Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Horus (Heru, Hor, Her, Har), Antik Mısır mitolojisinde gök tanrısıdır. Osiris ve İsis'in oğludur. Horus, şahin başlı tasvir edilir, bazı tasvirlerde firavunlar İsis'in kucağında sembolize edilmiştir. Bunun sebebi firavunların dünya üzerindeki Horus olduğuna inanılmasındandır. Firavunlar kendilerini Horus'un yeryüzündeki cisimleşmiş hâlleri olarak gördükleri için Horus, Antik Mısır'ın en önemli tanrılarından biridir. Firavunlar, Horus'un ismini kendi isimlerinden biri olarak alırlardı. Aynı zamanda Firavunlar Ra'nın takipçisiydiler, bu yüzden Horus aynı zamanda Güneş ile de ilişkilendirilirdi. Güneş tanrısı olarak gösterilmesi yanında Osiris'in oğluydu. Mısır'ın farklı bölgelerinde farklı Horus varyasyonları konusundaki ihtilafı çözmek için en az on beş farklı Horus formu kullanılmıştır. Bu formlar ait oldukları soy ağacına bağlı olarak güneş ve Osiris tipi olmak üzere iki kategoriye ayrılabilir. Eğer İsis'in oğlu olduğu söyleniyorsa, Osiris tipi; yoksa güneş tipi kabul edilmektedir. Güneş tipi Horus, Atum, Ra, Geb ya da Nut çeşitli tanrıların oğlu olarak adlandırılırdı.
| Horus | |
|---|---|
 Horus, sıklıkla antik Mısırlıların ulusal koruyucu tanrısıydı. Tüm Mısır Kraliyeti üzerindeki krallıkların bir sembolü olarak genellikle, veya kırmızı-beyaz taç takan şahin başlı adam olarak resmedilir. | |
| Kral, gökyüzü ve intikam Tanrısı | |
| Önemli din merkezi | Nekhen, Behdet Edfu |
| Sembol | The |
| Ebeveyn | Bazı mitlerde Osiris ve İsis, bazılarında ise Nut ve Geb. |
| Kardeşler | Anubis (bazı söylentilerde) veya Osiris, Isis, Set ve Nephthys |
| Eş | Hathor (bir sürümde) |
| Çocuklar | Imsety, Hapi, Duamutef, Qebehsenuef ve Ihy |
Doğumu
Harsiesis (İsis'in oğlu), Horus'a, Isis'in büyüleri ile babası Osiris'in öldürülmesinden sonra gebe kalınmıştır. Annesi tarafından Buto'ya yakın yüzen ada Chemmis'te büyütülmüştür. O, şeytani amcası Set'in daimi düşmanıydı, fakat annesi onu korudu ve yaşattı.
Çocukluğu, Harpokrates olarak bilinir, bu kelime bebek Horus anlamına gelir ve İsis tarafından emzirilen bir bebek olarak betimlenir. Daha sonraki zamanlarda yeni doğan güneş ile ilişkilendirilmiştir. Harpokrates, saçları yandan lüleli ve başparmağını emerken de resmedilmiştir. Mısır sanatında, Harpokrates bir timsahın üzerinde ayakta duran, bir elinde akrep, diğerinde yılan tutan bir çocuk olarak da betimlenmiştir.
Harmakhis (Ufuktaki Horus), "doğan güneş" olarak kişileştirilmiştir ve dirilişin ve sonsuz hayatın sembolü ile simgelenmiştir. Giza platosundaki Büyük Sfenks, Horus'un görünümlerinden biridir.
Haroeris (Yetişkin Horus), Horus'un erken formlarında Yukarı (Güney) Mısır'ın lider tanrısıydı. Hathor'un oğlu ya da bazen de kocası olarak metinlerde geçer. Aynı zamanda Osiris ve Set'in erkek kardeşiydi. Set'in ülkesi Aşağı Mısır'ı yaklaşık MÖ 3000 yıllarında fethetmiş ve her iki krallığı birleştirmiştir.
Yetişkin Horus'un çok sayıda karısı ve çocuğu vardır. Dört erkek evladı bir gruplandırılır, İsis'ten olma olduklarına inanılır. Bunların isimleri; Duamutef, Imsety, Hapi ve Qebehsenuef'tir. Lotus çiçeğinden doğmuşlar ve yaratılış ile ilişkilendirilen güneş tanrılarıydılar. Nun'ın suyunu, Ra'nın emri ile yeniden getirmişlerdir. Anubis, onlara cenaze törenlerinde mumyalama, 'Ağız açma', Osiris'i ve tüm erkeklerin gömülmesi ödevlerini verdiğine inanılır. Horus onları daha sonra dört ana yönün koruyucusu yaptı. Ma'at'ın ölüleri yargılaması sırasında lotus çiçeğinin üzerinde Osiris'in önünde otururlar. Diğer taraftan, çok yaygın olarak ölünün iç organlarını koruyucusu olarak hatırlanırlar.
