğüs segmentlerinden birer çift kanat çıkar. Hayvanlar aleminde uçma ilk defa bu grupta ortaya çıkmıştır, ancak böceklerin kanatları, kuşların kanatlarından farklı yapıdadır. Abdomen (karın) 11 segmentlidir ve hiçbir segmentte üye bulunmaz. Son segmentlerde yapısal değişiklikler sonucu oluşmuş kavuşma organı, cercus uzantıları veya yumurta yerleştirme borusu gibi yapılar görülebilir.
Dış iskelet bulunur. Büyüme esnasında dış iskeletin neden olduğu kısıtlama, deri değişimi ile telafi edilir. Vücutlarında sadece çizgili kas bulunur. Solunum trake sistemiyledir. Açık dolaşım sistemi görülür. Vücutta dolaşan solunum sıvısı "hemolenf" adını alır ve çoğunlukla renksiz, bazen de soluk yeşil-sarı renktedir. Vücutları bez bakımından zengindir. Çekici veya itici koku, mum, zehir, ipek, yağ, tükürük, antikoagülan madde gibi birçok maddeyi salgılamak üzere özelleşmiş çok sayıda bez taşırlar. Duyu organları ve sinir sistemleri iyi gelişmiştir. Birçok grupta, özel görevleri olan duyu organlarına rastlanır (yeri geldikçe açıklanacaktır). Avlanmak veya avcılarından korunmak için son derece başarılı uyumlar kazanmışlardır. Renklenmeleri büyük çeşitlilik gösterir. Bazılarında ışık çıkarma özelliği görülür.
Kural olarak yumurta ile çoğalırlar ve gelişmelerinde çoğunlukla bir başkalaşım (metamorfoz) görülür.
Bazı gruplarda koloni halinde sosyal yaşam örnekleri görülür. Yaşam ve beslenme şekillerine göre, ağız parçaları, anten ve bacak yapıları farklılık gösterir.
Evrimi
Bu kladogram Kjer vd.'nin çalışmasından uyarlanmıştır (2016):
Hexapoda |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Sınıfları arasındaki farklar
- İçtençenelilerde duyargalar gerçek segmentlidir; böceklerde ise gerçek segmentli değildir.
- İçtençenelilerde Johnston organı yoktur; böceklerde vardır.
Kaynakça
- ^ a b . www.mindat.org. 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021.
- ^ Kjer, Karl M.; ; Yavorskaya, Margarita; Beutel, Rolf G. (2016). "Progress, pitfalls and parallel universes: a history of insect phylogenetics". Journal of the Royal Society Interface. 13 (121): 121. doi:10.1098/rsif.2016.0363. (PMC) 5014063 $2. (PMID) 27558853.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alti bacaklilar Hexapoda Eklembacaklilar bolumunun en buyuk alt subesidir Yaklasik olarak 30 un uzerinde takim icerir Boceklerin yani sira ictenceneliler adi verilen kanatsiz eklembacaklilardan Diplura Protura ve Collembola yi da icine alir Goguslerinin uc segmentli olmasi ve her segmentinde bir cift bacagin bulunmasi ile taninirlar Alti bacaklilar Yasadigi donem araligi 411 0 myo Devoniyen Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ArthropodaAlt sube Hexapoda 1825Alt gruplar Insecta Bocekler Entognatha Ictenceneliler Vucutlari cephalo bas thorax gogus ve abdomen karin olmak uzere 3 bolumden olusur Bazi gruplarda bu vucut bolumlerinde kaynasmalar gorulebilir Bas bolgesinde bir cift anten ve bir cift bilesik goz bulunur Sinif ozelligi olarak gogusleri 3 segmentlidir ve her segmentten bir cift bacak cikar Cogunda 2 ve 3 gogus segmentlerinden birer cift kanat cikar Hayvanlar aleminde ucma ilk defa bu grupta ortaya cikmistir ancak boceklerin kanatlari kuslarin kanatlarindan farkli yapidadir Abdomen karin 11 segmentlidir ve hicbir segmentte uye bulunmaz Son segmentlerde yapisal degisiklikler sonucu olusmus kavusma organi cercus uzantilari veya yumurta yerlestirme borusu gibi yapilar gorulebilir Dis iskelet bulunur Buyume esnasinda dis iskeletin neden oldugu kisitlama deri degisimi ile telafi edilir Vucutlarinda sadece cizgili kas bulunur Solunum trake sistemiyledir Acik dolasim sistemi gorulur Vucutta dolasan solunum sivisi hemolenf adini alir ve cogunlukla renksiz bazen de soluk yesil sari renktedir Vucutlari bez bakimindan zengindir Cekici veya itici koku mum zehir ipek yag tukuruk antikoagulan madde gibi bircok maddeyi salgilamak uzere ozellesmis cok sayida bez tasirlar Duyu organlari ve sinir sistemleri iyi gelismistir Bircok grupta ozel gorevleri olan duyu organlarina rastlanir yeri geldikce aciklanacaktir Avlanmak veya avcilarindan korunmak icin son derece basarili uyumlar kazanmislardir Renklenmeleri buyuk cesitlilik gosterir Bazilarinda isik cikarma ozelligi gorulur Kural olarak yumurta ile cogalirlar ve gelismelerinde cogunlukla bir baskalasim metamorfoz gorulur Bazi gruplarda koloni halinde sosyal yasam ornekleri gorulur Yasam ve beslenme sekillerine gore agiz parcalari anten ve bacak yapilari farklilik gosterir EvrimiBu kladogram Kjer vd nin calismasindan uyarlanmistir 2016 Hexapoda Collembola Sicrar kuyruklular Protura Duyarga bacaklilar Diplura Catal kuyruklular Ectognatha Archaeognatha Ziplayan kilkuyruklar Zygentoma Kil Kuyruklular Pterygota Kanatli bocekler Siniflari arasindaki farklarIctencenelilerde duyargalar gercek segmentlidir boceklerde ise gercek segmentli degildir Ictencenelilerde Johnston organi yoktur boceklerde vardir Kaynakca a b www mindat org 29 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2021 Kjer Karl M Yavorskaya Margarita Beutel Rolf G 2016 Progress pitfalls and parallel universes a history of insect phylogenetics Journal of the Royal Society Interface 13 121 121 doi 10 1098 rsif 2016 0363 PMC 5014063 2 PMID 27558853