Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ebu'l-Gazi Bahadır Han ya da I. Ebül Gazi Bahadur Han (Farsça: ابوالغازی بهادر خان, Abū'l-Ġāzī Bahādur Khān), (d. 1603, Urgenç - ö. 1663, Hive) 1643-1663 yılları arasında Hive Hanlığı yapan bir han ve tarih yazarıdır. Han olmadan önce İran'da on yıl, çok iyi öğrenim görmüştür. Onun hükümü altında Hive altın çağını yaşamıştır. Önemli kaynak olan, Ana Asya'nın tarihi çağdaş bilgiyi içeren iki "Türkmen soyağacı" ve "Türk soyağacı" gibi kitap yazmıştır. Hive Hanları, Cengiz Han soyundan gelen Kıpçak Türkçesi konuşan Türk-Moğollardır.
Hayatı
1603'te Urgenç'te doğan Ebu'l-Gazi Bahadır, 1619'da babası I. Arap Muhammet Han tarafından 'a vali olarak atandı. Kardeşleri İlbars ile Hubeş'in ayaklanmaları sırasında babasının tarafını tutan Ebu'l-Gazi Bahadır, babası kardeşleri tarafından öldürülünce, 1620'de Buhara Hanlığı'na sığındı Ağabeyi İsfendiyar Han'ın hükümdarlık mücadelesine yardım etti ve 1623'te tahta çıkan İsfendiyar Han, ona Urgenç'i vererek onu ödüllendirmiş oldu. İsfendiyar Han'dan memnun olmayan Özbekleri çevresinde toplayarak ağabeyine isyan etse de, ağabeyi bu hareketi bastırınca Kazakistan'a kaçtı. Ağabeyinin yokluğundan yararlanarak 1628'de Hive Kalesi'ni ele geçirdi. Ancak İsfendiyar Han dönünce, yakalanarak 1629'da Safevilerin hâkimiyetindeki bölgelere sürüldü. Safevi hükümdarı Şah Safi'den yakın ilgi gördü ve İsfahan'a yerleştirildi. Burada kaldığı süre içerisinde Farsça öğrendi ve Türk tarihi hakkında çeşitli araştırmalar yaptı. İsfahan'dan kaçtıktan sonra, bir süre Kalmukların yanında kalan ve Moğol dilini ve geleneklerini öğrenen Ebu'l-Gazi Bahadır, 1642'de Urgenç'te Han ilan edildi. İsfendiyar Han'ın ölümü ve hanlığını tanımayan Buhara Özbeklerinin çekilmeleri üzerine Hive'ye gelerek 1645'te tahta çıkan Ebu'l-Gazi Bahadır Han, Türkmenlerin başkaldırılarıyla uğraştı. Yerini oğlu Enüşe'ye bıraktıktan kısa bir süre sonra öldü.
Eserleri
- Şecere-i Türk (Sagara-i Turki) 1663-1664 yılları arasında;
- Şecere-i Terakime, 1660 yılında yazmıştır.
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
- Abū al-Gāzi Bahādur Han, Şecerei Türk, Demaison yayımı, Petersburg 1871.
- Vasily, Bartold. Four Studies on the History of Central Asia, 1. Leiden: E. J. Brill, 1956.
- Sinor, Denis. Inner Asia: History, Civilization, Languages; A Syllabus. Bloomington: Indiana University, 1969.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ebu l Gazi Bahadir Han ya da I Ebul Gazi Bahadur Han Farsca ابوالغازی بهادر خان Abu l Ġazi Bahadur Khan d 1603 Urgenc o 1663 Hive 1643 1663 yillari arasinda Hive Hanligi yapan bir han ve tarih yazaridir Han olmadan once Iran da on yil cok iyi ogrenim gormustur Onun hukumu altinda Hive altin cagini yasamistir Onemli kaynak olan Ana Asya nin tarihi cagdas bilgiyi iceren iki Turkmen soyagaci ve Turk soyagaci gibi kitap yazmistir Hive Hanlari Cengiz Han soyundan gelen Kipcak Turkcesi konusan Turk Mogollardir Hive muzesinde yer alan Ebu l Gazi Bahadir Han portresiHayati1603 te Urgenc te dogan Ebu l Gazi Bahadir 1619 da babasi I Arap Muhammet Han tarafindan a vali olarak atandi Kardesleri Ilbars ile Hubes in ayaklanmalari sirasinda babasinin tarafini tutan Ebu l Gazi Bahadir babasi kardesleri tarafindan oldurulunce 1620 de Buhara Hanligi na sigindi Agabeyi Isfendiyar Han in hukumdarlik mucadelesine yardim etti ve 1623 te tahta cikan Isfendiyar Han ona Urgenc i vererek onu odullendirmis oldu Isfendiyar Han dan memnun olmayan Ozbekleri cevresinde toplayarak agabeyine isyan etse de agabeyi bu hareketi bastirinca Kazakistan a kacti Agabeyinin yoklugundan yararlanarak 1628 de Hive Kalesi ni ele gecirdi Ancak Isfendiyar Han donunce yakalanarak 1629 da Safevilerin hakimiyetindeki bolgelere suruldu Safevi hukumdari Sah Safi den yakin ilgi gordu ve Isfahan a yerlestirildi Burada kaldigi sure icerisinde Farsca ogrendi ve Turk tarihi hakkinda cesitli arastirmalar yapti Isfahan dan kactiktan sonra bir sure Kalmuklarin yaninda kalan ve Mogol dilini ve geleneklerini ogrenen Ebu l Gazi Bahadir 1642 de Urgenc te Han ilan edildi Isfendiyar Han in olumu ve hanligini tanimayan Buhara Ozbeklerinin cekilmeleri uzerine Hive ye gelerek 1645 te tahta cikan Ebu l Gazi Bahadir Han Turkmenlerin baskaldirilariyla ugrasti Yerini oglu Enuse ye biraktiktan kisa bir sure sonra oldu EserleriSecere i Turk Sagara i Turki 1663 1664 yillari arasinda Secere i Terakime 1660 yilinda yazmistir Ayrica bakinizHive Hanlar listesiNotlar Vasily Bartold 65 Sinor Denis 215 Sinor Denis 59 Svat Soucek A History of Inner Asia sayfa 327KaynakcaAbu al Gazi Bahadur Han Secerei Turk Demaison yayimi Petersburg 1871 Vasily Bartold Four Studies on the History of Central Asia 1 Leiden E J Brill 1956 Sinor Denis Inner Asia History Civilization Languages A Syllabus Bloomington Indiana University 1969