Behdetli Horus, yetişkin Horus'un bir başka formu olup, Behdet'in batı deltasında tapınılırdı.
Sembolizmde Horus
“Horus” adı, bu ilahın Grekçe’deki adıdır, Mısır dilindeki asıl adı “Hor”dur. Antik Mısır eserlerinde Horus, sık sık bir gözle, şahin kafasıyla veya atmaca kanatlı bir yıldız diskiyle tasvir edilir. Çocuk başıyla ya da genç bir insan başıyla temsil edildiğinde parmağı kelam organı olan ağzında ya da ağzını işaret eder tarzda tasvir edilir.
- Horus sembolizmde genellikle, İlahi Yasalar’ın insanda vicdan tarzında belirmesini simgeler. Şahin kafalı Horus’un yırtıcı kuşların keskin bakışıyla tasvir edilmesi, kişinin hiçbir hareketini gözünden kaçırmayan bir ilah oluşunu, yani vicdanın gözünden hiçbir şeyin kaçmayacağını simgeler. Bir başka deyişle bu, insanın iç dünyasındaki her niyetini ve sosyal yaşamındaki her hareketini gözden kaçırmayan merhametsiz yargıcın keskin bakışını simgeler. Bu, yasaların kıl kadar şaşmadan uygulanmasını gözeten, kişiden özellikle öte-âlemde hesap soran vicdanın ifade edilişidir. Günde yirmi dört saat uyanık ve gözleri hep açık olmalıdır; çünkü hem yasaların kıl kadar şaşmadan uygulanmasını sağlamakta hem de ilah Seth (‘nefsaniyet’i ve kötülüğü simgeleyen ilah) ile mücadele etmektedir. Bu yüzden Güneş ve Ay, Horus’un gözleri olarak ifade edilir. Çünkü Güneş ve Ay’ın her ikisi nöbetleşe, gece ve gündüz insanın üzerinden eksik olmaz, Horus’un 24 saat açık kalan gözleri gibi. Horus’tan “Sirius içindeki Horus” olarak söz eden kimi Mısır metinlerinde ise, Horus’un Dünya insanlarına Sirius’tan gelen bir ‘tesir’ olduğu ve kaynağının göksel Osiris olduğu belirtilir.
- Parmağını ağzına götürmüş Horus ise misterler konusundaki sessizlik ilkesini simgeler.
Popüler kültüre etkileri
2007 yapımı Zeitgeist belgesel filminde Hristiyanlığın Horus ve benzeri Antik Mısır inançlarından köken alan figürleri anlatılır.
Kaynakça
- Mısır'da Ölüm Sonrası Fikri, Ege Meta Yayınları
- Dictionnaire des Symboles, Jean Chevalier ve Alain Gheerbrant
- Psi dergisi,Cilt-1,Sayı-3
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Horus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Horus Heru Hor Her Har Antik Misir mitolojisinde gok tanrisidir Osiris ve Isis in ogludur Horus sahin basli tasvir edilir bazi tasvirlerde firavunlar Isis in kucaginda sembolize edilmistir Bunun sebebi firavunlarin dunya uzerindeki Horus olduguna inanilmasindandir Firavunlar kendilerini Horus un yeryuzundeki cisimlesmis halleri olarak gordukleri icin Horus Antik Misir in en onemli tanrilarindan biridir Firavunlar Horus un ismini kendi isimlerinden biri olarak alirlardi Ayni zamanda Firavunlar Ra nin takipcisiydiler bu yuzden Horus ayni zamanda Gunes ile de iliskilendirilirdi Gunes tanrisi olarak gosterilmesi yaninda Osiris in ogluydu Misir in farkli bolgelerinde farkli Horus varyasyonlari konusundaki ihtilafi cozmek icin en az on bes farkli Horus formu kullanilmistir Bu formlar ait olduklari soy agacina bagli olarak gunes ve Osiris tipi olmak uzere iki kategoriye ayrilabilir Eger Isis in oglu oldugu soyleniyorsa Osiris tipi yoksa gunes tipi kabul edilmektedir Gunes tipi Horus Atum Ra Geb ya da Nut cesitli tanrilarin oglu olarak adlandirilirdi HorusHorus siklikla antik Misirlilarin ulusal koruyucu tanrisiydi Tum Misir Kraliyeti uzerindeki kralliklarin bir sembolu olarak genellikle veya kirmizi beyaz tac takan sahin basli adam olarak resmedilir Kral gokyuzu ve intikam TanrisiOnemli din merkeziNekhen Behdet EdfuSembolTheEbeveynBazi mitlerde Osiris ve Isis bazilarinda ise Nut ve Geb KardeslerAnubis bazi soylentilerde veya Osiris Isis Set ve NephthysEsHathor bir surumde CocuklarImsety Hapi Duamutef Qebehsenuef ve IhyDogumuHarsiesis Isis in oglu Horus a Isis in buyuleri ile babasi Osiris in oldurulmesinden sonra gebe kalinmistir Annesi tarafindan Buto ya