Hoşureti Kilisesi (Gürcüce: ხოშურეთის ეკლესია), Hoşireti Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Eruşeti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı ve eski adı Hoşureti olan Dilekdere köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Dilekdere, Hanak |
Koordinatlar | 41°11′09″K 42°56′44″D / 41.18583°K 42.94556°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Durum | Harabe |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 10. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Kesme taş, dolgu duvar |
Tarihçe
Hoşureti köyünün yer aldığı Eruşeti bölgesi, erken Gürcü Hristiyanlığının önemli merkezlerinden biriydi. Hoşureti Kilisesi, bu köyün kilisesi olarak 10. yüzyılda inşa edilmiştir. Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında bu bölgeyi ve köyü Gürcülerden ele geçirmiştir. Ancak Osmanlı idaresinin 1595 tarihinde gerçekleştirdiği tahrirde Hoşureti köyü boşalmış olarak kaydedilmiştir. Nitekim Hoşureti, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterinde bu köyün adı geçmemektedir. Bununla birlikte köyün yeniden meskun hale geldiği, 1878 yılında burada 8 hanenin yaşıyor olmasından anlaşılmaktadır. Ancak bu yapının Osmanlı döneminde kilise olarak kullanılıp kullanılmadığına ilişkin kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır.
Mimari
Hoşureti Kilisesi, köyün doğusunda yüksekçe bir yerde yer alır. Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı (4 × 6 m) bir yapıdır. Kaba yonu ve düzgün kesme taşlarla dolgu duvar tekniğinde inşa edilmiştir. Kilisenin içi düzgün kesme taşlarla kaplıdır. Dış yüzey taşlarının büyük bölümü sökülmüştür. Güney cephede yer alan girişinin etrafı yıkılmış durumdadır. Doğuda dıştan düz duvarla sınırlandırılmış yarım daire planlı bir apsis bulunmaktadır. Bir kemerle ana mekâna açılan apsisin doğu duvarında, dikdörtgen biçimli olduğu anlaşılan bir pencere açıklığı yer alır. Batı duvarın üst seviyesinde de bir pencere açıklığı vardır. Doğu cephedeki pencerenin haç motifli alınlık taşı düşmüş olup kilisenin içinde bulunmaktadır. Ana yapının üstü yarım daire beşik tonozla, apsis ise yarım kubbeyle örtülmüştür.
Kaynakça
- ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 25. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Fahriye Bayram ve Turgay Yazar, “Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırmaları – 2009”, 28. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2011, 1. Cilt, s. 4. 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ISSN: 10177663
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 538". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Kasım 2023.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, 326 sayfa.
- ^ Fahriye Bayram ve Turgay Yazar, “Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Ortaçağ Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırmaları – 2009”, 28. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, 2011, 1. Cilt, s. 4. 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ISSN: 10177663
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hosureti Kilisesi Gurcuce ხოშურეთის ეკლესია Hosireti Kilisesi olarak da bilinir tarihsel Eruseti bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin Hanak ilcesine bagli ve eski adi Hosureti olan Dilekdere koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Hosureti KilisesiTemel bilgilerKonumDilekdere HanakKoordinatlar41 11 09 K 42 56 44 D 41 18583 K 42 94556 D 41 18583 42 94556InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepDogu Ortodoks KilisesiDurumHarabeMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma10 yuzyilOzelliklerMalzemelerKesme tas dolgu duvarTarihceHosureti koyunun yer aldigi Eruseti bolgesi erken Gurcu Hristiyanliginin onemli merkezlerinden biriydi Hosureti Kilisesi bu koyun kilisesi olarak 10 yuzyilda insa edilmistir Osmanlilar 16 yuzyilin ikinci yarisinda bu bolgeyi ve koyu Gurculerden ele gecirmistir Ancak Osmanli idaresinin 1595 tarihinde gerceklestirdigi tahrirde Hosureti koyu bosalmis olarak kaydedilmistir Nitekim Hosureti Cildir Eyaleti nin 1694 1732 donemini kapsayan cebe defterinde bu koyun adi gecmemektedir Bununla birlikte koyun yeniden meskun hale geldigi 1878 yilinda burada 8 hanenin yasiyor olmasindan anlasilmaktadir Ancak bu yapinin Osmanli doneminde kilise olarak kullanilip kullanilmadigina iliskin kaynaklarda bilgi bulunmamaktadir MimariHosureti Kilisesi koyun dogusunda yuksekce bir yerde yer alir Dogu bati dogrultusunda dikdortgen planli 4 6 m bir yapidir Kaba yonu ve duzgun kesme taslarla dolgu duvar tekniginde insa edilmistir Kilisenin ici duzgun kesme taslarla kaplidir Dis yuzey taslarinin buyuk bolumu sokulmustur Guney cephede yer alan girisinin etrafi yikilmis durumdadir Doguda distan duz duvarla sinirlandirilmis yarim daire planli bir apsis bulunmaktadir Bir kemerle ana mekana acilan apsisin dogu duvarinda dikdortgen bicimli oldugu anlasilan bir pencere acikligi yer alir Bati duvarin ust seviyesinde de bir pencere acikligi vardir Dogu cephedeki pencerenin hac motifli alinlik tasi dusmus olup kilisenin icinde bulunmaktadir Ana yapinin ustu yarim daire besik tonozla apsis ise yarim kubbeyle ortulmustur Kaynakca a b 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 25 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Fahriye Bayram ve Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Ortacag Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmalari 2009 28 Arastirma Sonuclari Toplantisi Ankara 2011 1 Cilt s 4 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISSN 10177663 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 538 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Kasim 2023 Defter i Caba i Eyalet i Cildir 1694 1732 Osmanlica ve Gurcuce Yayima hazirlayan Tsisana Abuladze Tiflis 1979 326 sayfa Fahriye Bayram ve Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Ortacag Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmalari 2009 28 Arastirma Sonuclari Toplantisi Ankara 2011 1 Cilt s 4 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISSN 10177663