yakin yuzen ada Chemmis te buyutulmustur O seytani amcasi Set in daimi dusmaniydi fakat annesi onu korudu ve yasatti Cocuklugu Harpokrates olarak bilinir bu kelime bebek Horus anlamina gelir ve Isis tarafindan emzirilen bir bebek olarak betimlenir Daha sonraki zamanlarda yeni dogan gunes ile iliskilendirilmistir Harpokrates saclari yandan luleli ve basparmagini emerken de resmedilmistir Misir sanatinda Harpokrates bir timsahin uzerinde ayakta duran bir elinde akrep digerinde yilan tutan bir cocuk olarak da betimlenmistir Harmakhis Ufuktaki Horus dogan gunes olarak kisilestirilmistir ve dirilisin ve sonsuz hayatin sembolu ile simgelenmistir Giza platosundaki Buyuk Sfenks Horus un gorunumlerinden biridir Haroeris Yetiskin Horus Horus un erken formlarinda Yukari Guney Misir in lider tanrisiydi Hathor un oglu ya da bazen de kocasi olarak metinlerde gecer Ayni zamanda Osiris ve Set in erkek kardesiydi Set in ulkesi Asagi Misir i yaklasik MO 3000 yillarinda fethetmis ve her iki kralligi birlestirmistir Yetiskin Horus un cok sayida karisi ve cocugu vardir Dort erkek evladi bir gruplandirilir Isis ten olma olduklarina inanilir Bunlarin isimleri Duamutef Imsety Hapi ve Qebehsenuef tir Lotus ciceginden dogmuslar ve yaratilis ile iliskilendirilen gunes tanrilariydilar Nun in suyunu Ra nin emri ile yeniden getirmislerdir Anubis onlara cenaze torenlerinde mumyalama Agiz acma Osiris i ve tum erkeklerin gomulmesi odevlerini verdigine inanilir Horus onlari daha sonra dort ana yonun koruyucusu yapti Ma at in oluleri yargilamasi sirasinda lotus ciceginin uzerinde Osiris in onunde otururlar Diger taraftan cok yaygin olarak olunun ic organlarini koruyucusu olarak hatirlanirlar Behdetli Horus yetiskin Horus un bir baska formu olup Behdet in bati deltasinda tapinilirdi Sembolizmde HorusHorus heykeli Edfu Tapinagi Misir Horus adi bu ilahin Grekce deki adidir Misir dilindeki asil adi Hor dur Antik Misir eserlerinde Horus sik sik bir gozle sahin kafasiyla veya atmaca kanatli bir yildiz diskiyle tasvir edilir Cocuk basiyla ya da genc bir insan basiyla temsil edildiginde parmagi kelam organi olan agzinda ya da agzini isaret eder tarzda tasvir edilir Horus sembolizmde genellikle Ilahi Yasalar in insanda vicdan tarzinda belirmesini simgeler Sahin kafali Horus un yirtici kuslarin keskin bakisiyla tasvir edilmesi kisinin hicbir hareketini gozunden kacirmayan bir ilah olusunu yani vicdanin gozunden hicbir seyin kacmayacagini simgeler Bir baska deyisle bu insanin ic dunyasindaki her niyetini ve sosyal yasamindaki her hareketini gozden kacirmayan merhametsiz yargicin keskin bakisini simgeler Bu yasalarin kil kadar sasmadan uygulanmasini gozeten kisiden ozellikle ote alemde hesap soran vicdanin ifade edilisidir Gunde yirmi dort saat uyanik ve gozleri hep acik olmalidir cunku hem yasalarin kil kadar sasmadan uygulanmasini saglamakta hem de ilah Seth nefsaniyet i ve kotulugu simgeleyen ilah ile mucadele etmektedir Bu yuzden Gunes ve Ay Horus un gozleri olarak ifade edilir Cunku Gunes ve Ay in her ikisi nobetlese gece ve gunduz insanin uzerinden eksik olmaz Horus un 24 saat acik kalan gozleri gibi Horus tan Sirius icindeki Horus olarak soz eden kimi Misir metinlerinde ise Horus un Dunya insanlarina Sirius tan gelen bir tesir oldugu ve kaynaginin goksel Osiris oldugu belirtilir Parmagini agzina goturmus Horus ise misterler konusundaki sessizlik ilkesini simgeler Populer kulture etkileri2007 yapimi Zeitgeist belgesel filminde Hristiyanligin Horus ve benzeri Antik Misir inanclarindan koken alan figurleri anlatilir KaynakcaMisir da Olum Sonrasi Fikri Ege Meta Yayinlari Dictionnaire des Symboles Jean Chevalier ve Alain Gheerbrant Psi dergisi Cilt 1 Sayi 3Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Horus ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Horus un gozu